Tíminn - 27.11.1952, Blaðsíða 3

Tíminn - 27.11.1952, Blaðsíða 3
270. blað. TÍMINN. fimmtudaginn 27. nóvember 1952. 3. G LuiRQCr. Miamason: Orðið er frjálst blaðaskrif ngar Gestur Guðfinnsson: Þenk- ingar, Ljóö. Stærö: 80 bls. 24x16 sm. ' Niöurlag. ” Þá kem ég aö boklakyns- ræktuninni. Þar vitnar Há- kon í .flæsilegar niðurstöður frá Gunnarsholti. Fræði- mennska þar á sama stigi og i 'cðrum pattum grein árinnar. Skemmst frá sagt eru alis en gar"tilraunan iður - stöður um ræktun holda- kynja til frá -Gunnarsholti. Þar er verið að gera rnerki- lega tiirá'iM "einfnltt á þessu artriði. - Hvei'su - fr-æðilega sú tílraun er gerð, v.eit ég ekki ehnþá, en það sem menn vita þegar um þá -tilraun, að minnsta kosti þeir, sem þang að hafa komið, því að ekkert hefir. ennþá verið ritað um tilraunina, er það, að á Rang árvölluiþ mun vera hægt að fóðra vel með góðu móti naut gripi til kjötframleiðslu, og í öðru lagi hafa þeir Gunn- arshoitsbræður, Runólfur og Páll, fundið upp einstaklega hentugan fjósútbúnað, þ. e. grindur í fjósgólfinu, sem auðveldar hirðinguna veru-1 lega. Sennilega mjög merki- leg uppgötvun, sem á eftir aö hafa mikla þýðingu fyrir bændur í framtíðinni. Hitt, sem er aðalatriðið, hvort þessi framleiðslá er hagkvæm ari en sauðfjáreldi eða mjólk urframleiðsla, er algerlega ó- svarað ennþá. Vinnuskýrslur og kostnaðarreikningar frá Skipulagðri fpmanburðartil- ,raun liggja ekki ennþá fyrir. Sannleikurinn er svo sá, að aðrar fullyrðingar og ágizk- ánir Hákonar, eru álíka vel grundvallaðar og þessi full- yrðing úhi* arðsemi af búskap með holdanautgripi í Gunn- arsholti. Þá vil ég benda mönnum á aðrar hliðar þessara mála. Hægt er að vitna i bæði reynslu manna og umsagnir sérfróðra manna málum sín um til stuðnings. En hitt er Ilka staðreynd, að hvort tveggja þetta tekur og hefir tekið breytingum. Þess vegna eru framfarirnar. Kennisetn íng úr búfjárfræði eða ann- arri fræðigrein þarf ekki að vera og er ekki nærri alltaf sannleikur. Hún er notuð sem sannleikur, unz annað reyn- ist haldbetra. Þannig verða örlög flestra kennisetninga. En reynslan skapar þó þess- ar kennisetningar. Það má með sanni segja, að allt er í heiminum hverfult. Og í þessu sambandi vil ég benda Hákoni á, að þó að herra Dodd, framkvæmdastjóri hjá F.A.O. hafi sagt eitthvað við hann sem sína skoðun, þá eru þau ummæli alls engin al- þjóðalög eða heilagur sann- leikur. „Vörður frá Felli“ get ur falið í sér engu minni spá- mann. Til aö skýra þetta enn bet- ur, vil ég leyfa mér að geta um á hvaða stigi umræður búfjárfræðinga um kvn- blandanir:eru nú. Fyrir nokkr um áratugum uppgötvuðu bú fjárfræðingar gildi einblend ingsræktar, sem'* birtist í blendingsþróttihum (Heter- osis). Um leið var mönnum þó ljóst, að framtímgun kyn- blendinganna leiddi til hörmulegraf úrkynjunar. Síð ar komu menn fram með kenningu- um ■ einhliða kyn- blöndun, þar sem kyn voru flutt milli staða með einhliða notkun karldýra eða sæðis. Og að síðustu hafa Banda- ríkjamenn reynt hina s. k. endurteknu kynblöndun á mjólkurkúm, eins konar1 hringrás kynblcndunar með 4—r) kyn, þar sem blendings- ’ þrótturinn gætir sín við hvern nýjan ættlið. Þetta var gert i framhaldi af ensku „tripple-cross“ aðferðinni. Þessar kynblöndunaraðferðir eru yfirleitt sfcundaðar ein- göngu til þess að framleiða arðsamari brúkunardýr en fengizt liafa með hreinrækt- inni, en mönnum hefir alltaf verið Ijós hætta sú, sem get- ur stafað af blendingsrækt- inni. Kynblöndunin hefir alltaf mætt harðri gagnrýni ýmissa íræðimanna, og sú gagnrýni færist nú mjög í vöxt. Sem dæmi um þetta vil ég taka úr sögu hrossarækt- arinnar, en mestur hluti nú- lifandi hrossakynja eru blendingskyn, flest mynduð úr evrópískum, smávöxnum landhestakynjum með kyn- blöndun við arabíska hesta 1 eða þunga „occidentalska“ hesta. Mönnum hefir orðið ljóst, að þessi blendingskyn eru öll að meira eða minna leyti í hnignun. Starfsþolið minnkar, meðalaldurinn lækkar, frjósemin minnkar pg Mkamshreysti fer hnign- andi Sé þessum blendingum tímgað við annað hvort upp- hafskyniö, evrópískan smá- hest eða arabískan hest, þá breytist þetta til batnaðar. Skýringin á þessu er sögð vera sú, að það sé svo ólíkt eðli og innri sem ytri bygg- ing kynja. sem hafa samlag- ast mjög ólíkum náttúruað- stæðum og hafa verið aðskil- in í tugþúsundir ára. Hvert um sig hefir mótazt af um- hverfi sínu og náttúru. Við kynblöndunina breytist og blandast þetta a>llt saman. Afleiðingarnar koma fyrst í Ijós eftir marga áratugi eða árhundruð, en undir eftirliti og hjúkrun mannanna kem- ur breytingin síður í ljós. En sú staðreynd liggur fyrir, að mestur hluti af ræktuðum bú fjárkynjum Evrópu mundi veslast upp og drepast, ef þeim væri nú sleppt lausum í upprunalegt umhverfi sitt. Dýrin hafa verið ræktuð út úr náttúrlegu umhverfi sínu, aðallega með óskynsamlegri kynblöndun. Hestar með ara- , bísku hárafari lifa t.d. ekki af i vetur undir beru lofti í Evr- ópu norðanverðri. Arabískur hestur getur orðið þrítugur í heimalandi sínu, og íslenzkir l hestar geta náð fertugsaldri. jafnvel þótt þeir séu mestan , hluta æfi sinnar úti undir . beru lofti heimsskautsbaugs- lins. En eigi íslenzk hryssa folald með arabískum stóð- jhesti, þá heimila tennur af- ! kvæmisins þvi aðeins að lifa f í 16—20 ár. Tannbyggingin , erfist frá íslenzka hestinum en kjálkabyggingin frá þeim arabíska, en þetta fer ekki saman. Þetta hafa Skotar nýlega sannað og sýnt með beinarannsóknum sínum og röntgenmyndum af beinum kynblendinga. Rannsóknir þessar eru ennþá á byrjunar- stigi, en þær hafa þegar auk iö háreisti þeirra radda, sem vara við kynblönduninni. ! Þessi líóð eru gerð af vand- Nei, vörumst kynblandanir vndcni og skynsemi. I þeim er og hvers konar truflanir á °§ íslenzk gleði yfir eðli íslenzka búfjárins. Eng- vorinu °S fegurð náttúrunnar inn getur sannað, að til séu en Þar er líka fögnuður hins erlend búfjárkyn, sem séu un&a manns, sem bíður ó- betri en okkar, og það eru komna tímann velkominn þar sáralitlar líkur fyrir, að nokk,sem urt erlent kyn henti hér við ‘ Seiðljufur morgunblami yfir bóndans sveit boðar liinn frjóa dag, sem í vændum er. Og uppreisn gegn böli heimsins ástríðu- heit íslenzkar aðstæður. Islenzka búféð hefir samlagazt ís-1 lenzkri náttúru með þúsund ára átökum við hana. Árang- , ur og reynsla þessara ham- fara verður ekki fengin aft- og liamingjuþrungin logar í brjósti mér. I ur nema með annarri þusund! ára glímu. Ég treysti að ó-' Hann er næmur fynr áhrif- reyndu engri erlendri búfjár- um árstiðanna og mismun- tegund til að lyfta því Grett- andi blæbngðum þeirra, enda istaki, án þess að setjast í efa þeu' lonSum ríkasta vor- neðsta bekk þessa skóla og feðma’ sem nsenrastir eru ljúka honum á „réttum fyrm haustsms og horku tíma„ , og kulda vetrarms. En hfið og ^ ‘ ^ ^' 1 tilveran er honum þó alltaf Það er einmg fjarstæða hin mikla ráSgáta. mikil. aö ekki sé hægt að búa , , fjárhagslega vel með íslenzkt' „ Hofundur er skald, sem búfé. Og ef við getum ekki kann ,að tulka viðhorf og fengið arð af gripum okkar, kennfr mannfiartans- “ þá verður arðurinn ekki mik- stundum forlast honum ef til 111 af innfluttum fénaði. Og ef við erum ekki menn til að rækta þann fénað, sem nátt- úra íslands hefir mótað í hendurnar á okkur, ef við vill rökvísin, eða svo finnst mér. En hitt er meira vert að kvæöin eru yfirleitt vel gerð og athyglisverð. Það má til tíðinda telja, getum ekki bætt kosti hans, í ÞeS'al' ekki kunnari höfundur aukið arðsemi hans og fegurð með úrvali, kynbótum, bættri meðferð, fóðrun og félagslegu starfi, þá erum við sannar- lega heldur ekki menn til aö viðhalda kostum þeirra stofna, sem erlendir menn hafa mótað og ræktað við aðrar aðstæður með 100—200 ára ræktunarstörfum. Um þessi mál eru talsvert skiptar skoðanir meðal fræði manna, svo að það er engin furða, þótt misjöfn sjónar- mið korni fram. En engum mun vera eins nauðsynlegt og okkur íslendingum að ræða þessi sjónarmið og taka af- stöðu til þeirra og þeirra fræðilegu staðreynda, sem; þar liggja fyrir, hverju atriði til stuðnings, þar sem við stöndum í þessum efnum á krossgötum. Margir hafa mælt með innflutningi er- lendra kynja, bæði ábyrgir og óábyrgir menn. En ég vil um- fram allt vara menn við að líta á þessi mál með nasa- augunum, og láta ekki ginna’ sig með yfirborðsmennsku og skrumi, bví að hér er mikið og örlagaríkt alvörumál á ferðinni. sendir frá sér jafngóða bók. Það er nánast af handahófi að ég gríp hér niður í kvæðið Andvaka til sýnis: Ilvcr andvökunótt gerir augu }>in skyggn, þau opnast, þú sér þíua nekt, þá falla þín metorð, þinn frami og tign, við fótskör liins liðna þú krýpur i sekt. Fimmtugur: Halldór Sigvaldason Halldór Sigvaldason, bóndi að Gilhaga í Öxarfirði er 50 ára í dag.. Hann byrjaði ungur búskap á hluta jarðarinnar Gils- bakka. En árið 1935 byggði hann nýbýlið Gilhaga í Gils- bakkalandi. Reisti hann þar myndarlegt íbúðarhús og á- fast við það fjós, hesthús, fjár hús og stóra heyhlöðu. Á fá- um árum ræktaði hann stórt og fallegt tún, þar til hann gat tekið allan heyskap á ræktuðu landi. Árið 1947 reisti hann rafstöð við býli sitt til ljósa, suðu og hitun- ar, nú síðast byggði hann sumarið 1951 heyhlöðu eina mikla og setti í hana súg- þurrkunartæki, því hann hef ir haldið í horfinu og ræktað meira og minna á hverju ári, en heyfengur hefir allt- af farið vaxandi. Allar þess- ar framkvæmdir hefir hann gert, án þess að taka nokk- um eyri að láni, svo hann skuldar engum neitt. Hafa allar þessar framkvæmdir þó kostað á þriðja hundrað þús- und krónur. Bú hefir hann stórt og er sauðfé hans mjðg afurðagott, og telja ýmsir þai bezta féð í sýsl- unni. Halldór er kvæntur Lauf- eyju Guðbjörnsdóttur, frá Syðra-Álandi í Þistilfirði. Hún er kona vel gáfuð og mik il búkona. Hinir mörgu vinir og kunn- ingjar Halldórs, óska honum gæfu og gengis á þessum tímamótum ævi hans. S. Ilver spurning þíns lífs, sem kyrrþey var kæfð, hún kemur sem fljúgandi ör og smýgur í brjóst þitt með bogmanns- ins hæfð og bilurð hins glataða, krefjandi um Um ljóma og yndisleik bernskuminninganna kveður hann svo: Aldrei skein sólin eins blítl og í berníku minni, eins blítt og vcrða mátti. i Og ekki sást liærri himinn í veröldinni en himinninn, sem cg átti. Og aldrci túnið jafn fagurt og fífilgult og fjallið ofan við bæinn svo örlagadult. Þessar tilvitnanir verða að nægja, en það eitt skal árétt- að að lokum, að þessi bók er athyglisverð og af höfundi hennar er góðs að vænta. H. Kr. Síðsl æg|ur kveðja séra Jón Þorvarðsson Frá fréttaritara Tímana í Vík í Mýrdal. Síðastlidinn sunnudag flutti séra Jón Þorvarðsson kveðjumessur í Víkur- og Reyniskirkjum, og var kirkju sókn mikil. Um kvöldið héldu sóknarnefndir Mýrdalsþings séra Jóni og fjölskyldu hans samsæti í samkomuhúsinu í Vík. Valmundur Björnsson brú- arsmiöur, formaður sóknar- nefndar Víkursafnaðar.stj órn aði hófinu. Margar ræður voru fluttar og séra Jóni af- hent vegleg peningagjöf, og á að verja upphæðinni til kaupa á vönduðu hljóðfæri. Séra Jón Þorvarðsson hef- ir um tuttugu ára skeið verið prestur í Mýrdalsþing- um og notið þar mikilla vin- sælda og er hann kvaddur með eftirsjá af sóknarbörn- um sínum. Að söngmálum hef ir hann starfað mjög og eflt stórlega kirkjusöng í sókn- um sínum. RANNVEIG f ÞORSTEINSDÓTTIR, I héraðsdómslögmaður, | | Laugaveg 18, sími 80 205.1 [ Skrifstofutiml kl. 10—12. i niiniMiiiiiiuiuimiimiiniiiiiiiimiuiimiimiuiiunuv Auglýsið í Tíiuaiium Kveðnar til Sveins Ingimund arsonar á Sauðárkróki 28. september 1952. Ævitíðin óöum vex eins og straumur væri, áttatíu ára og sex er nú Sveinn minn kæri. Ellin heimtar alltaf sitt ei með vægum kjörum. Áður mikla þrekið þitt það er nú á förum. Þó að eitthvað amaöi á lífs vegi ströngum, göfugmennska og glaðlyndi gefið var þér löngum. Eins og varstu ættborinn, enn með stæltum huga ertu vinur — ósvikinn, engin dægurfluga. Allsstaðar varstu velmetinn vísna- og sögufróður, hygginn smiður,handlaginn hestamaður góður. Oft eru göngur erfiöar ýmislegt sem kanna, það eru margir þröskuldar þeirra á vegi manna. Marga hefir þolraun þreytt Jþrautseigur að vana, þig hefir guð og lukkan leitt lífs yfir brimgarðana. Ég er orðinn sansa seinn, sálin líka mögur, ég mun ekki oftar Sveinn yrkja til þín bögur. Allt um síðir endar hér ekki er tíminn staður, lifðu það, sem eftir er, ánægður og glaður. Þinn jafnaldri og vinur Björn frá Gili.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.