Tíminn - 31.01.1951, Blaðsíða 4

TÍMINN, miðvikudaginn 31. janúar 1351.
25. blað,
Aimaiiiiafryggingar
Niðurlag.
Við gildistöku tryggingar-
.aganna var ákveðið, að
gjöld atvinnurekenda fyrir
oörn'á aldrinum 16—20 ára,
sem ynnu hjá foreldrum sín-
im og tækju lítið eða ekkert
Kaup um fram fæði, skyldi
aema fjórðungi af fullu
gjaldi. í árslok 1948 tókst að
fá því breytt þannig, að þessi
regla skyidi gilda án tillits til
aldurs barnanna.
Á þingi veturinn 1947—’48,
stóðu átta þingmenn — sex
Framsóknarmenn og tveir
Sjálfstæðismenn — að flutn-
mgi tillögu um að lækka
gjöld til slysatrygginga, þar
sem synt þótti af reikningum
Dryggingarstofnunarinnar, að
oess væn kostur án þess að
dregið yrði úr slysabótum. —
Tillagan var afgreidd sem á-
iyktun Alþingis. Upp af þvi
ápratt það', að frá ársbyrjun
1949 var gjaldskrá fyrir slysa
cryggíngargjöld breytt til
lækkunar að nokkrum mun.
Þar sem heilsugæzlan hefir
ekki komið til framkvæmda,
nafa gjold til tryggingarstofn
anarmnar verið lækkuð, sem
pví svarar.
Af öllu þessu leiðir það, að
gjöid vegna trygginganna
nafa i reyndinni orðið mörg-
jm neimilum mun léttbærari
en til var stofnað 1945. Á hinn
oóginn hafa gjöld til sjúkra-
samlaga haldizt.
Áður en frumvarpið um al-
nannatryggmgar var lögfest,
cékkst nokkur leiðrétting á
pvi um aðstöðu framleiðenda
:il sjúkrabóta, þannig, að
peir framleiðendur, sem búa
/íð þær aöstæður, að atvinnu
rekstur þeírra hvílir aðallega
a eigin vinnu, eiga rétt til
sjúkrabota á sama hátt og
iaunþegar, ef aðili fer í sjúkra
■lús að læknisráði, atvinnu-
rekstur hans stöðvast eða
sannað er, að tekjur hans
nafi rýrnað að mun vegna
/eikíndanna. Nú hefir þetta
akvæöi verið rýmkað svo, að
pað nær til framleiðanda,
pótt hann hafi einn vanda-
jausan verkamann í þjónustu
sinni aiit árið.
4júkrasam!ög.
Sjúkrasamlög ’ hafa verið
rekin í öllum kaupstöðum og
sumum sveitum alllanga hríð.
I lögum frá 1943 var ákveðið,
að aimenn atkvæðagreiðsla
skyldi fara fram í öllum
hreppum um stofnun sjúkra-
samiaga, ef þeir hefðu ekki
tekiö upp þá starfsemi. Var
það framkvæmt 1944. Tóku
pá margir hreppar upp þessa
skipan mála. Upp úr því tók
ið hilia undir það, að lög-
gjaí'arvaldið ætlaði að hlutast
ál um, að öll sjúkrasamlög
yrðu iögö' niður. Var þá að
vonum, að nokkuð drægi úr
ihuga á stofnun þeirra. Eigi
jð siður var svo komið síð-
ast liðið ár, að nálega 90 af
hverju hundraði landsmanna
voru í sjúkrasamlögum, en 10
—12 af hundraði utan þeirra.
Þess hefir orðið vart, að fólk,
sem flyzt milli hreppa, kann
því illa að sums staðar eru
sjúkrasamlög en annars stað-
ar ekki. Þess eru og dæmi, að
œenn, sem þurfa langvarandi
læknishjálpar, leitast við
að flytja Jögheimili sitt á
staði, þar sem sjúkrasamlög
staría. Þegar svo er komið,
fer ekki vel á því, að fáeinir
hreppar standi einir utan
sjúkrasamlaganna. Út af
Eftir PjU Þorslcinsson, aijim.
þessu hefir nú verið lögfest,
að sjúkrasamlög skuli alls
staðar stofnuð eigi síðar en
svo, að samlagsmenn njóti
réttinda frá 1. okt. þessa árs.
Iðgjöld til sjúkrasamlags
eru ákveðin í hverjum hreppi
fyrir sig. Ríkissjóður greiðir
að jafnaði þriðjung á móts
við ið'gjöld einstaklinga í
sjó'ð sjúkrasamlags og hrepps
sjóður leggur sjúkrasamlagi
til jafnháa fjárhæð og fram
lag ríkissjóðs nemur. Samlög
in greiða kostnað af sjúkra-
húsvist hinna tryggðu og að
miklu leyti kostnað við aðra
læknishjálp. Lyf, sem manni
er að dómi læknis lífsnauðsyn
að nota að staðaldri, greiðir
sjúkrasamlag að fullu og
hluta af verði annarra lyfja.
Fjárhagsgrundvöllurinn.
| Framlög landsmanna til
tryggingarstofnunarinnar ár
,ið 1949 námu 58 milljónum
króna. Þar af greiddu ein-
staklingar með iðgjöldum 29
af hundraði, ríkissjóður 30
af hundraði, atvinnurekend-
I ur 22 af hundraði og sveitar-
og bæjarsjóðir 19 af hundraði.
Á sama ári námu útgjöld
allra sjúkrasamlaga í land-
inu allt að 20 milljónum kr.
Á síðustu árum hefir almenn
ingur í landinu haft rúm fjár
, ráð. Þess hefir tryggingar-
stofnunin að sjálfsögðu not-
ið. Svo virðist sem innheimta
gjaldanna frá bæjarfélögun-
um ætli að verða torveld.þeg
ar erfiðleikar vaxa hjá at-
vinnuvegunum. Við síðustu
áramót áttu níu kaupstaðir ó-
greidd framlög til tryggingar
stofnunarinnar, er nema sam
tals 7,4 millj. kr. Þar af er á
aðra milljón króna skuldir
frá 1948 og 1949. Er nokkurt
vandamál hvernig með þetta
skuli fara.
Endurskoðun laganna.
Alþingi hafði ákveðið, að
tryggingarlögin skyldu end-
urskoðuö, þegar nokkur
reynsla væri fengin um starf
semina. í samræmi við það
tók sérstök nefnd, sem að
meiri hluta var skipuð mönn-
um úr tryggingarráði, mál-
ið til athugunar milli þinga,
sumarið 1949. Þá höfðu safn
ast nokkrir sjóðir og bjart-
sýni ríkti um hag stofnunar-
innar. Nefndin lagði til, að
færa nokkuð út svið trygg-
inganna, bæði á þann hátt að
rýmka takmörk, sem nú eru
sett, og bæta nýjum greinum
við, án þess að leggja auknar
byrðar á skattþegnana. Með-
an þingið hafði málið til at-
hugunar í þessum búningi,
var sýnilegt, að vísitala fór
hækkandi. Það hafði í för
með sér hækkaðan verðlags-
bætur á laun. Þar sem mið-
að er við, að svipaðar reglur
gildi um greiðslur af hálfu
tryggngarstofnunarinnar og
almenn laun, var bersýni-
legt, að útgjöldin myndu
vaxa svo af þessum sökum, að
stofnunin stæðist þau ekki til
langframa, nema að hennar
vegna yrði seilzt dýpra í vasa
skattþegnanna í landinu en
gert hafði verið, — hvað þá
ef starfsvið trygginganna yr'ði
fært út frá því sem verið
hafði.
Þegar hér var komið má!-
um, var afgreiðslu frumvarps
ins, sem um þetta fjallaði,
frestað að tilhlutun núver-
andi rikisstjómár. Þegar aug
ljóst var, að útgjöld trygg-
ingarstofnunarinnar myndu
aukast verulega vegna þróun-
ar verðlagsmála í landinu og
á hinn bóginn litið til þess
að mörg heimili í landinu
hafa nóg með að bera þær
fjárhagslegu byrðar, sem á
þeim hvíla, að takmarka verð
ur framlög úr ríkissjóði til
margra nauðsynlegra fram-
kvæmda og að nokkur bæj-
arfélög voru þá þegar komin
í vanskil við tryggingarstofn
unina, þá var ekki óeðlilegt,
að þeir flokkar, sem um þess-
ar mundir bera ábyrgð á
stjórn .landsins, vildu spyrna
fótum við. Ef litið er rökrétt
á málavöxtu, verður ljóst, að
svigurmæli andstæöinga út
at þessari ákvörðun hafa ver
ið að ófyrirsynju flutt.
Ný ákvæði.
Að tilhlutun félagsmála-
ráðherra var frumvarp um
breytingar á tryggingalög-
unum og viðauka við þau lagt
fyrir þing það, er nú situr.
Hafði hinu eldra frumvarpi
verið breytt á þann hátt, að
felld voru burt flest þau á-
kvæði, sem fólu í sér aukin
útgjöld. Frumvarp þetta hef-
ir nú verið lögfest. Bótagreiðsl
ur hækka í samræmi við hina
nýju vísitölu frá því sem var
áður en lög um gengisskrán-
ingu o. fl. gengu í gildi. Af
því leiðir að gjöld til trygg-
inganna verða að hækka
nokkuð.
Fæðingarstyrkir verða jafn
ir til allra mæðra.
Ef tryggingarstofnunin
innheimtir iðgjald fyrir ein-
stakling hjá sveitarsjóði, get
ur sveitarstjórn hér eftir kraf
ið aðila um endurgreiðslu.
Trygginganefndir, sem
kosnar hafa verið á sameigin
legum fundi allra hrepps-
nefnda í tryggingarumdæmi
skulu kosnar af sýslunefnd-
lum, ef sýslunefndir taka ekki
jsjálfar störfin í sínar hendur.
| Greiði tryggingarstofnun-
' in meðlag með óskilgetnu
barni, á hún endurkröfurétt
á hendur barnsföður. Veröi
vanskil af hans hálfu, skal
stofnunin innheimta kröfuna
hjá íramfærslusveit hans, en
ekki dvalarsveit móðurinnar.
Htéttarsamband bænda hef
ir tillögurétt um skíptingu
starfsgreina í áhættuflokka
og iðgjöld til slysatrygginga,
en sama rétt höfðu áður feng
iö Vinnuveitendasamband ís
lands og Alþýðusamband ís-
lands.
Heimilt er að láta ekkla
njóta sama réttar og ekkjur,
þegar barnalífeyrir er greidd-
ur. —
Heímilt er að gefa íþrótta-
mönnum kost á sérstakri
slysatryggingu, þegar þeir
taka þátt í opinberri íþrótta-
kenpni eða æfingum og nám
skeiðum undir stjórn kenn-
ara. —
Grundvöllur
aímannatry gginga.
Það er vissulega fögur hug-
sjón að bæta hag þeirra, sem 1
höllum fæti standa, með
traustu skipulagi og félagsleg 1:
um aðgerðum. En mjótt er ;
mundangs hófið. Það er ekki
hollt þjóðfélagi, að trygging- j.
ar nái svo langt.að þær dragi
úr sjálfsbjargarhvöt manna.
Og þær mega ekki ofbjóða af-
(Framhald á 7. sL'u.)
í haust var haldið Alþýðu-
sambandsþing. Þar átti verka-
mannafélagið Dagsbrún í
^ Reykjavík 33 fulltrúa samkvæmt
1 því, að félagsmenn væru 3400
l eins og stjórn félagsins taldi
í vera. Þremur mánuðum síðar
fer fram stjórnarkosning í þessu
félagi. Þá eru félagsmenn 2400.
i Þúsund manns hefir tapazt á
þessum stutta tíma.
Þetta mun byggjast á því, að
menn séu strikaðir út vegna van
skiia á félagsgjöldum, en þaö
mun ýmsum þykja undarlegt,
þar sem því hefir verið trúað
I að Dagsbrún innheimti kaup
margra félagsmanna sinna og
, héldi félagsgjöldum eftir. Ann-
I ars er þetta allt nokkuð óljóst,
svo sem vænta má, þar sem
farið er með kjörskrá sem einka
mál félagsstjórnar, en lista
þeim, sem fram kom gegn stjórn
inni var neitað um kjörskrá
félagsins, nema aðeins sjálfa
kjördagana.
Þjóðviljinn og Morgunblaðið
hafa tekið höndum saman og
krefjast rannsóknar í máli Ol-
íufélagsins og fara hörðum orð-
um um framkomu verðgæzlu-
stjóra í því sambandi. Krefst
Mbl. svara frá honum, en Þjóð-
viljinn er mjög ánægður yfir
því, ,.að málgagn dómsmálaráð
herrans krefst rannsóknar", og
virðist hafa hið bezta trausc á
dómsmálaráðherranum ástvini
sínum. Vel má vera að þessi
systurskip réttlætisins fái þá á-
nægju, að rannsókn verði lát-
in fara fram á breiðari grund-
velli en enn er orðin enda vafa-
samt hvort verðgæziustjóri
nennir að liggja undir þessum
aðdróttunum. Almenningur mun
óska þess, að þeim, sem hér eru
að verki, gefist tækifæri til að
standa við orð sín og sanna þau.
Það er á engan hátt hótun
eða gagnkvæm ráðstöfun af
minni hálfu, þó að ég minnist
hér á annað rannsóknarefni.
það eru vínveitingaleyfi lögreglu
stjórans í Reykjavík. Það liggur
fyrir, að stjórn Stórstúku Is-
lands og áfengisvarnanefnd
Reykjavíkur telja þær leyfis-
veitingar ekki í samræmi við
gildandi lög og reglugerðir. Les-
endur Tímans vita að strax um
veturnætur, — í október — var
lögreglustjóri spurður opinber-
lega hér í blaðinu á hverju
hann byggði framkvæmd sína
í þessum málum. Sú fyrirspurn
hefir veriö ítrekuð aftur og aft-
ur. Alþbl. hefir líka spurt hins
sama og ítrekað sína fyrirspurn.
Þjóðviljinn og Vísir hafa látið í
ljós þá skoðun, að þessar leyfis-
veitingar væru mjög vafasam-
ar eða ólöglegar. En engu af
þessu hefir verið svarað einu
einasta orði.
Og nú gengur áfengisvarna-
nefnd Reykjavíkur eftir því, að
rannsókn fari fram. Stórstúka
íslands hefir skrifað dómsmála-
ráðherranum til að vekja at-
hygli hans. Það er ekki hægt að
sjá annað, en lögreglustjórinn í
Reykjavík beri ábyrgð á meiri
ólöglegri áfengissölu en nokkur
annar íslenzkur maður. Menn
hafa beðið eftir einhverju hon-
um til varnar, en það er ekki
komið fram enn. Og nú bíða
menn rannsóknar, sem leiði
málavexti í ljós. Þetta mál verð-
ur ekki þagað í hel, enda hefir
það vakið allmikla athygli und-
anfarna daga og á þó ef til vill
eftir að gera betur.
Nú tek ég það fram enn, að
þetta er enginn mótleikur. Ég
hef ekki lögreglustjóra í gislingu
enda er minn þáttur sá einn, að
segja frá framkomnum kröfum
eins og þeim, sem Þjv. og
Mbl. gera til verðgæzlustjóra.
Vínveitingamálið er eldra og
það er ekkert samband þar á
milli. En af því blöðin hafa
tengt óskylda aðila saman, eins
og S.I.F. og Olíufélagið og verið
með aðdróttanir um hrossa-
kaup, þótti mér ástæða til að
víkja að því. Um það segi ég
svo ekki fleira að sinni, en við
skulum vona að þessi mál haldi
öll áfram, því að það virðist
sannarlega ástæða til þess eins
og komið er.
Starkaður gamli

Hangikjöt
Retfktar rúllupylsur,
Saltaðar rúllupyisur,
Fyrirliggjandi hjá :
Reykhúsl S.Í.S,
Rauðarárstíg 33, sími 4241.

Greiðið blaðgjald
ársins mo
Innheimta TÍMANS