Tíminn - 27.02.1951, Blaðsíða 3

48. blað.
TÍMINN, þriðjudaginn 27. febrúar 1951.
3.
Gengislækkunin hefir afstýrt stórfefldu atvinnu-
leysi og gert nýjar stórframkvæmdir mögnlegar
Herra forseti, góðir hlust-
endur!
Háttvirtir stjórnarandstæð
ingar, háttv. 3. landskj. þm.
Gylfi Þ. Gislason og hv. 6.
landskj. þm. Hannibal Vald.
fyrir hönd Alþýðuflokksins
og háttv. þm. Siglufjarðar
(Áki Jak.) og hv. 1. landskj.
þm. (Brynj. Bj.) fyrir hönd
kommúnistaflokksins, hafa
nú lokið máli sínn og deilt á
ríkisstj órnina svo sem vænta
mátti úr þeirri átt. Hvað sem
skoðunum og úrræðum þeirra
siálfra í vandamálum þjóðar
innar kann að líða, virtust
þeir að minnsta kosti ekki
vera í vafa um, hverjum bað
væri að kerina, sem miður fer
í þessu landi um þessar mund
ir. Af málflutningi þeirra
mátti ráða, að allt, sem aflaga
fer í atvinnu- og fjárhags-
.málum íslendinga sé sök nú-
verandi ríkisstjórnar. Einkum
og sér í lagi varð þeim tíð-
rætt um þá bölvun, er þeir
Ræða Steingríms Steinþórssonar forsætisráð-
herra í eldhúsumræðunum í gærkveldi
áhrif, hafði sú stjórn engin; eftir áramótin í fyrravetur, azt hafði, var svo alvarlegt
ný úrræðí, enda drö þá til um það leyti, sem vertíð var fyrir þjéðína, að óhjákvæmi-
kosninga vegna úrræðaleySis ao héfjast sunnanlands, var legt var að grípa t l úrræða,
hennar. Þetta úrræðaleysi lögð fyrir Alþingi tillaga um sem líklegt var, að hefðu á-
kom enn glögglegar fram hjá cð ríkissjóður tæki enn á ný hrif þegar í stað og þá fyrst í
Aiþýðuflokknum eftir kosh- j'ábyrgð á fiskverði vélbáta- þá átt að koma í veg fyrir
ii'.gariiar, því að þá gat hann ’afiáns. Slíkar ábyrgðir höfðu stöðvun atvinnuveganna. Þess
ekki bent á neina-leið til að um þrenn undanfarin ára- vegna voru lögin um gengis-
leysa vandann og' vildi önga mót verið samþykktar til eins breytingu, launabreyt ngar,
abyrgð á sig taka í þvd sam- . ars í senn. En að þessu sinní stóreignaskatt, o. fl. sett á
bandi heldur ákvað að draga. var Alþingi svo vantrúað orð- Alþingi.
•sig út úr póiitik, eins og. það ið á þetta fyrirkomuiag. að Ttilgangurinn með h nni
hefir stunöum verið nefnt í ábyrgðin var aðeins sam- nýju skráningu á erlendum
-gamm og alvnru. •.•.fÞykkt til þriggja mánaða.'ÞS. gjaldeyri var sá, að veita, ef
i var það líka kunnugt orðið unnt væri, útflutn'ngsfram-
,,Úrræði“ kommiinista. að nú varð það ekki vélbáta- leiðslunni mcguleika til, að
Um kommúnista er það ílotinn einn, sem ekki ga1 fá það hátt verð í íslenzkum
kunnugt, að þeir hafá nú síð- komist af með markaðsverð- krcnum fyrir útfluttar afurð-
ustu árin ekki getað bent á ið- Allur togaraflotinn, blóm: jr> ag nægt gætl fyrir fram-
neitt annað en að íslending- nýskópunarínnar,. var rekinn leiðslukostnaðinum og örvað
ar verði að taka upp verzlun með tapi, og í þetta sinr ’t i vaxandi framleiðslu, og þá
við Rússa og aðrar Austur- þurfti því að taka ábyrgð á jafnframt að losa ríkissjóð
töirt,, oA etcfcA „í V. . , Evrópuþjóðir, þótt vandséð togaraflotanum líka, ef haldc v;g greiðslu verðlagsuppbóta
a í verði, hvernig við eigum að átti áfram á sömu braut. Við á ábyrgð á útflutningsverði.
fara að því, ef þessar þjóðir Þau tíðindi varð mörgum það cera mátti ráð fyrir því, þeg-
þurfa eða vilja ekki skipta fullkomlega ljóst, sem ekki ar j öndverðu, að geng sbreyt
við okkur nema í mjög smá- , höfðu gert sér grein fyrir því íngin hefði í för með sér
um stíl eins og greinilega hef- áður, að þannig yrði ekki á- anmjkia hækkun á verði er-
ir komið í ljós í þeim samn- fram haldið. Öllum sem þess-
ingaumleitunum, sem átt um máliim voru kunnugir og
hafa sér stað undanfarin ár reyndu að brjóta þau til mergj
varðandi viðskipti við þessar ar, hlaut því að vera ljóst
íngu þeirri á skráningu er-1
lends gjaldeyris, er gerð Var1
19. marz s.l., eftir að núver- í
andi ríkisstjórn tók til starfa. ■
Arfur fyrirrennaranna.
Satt er það, að núverandi,
ríkisstjórn og stuðningsmenn
þennar.. á .Alþingi ,tóku .þá á-
kvörðun fyrir tæpu ári síð-
.án að breyta .gengi pening-
anna með lögum, og á þeirri
ákvörðun ber stjórnin vitan-
lega fulla ábyrgð. Sömuleiðis
ber hún ábyrgð á ýmsum öðr-
um ráðstöfunum í fjármálum
og atvinnumálum, er gerðar
voru um leið og sem bein af-
leiðing hinnar breyttu geng-
isskráningar. Siðan hafa og
þjóðir.
Ráðaleysi Alþýðuflokksins.
Háttv. 8. landskj. sagði í
áramótagrein sinni í Alþýðu-
blaðinu 31. des. s.l. m. a. á
þessa leið:
„Og þó hefir gengislækk-
unin skapað ennþá meira
botnleysi en nokkru sinni fyrr
í fjárhags- og atvinnulífi. Og
ekki verður því neitað, jafn
: að uppbótakerfið var úr sög-
unni. Ef ekki var leitað nýrra
lendra nauðsynjavara, en
hins vegar var þá j'afnframt
hægt að komast hjá stór-
felldri skattahækkun t;l verð-
lagsuppbóta og kom:ð í veg
fyrir að atvinnuleysi yrði svo
verið gerðar ráðstafanir.sem augljóst og það blasir við, að
sumum kann að þykja hart, ^ún hefir verulega rýrt kjör
við að búa, a.m.k. fyrst i stað
en voru óumflýjanlegar. En
núverandi ríkisstjórn ber ekki
ábyrgð á því ástandi, sem
ríkti hér á landi. þegar hún
voru við völd aðrar ríkisstjóm
ir, meðal annars sttórn sú, er
háttv. 8. landskj. (St. J. St.)
almennings.”
úrræða, urðu útflutningsat- nnkg, £€m annars hlaut að
vinnuvegirnir því að sigla verga
sinn sjó, byggja afkomu sínaj
á hinu erlenda markaðsverði
eins og það reyndist í ís-
lenzkum krónum á því gengi,
sem þá var skráð. Menn geta
reynt að hugsa sér það nú,
hver niðurstaðan hefði orð-
ið, ef útflutningsverð allra
afurða hefði á árinu, sem
leið, verið um það bil 70%
lægra í íslenzkum krónum
Menn skyldu ætla, að flokks en, Það varð' hað er .ekkert
foringi, sem talar á þessa leið
um úrræði núverandi stjórn-
ar,
vafamál, að ekki einungis
vélbátaflotinn á vetrarvertíö,
hefði sjálfnr, eða hans heWlir einnig meginhluti tog
tók við. Fyrir hennar daga fiokkur'af einhverju. að st.áta. j-araflotans hefði þá hlotið aö
Að hann sé ekki í vandræð- | stöðvast, og er þá sýnt, hversu
farið hefði um atvinnu í j
landinu.
um með að rifja upp þau
ið þann árangur, sem ráð var | fram að fe'.gðarósi hvað snert
ir fjárhagsafkomu ríkissjóðs.
iþjóðráð, sem hann og flokk-
veitti forstöðu og stjóm, sem'ur hans hafi haft á taktein-
báðir ræðumenn kommúnista um og hafi enn, en aðrir Hefði hrmúð verið
áttu sæti í,þar sem þeir unnu hafi ekki viljað líta við. En iausnin?
sannleikurinn er sá, að Al- ‘ Sumir menn segja, og má að
þýðuflokkurinn stóð og stend vísu færa að því nokkur rök,
ur uppi fullkomlega ráðalaus að slík allsherjar stöðvun. . , ... . . . .
i þessum efnum. Hið eina, hlyti að hafa komið þvi til,orðlð fvr:r nokkrum busfjum ar.rmklu rafv’.rkjamr (Sog og
hann hefir ymprað á «■ vegar, er stundir iiðu. að kaup af völdum gengisbreytingar- | Laxá) sem nu er vmna hafin
J “ J n^ TT> A /Mv KTTfYíYivwv o KnvAo RiTQvlr _
margt til óþurftar.
Stjórn Stefáns
Jóhanns Stefánssonar.
Háttv. 8. landskj. (St. J. St.) ’ sem
Rangfærslur stjórnar-
andstæðinga.
Nú er nálega ár lið ð síðan
þessi iöggjöf ..var sett. Hefir
hún af stjórnarandstæðing-
unum verið stórlega afflutt
og rangsnúin á ýmsa vegu.
Svo langt hefir verið gengið í
þeirri iðju, að erlendar verð-
breytingar,sem okkur eru með
öllu óviðráðanlegar, og jafnr
vel síldarleysi og örmur þvílík
óhöpp af vöidum nóttúrunnar
hafa verið skrifuð á reikning
gengislækkunarinnar. Að mín
um dómi hefir gengisbreyt’ng
in út af fyrir sig fyllilega bor-
Það er gengisbreytingunni að
þakka, að nú er hægt að selja
úr landi sumar íslenzkar af-
urðir, sem áður voru með öllu
óseljanlegar á viðunandi
verði, t. d. dilkakjöt. Það er
gengisbreytíngunni að þakka,
að reknetaútgerð við Suður-
land varð slík sem raun var
á s. 1. hausti og þessum vetri.
Þetta hefir tekizt, enda þótt
komið hafi til sögunnar ýms-
ir örðugleikar í þessu sam-
bandi, svo sem verðfall og
sölutregða á sjávarafurðum
erlendis, þrátt fyrir gengis-
breytinguna en ekki vegna
hennar, verðhækkun margra
erlendra vara, e'nkum síðustu
mánuðina, af ástæðum, sem
ekki verða raktar hér. Hafa
m. a. rekstrarvörur til báta-
útvegsins s. s. veiðafæri, olíur
o'. fl. stórhækkað í verði er-
lendis. Þá bættist við sildar-
leysi sjötta sumarið
enn á ný fyrir Norðurlandi,
og einhverjir mestu óþurrkar
í manna minnum í stórum
landshluta, langvarandi verk-
falla á togurunum o. s- frv.
Batnandi gjaldeyrisaf-
koma og bættur hagur
ríkisins.
Þrátt fyrir þetta er nú hægt
að skýra frá því sem stað-
reynd, að gjaldeyrisástandið
hefir farið batnandi undan,-
farna mánuði. Má þá og geta
þess, sem hæstv. fjármálaráð-
herra hefir nú nýverið gefið
skýrslu um á Alþ'ngi, að á ár-
inu hefir tekizt að ná greiðslu
jöfnuði á reikningl rikisins og
ríkisskuldir raunverulega
lækkað um 12 milljónir, enda
þótt dregið hafi til muna úr
innflutningi og tolltekjur þess
vegna orðið mun rýrari en á-
ætlað var. Þótt þetta megi að
vísu að verulegu leyti þakka
öruggri fjármálastjórn hæstv.
f j ármálaráðtherra, þá hefði
það eitt ekki nægt, ef ekki
hefði verið gripið til þeirra
almennu ráðstafana, sem gerð
ar voru af ríksstjórn og Al-
þingi. Annars hefði óhjá-
kvæmilega siglt hraðbyri á-
fyrir gert í upphafi enda þótt
sumt hafi snúizt á verra veg,
þrátt fyrir gengisbreytinguna.
Þótt svo megi virðast í fljótu
bragði, að almenningur hafi
Virkjanirnar við Sogið
og Laxá.
Þá er það og vitað, að hin-
verður að játa að ríkisstjóm að halda áfxam uppbóta- gjald og verðlag innanlands,mnar, en ®iþví er nu óspart við og byggmg aburðarverk-
haÍ gist íppvið þaðl áí greiðsiumim-gömlu, og öllu tæki breytmgum t’l lækkunar al ð af and.stæómgum stjorn- sm.ðju sem væntanlega verð-
uans gaiht upp vio puo a ar 6 ......................., , • -^ ‘armnar. her hp.<ss ínfnfrnmt, nr hvrinð nA re.sa a hessu ari.
ten 1949, a.ð 'hnlrin áfram bví Þvi vonleysþ. sem þeim fylgdi, tii samræmis við hið lága út-J armnar> ^ Þess jafnframt
viðnámi gegn verðhóigunni,,) Þátt
sem hún hafði hafið Þetta
verður ekki hrakið, þótt hitt
verði jafnframt að viður-
kenna, að sú stjórn tók í önd
verðu allfast á sumum mál-
um, t.d. hætti að greiða kaup-
gjald miðað við hærri vísi-
tölu en 300. En þá ráðstöfun
mátti telja allróttæka á þeim
tíma. En þetta ber þess ljóst
vitni, að háttv. 8. landskj. (St.
J. St.) hefir þá verið ljós sú
mikla hætta, sem því er sam-
fara, að láta laun og allt kaup
gjald taka mánaðarlega breyt
ingum samkvæmt vísitölu,
þótt hann nú virðist vilja
láta þann flokk, sem hann
er formaður fyrir, taka upp
baráttu fyrir að fá slíkt við-
urkennt að nýju. En þegar
frá leið og festing vísitölunn-
ar var hætt að hafa tilætluð
öll þjóðin væri löngu flutningsverð í
íslenzkum vel að gæta- að þessir erfið-
þreytt á því vandræðaástandi krónum. En sú breyting hefði leikar hefðu orðið me;ri, ef
og óskaði umfrair. allt að • áreiðánlega tekið langan ekkert hefði ver.ð gert, og hefi
þeim ófögnuði yrði af henni 'tíma, kostað þjóðfélagið mikla ég áður að því vikið. Eg vil
létt — auk þess sem reynsl- 'fjármuni og komið lang ieSgía áherzlu á, að það
an sýndi, ‘ að uppbótakerfið , þyngst niður á vinnandi fólki
var að eyðileggja fjárhag rík- í landinu. Má það furðu
isins. En í fjármálum ríkis- j gegna, ef forystumenn verka-
ins hefir nú orðið algerð lýðs’ns telja, að slík þróun
nu
stefnubreyting, eins og síðar
mun að vikið í þessum um-
ræðum.
Ástandið fyrir ári síðan.
En hvernig var þá ástand-
ið, og útlit um afkomu þjóð-
arinnar og „kjör“ almenn-
ings um þetta leyti í fyrra,
eða Aður en núverandi stjórn
tók við völdum og hóf þær
málanna hefði verið æskilegri
en það, sem gert var.
Núverandi stjórn kaus ekki
þá þróun. Hún taldi aðra leið
betri — einmitt til þess að
forða hinum vinnandi stétt-
um þjóðfélagsns frá stórfelldu
atvinnuleysi og allri þeirri
bölvun, sem þvi fylgir.
Setning gengislækkunar-
aðgerðir, sem nú er mest laganna.
deilt á af háttv. stjórnarand-
stæðingum.
Ég vil minna á það, að rétt
Þegar núverandi ríkisstjórn
Var mynduð var henni þegar
ljóst, að það ástand, sem skap
a-
stand, sem verið hefir í land-
inu eftir gengisbreytinguna,
verða menn jafnan að skoða
með samanburði við það á-
stand, sem annars hefði verið.
Með því móti einu er hægt að
komast að skynsamlegri nið-
urstöðu um þetta efni.
Árangur gengislækk-
unarinnar.
Meðal annars er rétt að
veita því athygli, sem nú skal
sagt. Það er gengisbreyting-
unni að þakka, að vélbáta-
flotinn og togaraflotinn hafa
yfirleitt verið að veiðum, þeg-
ar vinnudeilur hafa ekki
hindraö, að svo mætti verða.
ur byrjað að reisa á þessu ári,
eru í órofasambandi við það,
að fjármálalif þjóðarinnar sé
sæmilega tryggt. Það má þvi
fullyrða að þessar stórfram-
kvæmdir, sem núverandi ríkis
stjórn hefir hrundið af stað
og mun gera alit sem unnt er
til þess að þeim verði lokið,
samkvæmt áætlun, hefir aldr-
ei komizt til framkvæmda
nema algjör stefnubreyting
hefði orðið varðandi fjármála
og atvinnulífið. Þetta er stað-
reynd, sem ekki verður í móti
mælt.
Vísitöluákvæði gengis-
lækkunarlaganna.
Þegar lögin um gengis-
skráningu, launabreytingar,
stóreignaskatt, framleiðslu-
gjöld o. fl. voru sett, var þess
vænst, að óhætt væri að
(Framhald á 4. síðu.)