Tíminn - 25.06.1952, Blaðsíða 5

139. blað.
TÍMINN, niiðvikudaginn 25. júní 1952.
5.
Miðvikud. 25. júní
Stefán og Emil
segja frá
í málgögnum Ásgeirs Ás-
geirssonar, AB og Forseta-
kjöri, er ekki hamrað á ann-
ari fullyrðingu meira en að
flokkarnir hefðu ekki átt að
hafa nein afskipti af forseta-
kjörinu. Það heyri ekki und-
ir þá að skipta sér neitt af því
máli. Þessvegna eigi kjósend-
ur ekki að fara neitt eftir ráð-
leggingum þeirra um það efni.
Nú liggur fyrir heimild um
fyrri afstöðu Alþýðuflokksins orð J belS-
ERLENT YFIRLIT:
Hörð keppni forsetaefna
Viðurcig'n Talts og Eisoiihowers þykir
líkleg' til að styrkja clemokrata
I Bandaríkjunum er nú ekki ar nokkuð uggandi .yfir þess
fylgzt með öðru meira en bar- j því að þetta hefir veikt fyf
áttu þeirra Eisenhowers og hans meðal óháðra frjálslyndi
Tafts um það, hvor þeirra eigi. kjósenda. Þessir fylgismenn Ei
að vera frambjóðandi republik- j enhowers segja, að hægri stefna
ana við forsetakjörið í haust. j hans kunni að geta tryggt sig7
Barátta þessi hefir harðnað um . ur hans á flokksþingi republik-
allan helming síðan Eisenhow- j ana, en lika orðið orsök að
er kom heim til Bandaríkjanna j sigri hans i kosningunum.
um seinustu mánaðamót og tók j
upp baráttu fyrir framboði Barátta Taftsmanna.
sínu. Fram til þess tíma hafði j Framkoma Eisenhowers virð-
hann alveg látið liðsmenn sína j iSt yfirleitt falla mönnum vel í j
um að berjast og ekki lagt neitt
og Asgeirs Asgeirssonar til
Þegar Eisenhower kom heim,
bessara mála oe unnlvsist har ! var fulltrúakósningum hjá repu
pessaia maia og uppiysist Pa., blikönum að mestu lokið. Fram
að flokksþingi þeirra, sem hefst
, eftir tæpan hálfan mánuð í
geð og afla honum fylgis.
Þrátt fyrir það, þótt Eisen-
hower hafi hallazt að hægri-
sinnaðri stefnu til þess að
tryggja sér fylgi á flokksþingi
republikana, er langt frá því,1
að hann sé enn öruggur um að
Blekkingarnar um
„handjárnin"
í hinni ágætu grein Guð-
mundar B. Árnasonar frá
Lóni, er nýlega birtist hér í
blaðinu, var viltið að þeim á-
róðrí, sem fyigismenn Ásgeirs
Asgeirssonar reka nú sem á-
kafast, en hann er sá, að
stjórnarflokkarnir séu að
beita kúgun og handjárnum
við flokksmenn sína í sam-
bandi við framboð séra
Bjarna.
Guðmundur segir um þetta
í grein sinni:
„Áður en ég skilst við blaðið
„Forsetakjör“ vil ég geta þess,
MeÖal þeirra, sem nýlega hafa Því og fleiri af stuönings-
að þessir aðilar hafa ekki aUt
af verið á þeirri skoðun, er
þeir hampa nú. I chicago, stóð því baráttan milli1 bera þar sigur úr býtum. Taft
í AB í gær birtist grein eft- forsetaefna einkum um tvennt: jhefir enn fleiri fulltrúa að baki
ir þá Stefán Jóhann Stefáns-1 Annað var að vinna fylgi þeirra j sér og flokksstjórnin stendur
fulltrúa, sem enn hefðu ekki
son og Emil Jónsson, er þeir.
nefna: Samkomulagstilraun-; tekið afstöðu til forsetaefnanna,
írnar við forsetakjörið. í e,nt munu *'njLvcgar raða ur"
, . . J , slitum a flokksþingmu. Hitt var
grem þessari segir m. a. á að Vinna hylli almennings og
þessa leið: láta. hana stuðla að sigrinum á
fastar með honum en nokkru
sinni fyrr. Allar horfur eru á,
að hún muni láta skera úr á-
greiningi, sem risið hefir milli
fylgismarrna Tafts og Eisenhow
ers út af vali 70 fulltrúa, á þann
„Formaður Alþýðuflokks-' fiokksþinginu. Ihátt, að Taft hljóti þá alla.
ins átti þrisvar einkasamtöl Af.,halíu Taft.®manna .haíir ;Þetta gæti vei ráð‘ð úrslitum á
aðalaherzlan verið logð a það flokksþinginu.
fyrrgreinda. Liðsmenn Eisen- Það þykir og mikill ávinning-
howers hugðust hins vegar i j Ur fyrir Taft, að MacArthur hef
fyrstu að leggja áherzlu á hvort jir verið valinn til að flytja að-
tveggja. Eftir því, sem stytzt i alræðuna við þingsetninguna.
hefir tú flokksþingsins, hafa Þótt vinsældir MacArthurs séu
þeir þó lagt meiri og meiri á- misjafnar, er hann mjög laginn
herzlu á það fyrrnefnda.
rætt um þetta, er hinn kunni
ameríski blaðamaður Waverley
Hoot. Skoöun hans er í stuttu
máli bessi:
Aðalágreiningur milli Tafts
og Eisenhowers virðist vera um
afstöðuna til Evrópu. En senni-
lega myndi niðurstaðan varö-
andi þau mál verða hin sama,
hvort heldur Taft eða Eisen-
hower yrði forseti. Taft er nefni
lega líklegur til þess að verða
sigurvsgari í báðum tilfellun-
um, þótt ólíklegt virðist. Á þessu
blöðum Asg. Ásgeirssonar eru
notuð ýmisleg „sIagorð“ til að
reyna að spilla fyrir kjöri sr.
Bjarna.Þar er talað um „hand
járnanir“, „fyrirskipanir“,
„þvinganir“ o. s. frv.
Allt eru þetta heldur Ieiðin-
legar og lúalegar aðferðir,
gerðar til þess að reyna að
vekja sundrung og glundroða
í stjórnarfiokkunum, er
standa að framboði sr. Bjarna
og skapa óvild og mótþróa hjá
við forsætisráðherra út af
framboði við forsetakjör og
tók þá fram, að Alþýðu-
flokkurinn óskaði ei’ndregið
eftir því að reynt yrði að ná
sem víðtækustu samkomu-
lagi um þetta mál. Dró
hann í þessum samtölum
enga dul á það, að fjöldi
manna úr öllum flokkum
hefði ákveðinn augastað á
Ásgeiri Ásgeirssyni sem álit
íegustu forsetaefni.“
Þessi ummæli sýna það eins
glöggt og verða má, að það er
síður en svo, að Alþýðuflokk-
urinn hafi alltaf talið af-
skipti flokkanna af forseta-
kjörinu óviðeigandi. Þvert á SpUrningum undirbúningslaust.
móti á formaður hans frum- Þetta virðist hafa heppnazt vel
kvæði að þremur einkasam- hjá honum. Jafnframt hefir
tölum við forsætisráðherra,1 hann gerzt ákveðnari og á-
þar sem hann hvetur til sam- ’ deilnari en áður.
Starfsaðferðir Eisenhowers.
Fyrsta hálfan mánuðinn eftir
heimkomuna fór Eisenhower!
sér yfirleitt gætilega. Hann j
flutti ekki nema undirbúnar | trúa
og áhrifamikill ræðumaður.
Þótt Taft láti nú ekki bera
jafn mikið á sér og Eisenhow-
er, vinna fylgismenn hans ekki
minna í kyrrþey og reyna að
hafa áhrif á þá flokksþingsfull
sem enn eru óráðnir. Eins
og
mennsku í öllum nefndum. Á-
hrif sín í þinginu myndi Taft
svo nota til þess að framfylgja
stefnu sinni, hvað sem tilmæl-
um Eisenhowers liði.
Frá sjónarmiði Evrópumanna,
(Framhaid á 6. síðu).
komulags flokkanna um for-
setakiörið ne hendir á ASee=r ^ h0Wel' hefir gert grein íyrir
setakjonö og bendir a Asge,r ( stefnu sinni j innanlandsmálum
Asgeirsson sem hið sjalfsagö-; þyjjir jlun yfirieitt heldur hægri
asta forsetaefni. Það er víst sjnnuð. Að einhverju leyti kann
engin hætta á, að AB hefði þetta að stafa af því, að hann
ásakað Framsóknarflokkinn keppir við Taft um fylgi íhalds-
eða Sjálfstæðisflokkinn um' sinnaðra fulltrúa. Sumir liðs-
óviðeigandi afskipti af for- menn Eisenhowers eru hins veg
setakjörinu og ofbeldi við
ræður og hafði svör sin yfirleitt ] °S sakir standa nú, virðist sizt
tilbúin fyrirfram. Þetta líkaði ólíklegra að Taft verði hlut-
ekki að öllu leyti vel. Fyrir ! skarpari en Eisenhower á flokks
hálfri annari viku lagði Eisen- | þinginu.
hower þessa vinnuaðferð sína I
því á hilluna. Hann tók að, Yrðí sigur Eisenhowers
flytja ræður blaðalaust og svarajóbeinn sigur Taftismans?
Meðal ýmsra, sem kunnugir
eru, er nú mjög rætt um það,
hvaða máli það skipti hver úr-
slitin verða hjá republikönum.
Flestum kemur að vísu saman
um, að Eisenhower sé líklegri til
að vinna kosningarnar. Hins
vegar virðist mörgum koma
saman um, að ekki muni miklu
skipta, hvort Taft eða Eisenhow
er verður forseti. Stjórnarstefn-
an muni verða í mörgum atrið-
um hin sama, hvor þeirra, sem
ber sigur úr býtum.
Að svo miklu leyti, sem Eisen
er nefnilega sú skýring að yrði J kjósendunum gegn ríkisstjórn
Eisenhower kósin forseti, myndi . . , , ...
,. * .... m inm og flokksstiornunum
republikanir að ollum likmdum • _ J ;
einnig fá meirihluta á þingi.,syðra- ^essir liðsmenn Asgeirs
Þar myndu þá fylgismenn Tafts. vita þó sem er, að hvorki rík-
verða í meirihluta og fá for-1 isstjórninni, flokksstjórnum
stjórnarflokkanna eða blaða-
mönnum þeirra hefir dottið í
hug að gefa flokksmönnum
sínum „fyrirskipanir“ eða
beita „handjárnum“ við þá,
j blátt áfram af þeirri einföldu
ástæðu, að það er ekki hægt
í lýðfrjálsu landi við frjálsar
og leynilegar kosningar. Hand
járnum verður ekki beitt við
kjósendur, nema í einræðis-
löndum, eins og t. d. Rúss-
landi, þar sem stjórnin til-
nefnir ALLA, sem í kjöri eru,
svo að kjósendur hafa ekki um
aðra að velja. Umrædd blöð
flokkstjórnanna í Reykjavík
hafa aðeins bent á þá leið,sem
þau telja, að happasælast
yrði að fara fyrir þjóðfna, og
skorað á menn að velja þann
manninn, sem líklegri væri til
að lægja, frekar en ýfa ófrið-
aröldurnar, sem hafa risið og
rísa enn allt of hátt hjá ís-
lenzku þjóðinni, henni ti’l stór
tjóns, ef ekki glötunar á sjálf-
stæði hennar.“
flokksmenn sína, ef þeir
hefðu bitið á þetta agn. Hins- geir Ásgeirsson mætir sjálfur sér nokkuð af forsetakjörinu.
vegar breyttist þetta gersam-|í liðsbón á miðstjórnarfundi Það sé óþolandi ,,handjárna“-
lega eftir að Ásgeiri var þeim, þar sem sú ákvörðun er pólitík!
hafnað. jtekin. | Alþýðuflokkurinn skal hér
Stefán og Emil halda svo| ítarlegar þarf ekki að rekja ekki áfeldur fyrir það, þótt
sögu sinni áfram. í byrjun þessa sögu til þess að sýna hann vildi að flokkarnir
maímánaðar liggur það fyrir, það, að bæði Alþýðuflokkur- hefðu afskipti af forsetakjör-
að enn standa yfir samkomu- inn og Ásgeir Ásgeirsson hafa inu. Embætti forsetans getur
lagsviðræður milli stjórnar- talið afskipti stjórnmálaflokk undir vissum kringumstæðum
flokkanna og þeir hafa enn anna af forsetakjörinu sjálf- verið svo þýðingarmikið, að
engar endanlegar ákvarðanir sögð og eðlileg. Að frumkvæði það getur ráðið úrslitum um
tekið. Þá gerist eftirgreindur þessara aðila er leitað eftir stjórnmál landsins hvaða
atburður samkvæmt frásögn allsherjarsamkomulagi um maður skipar það. Það má þvi
þeirra Stefáns og Emils: jÁsgeir Ásgeirsson, en þegar alveg eins segja, að flokkarn-
„Miðstjórn Alþýðuflokks-'þaö Þykir vonlaust- gerist A1‘ ir eigi ekki að skiPta sðr af
ins hélt fund 3. maí og lágu
þá fyrir þær upplýsingar, er
að framan grei'nir. í upp-
hafi þess miðstjórnarfund-
ar lýsti Ásgeir Ásgeirsson yf
ir því, að hann myndi eft-
ir óskum og áskorunum
fjölda manna úr öllum
flokkum verða í kjöri við
forsetakosningarnar. Ákvað
miðstjórnín þá í einu hljóði
að styðja framboð hans.“
Frásögn þessi sýnir, að Al-
þýðuflokkurinn tekur ákvörð-
un sína um stuðning við Ás-
geir Ásgeirsson áður en sam-
þýðuflokkurinn fyrstur flokka stjórnmálum, eins og að þeir
til að lýsa yfir stuðningi við eigi að láta forsetakjör af-j
ákveðið forsetaefni, þ. e. Ás- skiptalaust. Alþýðuflokknum!
geir, og handjárnar þannig verður líka virt það til vor-j
flokksmenn sína, svo að npt- kunnar, þótt hann reyndi;
uð séu óbreytt orö AB. Og Ás- að freista gæfunnar með
geir Ásgeirsson er ekki frá- eigin forsetaefni og reyndi
bitnari þessum vinnuaðferð- að tryggja pólitíska af-
um en svo, að hann mætir stöðu sína á þann hátt. Fyrir
sjálfur í liðsbón á þeim mið- hitt er hann hinsvegar full-
stjórnarfundi Alþýðuflokks- komlega ámælisverður aö
ins, þar sem umrædd „hand- reyna nú að afneita fyrri af-
Raddir aábú.arma
Mbl. ræðir í gær um þá full-
yrðingu AB, að framboð Ás-
geirs Ásgeirssonar sé ópóli-
tískt:
„Alþýðuflokksmenn segja að
framboð Ásgeirs Ásgeirssonar
til forsetaembættis sé „ópóli-
tískt“ og hann sjálfur „ópóli-
tískur“!!!
Af mörgum staðhæfingum
AB-manna í þessari kosninga
baráttu er þessi einna ósvífn-
ust og fjarlægust raunveru-
leikanum. Þessi frambjóðandi
hefir verið þingmaður í 29 ár,
s.l. 18 ár fyrir Alþýðuflokkinn.
Hann er enn þann dag í dag
þingmaður hans. Honum dett
ur ekki í hug að segja af sér
þingmennsku þótt hann hafi
boðið sig fram til forsetastöðu.
Þrátt fyrir allt þetta lætur
hann málgögn Alþýðuflokks-
ins þrástagast á þeirri firru,
að framboð hans sé gjörsam-
lega „ópólitískt“ og sízt af öllu
í nokkru sambandi við flokk
þann, sem hann ennþá er þing
maður fyrir! Á þessu er hamr-
að enda þótt vitað sé, að mið- | jir þvi að stjórnmálaflokk-
stjorn Alþyðuflokksins sanr- • .
þykkti framboð Asgeirs As- unum *kuh leylt r S ?
gehssonar meðan ennþá stóðu fyrir afstoðu sinm td forseta-
yfir tilraunir til allsherjar ^ kjör.sms í útvarpinu.
samkomulags um forsetafram | Ástæðan til þess mun eink-
boð. j um sú, að margir fylgismenn
Slík óheilindi í málafylgju Ásgeirs telja, að það muni
af hálfu frambjóðanda til spilla. fyrir honurn, ef stuðn-
ingur Alþýðuflokksins við
hann kæmi í Ijós. Það verði að
leyna því sem mest fyrir kjós-
endum, að hann sé frambjóð-
andi Alþýðuflokksins.
gæti aldrei laðað andstæð öfl I Af þessum ástæðum hat’a
til samstarfs. í kringum hann þeir krafist þess, að Alþýðu-
gæti aldrei ríkt friður. Tor- fiokkurinn afsalaði sér ræðu-
tryggni og ófriður hlyti að tíma sínum með þeim for-
skapast um sæti hans.“ lsendum> að hann væri hlut-
Því má svo bæta við um hiö laus! Ef flokkurinn tæki,
,,ópólitíska“ framboð Ásgeirs samt þátt í þessum umræðum,
Ásgeirssonar, að í Alþýðublað- mætti hann alls ekki láta
Vafalaust túlkar Guðmund-
ur hér viðhorf meginþorra
(Framhald á 6. síðu.)
Fær Stefán að tala?
Fylgismenn Ásgeirs Ásgeirs-
sonar látast vera mjög reiðir
æðsta embættis þjóðarinnar
stýra engri gæfu. Þau eru eins
greinileg vísbending um það’
og frekast verður á kosið, að
um slíkan mann gæti aldrei
skapazt þjóðareining. Hann
járna“-ákvörðun er tekin. jstöðu sinni og brjóta forseta- inu í gær er skýrt frá því, aö Stefán Jóhann tala.
Svo koma þessir menn á eft efni sínu þannig leið í forseta-' miðstjórn Alþýðuflokksins; Það var óútkljáð í gær,
ir og segja ekki aðeins að stöðuna á fölskum forsend-' hafi 3. maí síðastl. ákveðið að hvernig þessi deila í herbúð-
framboö Ásgeirs sé alveg ó-jum. Vinnuaðferðir, er bj=ggj-1 styðja framboð Ásgeirs, en á’um Ásgeirs leystist. En af
jpólitískt, heldur sé það í alla ast á sýndarmennsku og þeirn tíma stöðu enn yfir henni virðist mega marka, að
komulagsumleitunum hinna staði smekklaust og óviðeig- hræsni, eiga ekki heima viö samkomulagsumræður milli ekki fari vinsældir Alþýðu-
ílokkanna er lokið og að Ás-|andi af flokkunum að skipta1 forsetakjör. jhinna flokkanna. 'flokksins vaxandi.