Tíminn - 17.07.1952, Blaðsíða 3

158. blað.
TÍMINN, fimmtudaginn 17. júlí 1952.
3
íslendingaþættir
Dánarminning: Vigfús Guðmundsson
Vigfús Guðmundsson var, v.
fæddur á Keldum á Rangár-
völlum 22. okt. 1868, sonur
Guðmundar Brynjólfssonar
bónda þar, og sveitarhöfð-
ingja og Þuríðar Jónsdóttur
frá Skarðshlíð undir Eyja-
fjöllum, og var hún síðasta
kona Guðmundar, en hann
var þríkvæntur, og var Vigfús
yngstur barna hans, .en þau
urðu 25 alls.
Vigfús Guðmundsson var
kvæntur Sigríði Halldórsdótt-
ur smiðs frá Háamúla í Fljóts
hlíð, þau reistu bú í Haga í
Gnúpverj ahreppi, j arðskj álfta
árið 1896. Hrundu öll hús jarö
arinnar samsumars, og má
nærri geta hversu örðug slík . .
bústofnun hefir verið. Samt in"argrein sinni í Mbl. 29. mai
takmarkast við tilkomu véla-
aldarinnar, með breyttum
þjóðháttum og afkomu-að-
stæðum til lands og sjávar.
Þessi sérstaka þjóðmenning á
á því aldrei afturkvæmt í
sinni gömlu mynd, aldrei að
eilífu.
Vigfús Guðmundsson var
vel á sig kominn bæði andlega
og líkamlega, hann var maður
ailhár og lengstaf beinn sem
hvönn, fríður sýnum og fyrir-
rnannlegur og var höfðings-
bragur hans þó sérstaklega
aðlaður, af hans dæmafáu
prúðmennsku, sem var ljúf og
eölileg, og náðarsamlega laus
við alla lærdómslistarhæ-
versku.
Aliur svipur hans bar vott
um djúpúðga ígrundan og
mannlífsalvöru, og þó var ekki
djúpt á ljúfri, næstum barns-
legri gleði.
Hinar skýru rúnar, sem að
löng og athafnarík ævi hafði
markað' á andlit Vigfúsar,
fóru honum undarlega vel,
því að þær afmörkuðu svo
afdráttarlaust hinn gáfulega
og göfugmannlega svip hans.
Kurteisi Vigfúsar og prúð
Vörusala Kaupféfags Þing,
nam 17.3 millj. kr. á síðastl. ári
Félagið iniaaaiist 70 nra nfmælis síns með
hátiðahöldnm í snmar
Aðalfundur Kaupfél. Þing-
eyinga var haldinn að gisti-
húsinu Reynihlið dagana 13.--
14. júní. Var fundurinn hinn
'il í rcðinni. því að á s. J
vetri varð kaupfélagið 70 ára.
skal af starfi K.Þ. í 100 ár.
í félagsstjórn voru endur-
kosnir til næstu þriggja ára
þeir Baldur Baldvinsson á
Ófeigsstcðum og Bjartmar
Guðmundsson, Sandi. Endur-
i Fundinn sátu auk stjórnar, skoðandi til tveggja ára Sig-
kaupfélagsstjóra og endurskoð urður Baldursson. Fulltrúar á
enda 91 fulltrúi og margt aðalfund S.Í.S. Karl Kristjáns
gesta. Heiðursgestur fundar- | son, Þórhallur Sigtryggsson,
ins var Sigurður S. Bjarklind i Þórir Friðgeirsson og Jón Sig-
íyrrverandi kaupfélagsstjöri. lurðsson, Yztafelli. Fulltrúi á
| Fyrri fundardaginn flutti for | fund Vinnumálasambands
maður félagsstjórnar skýrslu; samvinnufélaga Þórhallur Sig
stjórnar, en kaupfélagsstjóri! tryggsson.
skýrslu sína. Vörusala félags- Fundurinn heimilaði stjórn
ins var kr. 17,330,766,74 og félagsins að láta reisa á þessu
haföi aukizt á árinu um rösk ári byggingu til stækkunar
lega fjórar milljónir. Innstæö slátur og frystihúss félagsins,
ur í Innláijadeild voru í árs-| ennfremur að hefja byggingu
lok kr. 801,188,72. Sameignar vörugeymsluhúss og kartöflu
sjóðir voru alls kr. 1,644,723,93 geymslu.
og höfðu aukizt á árinu um ; Eftirfarandi tillaga var sam
Fundurinn
haldin skyldi samvinnuhátið
í sumar á Húsavík í tilefni af
70 ára afmæli félagsins.
Stofnaður var Aldarminn-
ingarsjóður K.Þ. af 10 félags
komu þau þar á fáum árum fj- .þarjjí? mennska var eins og hann I1U1UU auiL1Bl( ailllu U111,
upp stóru sauðabúi, Þau fluttu >t ,. t hefði alizt upp með hirð. Þar 178 þúsund krónur. Fundurinn þykkt í einu hljóði:
að Engey 1309 og kornu Þar|«®ö)r« á skorti Þó eitt> °S Það var samþykkti að endurgreiða af j „Aðalfundur K.Þ. 1952 skor
upp myndarlegu kúabúi, og út “ega nre nt storaireK ar sjan h0fmennskuderringur. Hann verði endurgreiðslubærra vara ar á S.Í.S. að hef ja nú þegar
gerð. — Með mikilli forsjálni ‘aeonruo°m °onaa. I var nefnilega alls ekki til i fari 4% t stofnsjóði félagsmanna. j undirbúning til þess, með að-
og frábærum dugnaði búnað-1 ut 1 ættfræöi ne upptain- vigfúsar. 1 1
ist þeim hvarvetna vel. Kumi|inSu ritu Ulgfusar skal, -1V1 þó að Vigfús væri orðinn lífs
ugir hafa sagt mér, að Vigfús,ekkl íanÞ her> en visast 111 reynt öldurmenni og hrímd-
hafi verið verkséður mjög og aðurnefndrar giemai Guðna ur n0kkuð hin alira síðustu ár,
verklaginn, og harðduglegur.Jonssonar- _ var hann hlaðinn allskonar
sláttumaður og heyskapar. — j , Þ,a® var. ætlun , n , ^ fyrirætlunum og ráðagerðum,
Arið . 1916 fluttust þau til huSfáEœte'o” áeœta eins og framsækið ungmenni , j mönnum. Tilgangur sjóðsins
Reykjavíkur og hafa búið þar,noKkru nlns ragæta °= agæta sem a framtíðina óendanlega'er að kosta kvikmynd er gera
síðan. !manns> hmstryggaog dygga fyrir sér> Qg óbreyttur var K°S Y ’ g
Fræðimennska var Vigfúsi í vmar og ekki sizt hms gagn- . h&n níræðisaldrinum.
merka Islendmgs, ems og
hann kynntist mér um marga Vigfús var maður síhugs-
áratugi. ! andi, sístarfandi og sífræð-
' andi, hann gat ekki annað, og
svo var hann hógvær og af
blóð borin að langerfðum og
hafði hann iðkað þjóðfræða-
söfnun allt frá æsku, en eftir
að hann flutti til Reykjavíkur
tók hann fyrir alvöru að gefa
sig við ritstörfum, og var fyrir
Þegar ég frétti lát Vigfúsar
frá Engey, eins og hann var
kallaður í daglegu tali, fannst
löngu orðinn þjóð kunnur mað ,mér sá maður vera horfinn úr
ur á því sviði. |lestinni, sem var eitthvað ann
Þeim hjónum, Vigfúsi ogiað og mikiu nieiia en Vigfús
Sigríði, varð 5 barna auðið,!Gu6mundsson Siálfur °S ein'
dóu tvö í æsku, en hin eru á ,
lífi, Kristín kona Guðmundar, manna> sem manm fmnst að
hjarta lítillátur, að í tónfall-
inu var eins og afsökun þess,
að sýna viðmælandanum þá
frekju, að fræða hann.
samþykkti að j stoð kaupfélaganna í landinu,
að tekin verði kvikmynd af
búnaðar- og atvinnuháttum
og daglegu lífi fólksins til
sjávar og sveita, að fornu og
nýju, eftir því, sem aðstaða
leyfir og hægt verður að fram
kvæma með aðstoð sögulegra
minninga og fornra búshluta
og áhalda, sem enn eru til“.
Þá heimilaði fundurinn fé-
lagsstjórn að leggja • fram
hlutafé í væntanlegt togara-
útgferðarfélag á Húsavik allt
að 100 þús. kr.
Að kvöldi fyrri fundardags-
ins skemtu sameinaðir kirkju
fyrst hafa borið
urn okkar
saman.
Sá var einn háttur Vigfúsar,
að stunda sjóböð allan ársins
hring nema rétt hávetrar-
mánuðina. Strax þegar út á
Filippussonar málarameistara'liafi ^ fy!gö með
leið í marzlok og þar um bil,
fór hann að stunda Skerja- ; kórar Skútustaða og Reykja-
T. .. ... , fjörðinn, þá gat maður átt,hlíðársókna fundargestum
..... Ja’.mikdl skelfllegur munur , yon á að mæta allháum manni, með söng undir stjórn Jónasar
Hann var einn þeirra er nu a slikum monnum, sem berhofðuðum og Siifurýrðum ! Helgasonar á Grænavatni og
Vigfus var, og hmum snemm- & háf og*skegg( með. þerridúk ' Sigfúsar Hallgrímssonar í Vog
um öxl eða í handarkrika. 'um. Einnig las frú Arnfríður
sér heilar dauðu, áhugalausu lognhett-
hér í bæ Halldór cand phil jnersvemr ans ívyns mann- um, sem aldrei hugkvæmist né .
starfsmaður í tiftaunastöð- i'Ekki vitnaöist þetta þá heidur nenna ótilneyddir.
ínni a Keldum í Mosfellssveit I Þ° með neinum hávaða eða að taka sér neitt fyrir hendur.
og Ingibjörg, sem búa með,mælg1;’ Því að maðurinn let
i Þessi maður var Vigfús-. Sigurgeirsdóttir, skáldkona, á
Guðmundsson, áleiðis að eða' Skútustöðum upp frumsamin
móður sinni. Hinn þjóðlegi
menningarbragur Vigfúsar og
nauðalítið yfir sér.
Eiginlega' eru
heil alda-
Sigríðar fylgir börnum þeirra hvörf að slíkum manni sem
og heimili. | Vigfús var. Það er horfiö heilt
Vigfús Guðmundsson andað tímabil úr sögu íslendinga, og
ist 22. maí 1952, og voru þá eitt af allra siðustu og merki-
liðin 158 ár frá fæðingu föður legustu táknum íslenzkrar
gullaldar, þeirrar gullaldar,
frá Skerjafirði, og
Það skein eiginlega ekki ut- hann ekki allt ömmu
an á hinum spakláta manni, hvað veðurfar snerti.
að hann væri hrifningagjarn, i í hittéðfyrravetur mætti ég' fnimsaminn. Frú Ingibjörg
kallaöi kvæði og frásögu. Þá las
sína ! éinnig frú Sólveig Stefánsdótt
I ir í Vogum upp minningaþátt,
hans.
Vigfús var af merku gáfu-
fólki og fræðimönnum kom-
inn langt. í ættir fram, og hef-
ir Guðni Jónsson, skólastjóri,
getið þess að nokkru í minn-
sem íslenzk alþýða skóp og bar
uppi í sinni sérstæðu og rnerki
legu þjóðarmenningu allt í frá
landnámstíð til þessa dags.
Sú gullöld, sem ég hér á við,
en það var Vigfús einmitt á
háu stigi. Hann var fegurðar-
innar kölluður, hvort sem
hún birtist í orði eöa verki, og
sjálfur ,var hann listfengur
svo sem ættfólk hans, um það
bera hin fögru handrit og
teikningar hans glögg vitni.
Þar er allt gert af mikilli vand
virkni, handlægni og smekk.
Á þeim vettvangi mun fund-
Vigfúsi á Laufásveginum í Steinsdóttir, leikkona, las upp
illskufrassaveðri og slyddu-! kvæði og leikritsþátt. Pétur
hraglanda, var hann auðsjá- | Jónsson, gestgjafi í Reynihlíð,
anlega nýstiginn úr djúpum'las upp minningar, er fröken
Skerjafjarðar, með sílað hár' Ásrún Árnadóttir í Garðl
og skegg, og hálffreðna hafði ritað af fyrstu endur-
þurrku á handleggnum, og
ægði mér við tilhugsunina
einsamla um Skerjafjörðinn í
slíku veðri.
(Framhald á 7. tíðu)
minningum sínum um Kaup-
félag Þingeyinga. Yfir kaffi-
borðum skemmtu fundar-
menn sér við upplestra og
kvæðaflutning.
Stórkostleg húsgagna og teppasala
í Listamannaskálanum
ÞAR ER Á BOÐSTOLUM:
Bókáskápar
Bókahillur
Fataskápar
Kommóður ,
Skrlfborð
Rámfatakassar
Stólar
Saumakassar
Barnagrindur
Strauliretti
Ermabretti
Landslagsmyndir
Svcfnherbergishúsgögn
Rorð af mörgum gerðum
Gólfteiipi í 6 stærðum
Gólfrenningar I 2 brciddum
IVSJög lágt verð — Gerið góð kaup í Listamannaskálanum
Húsgagna og teppasalan