Tíminn - 04.10.1950, Qupperneq 4

4.
TÍMINN, miðvikudaginn 4. október 1950.
219. blað.
/ síendingajpættir
Dánarminning: Magnús Guðmundsson
Skálateigi, Norðfirði
Magnús Guðmundsson frá
Skálateígi andaðist í Reykja-
vík 14. maí s. 1. vor eftir
stutta sjúkdómslegu.
Magnús sál. var fæddur í
Fannadal í Norðfjarðarhreppi
hinn 18. sept 1871.
Foreldrar hans voru þau
hjónin Guðmundur Magnús-
son og Sigurbjörg Sigfúsdótt
ir, sem um alllangt skeið
bjuggu í Fannadal, en sá bær
er frekar úr alfaraleiið og
all afskekktur.
Magnús sál. var því kom-
ínn af hinni svonefiýlu Fanna
dalsætt, sem er all fjölmenn
og niðjamörg í Norðfirði.
Systkini Magnúsar heitins,
sem eru á lífi I Norðfirði má
nefna, Sveinn bóndi á Kirkju
bóli, Þorbergur, til heimilis
í Neskaupstað, og svo Ingi-
björg, búsett i Reykjavik.
Nokkur systkini Magnúsar
sál. eru látin, og vil ég nefna
Ólöfu og Elísabetu, sem báð-
ar létust hér í Norðfirði, o. fl.
sem hér verða ekki talin.
Magnús heitinn dvaldi hjá
foreldrum sinum í Fannadal,
fram yfir tvítugs aldur, en
þá fór hann í búnaðarskól-
ann að Eiðum og stundaði
þar nám í tvö ár. Búnaðar-
skólinn á Eiðum var þá svo
að segja nýstofnaður, og voru
námsskilyrði með allt öðr-
um hætti, en er kom fram
yfir aldamót. Nemendurnir
voru einskonar vinnumenn í
skólanum störfuðu að hey-
skap á sumrum og gættu
gripa skólans að vetrinum.
Bóklega námið var því nokk-
urskonar tómstundanám, sem
varð að þoka fyrir daglegum
störfum. Samt þori ég aS
fullyrða að nám við slík skil
yrði þroskaði nemendurna og
Magnús sál. mun hafa notið
góðs af dvöl sinni að Eiðum,
eins og margir fleiri.
Að lokinni skólavist að Eið
um, lagði Magnús heitinn leið
sína heim á æskustöðvarnar
— til Norðfjarðar — og stund
aði barnakennslu um nokkur
ár, að vetri til, en ýms sveita
störf á sumrin.
Magnús kvæntist eftirlif-
andi konu sinni Guðrúnu
Björgu Benjaminsdóttur hinn
25. júni 1904, og byrjuðu þau
þegar búskap á nokkrum hluta
af jörðinni Ormsstaðir i Norð
fjarðarhrepp, og dvöldu þar
i þrjú ár, en þá flutti Magn-
ús sál. með konu og bú á
æskustöðvarnar að Tannadal
og bjó þar í önnur 3 ár eða til
1910, en þá keypti hann lítið
býli í miðri Norðfjarðarsveit,
sem nefnt er Fremri- Skála-
teigur og þar bjuggu þau
hjónin í 33 ár samfleytt.
Þeim hjónunum, Magnúsi
og Guðrúnu varð tveggja
barna auðið, annað dó í æsku
en hitt, Sigurbjörg býr nú
með móður sinni að Mjölnis-
holti 4 í Reykjavík.
Magnús sál. var atorkusam
ur og hraustur bóndi, og bætti
bújörð sína svo sem orka og
efni leyfðu, enda mun óhætt
að fullyrða, að Skálateigur
sé stórbýli þegar hann skilur
þar við, samanborið við það
sem jörðin var þegar hann
kom þangað. Túnið stækkað
og sléttað, og þar með vél-
tækt, og hús góð, sérstaklega
gott og vandað ibúðarhús úr
steini.
Magnús sál. var gáfaður og
gætinn maður, sem allsstaðar
vann sér traust þeirra, sem
kynntust honum, enda kom
það brátt í ljós, þar sem á
hann hlóðust ýms trúnaðar-
störf í þágu sveitarfélagsins.
Hann var hreppstjóri Norð-
fjarðarhrepps i 25 ár, en til
þess starfa voru ekki aðrir
kjörnir en þeir sem höfðu
almennt traust. Sýslunefnd-
armaður var hann um langt
skeið og í hreppsnefnd sat
hann í mörg ár.
Æskulýður þeirrar sveitar
hefir verið og er íélagslynd-
ur, og i Norðfjarðarhrepp, hef
ur um mörg ár starfað ung-
mennafélag, sem stofnað var
á þeim árum, sem Magnús
sál. bjó í Skálateigi, og tók
hann mikinn og virkan þátt,
með æskufólkinu í þeirri fé-
lagsstarfsemi, enda var hann
aldrei glaðari og meira með
af lifi og sál, en í hóp þeirra
manna sem trúa og treysta
á samstarf manna og félags
legan þroska.
Magnús var vinmargur og
algengt var að leita til hans
með eitt og annað, sem ná-
grannar hans voru í vanda
með, og heimili hans var aila
tíð opið öllum gestum og gang
andi, og öllum var veittur
beini af hinni mestu rausn,
enda var kona hans hinn
mesti skcrungur, ein af þcim
mörgu húsfreyjum á íslandi
sem allir lofa fyrir gestrisni
þeirra hjóna og á þeirra fram
færi voru ætíð eitt eða fleiri
vandalaus börn eða ungling-
ar, sem þau hjón höfðu sem
sin börn og komu til manns,
og tel ég efalaust, að margt
fátækt heimili í Norðfirði,
hafi átt þeim mikið að þakka
í þeim efnum.
Magnús sál. og þau hjón,
bjuggu alltaf við fremur litil
eíni, en bú þeirra gaf arð
sem notaður var af hyggind-
um og sparsemi í hófi, þess-
vegna voru þau í raun jg vcru
rík. Þau voru rík af góðsemi
cg vinarþeli og velvilja til
samferðamanna sinna á lífs-
lciðinni, og þessvegna áttu
þau svo marga vini, enda
kom það glöggt í ljós á sjöt-
ugsafmæli Magnúsar sál. í
september 1941, en þá heiðr^
uðu Norðfirðingar hann og
þau hjónin bæði með lieim-
soknum og gjöfum o. fl. sem
tar vott um óbiandið traust
og vináttu.
Ég vil að endingu þessara
orða, um Magnús sál. Guð-
mundsson, minnast þess að
ég hef fáum mcnnum kynnst
Sem ég á eins hugljúfar minn
ingar um, eins og hann. minn
ingar sem eru vottur þess
að Magnús sál. var óvenju-
lega góður og sannur maður,
hreinn og beinn, laus við
alla yfirborðsmennsku, fals-
laus og raungóður.
í opinberum málum tók
Magnús mikinn þátt eins og
áður er sagt og fyigdi hann
Framsóknarflokknum, frá
því hann var stofnaður, alla
Hugleiðingar
um sláturhús
Eftlr Bras’a Stein-
grímsson
Ný reglugerð og lög um kjöt
mat og fleira er gengin í gildi.
Þessi lög munu reynast mjög
þýðingarmikil í framtíðinni,
bæði í sambandi við bætta
kjötmeðferð og í sambandi
við aukið heilbrigðislegt ör-
yggi handa þegnunum, sem
lögin veita.
Mestan þátt , í lagasmíði
þessari hefur Sigurður Hlíð-
ar yfirdýralæknir átt. Frá
upphafi hefur honum verið
ljós þörfin á fullkominni
reglugerð er þolað gæti sam-
anburð við beztu reglur ann
arra menningarþjóða í þess
um efnum.
Fyrsta boðorðið bæði í kjöt
og fiskiðnaði er þrifnaður.
Ekki geta íslendingar gert
sér vonir um að verða sam-
keppnisfærir við aðrar þjóð-
ir í matvælaframleiðslu nema
með þvi að innleiða fullkom-
inn nútíma þrifnað. Tækni-
legar framfarir 1 sambandi
við aðalatvinnuvegi vora eru
því að verulegu leyti háðar
ýmsum skilyrðum t. d. að í
matvælaframleiðslunni ríki
hirðusemi, reglusemi og þrifn
aður. —
í þessu ljósi verða menn
að virða fyrir sér reglugerð
um kjötmat og fleira og þá
verður það ljóst að reglugerð
in var bráðnauðsynleg og í
framhaldi af henni mun von
andi takast að skapa fullkom
in framleiðsluskilyrði fram-
tíðarinnar.
Vér skulum athuga ýms at
riði úr reglugerðinni í sam-
bandi við sláturhús. Kemur
þá í ljós að sláturhús verða
að vera mjög fullkomin. Við
móttökudyr sláturhúss verður
að vera hreinleg og góð að-
staða og þar skal vera hæfi-
lega stórt yfirbyggt hús —
fjárrétt — með góðri loft-
ræstingu og hreinlegu gólfi.
Heilnæmi og hollusta eiga að
ríkja í sláturhúsi, þessvegna
á þar að vera hreint, bjart
og loftgott. í sláturhúsi á að
vera sljett steinsteypt gólf
og veggir þar eiga að vera
þiljaðir með sljettu efni (eða
steyptir). Veggina á að mála
(Framhald á 7. síðu.)
tíð að málum, enda var hon-
um í blóð borin trúin á land-
ið sem við byggjum, trúin á
þann atvinnuveg sen: hann
starfaði að allt sitt líf, cg
trúin á þann félagslega
þroska, sem nú er farinn að
bera ávöxt víðsvegar um
sveitir landsins. Magnús sál.
hafði þá óbifanlegu skoðun,
að islenzkur landbunaður,
væri sá hornsteinn sem þessi
þjóðfélagsbygging hviidi á.
Hans konungshugsun var,
eins og Eggerts Ólafssonar —
„bóndi er bústólpi, bú er land-
stólpi“.
Nú er þessi vinur okkar
til moldar genginn, en við
sem höfum frest, minnumst
hans með vinarhug, sem hins
besta samferðamanns, og við
minnumst hans með þakk-
læti, fyrir allt hið góða sem
hann hefir auðsýnt okkur,
og sú minning mun ler.g'. lifa
þótt maðurinn sé látmn.
Guð blessi minningu háns.
Neskaustáð 23. júlí 1950.
Björgúlfur Gunnlaugsson.
Eitt af því furðulega, sem átt
hefir sér stað á okkar ágæta
landi er það, þegar heill togari
var seldur allslausum glæfra- [
manni, sem þrásinnis hefir orð
ið uppvís að klækjum og grip- I
deildum og dæmdur fyrir þá1
óknytti. Glæframaðurinn var |
allt í einu að formi til orðinn
togaraeigandi. Hinn þraut-
reyndi og glöggskyggni útgerð-
armaður og kaupsýslumaður,
Gísli Jónsson, seldi honum ann 1
an togara sinn.
Hinn nýi eigandi keypti ekki
togarann til að gera hann út,
heldur til að brenna hann. Þetta
lánaðist þó ekki. Gróðabragðið
mistókst, líkt og þegar óhepp-
inn útgerðarmaður ætlar að
svíkja úndan skatti, með því að
selja sjálfum sér eigur sínar,
en gáir ekki að því, að skuldin,
sem myndast hjá honum við
að kaupa dýrt af sjálfum sér,
verður reikningslega að tekj-
um jafnframt, þar sem hann
selur sjálfum sér dýrt. Slíkt er
vitanlega mjög fjarlægt því, að
brenna eigur sínar, en það er
eins og sumum eignum fylgi
þau álög, að ekki sé hægt að
græða á þeim, hvernig sem að
er farið. En óneitanlega eru það
undarlegir verzlunarhættir hjá
þrautreyndum verzlunarfull-
trúa ríkisins að gera allslausan
glæframann að togaraeiganda.
En íslenzkt viðskiptalíf ber
margvíslega ávexti.
Fjárskiptum er nú að verða
lokið á þessu hausti. Nú eru
allir fylgjandi fjárskiptum og
hver um sig vill að þau gangi
sem fyrst fyrir sig hjá sér. Þeir,
sem hafa fengið heilbrigðan
fjárstofn, eru yfirleitt mjög á-
nægðir með umskiptin. Það er
eins og mönnum finnist þeir
hafa losnað úr álögum og nú
sé aftur gaman að búa og gam-
an að lifa. Eitt, sem nefna má
til dæmis um þessa breytingu,
er það, að á þessu ári hefir aft-
ur hafizt byggð á fimm eyði-
býlum í Vestur- Húnavatns-
sýslu. Þær jarðir höfðu að
sönnu ekki verið lengi í eyði, en
allar þó eitthvert skeið.
Þessi straumhvörf eru fagn-
aðarefni um allar sveitir lands
ins. Menn gleðjast hvarvetna
yfir því, að landið sé nytjað og
sú fylking þéttist, sem stendur
saman um það að bæta rækt-
un landsins og bera uppi menn
ingu sveitanna. Það er léttara
um allt menningarlif í sveitum
þegar byggðin þéttist og fólki
fjölgar. Og framundan eru tím
ar ræktunarbúskapar þegar
hver maður lifir af minna landi
að flatarmáli en áður var, og
lifir þó betur.
En það þarf margt að gera til
þess, að sveitirnar geti byggst
að nýju. Það þarf að létta ó-
megð af þjóðinni, kalla fleira
fólk út á starfssvið atvinnuveg-
anna og rétta hlut þess. Þetta
verður að gerast, svo að þróun
in haldi áfram, heilbrigð og
farsæl. Flóttinn frá sveitunum
er oft nefndur, en flóttinn frá
sjónum hefir líka átt sér stað,
og hann er raunar önnur hlið
sama þjóðarmeins. Það er flótt
inn frá framleiðslunni. Það eru
vissar tilfærslur í þjóðfélaginu,
sem eru nauðsynlegar. Og að-
alatrðið er, að hið vinnandi
fólk við framleiðslustörfin í
sveit og við sjó þekki vitjunar-
tíma sinn og standi fast og
drengilega saman um þær leið-
réttingar sem þjóðfélaginu eru
lífsnauðsynlegar. Um þá þróun
skulum við tala fram og aftur
frá ýmsum hliðum í vetur.
Starkaður gamli.
Alúðarfyllstu þakkir færum við öllum vinum og
vandamönnum, fjær og nær fyrir auðsýnda samúð
við andlát og jarðarför sonar míns og bróður okkar
ÓLAFS GUÐBJÖRNS ÓLAFSSONAR
frá Lækjarholti
Guðbjörg Benjamínsdóttir og systkini
OSTUR
er holl fæða, sem aldrei
má vanta á matborðið
Samband ísl. samvinnufélaga
Sími 2678
Auglýsingasími Tímans 81300