Tíminn - 07.06.1951, Qupperneq 5

124. blað.
TÍMINN, fimmtudaginn 7. júní 1951,
S.
... Fhnmtud. 7. jiíitt
Samfylkingartilboð
Þjóðviljans
Þjóðviljinn hugsar sér að
benda Tímanum á réttlætis-
mál til að knýja fram, en
það er að bændur fái lægra
verð fyrir hvern mjólkur-
lítra, ef þeir hafa mikla
mjólkurframleiðslu. Almenn
verðhækkun á mjólk, segir
Þjóðviljinn að verki þannig,
að „með því móti fær stór-
bóndinn margfalda kaup-
hækkun á við smábóndann.
Framleiði einn bóndi fimm
sinnum meiri mjólk en ann-
ar, fær hann einnig fimm-
falda kaupuppbót.“
Þetta er á misskilningi
byggt af þeirri einföldu á- J
stæðu, að reikningsmeistar-1
ar Þjóðviljans gleyma að
taka það með 1 reikninginn, |
að bændur framleiða ekki
mjólkina beint úr sjálfum
sér. Þeir ala kýr til mjólkur-
framleiðslu og það er yfir-
leitt fimm sinnum meira verk
að mjólka fimm sinnum fleiri
kýr og svo þurfa kýrnar líka
því meira að éta, serp þær eru
fleiri. Það. þarf líka stærra
íjós yfir fimm sinnum fleiri
kýr, fleirf og dýrari ílát und-
ir fimm sinnum meiri mjólk
og svo framvegis. Þetta hefði
nú bæjarpósturinn liklega vit
aff, ef leiðarinn hefði verið
borinn undir hann.
Hinu er svo ekki að neita,
að bændur fá misjafnlega
hátt kaup á vinnustund eftir
sjálfa sig og kemur þar margt
til greina og allt annað en
stærð búanna og heildarfram
leiðsla. Bæði er það, að tún-
in eru misjafnlega góð. Eftir
því er ekki gott að mismuna
bændum í mjólkurverði, enda
ólíkt heppilegra að stefna að
því, að gera öll tún eins og
þau tíðkast bezt.
í öðru lagj vinna bændur
misjafnt og eru misjafnlega
miklir íþróttamenn í ræktun
sinni. Þá er spurningin sú,
hvort menn eigi að sæta verð-
fellingu á framleiðslu sinni
fyrir að eiga afbragðsgóðfa
gripi, rækta gott fóður og
verka það vel og hirða bú-
stofn sinn af þeirri nákvæmni
að þeir fá óvenjulegan arð af
hverri skepnu.
Tíminn er ekki .undir það
búinn að fara að vinna fyrir
þessa hugsjón Þjóðviljans. —
Jafnframt skal blaðinu bent
á það, að austur í Rússlandi
hefir Stalin beitt sér fyrir því,
að menn fengju sem oft kaup
í hlutfalli við framleiðslu,
þannig að ef einn framleiddi
fimmfalt meira en annar,
fengi hann lika fimmfalt
hærra kaup.
Ef trúa má orðalagi á þýð-
ingum kommúnista á ræðum
Stalíns, kallar hann það „jafn
aðarfargan" að vera á móti
þessum mismuni og nefnir
þá „nautshausa,“ sem halda
jafnaðarfargani fram.
Tíminn telur sér skylt, að
benda ritstjórum Þjóðviljans
á það, hvort þeir muni ekki
standa nokkuð nærri því, að
Stalín kallaði þá nautshausa,
ef þeir vilja halda sér við það
,að borga mönnum því meira
fyrir hverja einingu, sem eft
irtekjan verður minni hjá
þeim. —
í öðru lagi ætti svo Þjóð-
viljinn að segja til hvort sam
ERLENT YFIRLIT:
VERÐ FRIÐARINS
Ræða Mahoudi Favzi Boy, sendihr. Egypta
Sjöunda erindið í erindaflokki
Sameinuðu þjóðanna um verð
friðarins flutti Mahoud Fawzi
Bey, sendiherra Egyptalands.
Tíminn birtir ræðu hans hér í
dag í þýðingu, sem gerð er á
vegum Sameinuðu þjóðanna.
„Vér, hinar Sameinuðu þjóðir,
staðráðnar í að bjarga komandi
kynslóðum undan hörmungum'
ófriðar, sem tvisvar á ævi þess- I
arar kynslóðar hefir leitt ósegj- j
anlegar þjáningar yfir mannkyn'
ið, — að staðfesta að nýju trú á,
grundvallarréttindi manna, virð j
ingu þeirra og gildi, jafnrétti
karla og kvenna og allra þjóða,'
hvort sem stórar eru eða smáar, |
— að skapa skilyrði fyrir því, að
hægt sé að halda uppi réttlæti.
og virðingu fyrir skyldum þeim,
er af samningum leiðir og öðr- {
um heimildum þjóðaréttar, —
að stuðla að félagslegum fram-
förum og bættum lífskjörum án
frelsisskerðingar, og ætlum í
þessu skyni að sýna umburðar-
lyndi og lifa saman í friði, svo
sem góðum nágrönnum sæmir,
— að sameina mátt vorn til að
varðveita heimsfrið og öryggi,
— að tryggja það með samþykki
grundvallarreglna og skipulags-
stofnun, að vopnavaldi skuli eigi
beita, nema í þágu sameigin-1
legra hagsmuna og — að starf- j
rækja alþjóðaskipulag til efling
ar fjárhagslegum og félagslegum j
framförum allra þjóða, „höfum
orðið ásáttar um að sameina
krafta vora til að ná þessu
marki“. *
Með þessum fáu en hrífandi og
hugþekku orðum hefst stofnskrá
Saineinuðu þjóðanna; og í fram
haldi hennar opnast óhemju
víddir og svipmikið útsýni frið-
arins. Eru þá horfnir þeir tím-
ar, er heiður var næstum ekki
greindur frá styrjöldum, þegar
Kipling orti um veldi og yfirráð
og skáld á borð við Hómer ósk-
uðu, að þau hefðu þúsund tung
ur, háls úr málmi og eitilhörð
lungu til að geta lofað afrek
hinna miklu hermanna. Er
draumurinn um frið orðinn hug
arsýn, er nær lengra en augu
vorra jarðbundnu sálna? Verður
þessi draumsýn að veruleika? í
baráttunni fyrir friði erum við
stöðugt að sækja á brattann
með sligandi byrði og vegurinn
er háll og sleipur.
Við þurfum enn að greiða
með líkama okkar, sál og öllu,
sem okkur er kærast, verð stríðs
ins og fyrir þetta verð, sem er
hæst allra gjalda fáum við þó
aðeins rústir, eymd og angist,
auk þess sem kynstofni vorum
hnignar. Gróf og brakandi stíg
vél herguðsins eru enn ötuð í
blóði og troða allt undir sig
nema trúna og ljósgeislann.
Napóleon hélt því fram, að
styrjaldir væru göfgandi fyrir
þjóðirnar. Seinna komst hann
að því, að styrjöld er háð jafn-
vel meir en til ónýtis og hann
viðurkenndi, að mesta afrek sitt,
stærsta krafa hans um ódauð-
lega minningu, sé ekki stríð, sigr
ar eða herferðir, heldur laga-
skrá hans, „Code Napoleon".
Þegar svo er komið, að eyði-
leggingarmáttur nútímatækni
er svo mikill að hann getur eytt
næstum öllu lífi á jörðunni í
einni svipann, þá blasir við okk
ur hin tryllingslega firra styrj-
aldanna. Hvað höfum við hafst
að? Hvað höfum við ekki gert?
Hvað þurfum við að gera?
Á vorum tímum hefir krafan
um frið verið borin fram oftar
en nokkru sinni áður á alþjóða!
grundvelli. Andstætt því, sem
áður var venja, að heimsveldin
berðust fyrir því að færa út veldi
sitt, svo að það næði um allan
heim og lög mættu ríkja í stað
styrjalda, hefir áherzlan verið
lögð á það í okkar tíð, að allar
þjóðir ynnu saman á alþjóða-
vettvangi fremur en að heimur
inn skyldi allur beygja sig undir
yfirráð eins heimsveldis.
Jafnvel Bandaríki Ameríku
eru komin úr einangrunarhíð-
inu. Vegna áhrifa heimsstyrj-
aldarinnar síðustu og viðburða
í milliríkjamálum hafa Banda-
ríkin, sem höfnuðu stefnu Wil-
son forseta, er vildi þátttöku í
Þjóðabandalaginu, ákveðið að
veita Sameinuðu þjóðunum
fyllsta stuðning, en þær urðu
fyrst og fremst til i heila Roose-
velts forseta og hann gaf þeim
nafnið. Hann sagði i siðustu
ræðu sinni á þinginu í Banda-
ríkjunum, er hann flutti skýrslu
um landsmálin 6. janúar 1945:
„Fullkomnunarsýki, getur engu
síður en einangrunarstefna og
stórveldaerjur orðið hindrun á
friðarbrautinni. En við megum
ekki gleyma því, að við sukkum
aftur í einangrun fyrir aldar-
fjórðungi og það var ekki vegna
þess að við værum á móti al-
þjóðasamvinnu beinlínis, en við
vorum óánægð yfir því, að frið-
urinn var ófullkominn“.
„1 vonbrigðum okkar eftir
fyrri heimsstyrjöldina vildum
við heldur búa við stjórnleysi
á sviði alþjóðamála en að hafa
samvinnu við þjóðir, sem ekki
höfðu sömu hugsun og skoöanir
og við. Við gáfum frá okkur
vonina um að skapa öruggari
frið smátt og smátt, því að okk-
ur skorti hugrekki til að leysa
skyldur vorar af hendi í heimi,
sem var ófullkominn.
Við megum ekki láta það
koma fyrir aftur, eða við lend-
um aftur á sömu. ógæfubraut-
inni, — brautinni, sem liggur til
þriðju heimsstyrjaldarinnar“.
Eins og stendur, virðist heim-
urinn því miður stefna hættu-
lega í áttina að þriðju heims-
styrjöldinni nema miklu. meira
verði unnið í þágu friðarins af
hálfu Sameinuðu þjóðanna en
hingað til og bandalagsþjóðirn
ar verða allar að taka þátt í
þessu starfi.
Ef við kynnum okkar störf
Sameinuðu þjóðanna hingað til,
komumst við brátt að raun um
að alþjóðafriður og öryggi er
jafn veikbyggt og óvinir friðar-
ins myndu helzt óska, þrátt fyr-
ir öll venjuj#g og aukaleg alls-
herjarþing, hina ýtrustu við-
leitni allra stofnana bandalags
ins og þá hartnær 550 fundi,
sem haldnir hafa verið í Ör-
yggisráðinu. Grundvallarregl-
unni um allsherjarfélagsskap
bandalagsins hefir verið vikið
til hliðar, og mörgum löndum,
sem uppfylla öll skilyrði, er neit
að um inngöngu í Sameinuðu
þjóðirnar. Sú staðreynd, að Ör-
yggisráðið hefir brugðizt þeirri
skyldu að koma 43. og 106. grein
stofnskrárinnar í framkvæmd
gerir þetta bandalag næstum
fylkingarboð hans í „réttlæt-
ismálum“ eigi að vera svo
víðtækt að ná til þess að verð
fella fisk hjá miklum afla-
mönnum? Og er það stefna
blaðsins, að borga góðum
verkmönnum minna fyrir
sama starf, ef dagsverk þeirra
er óvenjulega mikið?
Það er nauðsynlegt, að sam
fylkingarboðið verði sem ljós-
ast. —
Svo er það ofurlítil bend
ing að lokum. Kúabú ísfirð-
inga eru miklu stærri en með
albú. Þó skiluðu þau engum
ábata meðan kommúnistar og
Sjálfstæðismenn stjórnuðu
ísafjarðarbæ. Nú hafa verka
lýðsflokkarnir selt kýrnar,
þrátt fyrir það, að mjólkur
framleiðsla búanna var svona
mikil. Hvernig heldur Þjóð
viljinn að geti staðið á því?
jafn hjálparlaust og Þjóðabanda
lagið gamla var, en samkvæmt
þessum greinum áttu Samein-
uðu þjóðirnar að fá nokkurn her
til umráða og framkvæmdaleys-
ið á þessu sviði hefir oftar en
einu sinni haft þaö i för með
sér, að bandalagið varð á sama
hátt og Þjóðabandalagið að
sætta sig viö árásir, óréttlæti og
orðna hluti í milliríkjamálum.
Sameinuðu þjóðunum hefir
ekki tekizt að koma á alþjóða-
eftirliti með vopnabúnaði, og við
eigum þess vegna ekki annars
kost en að vígbúast stöðugt meir,
smíða stöðugt ægilegri vopn og
drápstæki og auka sífellt á-
reynslu ta.uganna, heilsunnar og
efnahagsins í heimi, sem þegar
er of miklum þunga hlaðinn.
Á sviði efnahagsmála höfum
við orðið vör sömu fjarstreðna
og reginvillu? 1 allt of mörgum
löndum er enn þörf efnahags-
legrar viðreisnar og uppbygging
ar. Á sviði stjórnmála, siðferðis-
og sálarlifs er ástandið ekki
neitt betra. Samanlagt valda
þessi mistök og vitleysur því, að
i heiminum eru of mörg svæði
veik fyrir. Þessum viðkvæmu
svæðum ber að breyta í sterk og
öflug lönd. Hins vegar verður
þessu marki ekki náð með því
að skapa mismunandi veikar her
varnir umhverfis heil lönd og
svæði. Það er augljóst að herirn
ir á vígstöðvunum þurfa stuðn-
ing. Ekki einvörðungu frá öðr-
um herjum annars staðar en
líka þarf fjárhagurinn heima
fyrir að vera góður og þjóðfé-
lagsástandið heilbrigt. Þetta er
samt ekki allt. Hinn þýðingar-
mikli þáttur stjórnmálanna og
sálarástandsins má ekki gleym-
ast og við verðum að taka fullt
tillit til hans. Þau svæði geta
ekki verið sterk, þar sem fólk
er veiklynt og óánægt, eða þar
sem fólk hefir enga trú á Sam-
einuðu þjóðunum, eða þar sem
fólk hefir orðið að þola órétt-
læti í milliríkjamálum og það
hefir þá trú, að bandalagið hafi
framið þetta óréttlæti eða að
minnsta kosti látið það viðgang
ast.
Nauðsyn þess að skapa sterk
og örugg svæði og auka við þau
(Framhald á 6. síðu )
Raddir nábáanna
Nokkurt umtal hefir sprott
ið af því, að sagt er, að Mbl.
hafi fengið fjárfestingarleyfi
til að byggja sér hús og segir
Alþbl. m. a. í því tilefni:
„Auðvitað er óþarft að fjöl-
yrða um það, hvort Reykvíking
um sé meiri þörf á íbúðabygg-
ingum, bæjarsjúkrahúsi, heilsu
verndarstöð og skólum eða, höll
undir Morgunblaðið. Satt að
segja finnst manni fráleitt, að
nokkrum skuli detta í hug að
verja byggingarefni og fjár-
munum í ekki nauðsynlegra
fyrirtæki en Morgunblaðshöll,
þegar verkefni, sem ekki þola
bið, blasa við augum, hvert sem
litið er. Sú afstaða á ekkert
skylt við velþóknun eða van-
þóknun á Morgunblaðinu. Það
mætti byggja yfir sig skýja-
kljúf, ef íhaldið væri búið að
efna kosningaloforð sín í bygg
ingarmálunum og vel hefði ver
ið séð fyrir þörfum almenn-
ings. En viðhorfin í þessu efni
eru með slikum hætti, að leyfi
fjárhagsráðs fyrir Morgun-
blaðshöll er hneyksli.
En þetta dæmi er talandi
tákn um óstjórn þá, sem ríkir
hér á landi og afturhaldsflokk
arnir bera sameiginlega ábyrgð
á. Þeim er sama, þó að hundr-
uðum heimila liggi við upp-
lausn vegna húsnæðisvand-
ræða og hundruð ungra manna
og kvenna eigi þess engan kost
að stofna heimili af sömu á-
stæðum. Þeir láta sér slíka smá
muni í léttu rúmi liggja. En
íhaldið og Framsóknarflokkur
inn láta hins vegar ekki á sér
standa að sjá Morgunblaðinu
fyrir nýjum, auknum og bætt-
um húsakynnum".
Mbl. hefir fátt sagt enn sem
komið er um þessa hluti.
Fjær og nær
Á Suður-Ítalíu er nú stefnt
að því að skipta víðlendum og
illa nýttum og nytjuðum jarð
eignum upp milli sveitafóíks,
sem hingað til hefir lifað ör-
birgöarlífi við stopula vinnu og
lágt kaupgjald hjá stórbænd-
unum. .
En það er fleira að gera en
að skipta landinu. Það þarf
að koma fótum undir frum-
býlingana. Ríkið leggur fram
stórmikið fé til að hjálpa þeim
til þess. Þeir þurfa að byggja
yfir sig, njóta félagslegra þæg
inda, svo sem að hafa vatns-
veitu og vegasamband og þeir
þurfa bústofn. Ríkissjóður tek
ur á sig að hjálpa þeim til
þessa alls. Þjóðfélagið telur
sér skylt að leggja fram það
fjármagn, sem þarf til að
byggja grundvöll .þessa at-
vinnulífs. Og þar í Iandi gera
menn sér vonir um að á þenn
an hátt verði Iandið fullnytj-
að og fæði börn sín betur en
ella svo að þjóðlífið í heild
verði betra og farsælla.
Þessar framkvæmdir allar
eru sambærilegar því, sem er
að gerast hér á landi. fslenzk
ir bændur hafa verið að snúa
frá rányrkju til ræktunar og
ríkið .hefir lagt fram sinn
skerf til þess. Nú er verið að
taka óræktað land til ræktun
ar á íslandi eins og á Ítalíu og
ríkissjóður leggur þar enn
nokkuð af mörkum.
En hér á íslandi er til flokk
ur manna, sem kallar sig jafn
aðarmenn og hefir allt á horn
um sér í því sambandi. Sá
flokkur segir jafnan, að allt
það fé, sem beint eða óbeint
gangi til að byggja upp at-
vinnuveg bændanna, sé tekið
frá öðrum landsins börnum,
sem meira þurfi þess með og
meira hafi með það að gera.
Engar sögur fara af þvf, að
ítalir eigi sér neitt Alþýðu-
blað, þar sem skipting jarð-
eigna og ríkisframlög til að
koma á fót nýjum býíum og
auka ræktun landsins sé talin
fjandskápur við þjóðina.
Ítalía á sér víst engan Stefán
Jóhann, sem telur það rang-
látt gagnvart verkamönnum
að leggja opinbert fé í ræktun
landsins. Svo mikið er víst,
að stjórnarflokkurinn beitir
sér fyrir slíku, enda þótt hann
kenni sig við jafnaðarstefnu.
Hitt er þó ef til vill undar-
legast, að það virðist svo sem
Alþbl. hérná og flokkur þess
telji þessar ráðstafanir .á
Ítalíu .alveg sjálfsagðar og
æskilega framkvæmd og full
komnun jafnaðarstefnunnar
þar í landi. Hér má aftur á
móti ekkj gera Búnaðarbank-
anum fært að sinna nokkrtt
af ætlunarverki sínu, án þess
að það þyki hin mesta fólska
gagnvart verkam. í landinn.
Það er fróðlegt á margan
hátt að bera saman þessi við-
horf. í raun og veru er þróun
fyllilega hliðstæð í báðum
löndunum í meginatriðum.
Eignalausir menn þurfa að
koma fótum undir sig við bú-
skap á landi, sem áður hefir
verið óræktað og illa nytjað.
Til þess þarf fjölhliða upp-
byggingu. Rikissjóður leggur
fram nokkuð af því fé, svo að
vinna þessa fólks notist til að
auðga landið og byggja upp
nýtt atvinnulíf.
Meðan þetta er nógu f jar-
lægt leggur Alþbl. blessun
sína yfir þessa stefnu. En þeg
ar kemur að átakamálunum
innanlands og Alþbl. veitist
kostur á að leggja góðu máli
liðsyrði svo að munur væri að,
snýst það öfugt við og and-
mælir þessari stefnu. Ö+Z.