Tíminn - 14.04.1951, Blaðsíða 4

<3.
TÍMINN, laugardaginn 14. april 1951.
84. blað.
Hiísnæðismál Reykjavíkur V:
Afnám húsaleigulaganna 1
.■.V.V.-.Vi'.V/.V.V/.V.V.V.V.V.V/.’.V.V.’.V.V.V.V.VA',
Efris* Hannes Páhson frá IJndirfelli
... ■
Var rétt að afnema húsa-
leigulogin frá 1943?
Næst síðasta Alþingij Þann 14. maí n. k. verður að byggja upp á leigujörð
oreytti húsaleigulögunum frá hreinsað til í hinum gömlu1 sinni og fær aðeins 4% 1 leigu
1943 á þann veg, að þau eru íeiguíbúðum. Þann dag, eiga af kostnaðarverði húsanna.
nú með öllu gagnslaus fyrir ailir þeir, er gömlu húsaleigu Húseigendum bæjanna eru
þann hóp manna, er þau áttu lögin vernduðu, um það tryggð 10% með lögum, en
að vernda. — Alþingismönn-1 tvennt að velja, að borga ok-iþar í er tekin fyrning.
.im þeim, er jákvæði sitt urleigu, eða verða húsnæðis-
guldu með breytingu lag- (lausir. Ekki er ólíklegt að
anna mun hafa verið innan- mörgum heimilisföður verði
brjósts líkt og Pílatusi, þegar þá þungt fyrir brjósti. Von-
hann ofurseldi Krist hinum andi hefir vorið haldið inn-
siðspilltu prestum Gyðinga. j reið sína U- maí n. k. Væri
Þeir fundu, að þeir voru að ( ekki rétt fyrir hið húsnæðis-
gera illt verk og ógæfusam- j lausa fólk, sem fyrir tilstiþi
legt, og því tóku þeir það ráð,1 borgarstjórans hefir eigi leng
að gefa bæjarstjórnum við-! ur þak yfir höfuðið, að flytja
íomandi kaupstaða vald, til heim að húsi borgarstjórans
aess að ákveða, hvort viss at- J og hafast þar við, þar til úr
riði laganna frá 1943 skyldu' rætist. Vera má, að slíkar að-
halda gildi sinu. j gerðir, vektu hina sofandi
Malum er þann veg farið sómatilfinningu bæjarstjórn
með þjóð vorri, að hvergi eru armeirihlutans.
húsnæðismálin eins mikið
Voru gömlu húsaleigulögin
réttlát gagnvart
vandamál eins og í Reykja-
/ík.
Þegar bæjarstjórnum var' húseigendum?
gefíð vald til að ákveða, hvort J Ýmsir húseigendur hafa
iögin frá 1943, skyldu gilda haidið þvi fram, að hin gömlu
ifram, i hverjum bæ fyrir húsaleigulög hafi verið órétt-
sig. Þá voru leigutakar hús- j^t gagnvart húseigendum. —
aæðis ofurseldir hinum Eignarréttur húseiganda hafi
areiua Sjálfstæðisflokksmeiri verig skertur um of. Svo langt
aluta í Reykjavik. hefir verið gengið, að jafn-
Flestir máttu vita, að sá
meirihluti var ávallt reiðu-
oúinn að ganga erinda fjár-
plógsmanna, og annarra
þeirra afla, er nota sér neyð
náunga sins. Enda varð sú
raunin á eins og nú er kom-
ið á daginn.
Ifgreiðsla húsnæðismál-
anna hjá bæjarstjóm
íteykjavíkur.
Fulltrúi Framsóknarflokks
ins bar fram þá tillögu í bæj-
arstjorn Reykjavikur, aö húsa
íeigulögin frá 1943, skyldu
gilda afram í Reykjavík þar
til frekari athuganir hefðu
:c'arið fram á því, hvaða á-
nrif afnám þeirra hefði í för
neð sér. Sjálfstæðisflokkur-
mn feildi þessa tillögu, á þann
iitilmanniega hátt, að sitja
hjá. Siðar, þegar hart var að
gengið, óx þessum fulltrúum
peningavaldsins svo hugur, að
peir þorðu að rétta upp hend-
rrnar, gegn tillögu Þórðar
Sjörnssonar. Þar með hafði
fjármagnið unnið sigur á
vel hefir verið talað um
stj órnarskrárbrot.
Langt er síðan að löggjöf
íslendinga hefir viðurkennt
það, að þjóðfélagslegri nauð-
syn geti verið þann veg farið,
að takmarka verði umráð ein
staklinga yfir eignum sínum.
Félagsmálalöggjöf landbún-
aðarins er i flestu á undan
félagsmálalöggjöf bæjanna.
Mörg ár eru síðan að ábúð-
arlöggjöf jarða var komið í
það horf, að hún samsvarar
íyllilega húsaleigulögunum
frá 1943.
í ábúðarlögunum eru þau
ákvæði. að leiguliðar skulu
nafa æfilangan ábúðp.rrétt,
fyrirgeri þeir ekki ábúð sinni
með óleyfilegu framferði.
Leiguliði er þvi aðeins
skyldur að standa upp af jörð,
að viss skyldmenni jarðeig-
anda, eða hann sjálíur þurfi
jarðarinnar til búreksturs.
Þessi ákvæði svara alveg
til bindingaákvæða húsa-
legulaganna frá 1943. Því
hefir verið haldið fram af
xostnað alþjóðar. Nokkur j talsmönnum húseigenda, að
nundruð fjölskyldum, fjölda J allt öðru máli sé að gegna
gamalmenna, einstæöum kon ' með strjálbýlið. Þar þurfi
.im, ekkjum og fráskildum landsdrottinn ekki að búa i
konum, var kastað út á göt- sama húsi og leiguliðinn.
una. Öllu því fólki, sem lög-
:m frá 1943 verndaði, hefir nú
/erið kastað í klær okraranna
.4 máli þeirra, er ekkert
ijá nema hag okrarans, er
pessi ráðstöfun túlkuð, sem
endurbót á húsnæðisástand
inu í Reykjavík. Endurbótin
er og verður aldrei önnur en
sú, að þau hundruð manna,
sem áður greiddu hæfilega
núsaleigu, miðað við kostn-
iðarverö húsanna, verða nú
að tvófalda til fimmfalda út-
gjöld sín vegna húsnæðis. —
Þessi gjöf forráðamannanna,
a timum vaxandi dýrtiðar og
pverrandi atvinnu, er óneit-
anlega djörf hliðarráðstöf-
m. Áfleiðingarnar eru auð-
sæar. Hækkandi kaupkröfur,
verkföll, atvinnuleysi og neyð.
Þung er ábyrgð bæjarstjórn-
armeiíihlutans í Reykjavík.
En þyngst verður ábyrgð
oorgarstjórans, sem á þessu
ber höfuðábyrgð.
Þessi ástæða er með öllu hald
laus. Hverjum leigutaka er
hægt að koma úr íbúð, ef
hann hegðar sér ekki eins og
manni sæmir. — Hitt er ekki
hægt að viðurkenna, að þó
einhver eigi hús eða fjár-
muni meir en annar, þá sé
þeim ríka misboðið, ef fá-
tæklingur gengur um sömu
dyr og hann. Lifi menn á ann
að borð i þéttbýli, þá verða
þeir að sætta sig við þá ann-
marka, sem þéttbýlinu fylg-
ir. Annars eru þeir ekki þjóð-
félagshæfir.
Leiguliði á jörð getur látið
meta upp landskuld sina, ef
■hann telur sig greiða of háa
landskuld, og það án tillits
til hvaða leigusamninga
hann hefir gert við lands-
drottinn.
Þetta ákvæði er algjörlega
hliðstætt við matsákvæði
húsaleigulaganna.
Landsdrottinn er skyldur
Að lokum er það ákvæði í
ábúðarlögum vorum, þó ó-
ljóst sé orðað, að ónotað jarð
næði má taka leigunámi. Það
ákvæði hefir aldrei verið
framkvæmt gagnvart ónotuðu
húsnæði í kaupstöðum.
Af framantöldu er það ljóst,
að húseigendum bæjanna
var ekki þrengri kostur bú-
inn af húsaleigulögunum frá
1943, heldur en jarðeigend-
um. Þó var þjóðfélagsleg nauð
syn meiri til að tryggja leigu
mála og nýtingu húsnæðis i
bæjum. Þar sem ekki var
unnt af gjaldeyrisástæðum að
byggja nema takmarkað, og
leiguokur bæjanna lagði þung
ar byrðar á atvinnulifið í land
inu. —
Hinir nýju og gömlu
húseigendur.
Eina frambærilega ástæð-
an fyrir breytingu húsaleigu-
laganna frá 1943 var sú, að
húseigendur, sem þeim voru
háðir, væru ver settir en þeir,
sem leigt höfðu hús út, eftir
að þau gengu í gildi. Húsa-
leigulögin frá 1943 höfðu
raunverulega ekki náð til
þeirra íbúða og atvinnuhús-
næðis, sem leigt var út eftir
gi-ldistöku þeírra, vegna þess,
að þeir, sem þau lög settu,
höfðu ekki kjark, eða vantaði
forsjálni, til að taka sporið
fullt, og fyrirbyggja fyrirfram
greiðslu á húsaleigu, með því
að taka leiguréttinn af ein-
staklingunum og færa hann
yfir á leigumiðstöð. En það
mun reynast eina yopnið sem
dugar, gegn leiguokrinu, þeg-
ar eftirspurn er meiri en
framboð. Vegna þessarar
vöntunar í gömlu húsaleigu-
lögin skiptust húseigendur og
(Framhald á 3. síðu)
Kaupum auðþvegnar, venjulegar þriggjapela ;Z
flöskur á ;!
eína krónu
i
;’ komnar í birgðaskemmu vora í Nýborg.
I; Þeir bæjarmenn, sem fremur kjósa að láta I;
s
\ sækja tómar flöskur heim til sín, fá þær greidd- C
*’ ar með 75 aurum, en þurfa þá að hringja í síma ;I
í flöskukaupmanna: Nr. 80 818, 4714, 5395 eða
I" 2195.

Áfengisverzlun ríkisins
/.■.■.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.'.v.v.v.v.v.v.v/.v//.^
|:V/.V/.V.V/.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V/.V/.V/.V/.V
Stúlka
óskast við simavörzlu og afgreiðslustörf i nokkra
mánuði. — Ensku- og dönskukunnátta nauðsynleg. jj
í . HÓTEL BORG. £
;! í
/.V/.V.V.V.V/.V.V.V/.V/.V.V.V.V.V.V.V/.V.V.V/.W
Samvinnumenn!
Fyrir . nokkrum árum
sviku kommúnistar sam-
komulag, sem gert var við
stofnun Kaupfélags
Reykjavíkur, þess efnis,
að félagið skyldi starfa ó-
pólitiskt. .Kommúnistar
söfnuðu flokksmönnum
sínum inn í félagið rétt
fyrir kosningar og náðu
þannig meirihluta í stjórn
þess. Síðan hafa þeir rek-
ið það með flokksþágu fyrir
augum og flæmt þannig
marga félágsmenn og við-
skiptamenn frá félaginu.
Ef félagið á að verða far-
sælt og þróttmikið, þarf að
brjóta þetta einræði komm
únista á bak aftur, gera
félagið ópólitískt á nýjan
leik og tryggja innan þess
samstarf manna úr öllum
flokkum. Að þessu er stefnt
með framboði lýðræðissinn
aðra samvinnumanna . i
fulltrúakosningunum nú.
Allir sannir samvinnu-
menn vinna því að sigri
listans og tryggja þannig
þróttmikla og vaxandi sam
vinnustarfsemi í Reykja-
vík.

Vér tilkynnum hér með heiðruðum viðskiptavinum
vorum, að hin vel þekktu
barnahlífðarföt
vor, eru bráðlega væntanleg á markaðinn.
Verður það eins og áður:
Blússur, fóðraðar,
Samfestingar,*
Smekkbuxur,
Strengbuxur
í fjölbreyttu litaúrvali og í stærðunum nr. 2—16.
VONNQJtFAUAGElRÍD ÖSILANDS "/•
Húsmunir
Sófasett, silkidamask, útskorið. — Sófaborð, útskor-
in, ýmsar gerðir. — Armstólar — Svefnsófar og divan-
ar — Stofuskápar — Klæðaskápar og borðstofuskápar.
— Borð og stólar, ýmsar gerðir. — Rúllugardinur. —
Komið með gömul kefli. Endurnýjuð samdægurs.
Kynnið yður verð og gæði.
Húsgagnaverzlunin HÚSMUNIR,
Hverfisgötu 82, sími 3655.
umtuttmtuitnnttmtttmtmtnmnmtmttuuttutinHtmuiBttwi