Tíminn - 24.08.1951, Blaðsíða 3

190. blað.
TÍMINN, föstudaginn 24. ágúst 1951.
3.
Sýnishorn af ranglætinu í útsvars-
og skattaálagningu í Reykjavík
Eftir llaimos I'álssou frá Endirfelli
f 12. gr. reglugerðar um
tekju- og eignarskatt frá
1936, er tekið svo til orða:
„Leiga eftir eigin íbúð
skal meta eins og ætla má,
að hún yrði leigð fyrir, mið
að við leigu á hverjum stað
og tíma, gæði íbúðarinnar
og stærð, þægindi sem
henni fylgja o. s. frv. Séu
leigðar út í sama húsi svip
aðar íbúðir og sú, sem hús
eigandi notar, skal miða
við það, og yfirleitt kapp-
kostað að hafa samanburð
við leiguíbúðir. Rétt er
ríkisskattanefnd að setja
nánari reglur um mat á
eigin húsaleigu“.
Hvernig eru þessi skýru fyr
irmæli framkvæmd af hátt-
virtri ríkisskattanefnd og síð-
ar af háttvirtri Niðurjöfnun-
arnefnd Reykjavíkur?
Til þess að íbúar Reykja-
víkur og aðrir landsmenn
geti gert sér ljóst hversu lag-
lega hlutunum er hagrætt, til
þess að hlífa þeim, sem bezt
eru settir, skal hér brugðið
upp einstöku dæmi, sem sýn-
ishorni. Dæmi þetta er raun-
verulegt og sannanlegt fyrir
hvaða dómstóli sem er. Um
leið er þetta dæmj fullkomið
sýnishorn af því, hvernig á-
lagningareglurnar verka á
hina mismunandi hagsmuna-
hópa Reykjavíkur.
íbúð húseigandi í Reykja-
vik er metin að fasteignamati
kr. 31.654.00.
Samkvæmt reglum skatt-
stofunnar eru tekjur af þess-
ari íbúð, sem eigin íbúð, reikn
aðar húseiganda 30% af fast
eignamatj eða krónur 9496 á
ári.
Krónum 9496.00 er því bætt
við tekjur húseiganda.
Leigutaki fær leigðan hluta
af íbúð umrædds húseiganda.
Húsaleigunefnd sem er lög-
gilt stofnun í þessum bæ ,er
látin meta hæfilega leigu af
þeim hluta íbúðarinnar sem
seld er á leigu. — Síðan var
sá hluti sem leigður var seld
ur, sem 40% af allri eign hús-
eiganda.
Húsaleigunefnd metur árs-
leiguna, árið 1950, af um-
ræddum 40% hluta, kr.
12559.00 eða kr. 3063.00 meira
en húseiganda eru metnar til
skatts og útsvarsálagningar
tekjur af allri eign sinni.
Leigutakinn fær engann
frádrátt á sinni skattskrá
vegna greiddrar húsaleigu, en
húseigandinn fær sennilega
rúmar 3000 krónur tekjur, sem
hann þarf ekki aö telja fram,
umfram það að hafa engar
telcjur af eigin íbúð. Sam-
kvæmt reglum skattstofunn-
ar gæti húseigandi sennilega
komist af með að telja sér
bara kr. 9496.00 tekjur eftir
eigin íbúð, og engar aðrar tekj
ur af eigninni. Með öðrum orð
um sloppið með sínar 12559
kr. skattfrjálsar, fyrir utan
svörtu leiguna.
En gerum nú ráð fyrir að
húseigandi hafi verið mjög
samviskusamur maður. og tal
ið allar sínar löglegu húsa-
leigutekjur fram. Varla hef-
ir hann þorað að telja svörtu
leiguna. Þá verður útkoman
sú, að hann telur 39% af %
hluta eignarinnar eða kr.
5700.00 sem tekjur af eigin
íbúð, en leigutakinn sem hef-
ir greitt í leigu samkvæmt
úrskurði ríkisvaldsins kr.
12560.00 fyrir % hluta eignar
innar fær engan frádrátt.
Ef jafnrétti ætti að vera á
milli húseiganda og leigutaka
þá ættu tekjur af eigin íbúð
að vera meira en 300% hærri
en ríkisskattanefnd hefir á-
kveðið þær.
Á þennann hátt er tekjum
húseigenda, og um leið skatti
þeirra og útsvari haldið niðri
á kostnað leigutakanna, þrátt
fyrir skýlaus lagafyrirmæli.
Réttlæti Niður-
jöfnunarnefndar.
Niðurjöfnunarnefndum ber
að leggja útsvörin á, eftir efn
um og ástæðum, hún er ekki
bundin við skattútreikning
ríkisvaldsins eða öllu heldur
ríkisskattanefndar.
Ætla mætti, ef niðurjöfnun
arnefncTreyndi að kynna sér
málin, að hún kæmist að
þeirri niðurstöðu. að skattskrá
in eins útreiknuð og að fram
an er greint væri ekki hin
réttlátasti grundvöllur, en því
er ekki að heilsa.
Niðurjöfnunarnefnd Reykja
víkur, sem valin er af bæjar
stjórninni, notar skattskrána
sem hinn eina réttláta mæli-
kvarða fyrir tekjur manna og
eignum.
Þó veit Niðurjöfnunarnefnd
in að fjöldi húseigenda hefir
stórkostlegar tekjur umfram
þær sem fram eru taldar,
hina svokölluðu svörtu leigu,
auk þeirrar beinu og óbeinu
hlífðar í skattútreikningi, er
sýnd er hér að framan. Að ó-
gleymdu því að eignir húseig
enda eru ekki taldar nema lít
ið brot af raunverulegu verð-
mæti.
Niðurjöfnunarnefnd veit að
með ranglátum reglum ríkis-
skattanefndar sleppur hver
einasti húseigandi við skatt
og útsvar svo hundruðum og
þúsundum króna skiptir, á
móti þeim er húsnæði taka á
leigu.
Það skiptir mörgum milj-
ónum sem reykvískir leigu-
takar húsnæðis eru látnir
greiða í útsvörum, sem ætti
að greiðast af húseigendum.
Það þarf nokkuð sérstæðan
drengskap til sliks, ofan á
allt okrið sem leigutakar hús
næðis þurfa að sæta.
Hvað gera fulítrúar þeirra
fátæku?
Það gegnir engri furðu þó
fulltrúar Sjálfstæðisflokkfe-
ins framfylgi álagningar-
reglum eins og að framan er
lýst.
Þeirra verkefni á að vera
það, að hlífa þeim ríkustu,
en reyta af þeim fá-
tækari í hina botnlausú hít
bæjarsjóðs. Þeir eru aðeins
trúir þjónar peningavaldsins
og víst er það viss dyggð að
vera húsbóndahollur, og vilja
í einu og öllu hag þess aðila,
sem brauðfæðir þá.
En það gegnir meiri furðu
með fulltrúa Sócíalistaflokks
ins og Alþýðuflokksins í Nið-
urjöfnunarnefnd Reykjavík-
ur. Þessir flokkar telja sig þó
vanalega málsvara þeirra
þegna þjóðfélagsins, sem lök-
ust lífsskilyrði hafa. Þessir
fulltrúar, 2 af 5, virðast ann-
að hvort sofa á verðinum, eða
annað verra. Ekki sést að
fulltrúar Sócíalista eða Al-
þýðuflokksins hafi gert á-
greining um álagningarregl-
ur, Það eru aðeins einstök út-
íþróttamót í
Haukadal
íþróttamót Umf. Biskups-
tungna, Hvatar og Umf. Laug
dæla fór fram í Haukadal,
sunnudaginn 19. ágúst sl.
Keppenður voru 31 frá ofan-
töldum félögum.
Úrslit urðu sem hér segir:
Hástökk:
1.—2. Magn. Erlendss. B 1,55
1.—2. Hörður Ingv.son B 1,55
3. Gísli Sigurðss B 1,55
4. Trausti Ólafsson B 1,45
Langstökk:
1. Magnús Erlendss. B 5,74
2. Gísli Sigurðsson B 5,69
3 Hörður Ingvarss. B 5,68
4. Grétar Ólafsson B 5,51
Þrístökk:
1. Magnús Erlendss. B 12,20
2. Guðm Einarsson B 12.04
3 Hörður Ingvarsson B 11,80
4. Gísli Sigurðsson B 11,32
Kúluvarp:
1. Guðm. Benediktss. H 12.01
2 Sigurjón Ingason H 11,92
3. Þorkell Bjarnason L 11,49
4. Trausti Ólafsson B 9,98
Kringlukast:
1. Sigurjón Ingason H 36,43
2. Guðm. Benediktss. H 32,47
3 Einar Ólafsson B 29,59
4. Guðni Sigurðsson H 28,61
100 m. hl.:
1. Þorkell Björnsson L 12,2
2. Magnús Erlendss. B 12,4
3. Gísli Sigurðsson B 12,5
4. Trausti Ólafsson B 12,7
800 m. hl.:
1 Magnús Erlendss. B 2:23,8
2. Sumarliði Ingv.s. B 2:25,2
3. Njáll Guðmundss L 2:26,8
4 Reynir Tómasson H 2:28,0
80 m. hl. kvenna:
1. Guðrún Björgvinsd. H 11,5
2. Kristrún Stefánsd H 12,0
3 Þorbjörg Óskarsd. B 12,6
4. Emilía Guðjónsd. B 12,7
Sund — 50 m. frj. aðf. karla:
1. Einar Ólafss. B 34,5
2. Bjarni Sigurðss. B 34,7
3. Danível Emilsson L 35,6
4. Þorkell Bjarnason L 38,0
50 m. frj. aðf. stúlkur:
1. Erna Þórarinsd. L 37,4
2. Védís Bjarnadóttir L 41.0
3. Anna Jörgensen H 42,4
4. Ingunn Valtýsdóttir L 51,9
4x40 m. boðsund pilta (brs.):
1. A-sveit Umf. Bisk. 2:08,2
2. B-sveit Umf. Bisk. 2:19,8
Glíma:
1. Gunnl. Ingason H 3 vinn.
2. Hörður Ingv.s. B 1+2 —
3. Njáll Guðm.s. L 1+1 —
4. Guðm. Karlsson B 1 —
Eftir keppnina bauð Sigurð
ur Greipsson öllum keppend-
um og starfsmönnum móts-
ins til kaffidrykkju. Flutti
hann undir borðum nokkur
hvatningarorð til félaganna.
Umf. Bisk. vann mótið og
hlaut 67 stig. Umf. Hvöt hlaut
29 stig, Umf. Laugd. 21 stig.
Veður var gott og áhorf-
endur margir. — Að lokum
var dansað til kl. 11 um kvöld
ið. * *
ísien.di.ngajp>ættir
Sextug: Hjónin á Hellum
Hinn 9. júní sl. varð Magn-
ús Jónsson, bóndi á Hellum á
Landi, sextugur. Hann er
fæddur að Björgum í Köldu-
kinn í Suður-Þingeyjarsýslu.
Foreldrar hans bjuggu þar og
hjá þeim ólst hann upp. Árið
1908, þá 17 ára gamall, yfir-
gaf Magnús æskustöðvarnar
og fluttist. austur i Rangár-
þing. Bjjpmrú, systir hans var
flutt þangað nokkru áður.
gift og sezt að búi með manni
sínum Guðmundi Árnasyni,
sem síðar varð hreppstjóri og
forustumaður Landmanna,
nær hálfrar aldar skeið og
bjó að Múla. Til þessara héið
urshjóna réðst Magnús sem
fastur starfsmaður, og var í
þeirri stöðu samfleytt 12 ár.
Tvö ár var hann svo lausa-
maður, eins og það var nefnt
í þá daga.
28. nóvember 1922 kvænt-
ist hann Vilhjálmínu Ingi-
björgu Filippusdóttur. Hún
fædijist 23. ágúst 1891, og er
því orðin sextug eins og bóndi
hennar.
Frú Ingibjörg er að öllu
leyti uppalin á Hellum, hefir
alltaf átt heimili sitt þar, og
ekkert farið að heiman til
lengri dvalar að undantekn-
um þeim tíma, sem hún var
við nám í ljósmæðraskólan-
um í Reykjavík. Eftir að hafa
lokið prófi frá þeim skóla, var
hún skipuð til að vera ljósmóð
ir í Landmannahreppi, og hef
ir síðan verið það óslitið 37
ár. Ljósmóðurstarfið hefir
hún leyst af hendi með ágæt-
um, eins og öll önnur störf,
sem henni hafa verið falin,
auk venjulegra húsmóður-
starfa. Hún er forstöðukona
kvenfélagsins i sveit sinni,
og einnig veitir hún forstöðu
slysavarnardeildinni Land-
björg, og hefir gert það frá
því að deildin var stofnuð.
Störfum þessum hefir hún
sinnt af miklum áhuga og
sýnt frábæran dugnað og
fórnfýsi í öllu því, sem félags
skap þessum hefir mátt verða
til góðs og uppbyggingar.
Svo vel hefir hún unnið að
j slysavarnamálum, að flestir
; eða allir íbúar Landssveitar
eru í slysavarnadeildinni, og
allmargir hafa gerst æfifé-
lagar í Slysavarnafélagi ís-
lands, þar á meðal hún sjálf,
allt hennar skyldulið og heim
ilisfólk .
Frú Ingibjörg er mjög söng
hneigð og hefir góða söng
rödd. Hún hefir alltaf fyllt
! þann flokk, sem hefir haft
j hug á því að bæta og fegra
, söng og efla sönglíf innan
sveitarinnar, og er hún nú í
söngkór kirkjusafnaðarins.
Frá barnæsku hefir hún ávalt
svör, sem allir nefndarmenn
irnir virtust ekki hafa sam-
þykkt.
Vilja ekki úsvarsgreiðend-
ur í Rvík fara að hugleiða
álagningarreglur Niðurjöfn-
unarnefndar, og þeir sem
fyrir mestu ranglætinu verða,
fara að telja kjark í sina
fulltrúa.
sungið við messur og aðrar
kirkjulegar athafnir í Skarðs
kirkju.
Magnús og Ingibjörg hafa
nú búið á Hellum 29 ár. Sam-
hent og samtaka hafa þau
alltaf verið um allt það, sem
að framkvæmdum lýtur eftir
því, sem efni þeirra og aðrar
ástæður hafa leyft. Hús jarð
arinnar hafa þau öll byggt
upp með mesta myndarbrafc.
Tún jarðarinnar hafa þau
stækkað mjög rfíikið og' gert
það allt véltækt. Framkvæmd
ir þessar hafa kostað mikið
fé og erfiði, en Magnús bóndi
er dugmikill áhugamaður,
stórvirkur og lagvirkur og hef
ir hann því unnið meira sjálf
ur að byggingum og öðrum
framkvæmdum en títt er al-
mennt.
Fimm börn hafa Hellna
hjónin alið upp að öllu leyti;
fjögur sem þau eiga sjálf og
eitt fósturbarn. Öll eru þau
uppkomin. Tvö heima og
hjálpa foreldrum sínum við
bústörfin, en hin þrjú, að
mestu leyti farin að heiman.
Öll eru þessi börn hið prýði-
legasta fólk, sem getur sér á-
gætan orðstír, sem ekki deyr.
Auk barna þeirra, sem al-
izt hafa upp á Hellum að öllu
leyti, hefir fjöldi barna dval-
ið þar um lengri eða skemmri
tíma. Skólabörn á vetrum, en
kaupstaðarbörn á sumrum.
Oftast er því margt á Hell-
um, og ekki ósjaldan ber gesti
þar að garði. Svo vel og frjáls
mannlega er móti þeim tekið,
að þeim finnst þeir vera orðn
ir heimamenn, en ekki gestir.
Þeim, sem við veikindi eiga
að stríða eða bágt á einn eða
annan hátt er gott að leita til
hjónanna á Hellum. Þau láta
engan með öllu bónleiðan frá
sér fara.
í smágrein er ég reit fyrir
nokkrum árum, um áttræðis-
afmæli séra Ófeigs Vigfússon
ar, prófasts á Fellsmúla, gat
ég þess, að Landmenn væru
ekki mikið fyrir að láta á sér
bera eða hafa hátt um það,
sem þeir gera öðrum til geðs
og gleði.
Býst ég við að Hellnahjón-
unum þyki miður að ég birti
þetta greinarkorn í víðlesnu
blaði; en það verður þá að
hafa það.
Kæru heiðurs hjón, af heil-
um hug óska ég ykkur og öllu
ykkar skylduliði til hamingju
og blessunar með þessi tíma
mót og framtíðina. Megi Land
menn enn um langt skeið
njóta ykkar góðu og farsælu
starfskrafta.
Lifið heil í Guðsfriði.
Guðlaugur Jóhannesson.
ÚTBOÐ
Tilboð óskast um að steypa spennistöðvarhús við
Vitastíg. Uppdrátta og lýsingar má vitja í teiknistofu:
Sigurðar Guðmundssonar og Eiríks Einarssonar
Lækjartorgi 1
i dag kl. 5-
kr. 100.00.
-6 og á morgun kl. 1—2. Skilat