Tíminn - 22.03.1952, Blaðsíða 5

68. blað.
TÍMINN, laugardagznn 22. marz 1952.
5.

Lemsfard. 22. marz
Skipting atvinmi-
bóíafjárins
Skrif Þjóðviljans um at-
vinnumálin seinustu dagana
hafa að því leyti verið merki-
leg, að þau sýna glögglega við
horf kommúnista til byggðar
innar utan höfuöstaðarins. í
þessum skrifum Þjóðviljans
hefir verið hamrað á því sí og
ERLENT YFIRLIT:
Konur I Sovétrikiunuin
Þær eru sviptar aðsíöðnnni til að s|á nnt
heimili sín og nppcldi harna slnna
Fyrir nokkru síðan birti rit-
stjóri kvennadálksins í vestur-
íslenzka blaðinu Lögbergi, frú
Ingibjörg • Jónsson, grein um
konur í Sovétríkjunum, þar sem
hún hélt því fram, að þær hefðu
verið rændar heimilishamingj-
unni með því að þvinga þær til
að vinna erfiðisstörf utan heim-
ilisins. Heimilis- og uppeldis-
störfin vöeru þau störf, sem létu
vitnað i ræðu, sem Stalín flutti,;
og er hann þar að lýsa kjörum
kvenna áður en kommúnistar
tóku þær á náðararma sína:
„Meðan konan var ung stúlka,
litu menn á hana sem hinn au-
virðilegasta aðUa vinnulýðsins.
Húnn vann fyrir föður sinn —
vann án hvíldardaga, en samt á-
lasaði hann henni og sagði: „Ég
vero að sjá þér farborða“. Eftir
konum bezt, og því væri hér um að hún giftist vann hún fyrir
mann sinn, vann þau störf, sem
hann lagði henni á herðar, og
öfugþróum að ræða.
í grein sinni vitnaði frá Ingi-
björg í kunnan fræðimann, er _____ „
æ, að ríkissjtórnin hafi veitt sérstaklega hefir kynnt sér rúss sagði: „Ég verð að sjá þér far-
oflitlu fé til atvinnubóta í nesk málefni, dr. Watson Kirk- borða
Reykjavík eða m. ö. o. veitt [ connel. Fýrir það fékk hún þau
of miklu af því fé, sem henni \ ámæli frá einum vildarmanni
KÓSENKINA
einnig hann álasaði henni og — rússneska kennslukonan, er
til at- Rússa, að grein hennar
er heimilt að verja ^ o,u- f
vinnubóta, til annarra kaup- ekki að marka. Þar sem
staða og kauptúna.
Það er meira en rétt, að
nauðsynlegt hefði verið að
geta varið meira fé til at-
vinnubóta í Reykjavík. En
þess verður að gæta, að fjár-
ráð ríkisins eru takmörkuð,
og ekki væri þau rífari, ef
fylgt hefði verið tillögum
kommúnista varðandi tekju-
öflun og útgjöld ríkissjóðs. Þá
myndi ríkið ekki geta veitt
einn einasta eyri til þessara
framlaga, því að það væri þá
löngu komið á vonarvöl. Til-
lögur kommúnista hafa nefni
lega ýmist beinst að því að
draga úr tekjuöfluninni eða
að því aö auka útgjöldin.
Hér er iíka ekki um það
eitt að ræða, að fjárráð ríkis-
ins séu takmörkuð. Atvinnu-
leysi hefir átt sér viðar stað
en í Reykjavík að undanförnu
og sumstaðar verið enn til-
•finnanlegra en hér í höfuð-
staðnum. Ríkisstjórnin hefir
orðið að reyna að fullnægja
brýnustu þörfumþessarastaða
við skiptingu atvinnubóta-
fjársins. Hún hefir orðið að
taka eðlilegt tillit til þess að
víðar var þörf fyrir þetta fé
en í Reykjavík.
Fyrir Reykjavík hefði það
líka verið skammgóður verm
ir, ef allt atvinnubótaféð
hefði verið látið falla henni í
skaut, og hinir kaupstaðirnir
og kauptúnin alveg látin vera
útundan. Þetta hefði ýtt und-
ir stóraukinn fólksflutning
þaðan til Reykjavíkur. Hér
hefðu þá skapast enn meiri
vandamál en þau, sem hefðu
verið leyst með slíkri ráð-
stöfun atvinnubótafjársins.
Fyrir Reykjavík hefði þetta
verið sannkallaður bjarnar-
greiði. Kaupstaðirnir og sjó-
þorpinu út á landinu hefðu
svo orðið enn meira ósjálf-
bjarga og þurft á stóraukinni
hjálp að halda.
Ríkisstjórin hefir þvi áreið
anlega gert það, sem öllum
var fyrir beztu, með því að
skipta atvinnubótafénu hæfi
lega milli kaupstaða og kaup-
túna út um land annarsvegar
og Reykjavíkur hinsvegar.
Það sést líka á þessu að
• kommúnistar eru ekki að
þjóna hagsmunum Reykjavík
ur, þegar þeir heimta einhliða
að allt atvinhubótaféð falli
henni í skaut. Það, sem fyrir
þeim vakir, er að skapa aukið
jafnvægisleysi, sem leiðir af
auknum fólksflótta til Reykja
víkur. Því veikari, sem lands-
byggöin er, því meiri vaxtar-
möguleika telja kommúnistar
sig geta haft þar. Því meiri,
sem offjölgunin er í höfuð-
staðnum, því fleiri vandamál
og því meira öngþveiti skap-
ast þar, en slíkt er einnig
hefði stuðzt við
Þessi ræða Stalíns er sýnis-
væri! horn af hinum lævísa áróðri
hún j kommúnista. Hann reynir að
upplýsingar kveikja tortryggni og illvilja
Bréf til Bókaútgáfu
Menningarsjóðs
(Framhald af 4. síðu.)
hlaupi hér undir bagga. Láti
ljósprenta það sem vantar í
beztu bækur Bókmenntaíé-
lagsins og taka jafnframt að
sér sölu á öllum bókum þess.
Skora ég á nefnda aðila, að
snúa sér sem snarast að
þessu máli.
Sama er að segja um ferða
bók Árna Magnússonar, sem
nú mun að nokkru leyti upp-
seld. Hana ætti Menningar-
sjóður einnig að taka á arma
sína, ef þess gerist þörf.
Og enn skal ég benda út-
gáfunni á eina bók. Víkings-
kommúnistahatara. 1 tilefni af, milli föður og dóttur, og milli
því hefir frú Ingibjörg skrifað
eftirfarandi grein:
„Nú vill svo vel til, að nýlega
fékk ég í hendur bók eftir rúss-
hjóna. Sú hgusun vaknar hjá
konunni: „Maðurinn minn hugs
ar sennilega þannig, þó að hann
hafi ekki orð á því; ekki fer
hinn mikli Stalín með ósann- ekki aö vinna eftirvinnu eða
neska konu, Women in the Land i indi. Ég skal sýna manninum næturvinnu um meðgöngutím-
vakíi mikla athygli á sínum
tíma, þegar hún neitaði að^ækjarætt er allstórt merMs
hverfa heim til Sovétríkjanna rit, hálft prentað og hálft í
og tókst að sleppa úr haldi j handriti, og hefir þar við set
ið hátt í áratug. Jón Ólafs-
son bankastjóri byrjaði þessa
útgáfu og ætlaði að koma
henni í kring. En við andlát
hans sjálfs og síðan höfund-
arins, dagaði hana uppi.
Jón fékk Pétur ættfræöing
Zóphóníasson, til að semja
hjá rússneska ræðismannin-
um í Nevv York
leiðtoganna. Þeir segja: „Við
veitum konunni rétt á fríi fimm
vikur fyrir og fjórar vikur eftir
barnsburð. Hún þarf heldur
of Socialism. Er lröfundurinn,
Nina Popova, háttsett í stjórn-
arbúðum „kommúnista. — Hér
er titillinn og ber ég ekki við
að þýða hann: Secretary of the
All-Union Central Council of
Trade Unions and President of
the Soviét Women’s Anti-Fas-
cist Committee. Mynd af henni
fylgir, er sýnir svera karlmann-
! lega konu með signar brúnir,
hálflukt augu og samanbitinn
munn og vitanlega klædd ein-
kennisbúningi, skreyttum mörg
um medalíu-borðum.
Bókin ér gefin út af Foreign
Language Publishing House í
Moskva 1949, og þó tilgangur-
inn með henni sé að reyna að
gylla á allan hátt stöðu kvenna
í Sovétríkjunum, þá getur hver
athugull lesandi, sem ekki er
þegar orðinn blindaður af komm
únisma trúarofstæki, séð i gegn
um blekkingavefinn. —
Lenin og Stalín sáu sér leik á
borði með því að koma sem flest
um konum i vinnu utan heimil
isins; þannig gátu þeir tvöfald-
að þá vinnuorku, sem þeir höfðu
á að skipa. Frá þessu er skýrt
með berum orðum í bók þessari
og jafnframt þeim áróðursað-
ferðum, sem notaðar voru til að
telja konum trú um, að það væri
skylda þeirra að taka þátt í
framleiðslustörfunum og sómi
þeirra lægi við, ef þær reyndust
þar ekki eins vel og karlmenn.
Þetta var kallað að veita konum
jafnrétti og frelsi.
Á bls. 58: „Engels benti á, að
fyrsta skilyrðið fyrir frelsi
kvenna væri, að koma öllum
konum að opinberum iðnaði.“
Blaðsiða 59: „Lenin lýsti því
yfir, að farsæld Sovétríkjanna,
vöxtur þeirra og styrkur, væri
beinlínis undir því kominn, að
konur tækju þátt í almennum
framleiðslustörfum."
Áróðurinn, sem hafinn var til
þess að koma þessu í fram-
kvæmd og eyðileggja heimiHs-
lífið var vandlega skipulagður
og samvizkulaus. Á bls. 16 er
mínum, að ég er ekki upp á
hann komin, ég skal fá mér
vinnu utan heimilisins."
Samtímis var séð um það, að
kaup heimilisföðurins væri svo
lágt að það nægði ekki fjöl-
skyldunni til framfæris, og kon-
an yrði því nauðbeygð ásamt
öðrum vinnufærum meðlimum
fjölskyldunnar að leita sér
vinnu utan heimilisins.
En hvað um heimilisstörfin:
ræstingu hússins, matreiðsluna,
umsjá barnanna o.s.frv.? Það
varð fyrst og fremst að kenna
konunni að fyrirlíta þessi störf,
— þessi störf, sem þær hafa
leyst af hendi frá alda öðli;
þess vegna kenndi Lenin: „Þrátt
fyrir öll lög til frelsunar kon-
unni heldur hún áfram að vera
heimilisþræll af því að lítilsvirt
húsverk krækla, báekla, heimska
og lítillækka hana, binda hana
við eldhúsið og barnaherbergið
og eyða kröftum hennar í smán
arlega óaröbæran, leiðinlegan,
taugaveiklandi og andlega nið-
urdrepandi þrældóm.“
Á þennan streng var leikið
dag eftir dag, mánuð eftir mán-
uð og ár eftir ár á meðan verið
var að steypa konuna í nýtt mót
— í mót, sem var alveg andstætt
írumeðli hennar.
Hver átti að sjá um matreiðsl
una fyrir fjölskylduna? Hin op-
inberu veitingahús gerðu það.
Allir kannast við hvað ánægju-
legt og fullnægjandi það er að
neyta ávallt máltíða á almenn-
um matsöluhúsum.
Hver átti að sjá um ræstingu
hússins? Konur fá einn dag i
mánuði til að ræsta húsið, laga
föt sín o.s.frv. Um kvenfélags-
skap að deginum er ekki að
ræða.
En umfram allt hvað um börn
in .og umsjá þeirra? Sannar-
lega hlýtur það að vera hlut-
verk konunnar og engra annara
ao ala upp sín eigin börn? —
Nei, það er siður en svo, sam-
kvæmt kenningum kommúnista-
ann, og ef þörf gerist, verður að þetta rit, — og lagði alhug
á, að gera það sem myndar-
legast úr garði.
Nú má telja nærri víst, að
einn og annar ættingi Jóns
Ólafssonar, leggi fúsir fé að
mörkum, ef með þarf til að
greiða götu þessa hugðar-
máls, hins látna merkis-
manns. Og ekki þarf að ef-
ast um marga kaupendur.
láta hana vinna léttari vinnu
á því tímabili."
Hvað svo um hvítvoðungana?
Að fjórum vikum liðnum frá
fæðingu þeirra getur móðirin
komið þeim fyrir í vöggustof-
um, sem stjórnin hefir umsjón
með, og tekið aftur til starfa.
Hún getur fengið nokkrar mín-
útúr á ákveðnum tímum til að
leggja barnið, á brjóst sér, og
hún má taka það heim með sér
á kveldin og líta eftir því á nótt
unni, en hún veröur að vera
komin á réttum tíma í vinnu,
hvort sem barnið hefir verið
órólegt um nóttina eða ekki.
‘Framhald s. síðu.)
RadcLir nábáanna
Þjóðviljinn hefir nú loks
minnst á njósnarstarfsemi
Rússa í Svíþjóð og reynir að
gera sem minnst úr henni.
Alþýðublaðið segir svo um
þessi skrif Þjóðviljans:
12. „Önnur atriði, sem þér
óskið að taka fram um starf-
semi útgáfunnar".
Loks langar mig, að minn-
ast hér, á band og heftingu
bóka. Mikil raun er mörgum
bókamanni, að sjá og eiga
góða bók í blöðum. En ekki
er nærri auðvelt úr því að
bæta. Bæði er bókband dýrt
og oft gert meir til að horfa
á þaö, en handleika. Á ég þar
við vélband síðari ára, meira
og minna óvandað.
Þó er hefting oftast hálfu
hroövirknislegri. Stundum svo
slæm, að bók dettur í blöð,
um leið og skorið er út úr
„Þjóðviljinn hefir nú loks-
íns fengið málið í sambandi
við njósnirnar í Svíþjóð. Hann
íer að dæmi sænsku kommún-
Sstanna og afneitar Frithiof henni. Og ekki bæta bókakáp
Enbom og segir, að fréttirnar
um njósnir hans í þágu Rússa
séu ýktar og ber blöðunum og
stjórnarvöldunum í
vænlegt til framgangs fyrir
byltingar- og upplausnar-
stefnu eins og kommúnisma.
Hér hefir fengist ný sönn-
un fyrir þeirri trú komm-
únista, að leiöin til að eyði-
leggja ríkjandi þjóðskipulag
og koma kommúnismanum á-
leiðis, sé að skapa sem mest
öngþveiti og jaínyægisleysi
innan þess. Nauðstatt og von
svikið fólk kasti sér í hugsun-
arleysi og gremju í fang
kommúnismans, en að öðrum
kosti myndi því ekki detta
slík fjarstæða i hug að trúa
á úrbætur hans.
Fyrir þá menn, sem hafa
ginnst til fylgis við kommún-
ista vegna umbótaglamurs
þeirra, er ástæða til þess að
íhuga vel þá afstöðu, sem kem
ur fram hjá kommúnistum
varðandi skipti atvinnubóta-
fjársins. Er það í samræmi við
heilbrigða umbóta- og við
viöreisnarstefnu aö stuðla að
auknu jafnvægisleysi í bú-
setu landsmanna? Er það til
hagsbóta fyrir hinar dreyfðu
byggðir, að fólkið sé neytt til
að leita þaðan, og er það til
hagsbóta fyrir Reykjavik, að
ýtt sé undir fólksstrauminn
þangaö? Því betur, sem menn
íhuga þessi mál, því ákveðn-
ari munu þeir verða í því að
snúa baki við kommúnistum.
ur úr skák, oft eru þær úr
óvönduðum prentpappir og
,, , | rifna fyr en .lokið er fyrsta
®y?Þjóð i iggtri Hér skiptir þó töluvert
tvö horn. Sumar bækur
Rússahatur á brýn. Þessi tú-
raun kommúnistablaðsins er, . , , . , .. _
þó fyrirfram dæmd til að mis-|synast vel mnheftar. Saumxð
takast. Enbom er svo að segja:er Þa hið sama og á bundn-
fæddur inn í sænska komm- jum bókum. Vantar aðeins saur
únistaflokkinn, hann hefir um' blöðin og gresjuna, sem nú
er oftast notuð í staö höfuð-
banda. Annars mætti setja á
þær spjöld, án uppsaums. Og
þannig ætti að hefta saman
hverja einustu bók, að hægt
sé að lima spjöld á hana
engu síður en kápu. Þá vil
ég bæta þessu við um kápurn
ar: Þær þurfa að vera úr
sléttum, stinnum pappa,
dökkleitar —helzt brúnar eða
bláar. Þá ber minna á óhrein
indum, sem ennþá eru of al-
geng á bókum.
Loks vil ég láta skera lítils-
háttar utan af öllum innheft
um bókum.
Ekki veit ég hversu mikið
hefting bókanna yrði að
hækka í verði, væri hún
svona úr garöi gerð. Hitt veit
ég að öllum þætti hún sjálf-
sögð, undir eins og tekin
væri í tízku. Því vil ég biðja
Bókaútgáfu Menningarsjóðs,
að byrja á að hefta bækur
sínar svona.
Bókaútgáfa Menningar-
sjóðs má til með að vera fyr-
irmynd — eins um frágang
bóka sinna og um efnisvalið.
langt skeið starfað við tvö mál
gögn hans og var 1947 kjör-
inn fulltrúi sænsku „æskulýðs
fylkingarinnar" til að tala fyr
ir kommúnista í sænska út-
varpið, er æskulýðsfélög stjórn
málaflokkanna leiddu þar sam
an hesta sína.
Þessar upplýsingar ættu út
af fyrir sig að nægja til að
skera úr urn, hversu afneitun
kommúnista á njósnaranum
Fritiof Enborn er fjarri öllu
lagi. Auk þess þarf engum blöð
um um það að fletta, hvaða
manntegund sé líklegust til að
hafa áhuga á njósnum í þágu
Rússa, hvort sem ættjöröin,
sem hún velst til að svíkja,
heitir Svíþjóð eða ísland.“
Hitt er skiljanlegt, segir A1
þýðublaðið að lokum, að
kommúnistar grípi til afixeit-
unar gagnvart þeim mönnum
og konum, sem þeir hafa alið
upp í hlýönisafstöðu við
Rússa og blindri trú á komm
únismann, þegar viðkomend
ur eru orönir uppvísir að því
að hafa gerzt njósnarar og
landráðameixn. Það stafar
einfaldlega af pólitískum
ótta.