Tíminn - 08.09.1951, Síða 4

4.
TÍMXNN, laugs.rda.giou 8. september 1951.
202. Waff.
Þættir úr Ameri
Það var síðari hluta dags
11. júní, sem við vesturfarar
Alþýðusambandsins mætt-
umst á Keflavíkurflugvelli.
Framundan var flugferð til
New York og síðan sex vikna
dvöl í dollaralandinu, Banda-
ríkjum Norður Ameríku.
Flugvélin, sem við fórum
með átti að leggja af stað kl.
hálf níu, en henni seinkaði,
svo að ekki var farið fyrr en
kl. 10.45.
Eftir 14 V2 stundar flug var
svo lent á flugvelii við New
York. Hafði ferðin tekið all-
miklu lengri tíma en búizt
var við, vegna þess að einn
hreyfill vélarinnar stanzaði
yfir miðju Atlantshafi og fór
ekki í gang aftur. Af þessari
ástæðu var lent á flugvellin-
um í Stephaneville á Ný-
fundnalandi og beðið þar all-
iengi eftir annarri flugvél.
Vélin, sem tók okkur þar var
tveggja hæða og tók um 80
farþega.
JLeiðsögumenn birtast.
Tollskoðunin tók mjög
stuttan tíma og þegar henni
var lokið, fórum við að svip-
ast um eftir mönnum, sem
áttu að taka á móti okkur
þarna, en þeir voru hvergi
gjáanlegir og biðum við þarna
í tvo tíma, en þá birtust tveir
vörpulegir menn, sem komu
til að sækja okkur. Annar
þessara manna var Dean
Clower frá C.I.O., sem var
fylgdarmaður okkar alla ferð
ina um Bandaríkin og reynd-
Iit hinn ákjósanlegasti leið-
sögumaður og félagi.
Ferðin inn í borgina tók
eina og hálfa klukkustund,
þó hratt væri ekið, og var bif-
reiðamergðin á vegunum
feykileg, eins og raunar alls
staðar í Bandaríkjunum.
í New York dvöldum við
svo í tvo daga og notuðum þá
til að svipast uih í borginni.
Fórum við m.a. upp í Empire
state bygginguna, en þaðan
er ágætt útsýni yfir borgina.
Haldið til Chicago.
Frá New York héldum við
með járnbrautarlest til Chic
ago. Tók ferðin 18 klst. en
vegalengdin er um 1500 km.
í Chicago dvöldum við svo
í fjórtán daga og bjuggum
þennan tíma í International
house, sem er heimavist fyrir
stúdenta við Chicago College.
Chicagoborg stendur á
strönd Michiganvatnsins, og
það sem mér fanrist athyglis
vei-ðast og skemmtilegast við
þessa borg, voru hinir geysi-
stóru trjágarðar og almenn-
ingsgarðal’, sem eru víðs veg
ar um borgina. Var okkur
sagt, að takmarkið væri að
slíkir garðar væru í göngu-
færi við hvert einasta ibúð-
arhús í borginni.
Chicago er mikil flutninga-
miðstöð og hafa margir borg-
arbúar atvinnu við flutning-
ana. Einnig er þar inikill iðn
aðui’.
f verkamannaháskóla.
Þennan tíma, sem við dvöld •
um í Chicago notuðum viö
til að skoða ýmsa merka staði
í borginni. Fórum við í söfn
og verksmiðjur, skrifstofur
verkalýðsfélaganna C.I.O. og
A.F. I.L. Einnig komum við
daglega í Roosevelt College,
sem er verkamannaháskóli,
og hlustuðum þar á fyrir-
lestra um starfsemi verka-
lýðshreyfingaririnar, sögu
Efíii* fvuðmimdl Sigtryggssoii

" '’ism*
Myndin sýnir sendinefnd Alþýðusambandsins.
henriár cg uppbyggingu, lffs- ir það of lágt og eru þeir því
kjör verkamanna, fjárhags- tregir til að senda dýrin í
kerfi Bandaríkjanna o. fl. í sláturhúsin.
j j í sambanai við sláturhúsin
Kjör verkamanna góð. j er geysimikill kjötiðnaður og
Kjör verkamanna í Banda- var okkur sagt, að í Banda-
ríkjúrium eru mjög góð, og ríkjunum væru fleiri kjötiðn-
mikið betri en ég hafði gert aðarmenn en stáliðnaðar-
mér í hugarlund. Meðal tíxna menn.
kaup hjá verkamanni er einn Ég hafði óskað eftir að kynn
og hálfur dollar eða sextíu ast mjólkurdreifingu og fór
dollarar á viku, en vinnuvik- ég og skoðaði eina af stærstu
an er fjörtíu stundir víðast mjólkurstöðvum borgarinnar.
hvar. í bómullarframleiðsl- Stöð þessi tók daglega á xrióti
j unni í Súðurríkjunum og í ixm 270 þús. litrum af mjólk.
landbúnaðinuiri er kaupið þó í Hún er mjög fullkomin og
lægra. í félagi mjólkurbíl- j vinnuskilyrði mjcg góð. Mjólk
stjöra, sem telur um fíirim! in er aðallega seld í pappa-
þúsurid félaga, er lágmarks- i hylkjum, eru bau misstór og
kaup 79 dollarar á viku fvrir j taka einn til fjóra lítra. Einn
48 st., og atvinnubílstjórar, | ig er hún seld á flöskum. Stöð
sem vinna fyrir prósentu, j in hefir 500 bíla, sem taka 17
þús. lítra hver.
Stöðin kaupir mjólkíria af
samlögum bændanna og gef-
ur sem svarar 2—2,15 kr. ísl.
fyrir liter. Útsöluverðið er kr.
3,24 pr. lítra í búð, en 3,58
sé hún send heim til neytend
anna.
Á útisamkomu.
ÞjóðhÁtlðardaþinn 17.
júní fórum við á útisamkomu
þar sem komu saman 40—50
íslendingar, sem búsettir eru
í Chicago. Þarna var okkur
sextr«‘enningunum fagriað
mjög vel og hópaðist fólk um
ckkur til að spyrja frétta frá
íslandi.
Ffuttar voru ræður fyrir
minni íslands og áttum við
þarna sérlega ánægj ulega
stund meðal landanna.
Við hittum þarna nokra V.-
íslendinga, sem aldrei höfðu
komið til íslands, en töluðu
þó góða íslenzku.
Siðar vorum við svo í heim-
boðum á heimilum íslendinga
og nutum þar í ríkum mæli
hinnar íslenzku gestrisni.
Þeir íslendingar, sem viö
heímsöttum voru: Árni Helga
son, konsúll, Páll Einarsson,
en hann og kona hans, Guð-
B*waar.:eaBsa»6S
11-

hafa um 90 dollara á viku.. I
mjölkurstöð, sem ég kom í,
var kaupið 77 dollarar á dag-
vakt. en 9C dollarar á nætur-
vakt. Byggingarverkaxnenn
hafa 2,68 dollara á klukku-
stund' en ástæðan fyrir svo
háu kaupi, er sú, að í b3/gg-
ingarvinnunni er lítið at-
vinnuöryggi, þ.e. dauðir tím-
ar.
Tryggingar.
Verkamenn eru tryggðir
gegn atvinnuleysi, slysum og
veikíndum og fá eftirlaun, eft,
ir langa þjónustu.
Súmarfri eru ein til þrjár
vikur.
Ivlenn kvarta undan háum
sköttum. Maður, sem hefir 70
dollara á viku og þriggja
rriarina fjclskyldu, borgar
12,80 dollsra í skatta. Atvinnu
rekendur halda sköttunum
eftir af kaupi starfsmanna
sínna. Söluskattur, sem er 2%
er á öllum vörum og rennur
hann til fylkjanna. Borgirn-
ar hafa nær allar tekjur sin-
ar af fasteignum.
Stór sláturhús.
Við skoðuðum Stockyard
sláturhúsin, sem eru einhver
þau stærstu í heimi. Byggíng' rún Jónsdóttir, fluttu vestur
ar og griparéttir sláturhús- j árið 1926, Einar Bachmann,
anna liggja á svæði, sem erjbréðir Hallgríms ljósameist-
240 ferkm. Þau eru rekin af ara, Valur Egilsson t’annlækn
hlutaf^lagi, sem hefir yfir ' ir, sem hefir stundað nám i
sextíu þúsund hluthafa. Éru Chicago, Vestur-íslending-
það að mestu leyti verkamenn ' arnir Júlíus Knuasen og
og konur. - j William. Lundal, en þeir hafa
Vehjúleg dagslátrun er: 28 aldrei til íslands komið og
þúsurld nautgripir og 25—30 eru fæddir í Kanada. íslend-
þús. svín. Þegar við komum ingamir í Chicago hafa yfir-
þarna, var lítið um að vera, leitt góða afkomu og kunna
vegna þess, að hámarksverð vel við sig.
er nú á kjöti, en bændum þyk I Framhald.
-TMjMrnn -jy■ ■ ■ —
Sveinn Sveinsson frá Fossi
hefir sent okkur eftirfarandi
pistil:
„Árið 1923 stóð ég upp fyrir
presti, frá Ásum í Skaftártungu
og flutti þá um vorið að Fossi
í Mýrdal. Um sumarmál það
sama vor fór ég suður í Meðal-
land og var þar í vikutíma viö
að afla mér og flytja saman á
einn stað timbur, sem ég átti
í Meðallandi, bæði úr ströndum
og rekavið af fjöru, sem fylgdi
Ásum. Til þessa hafði ég bæði
menn og hesta í Meðallandi.
Þegar timbrið, sem taldist til
að væru um fjörutíu hestburðir,
var allt komið á einn stað, fór
ég um Meðallandið til að fá
menn og liesta að flytja þetta
allt í einni ferð útyfir Kúðafijót.
Það var mikill floti.
Svo þegar við komum út í
Álftaver, heim að Norður-Hjá-
leigu, voru þeir feðgar Gísli
Magnússon, hreppstjóri, og Jón
sonur hans — nú alþingismaður
V.-Skaftfellinga, að saga stór-
tré, fékk ég leyfi hjá beim að
táka þar timbrið af vögnunúm
og klökkunum, svo að Meðal-
lendingar gætu farið samdæg-
urs aftur til baka, með hestana
og fartækin, austur yfir Kúða-
fljót og heim til sín, eftir drengi
lega og ógleymanlega hjálp —
fyrir ekkert verð.
Nú, þegar þetía var búið,
bættu þeir feðgar að saga og
leiddu mig til stofu, tókum við
þá saman ráð okkar, og talað-
ist til að bezt væri að koma
öllu timbrinu útyfir Sand, að
Vík, næsta dag, og að ég færi
þá um kvöídið um alla bæi í
Álftaveri að fá menn og hesta
út að Vík daginn eftir. Þetta
gekk allt að óskum, mér var
tekiö eins og það kæmi engill
af himnum, fékk memx og
hesta eins og ég þurfti, Hildur
Jónsdóttir, ljósmóðir á Þykkva-
bæjarkiaustri, sagði þá við mig:
„Eitthvað er eftir af þér enn
Sveinn minn“.
Ég var nefnilega stimarið áð-
ur búinn að liggja misseri út af
inflúensu. Þeir feðgar Gísli og
Jón og Brynjólfur Oddsson, ná-
búi þeirra, aðstoðuðu mig með
þetta á allan hátt. Að morgni
næsta dags voru menn og hest-
ar komnir um fótaferð, og var
þá tekið til óspilltra máianna
að binda á vagna og reiðinga, og
komast af stað, og þó var tekið
að dimma, þegar við komum til
Víkur. Reið ég þá á undan flot-
anum að Vík, til að útvega hey
og hesthús handa hestunum um
nóttina. En timbrið fékk ég
geymt í Sláturfélagsréttinni
þar til síðar um vorið, að hafizt
var lianda um byggingu á Fossi.
Einn vinur minn í Vík, sagði
við mig morguninn eftir, þegar
hann sá allt þetta timbur: „Það
var skaði, að þú gazt ekki lcom-
ið í björtu í gærkvöldi, því að
það hefði veriö áberandi að sjá
þessa miklu timburlest fara í
gegnum þorpið.“ Dagimr eftir
var svo farið austur yfir Sand-
inn með hesta og öll farartæki.
Þegar kom austur á Sandinn,
fór ég efri leiðina á mínum
tveimur reiðhestum, en Álfver-
ingar syðri leiðina, með allan
flotann heim til sín, eftir drengi
lega og ógleymanlega. hjálp —
fyrir lítið verð og ekkert verð.
Sama vor, þegar sá stóri dag-
ur kom, að við urðum að flytja
frá Ásum, var -glaða sólskin.
Skaftártungu-bændur, allir með
tölu, komu þá með hesta sína
til hjálpar við flutninginn. Það
var mikill floti; allur farangur,
kýr og flutningur; tíu börn sitt
á hverju árinu, það elzta þá
ekki heima og það yngsta, eða
tólfta, þá ekki komið í heiminn.
Þá voru heldur ekki bílar komn-
ir til sögunnar.
Þegar við vorum komin að
Vík, var okkur boðið að vera þar
um nóttina með börnin, en það
gátum við ekki þegið, þvi bezt
var og enda sjálfsagt að kom-
ast alla leið um kvöldið. Glatt
var á hjalla, þegar þetta var
allt búið, slysalaust. Var þá fjöl-
mennt þar um nóttina, því auö
vitað gisti allur flotinn þar, var
maturinn framreiddur á skalla,
sem kallað er, og aðallega sof-
ið í flatsængum. Þennan dag,
þegar við vorum komin áleiðis á
Sandinn, sagði einn bóndinn við
mig: „Við Tungubændur hefð-
um nú heldur viljað flytja ann-
an ónefndan mann úr Skaftár-
tungunni en þig Sveinn minn
með allan hópinn þinn.“
Næsta dag fóru svo Skaftár-
tungumenn til baka heim til
sín, eftir drengiiega og ógleym-
anlega hjálp, eins og gefur að
skilja fyrir ekkert endurgjald.
Þessar endurminningar, sem
hér hafa verið skráðár, vekur
hjá manni metnað og aðdáun
að hafa orðið aðnjótandi svo
mikillar vináttu góðra manna,
í þeim kringumstæðum, sem fjöl
skyldan var þá stödd í.“
Fleira verður ekki rætt 1 dag.
Starkaður.
t
Þurrm jólk
fypirliggjandií
IVýmjólkurduft
Uudaureuuuduft
HERÐUBREIÐ
Sími 2878
Gcrist áskrifeudur að TÍiUAÁflM