Tíminn - 07.06.1951, Blaðsíða 3

134. blað.
TIMINN, fimmtudaginn 7. jóní 1951.
3
NiiMniimiiiiiiiiiMiiiiiiiMiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiniMiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiniinimumxiMimiiiiiiiiiutrciiiiiiiiiciiMiiiiiimmtmitimHmiimMuiuiHiitiiiiituiiiiiiiuiiimiiHitiini
IIIIIIIIIIIMIIIIf
VETTVANGUR ÆSKUNNAR
Málgagi? Siiiiihr-mls ungra Framsóknarmanna — Ritstjóri: Sveinn Skorri Höskuldsson
aiimMiiiiiNimiiiiuimiiiiiiiimiiiiiiiMiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiimiimiMiiiiiMiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiii''>*mMiiiMiiiiiiiiMiiiiiiiiiMiiiiiiiiiirMiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiinit«Mimiiiiiitiiitiiiiiiiiimiiiiiiiiiiim»«itiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiNi
°f
í/ítf
dreij'
Toppleiðari Þjóðviljans á
þriðjudaginn fjallaði um
hækkun landbúnaöarafurða.
Það orkar vitanlega alltaf
tvímælis , hvort virða eigi
nokkurs endemisskrif þess
snepils, en rétt er þó að
drepa á tvö atriði, sem sýna,
hve mikinn hug Þjóðviljaliðiö
hefir til að bæta hag alþýðu
manna til sjávar og sveita,
og hve sterkan vilja það hef-
ir til að tryggja mönnum rétt
lát laun vinnu sinnar.
Barátta hans fyrir bættum
kjörum miðast öll við það að
auka á misræmi milli stétta,
auka á stéttabaráttuna og
skapa úlfúð og sundrung.
í leiðaranum segir:
„Þess gerðist vissulega eng-
in þörf að neitt verðlag hækk
aði — þvert á móti var og er
hægt að lækka verðlagið.“
Um leið og hann berst fyr-
ir hækkuðum launum laun-
þega, vill hann lækka laun
bænda. Það geta allir séð, hve
sterkan hug hann hefir á
jafnrétti allra stétta. En
þetta þarf engum að koma á
óvart. Þjóöviljinn er málgagn
þeirra manna í þjóðfélaginu,
sem sneyddastir eru allri á-
byrgðartilfinnihgu og er mark
visst stuðla að falli þess frjáls
ræðis og þeirra mannréttinda,
sem við eigum við að búa.
Þess vegna vill hann skapa
togstreitu og úlfúð milli allra
stétta, því að sundrung inn-
byrðis í þjóðfélaginu er vatn
á myllu þeirra, ryður þeim
brautina að einræði og kúg-
un, sem er hið eina markmið,
sem þeir keppa að.
Þá segir leiðarinn:
„Tíminn segir, að þær (verð
hækkanirnar) séu gerðar til
þess að kaup bóndans sé í
samræmi við kaup launa-
manna í bæjum. Framkvæmd
in er hins vegar sú, að af-
urðaverðið er hækkað beint,
og bændur fá svo hluta af
hækkuninni sem kauphækk-
un. Með því móti fær stór-
bóndinn margfalda kauphækk
un á við smábóndann. Fram-
leiði einn bóndinn fimm sinn
um meiri mjólk en annar,
fær hann einnig fimmfalda
kaupuppbót.“
Þetta telur Þjóðviljinn
mestu hneis'u. Hann telur það
hróplegt ranglæti, ef einhver
framleiðir meira en annar,
þá beri hann meira úr být-
um.
J Þetta er álíka skynsamlegt
og ef því væri haldið fram,
að það ætti að greiða jafnt
fyrir fimm tíma vinnu og
klukkutíma starf!
Nú má og gera ráð fyrir því,
að sá bóndinn, sem meira
framleiðir verði að kaupa
vinnu, og þá kemur það í
sama stað niður, að hið aukna
afurðaverð kemur til að mæta
hærri launagreiðslum.
En í stuttu máli er kenn-
ing Þjóðviljans sú, að það
eigi að draga af launum dug
lega mannsins, hann eigi ekki
Dagsins glymja hamarshögg
— Rabb við tvo unga, þingeyska bændur —
Á leitinu, sem ber við him-
in í norðri, þar sem Kinnar-
vegur skerst frá þjóðvegin-
um austur um land, rís gam-
all bær, Landamótssel. í
norð-austri kúrir Fellið, lyng
gróið og ávalt, • það minnir
mig alltaf á malandi kött. —
Niður og austur um loðna mó
ana liðast Djúpáin. Þar milli
Fellsins og hennar er fyrir-
hugað nýbýlahverfi. Þar er
gróskurík mold og greiðar sam
göngur.
í Landamótsseli býr ung-
ur bóndi, Brag| Benediktsson,
og sunnan við túnið á leiti,
sem ber við himin, þegar
nær er komið, getur nú að
líta fannhvítar þiljur móta-
viðarins, þar sem yngri bróð-
ir hans, Arnór, éi' að reisa ný
býli. Arnór er mjólkurpóstur
sveitarinnar til Húsavíkur og
sömuleiðis Fnjóskdælinga til
Akureyrar.
Rykfallin puntstrá bærðust
hvit og visin á vegkantinum,
en upp úr sinuþófanum gægð-
ust græri strá, tákn' komandí
sumars. Um skurðina féllu
strengmiklir lækir, og hrossa
að fá kaup í samræmi við
afköst sín. Hvar eru nú „sörnu
laun fyrir sömu vinnu?í‘
Það er bersýnilegt, að topp-
leiðararitarinn stendur í
þeirri trú, að það þurfi jafn-
an tilkostnað til að framleiða
500 lítra af mjólk og 2500, að
öðrum kosti héldi hann því
ekki fram, að rétt væri að
framleiðendur þeirra fengju
sömu laun fyrir.
En ef til vill er ástæðan
önnur og sú, að kommúnist-
ar vilja að það sé ekki laun-
að að verðleikum, ef vel er
unnið.
Það myndi stuðla bezt að
því, að menn hættu að leggja
sig fram við störf sín, og þaö
er æskilegt í augum spillts
byltingaflokks, eins og kom-
múnista.
Einhvers staðar segir í forn
um fr'æðum, að þegar land-
námsmenn komu hingað til
landsins, var það viðj vaxið
milli fjalls og fjöru.
Nú er landið hins vegar
skóglaust og bert. Hér er mik
ið verk að vinna fyrir æsku-
Iýð landsins. Víða hafa á-
hugamenn um skógrækt haf-
izt handa og myndað sam-
tök til skóggræðslu.
Það er ástæða til að skora
á allt ungt Framsóknarfólk
að veita þessum málum sem
öflugast brautargengi. Það
gæti og verið mjög athug-
andi fyrir sýslufélög ungra
Framsóknarmanna aö koma
upp félagslundum og skógum
í sínu heimahéraði, þar gætu
svo síðar orðið ánægjulegir
samkomustaðir til fundar-
halda og skemmtana.
Þetta ættu allir forustu-
menn ungra Framsóknar-
íFramhald á 6. síðu.)
gaukur velti sér í háalofti
iðkandi sína hvellu stél-
söngva.
Þegar ég gekk upp höllin
frá veginum, bárust mér
glymjandi hamarshöggin frá
Arnóri. Hann var einn við
bygginguna og vann af kappi,
þó að áliðið væri. Handtökin
við framtíðarhöll hans eru
ekki reiknuð á eftirvinnu-
taxta. Hann tók máli rmnu
létt, og við settumst á planka
meðan ég hripaði niður
nokkra punkta úr samtalinu.
— Ég vann sem bílstjóri
hjá vegagerðinni, sagði hann,
en svo eitt sólfagurt kvöld
ráku þeir mig. Síöan hefi ég
stundað ýrnis konar flutn-
inga, og nú síðast^. árið hefi
ég flutt mjólk héðan úr sveit-
inni til Húsavíkur, og í sum-
ar mun ég auk þess flytja
mjólk til Akureyrar úr
Fnjóskadal.
Teiknaði húsið sjálfur.
Hvenær byrjaðirðu að reisa
þetta býli?
— Það var sumarið 1948,
en eitt árið vann ég ekkert
að því. Ég hefi unnið einn
að því, aldrei keypt neina
vinnu, nema að Gaston Ás-
mundsson, byggingameistari,
lagði járn í gólfið með mér.
Ég teiknaðj það sjálfur, en
fékk Bárð ísleifsson til að
ganga frá teikningunni, sem
hann breytti ekki.
Ég ætla að koma húsinu
undir þak í sumar og mun
eiga það algjörlega skuldlaust
þá, en auðvitað verður mik-
ið eftir fyrir því. Næsta sum
ar ætla ég að reisa útihúsin,
en í sumar ætla ég áð sá í
þetta. Og hann bendir mér
niður* aflfðandi brekkuna,
þaðan sem vorgolan ber heit-
an moldarilm úr sléttu flrtgi.
Ræktunin dýr.
Er ekki kostnaðarsamt að
leggja í ræktunarframkvæmd
ir nú?
— Jú, fræið og áburðurinn
eru geysilega dýr og girðing-
arefnið alveg rándýrt sömu-
leiðis framræslan. Annars er
skurögrafa hér í sveitinni, og
ef ég fæ hana, þá á ég ljóm-
andi túnstæði hér suöur. Og
hann bendir mér suður kaf-
loðna mýrarslakkana.
Ætla að virkja Djúpána.
.— Fáið þið rafmagn frá
Laxárvirkj uninni?
— Nei, ekki geri ég ráð
fyrir því, að það verði. Eh
það eru talin góð skilyrði til
virkjunar hérna suður við
Torfhólinn, og þar höfum við
hugsað okkur að virkja Djúp-
ána.
Nú kemur Bragi ásamt
tveggja ára syni sínum, Þór-
halli, með bíl Arnórs fullan
af áburði. Arnór ræður mér
að hitta hann og fá kaffi
heima, þvi að ég verði að
þiggja þaö hjá sér einhvern
tíma seinna. Bragi lieilsar
mér innilega, og ég sezt inn
í bilinn hjá þeim feðgum. Við
ckum heim veginn, en vi.
hliðið siendur Fannnllinn, og
Bragi 'tv að færa harm frá.
— Á pabbi þinn þennan
Farmall > spyr ég Þórhall.
— Já, við feðgar eigum
hann, segir snáðinn ljómandi
af áhuga. Hann horfir bjort-
um augum á véhna, og hend-
iirnar bera starfshug hans
vitni.
Beggja megin vegarins
breiðast hvanngrænar ný-
ræktir. þar sem áður var ó-
slétt mýrin. Suiinan uiadir
bænum bærast þrútnir sprot
ar birkisins i snotvum garði
með fallegum stígum og skeifu
laga hvammi. Haistu trén eru
4—5 metra ha. Garöurinn er
17 ára.
Aldrei að örvænta.
Brátt sitjum við yfir rjúk-
andi kaffi og gæðura okkar
á gómsætum kökum húsfreyj
unnar, Mariu Valdemarsdótt-
ur.
— Það hefði nú kannske
verið betra fyrir þig að tala
víð mig einhvern tírna í fyrra,
þegar búið var að rigna nið-
ur í heyið hjá mér, segir
Eragi.
— En nú á ég von á glans-
andi sumri. Það er um að gera
að eiga von á því betra, mað-
ur er búinn að fá nóg af hinu.
Þetta er sá haröasti vetur,
sem ég hefi lifað. Ég tók all-
ar skepnur á gjöf 20. nóv., og
þær stóðu inni þangað til um
mánaðamótin apríl—maí. — -
Alis voru 132 algjörir inpi-
stööudagar.
Fannkyngið var gífurlegt.
16. apríl var mokað þrisvar af
þessum glugga, og hann er
í sex metra hæð. En þetta hef
ir ekkert á okkur fengið, og
nú höldum við áfram af enn
þá meiri vígamóöi.
Hefir meiri áhuga
á sauðfjárrækt.
— Eru menn ekki sem óð-
ast að fjölga kúnum?
— Ég veit nú varla, hvaö
segja skal. Hérna á niður-
skurðarárunum fjölgaði þeim
mikið, en nú eru menn farn-
ir að hugsa um að fjölga
fénu án þess þó að fækka
kúnum.
Ég fyrir mitt leyti hefi mik
ið meiri áhuga á sauðfénu.
Bæði borgar það sig betur
hér, og svo finnst mér það
skemmtilegra.
Annars hefir allt afurða-
verð verið of lágt miðað við
tilkostnað.
— Hvernig voru fénaðar-
höldin?
— Þau voru ágæt. Beztu
höld um sauðburð, sem ég
man eftir. Er það mikið þvi
að þakka, hve mikinn fóður-
bæti var hægt að gefa með
heyjunum, sem voru frá-
munalega léleg. Það er tæp-
ur heimingur af ánum tví-
lembdur og auk þess tvær
gimbrar. Vestfirzka féð er á-
gætt, sérstaklega hraust og
gott. Ánum gengur vel að
bera. Við höfum verið mjög
heppnir með að fá fjárstofn
frá Vestfjörðum. Dilkarnir
eru yfirleitt mjög góðir.
Félagslífið.
— Lá ekki félagslífið niðri
sakir ótíðarinnar?
— Jú, að heita mátti. Ann-
ars eru mörg félög, ungmenna
félag.skógræktarfélag og auk
þess bændafélag, sem átti að
standa um hagsmuni bænda
almennt, en hefir reynzt nokk
uð pólitískt.
Svo æfðum viö í vetur tvö-
faldan kvartett, sem Sigurð-
ur Sigurðsson á Landamóti
stjórnar. Við sungum á einni
samkomu í vetur og þótti
takast vel, að ég held. Kvart-
ettinn var eini vísirinn til fé-
lagslifs, sem starfaði í vetur.
Bragi syngur 2. bassa í þess-
um kvartett.
Nú býst ég til ferðar, og
Bragi þarf að fara í fjósið.
Ég kveð hann með þakklæti
fyrir samtalið og held niður
til Arnórs, sem enn vinnur
við bygginguna.
Rafmagnið nauðsynlegast.
— Hvaða framkvæmdir í
þágu landbúnaðarins telur þú
nauðsynlegastar? spyr ég
hann.
— Rafmagnið! Rafmagn er
það fyrsta, sem allir verða að
fá, það er hægt að koma svo
mörgu af stað út frá.því. Ef
svo er simi og góðir vegir, þá
er hvergi betra að búa en í
sveit.
— Segir þér þá vel hugur
um framtíð landbúnaðarins,
— Já. Ég er bjartsýnn. Að
vísu stendur skortur á láns-
fé í vegi fyrir mörgum fram-
kvæmdum, en það er engin á-
stæða til að vola.
Ætlar að rækta skóg
um leið og túnið.
Arnór sýnir mér, hvar hann
hugsar sér að gróðursetja
tré í garði við húsið, og nið-
ur við veginn neðan við tún-
ið ætlar hann að girða svæði
og rækta þar skóg.
— Ég hefi hugsað mér að
rækta skóg jafnhliða túninu,
það er mesta bæjarprýði, sem
hugsazt getur, segir hann að
lokum.
„Dagsins glymja hamarshögg,
heimurinn er í smiðum.“
Ég kveð Arnór með hlýjum
huga. Um leið og ég geng nið
ur á veginn, ber óvenjulega
mikið á úðastróknum úr Goða
fossi í kvöldsólinni. Hamars-
höggin óma út í kvöldkyrrð-
ina, og spóarnir vella sitt bar-
lómsvæl og búmannssöng í
móunum, sem eftir nokkur ár
verða skrúðgrænt, rennislétt
tún Arnrós.
Það er gott að hitta þá bræð
ur og sjá framfarahug þeirra
í verki. Þeir eru gæddir þeirri
trú á moldina og landiö, sem
er í senn rótfesta og frjó-
máttur þjóðlífsins.
Sv. Sk.