Tíminn - 21.04.1951, Blaðsíða 5

89. blað.
TÍMINN, laugardaginn 21. apríl 1951.
5.
Lauyartl. 21. apríl
Samhjálp bænda
Tíminn birtir í dag sumar-
ávarp Hermanns Jónassonar
landbúnaðarráðherra. Ráð-1
herrann talar þar meðal ann
ars um nauðsyn þess, að allir
þeir bændur, sem það geti,
láti hey til harðindasvæð-
anna.
Það er nú fyrirsjáanlegt ,að
ekki veitir af að spara hey-
gjöf um land allt, svo sem
frekast verður við komið, ef
sæmilega á að geta rætzt úr
um útvegun nauðsynlegra
heyja á harðindasvæðinu.
Það getur því skipt miklu um
úrslitin í þeim lokaþætti vetr
ar og snjóa, sem enn er eftir,
hvað bændur gera almennt
til að spara hey, svo að þeir
verði aflögufærir.
Segja má, að bændur um
allt land hafi sýpt góðan og
lofsverðan skilning á högum
og ástæðum stéttarbræðra
sinna á óþurrka- og harðinda
svæðunum. Það sýndu undir-
tektir þeirra í haust og það
sýna viðbrögð þeirra undan-
farnar vikur, þegar falast var
eftir heyjum. En nú er svo
komið, að horfur eru tvísýn-
arí heilum sveitum og jafn-
vel í heilum héruðum, að
hverju gagni allt þetta verð-
ur. En það væri þó sannar-
lega ömurlegur endir alls þess,
sem gert hefir verið, ef það
entist ekki þar til vorbatinn
kemur, svo að allt yrði unnið
fyrir gýg.
Hér skulu ekki bornar fram
neinar hrakspár, en enginn
má loka augunum fyrir því
því, hvernig ástatt er. Þeir
eru orðnir nokkuð margir
bændurnir, sem hafa kostað
miklu til að kaupa fóður
handa bústofni sínum og
flytja það heim og sjá nú
samt ekki annað fyrir, en
þeir verði bjargarlausir og
verði að fella bústofn sinn, ef
framhald verður enn á kuld-
um og tekur fyrir frekari hey
kaup. Ef svo fer, þá er allt
erfiðið og allur tilkostnaður
þeirra til einskis og verra en
það. Þrátt fyrir allt, sem fórn
að hefir verið, tapast þá málið
í síðustu lotu.
Þetta værú hin verstu og
hörmulegustu tíðindi, og til
þess má alls ekki koma, ef
nokkur úrræði eru önnur.
Lengi er hægt að þola þraut-
ir og neyð, sem á engan hátt
verður undan komizt, en
erfitt er að þola það, að
skepnur sé felldar á vordög-
um eftír mikið og dýrt eldi,
ef nokkurs staðar er til í land
inu fóður, sem hægt væri að
spara handa þeim. í þeim
sporum standa íslenzkir
bændur nú, að það er einmitt
þetta, sem blasir við augum
og skollið getur á.
Vitanlega er nú svo komið,
að bændur hafa ekki fóður af
lögu, enda er óvenjulegt vetr
arríki og harðindi um land
allt'. Nú verður yfirleitt
hvergi losað hey úr því sem
komið er, nema með þvi að
gefa annað fóður í þess stað.
En þá leið verður að fara, svo
að ekki þurfi að grípa til
neins konar óyndislegra ör-
þrifaráða, sem engin úrræði
eru.
Bændur eiga almennt létt
með að skilja þær ástæður,
sem hér er um að ræða. Þá
ERLENT YFIRLIT:
Yfirheyrsíum sjónvarpað
Fra’giir lior^arstjjóri og' spilavítiskomintí;*
ur frammi lyrir tlómstóli almeiinings
Síðari hluta marzmánaðar
fóru fram yfirheyrzlur í New
York, sem urðu þess valdandi,
að stórlega dró úr aðsókn að
opinberum skemmtistöðum í
borginni. Þó gilti þetta ekki
fyrir skemmtistaði, er höfðu
sjónvarpstæki, þar var aðsókn-
in meiri én nokkru sinni fyrr
eða síðar. Ástæðan var sú, að
yfirheyrzlum þessum var sjón-
varpað frá- ekki færri en fjór- ^
um sjónvarpsstöðvum, og var
fylgzt með þeim í sjónvarpinu
af slíkum áhuga, að þess eru
engin dæ.mi.
Yfirheyrzlur þessar voru líka
í mesta máta óvenjulegar. Á
síðastliðnu sumri skipaði öld-!
ungadeilditr í Washington sér- 1
staka nefnd,-er skyldi kynna1
sér, hvað hæft væri í orðrómi I
um ýmsa ólöglega fjárglæfra- j
mennsku,.! Bandaríkjunum, eink!
um í sambandi við fjárhættu- I
spil og veðreiðar. Ekki sizt
skyldi nefndin kynna sér, hvort
umrædd fjárglæfrastarfsemi
nyti beinnar eða óbeinnar vernd
ar þeirra, er fara með stjórn
og löggæzlu, í stórborgunum,
svo að fQrkólfum hennar væri
af þeim ástæðum kleift að
halda henni uppi.
Kefauernefndin.
í fyrstu var ekki búizt við
miklum árangri af störfum þess
arar þingnefndar, enda algengt
að slík iwKfndastörf séu mest
til málamynda. Hér fór hins
vegar á aðra leið. Formaður
nefndarinnar var kjörinn einn
af róttækustu öldungadeildar-
mönnum demokrata Estes
Kefauer frá Tenessee. Kefauer
tók starf nefndarinnar í mesta
máta alvarlega. Hann ferðaðist
til allra helztu stórborga og
yfirheyrði þar menn í tugatali.
Hann lét, kalla fyrir sig þá
menn, sem taldir voru að veita
fjárglæfrasamtökum forustu, en
fram til þessa tíma höfðu þeir
fengið að' fara sinna ferða ó-
áreittir. Bráðlega fór þetta líka
á þann veg, að þegar Kefauer
var von til einhverrar borgar,
að menn þeir, er taldir voru
forsprakkar fjárglæírastarfs-
seminnar þar, þurftu allt í einu
að fara í ferðálög til fjarlægra
staða. Yfirheyrzlur Kefauers
báru þó fljótlega verulegan ár-
angur og viða varð hann held-
ur ''óhagstæður flokksmönn-
um hans, er fara með stjórn
flestra stórborganna. Þeir virð-
ast hafa sýnt mikla linkind og
undanlátssemi við fjárglæfra-
mennina. Talið er, að þetta
hafi spillt talsvert fyrir demo-
krötum í þingkosningunum á
síðastl. hausti, og m. a. orsakað
það, að foringi þeirra í öldunga
deildinni, Lucas frá Illinois,
féll í kosningunum. Hann var
að vísu ekki neitt við starf-
semi þessa bendlaður, en flokks
menn hans fóru með stjórn í
Chigaco, þar sem fjárglæfra-
starfsemin virtist dafna góðu
lífi.
Öflug fjárglæfrasamtök.
Kefauer lét þetta þó ekki á
sig fá, heldur hélt yfirheyrzl-
um sínum áfram. Niðurstöður
nefndar hans hafa nýlega ver-
ið birtar. Samkvæmt þeim
starfa nú í Bandaríkjunum a.
m. k. tveir öflugir fjárglæfra-
hringir, sem reka ólögleg spila-
víti, veðmálastarfsemi og yfir-
leitt alls konar fjárglæfra. Ann
ar hefir aðsetur í Chigaco og
eru stjórnendur hans gamlir
samstarfsmenn A1 Capone, sem
alræmdur var á sínum tíma.
Hinn hefir aðsetur í New York
og er aðalforsprakki hans Frank
Costello, er í seinni tíð hefir oft
verið nefndur spilavítiskon-
ungur Bandaríkjanna. Nokkúð
samstarf er miili hringa þess-
ara og bendir ýmislegt til þess, J
að Charles Luciano sé yfirmaður
þeirra beggja, en hann var gerð-
ur landrækur fyrir nokkrum
árum fyrir atbeina Deweys rík-
isstjóra og dvelst nú á ítalíu.
Tekjur þessara fjárglæfra-
samtaka eru stórkostlegar og
eru það einkum spilavítin, er
gefa mikinn arð. Yfirvöldin virð
ast yfirleitt láta þessa starf-
semi afskiptalausa eða þykjast
ekki verða hennar vör. Sterkar
líkur benda til, að þau hafi með
víðtækum mútum keypt sér frið
við löggæzluna, er af þeim ástæð
um hafi látið sér sjást yfir
starfsemi þeirra.
Þáttur sjónvarpsins.
Lokaþátturinn í starfsemi
Kefauersnefnarinnar að sinni
voru yfirheyrzlur, sem fóru
fram í New York í seinni hluta
marzmánaðar og var sjónvarp-
að, eins og áður segir. Svo er tal
ið, að fyrir atbeina sjónvarps-
ins hafi áhorfendur að þessum
yfirheyrzlum verið til jafnaðar
4,5 millj. manna.
Vegna sjónvarpsins eru yfir-
heyrzlur þessar taldar hafa orð
ið stórum áhrifameiri og erfið-
ári fyrir vitnin en ella. Þau
voru hér að vísu ekki frammij
fyrir venjulegum dómstóli, og
þurftu ekki að svara nema því;!
sem þau sjálf vildu. Af þess-
um ástæðum hafa yfirheyrzlur
þingnefndanna þótt litils-
virði. Að þessu sinni var þó
aðstaðan nokkur önnur, þar
sem vitnin voru sér þess með-
vitandi, að á þeim hvíldu vök-
ul augu milljóna áhorfenda,
sem fylgdust nákvæmlega með
viðbrögðum þeirra og þeim á-
hrifum, sem hinar ýmsu spurn-
ingar höfðu á þau. Það jók
líka á áreynsluna, að hin heita
birta ljósmyndatækjanna hvíldi
á þeim mestallan tímann.
Það má segja, að vegna þess-
arar óvenjulegu aðstöðu, hafi
vitnin raunverulega verið að
heyja úrslitabaráttu fyrir fram
tíð sína, því að þau stóðu hér
frammi fyrir dómstóli almenn-
ingsálitsins og eftir úrskurði
hans hlaut það mjög að fara,
hvérnig verðir laga og réttar
tækju á þessum málum á eftir.
KEFAUER
stoðar. Svo vel hefir hann geng
ið frá þessu, að vafasamt þykir,
að löggæzlan nái nokkurn tíma
tökum i hári hans.
O’Dwyer er Irlendingúr, sem
kom til Bandarikjanna á ungl-
ingsárum sinum. Hann vann
fyrst algenga verkamanna
vinnu, gerðist síðan lögreglu
þjónn, las lög í tómstundum
sínum og hlaut saksóknara-
stöðu. Hann hlaut mikla frægð
fyrir framgöngu sína sem sak-
sóknari og þó sérstaklega í sam
bandi við glæfraflokk, sem hlaut
titilinn „Murder, Inc“. Þegar La
Guardia lét af borgarstjórn
New York borgar, þótti
O’Dwyer sjálfsagður eftirmaður
hans. Hann var tvikosinn borg-
arstjóri, þrátt fyrir andstöðu
Tammany Hall, en lét af störf-
um vegna heilsubrests á síð-
astliðnu sumri og var þá skip-
aður sendiherra í Mexico.
Þeir Costello og O’Dwyer
stóðu sig báðir vel í réttarhöld-
unum, en þó þykir sekt Cost-
ellos augljósari .eftir en áður,
þótt enn muni löggæzlunni
reynast erfitt að hafa hendur í
hári hans. O’Dwyer stóð sig
líka vel, eins og vænta mátti
af vönum saksóknara og stjórn-
(Framhald á 6. síðu.)
Costello og O’Dwyer.
Það voru einkum tvö vitni, er
drógu mesta athygli að yfir-
heyrzlunum. Annað var glæfra
kóngurinn umtalaði, Frank
Costello, og hitt var hið gamla
1 átrúnaðargoð New York búa,
William O’Ðwyer, fyrrum borg-
arstjóri.
Costello er Sikileyingur, rúm-
lega sextugur að aldri, og flutt-
ist kornungur til Bandaríkj-
anna með foreldrum sínum.
Hann byrjaði snemma að leggja
lagabrot fyrir sig og voru það
þó einkum bannlögin, er studdu
að gengi hans. Gróða sinn
lagði hann m. a. í það að koma
upp spilavítum, sem hafa reynzt
honum gróðasæl. Costello hefir
þó jafnan gætt þess vel að
láta leppa annast þessa starf-
semi sína og hefir jafnan reynt
sjálfur að leika hinn sanna
heiðursmann. Hann hefir haft
slynga lögfræðinga sér til að-
Raddir nábúanna
Alþýðublaðið svaraði á mið
vikudaginn var þeim þvætt-
ingi Þjóðviljans, að heildsal-
ar hafi staðið að lista lýðræð-
issinnaðra samvinnumanna í
KRON-kosningunum. Það seg
ir m. a.:
„En það eru til heildsalar í
KRON, og þá er að finna í
hópi kommúnista með fram-
kvæmdastjóra félagsins, Is-
leif Högnason, í broddi fylk-
ingar. Kommúnistar hafa
efnt til heildverzlunar með
„hag neytenda“ fyrir augum,
að sögn Þjóðviljans og Isleifs
Högnasonar, en niðurstaöan er
óvart sú, að hið kommúnist-
Mbl. á flæðiskeri
Mbl. hefir reynt að telja
lesendum sínum trú um það,
að Tíminn greini rangt frá
stefnu Jóns Sigurðssonar for
seta í verzlunarmálum. í því
sambandi skulu þessi megin-
atriði rif juð upp og skorað á
Mbl. að hnekkja þeim, ef það
getur:
Jón Sigurðsson vildi að
verzlun íslendinga yrði sem
allra mest á félagslegum
grundvelli.
Hann tók slíka félagsverzl-
un almennings langt fram yf
ir einkaverzlun ágætustu
framfaramanna íslenzkra og
góðra vina sinna og kjósenda.
Hann taldi það fjarstæðu,
að félagsverzlanir, sem öllum
stæðu opnar til þátttöku og
áhrifa, yrðu einokurnarstofn
anir, enda þótt þær væru ein
ar um alla verzlun í heilu
héraði.
Þetta eru meginatriði i
stefnu Jóns Sigurðssonar I
verzlunarmálum. í því sam-
bandi er tómt mál að tala
um það, að hann hafi viljað
ná verzluninni úr höndum
danskra kaupmanna til ís-
lenzkra hlutafélaga. Hann
blátt áfram harmaði það, að
verzlun Ásgeirs vinar hans á
fclafirði varð einkafyrirtæki
en ekki félagsverzlun almenn
ings við Djúp. Það var ekki
sagt Ásgeiri til lasts eða skap
raunar, heldur alþýðu íslands
til brýningar.
Sigurður í Vigur ætti að
minnsta kosta að vita þetta,
hvað sem er um Valtý. Sigurð
ur ætti líka að vita, að allur
auður Ásgeirsverzlunar varð
dönsk eigin og rann úr landi.
Hver sá, sem af alvöru hugsar
um hagsmuni almennings við
Djúp, hlýtur að dást að fram-
sýni Jóns forseta og harma
giftuleysi almennings, að gera
ekki hina ísienzku verzlun
félagslega almenningseign til
að festa gróða hennar í hérað
inu. Og sízt af öllu ættu þeir,
sem þeíta skilja, að vera tals
menn þess, að íslendingar
láti sig enn „flæða á sama
skerinu“ eins og forsetinn orð
aði það.
Jón forseti sagði, að svo
að kalla hvert mannsbarn
ætti hlut í verzlun þjóðarinn
ar. í samræmi við það vildi
hann gera hana félagslega,
„innlenda í eiginlegasta skiln
ingi“.
Forsetinn treysti á dóm-
íska heildsölufyrirtæki hefir j
kallað yfir almenning „bless- greind almennings og tríiði
un“ stórfelldrar hækkunar á því, að menn bæru gæfu til
hveiti, einni af brýnustu nauð ag velja sér farsæla forustu-
synjavöru sérhvers manns, og menn í verzlunarmálum og
er þó ekki öll hækkunin enn sætu ekki u j með þá sem
komin til framkvæmda. Og
Þjóðviljinn er stórhrifinn af |lla ^nu eða heíðu, annar‘
þessari heildverzlun. Hvers leS sjonarmið, sem ekki felh
vegna? Af því að hún er mjólk við almenna hagsmuni. Með
urkýr kommúnistaflokksins og þessari trú stendur og fellur
málgagns hans. Almenningur allt lýðræði, bæði í verzlunar
á að taka verðhækkun sem málum og þjóðskipulagi á
gleðitíðindum, ef hluti hennar öðrum sviðum. Að velja menn
rennur sem skattur til komm- eftir hæfileikum og skipta um
Siíkir menn ættu ekki að 1 hlutverkum eftlr ,þvl fra
tala hátt um heildsala. Það með Þarf> er areiðanlega far-
er óráðlegt að nefna snöru í sælla en að senda tvo eða
hengds manns húsi. Og Isleif- marga til að vinna eins
ur Högnason dinglar í snöru manns verk, í von um að einn
Borgarfells með kommúnista- kunni að gera það eitthvað
flokkinn hangandi á sér, þó hctur.
að hann hafi fengið völd sín. , ., . _
framlengd í KRON og Þjóð- I En þetta eru sjónarmið, sem
viljinn eigi ekki nógu stór orð a^taf má rökræða og eru und
til að vegsama heildsalaáhuga ir álitum komin, en skoðun
mun ékki vanta vilja til að
leysa vanda stéttarbræðra
sinna. En hér þurfa opinber
og hálfopinber samtök og fé
lagsmálafofusta bændanna
að híutast til um það, að um
allt land verði sparað hey eft
ir því sem frekast er hægt.
Með því móti væri enn hægt
að ná saman talsverðu heyi
handa þeim, sem verst eru
settir.
hans á hag neytendanna!"
Þátttaka ísleifs Högnason-
ar í stofnun og stjórn h.f.
Borgarfells, er lét innflutn
Jóns Sigurðssonar út af fyrir
sig er staðreynd, sem öllum
er skylt að kannast við, en
auðvitað frjálst að hafna og
ing ungverska hveitisins ar,ðmæla eftir vild. Mbl. hef-
verða fyrsta afrek sitt, sýnir |r Þar valið hinn verri kost-
vissulega bezt, hive vel má inn að taisa skoðanir forset-
treysta honum til að bera ans<
hag neytenda fyrir brjósti. Ö+Z