Tíminn - 27.11.1952, Blaðsíða 5

270. blað.
TÍMINN, fimmtudaginn 27. nóvember 1952.
5.
Fiinmíiul. 27. mói?.
Verndun grunn-
miðanna
ERLENT YFIRLIT:
Játningarnar í Prag
Fjórtáii leiöíogai* koximmiiista játa á sií.]
laiu'ráð ©g Títólsiaia, íijósxisr ©g íSySIixga-
vlxxsittsg. Slansky í saixisæri nm stytta
Gottivvalct aldnr
Réttarhöldin í Prag komu mönn-
_ . , , . . . ..v um á óvart, og þó höfðu þau haft
Fyrsta skylda hverrar þjoð- langan aðdraganda. Það er liðið
ar er aö vernda land situ og ^eiit ár síðan Vladimir Clementis
náttúruauoævi þess. Hver, fyrrverandi utanríkisráðherra
þj óð á að gæta þess, að sá liöf- . hvarf frá trúnaðarstörfum, svo að
uðstóll náttúruauðævanna, j þessi mál hafa þannig haft þriggja
sem hún hefir fengið til varð- j ára aðdraganda. nú hafa réttar-
veizlu, haldist óeyddur svojhöldin aftur beint athygli heims-
sem verða má. Þess vegna líta |ins að ÞesKum mönnum. Nöfn
ísiendingar 4 l>a5 sem <Wd»!K2* V
sína að gæta þess, að uppeld-
isstöðvar nytjafiska á grunn-
miðum við íslandsstrendur
njóti nokkurrar verndar, en
ekki sé markvisst og vitandi
vits stefnt að gjöreyðingu
miðanna.
I hæst í heimsfréttunum nokkra
daga meðan hin tékkneska rétt-
vísi lýsir játningum þeirra og sekt
og dómurinrt.- fellur síðan yfir þess
um pólitísku misgjörðarmönnum.
Mesta hreingeming í mörg ár.
Það er talið. að í Tékkóslóvakíu
Það liggur Ijóst fyrir, að á | sé nú um að ræða mestu hrmngern-
mgu, sem fram hefir farið í
árunum milli heimsstyrjald-
anna var stunduð ofveiði á
íslandsmiðum, þannig að
nokkru kommúnistaríki síðan rúss
neska hreingerningin sjálf fór fram
1936. Það er hvorki meira né
heildarafli þar fór minnkandi,! minna en 14 kommúnistaforingj-
enda þótt veiðiflotinn ykist ar, sem nú játa sekt sína, því að
stórum. Það var byrjað á sams það var opinberlega tilkynnt í upp-
konar eyðingu á íslandsmið- J hafi þessara • réttarhalda, að allir
um Og áður hafði verið gjörð , hefðu sakborningarnir játað synd-
á miðunum kringum Færeyjar ir sínar fl’rir tékknesku leynilög-
regiunm ög rannsóknardómurum
og í Norðursjónum.
Það var því ekki út í þlá-
inn að alþjóða hafrannsókna-
ráðið mælti með því, að Faxa-
flói yrði friðaður fyrir botn-
hennar. Sök þeirra er sú, að hafa
verið fjandsámlegir ríkinu, Tító-
istar og Zíonistar, borgaralegir
þjóðernissinnar og svo framvegis.
Þessir sakfelldu menn hafa mjög
trúnaður í kommúnistaflokknum.
Eftir valdatöku kommúnista í
Tékkóslóvakíu var Clementis um
skeið fulltrúi þjóðar sinnar á þingi
Sameinuðu þjóðanna. En í júnímán
uði 1950 var hann sviptur hylli og
störfum, og síðan hafa litlar sögur
af honum farið þar til nú í réttar-
höldunum.
Rudolf Slansky.
Slansky var einn af stofnendum
kommúnistaflokksins í Tékkóslóva-
luu árið 1920. Árið 1925 hafði hann
náð sæti í miðstjórn flokksins og
alltaf s:ðan var hann einn af
mestu áhrifamönnum hans. Vegur
hans fór jaínt og þétt vaxandi inn-
an flokksins þar til hann tók við
formennsku hans árið 1945.
Vegur Slanskys var enn mikill
og að því er virtist vaxandi þegar
Gottwald veitti honum æðsta heið
ursmerki 31. júlí í fyrra, en þá
Hiííir ofsótty
Hinir hröktu og hrjáðu
leigusalar húsnæðis hafa á-
hyggjur stórar og draum-
farir þungar. Þeir þykjast
sjá, að þjóðfélag þeirra,
kunni ekki að meta þeirra
miklu géðgerðarstarfsemi og
umhyggju fyrir þeim fátæku
og smáu.
Vondir menn uppæsi lýð-
inn og brátt muni kjör leigu-
salanna þrengjast og frelsi
þeirra takmarkast til hinnar
rniklu góðgerðarstarfsemi, er
þeir telja sig hafa unnið með
al hinna húslausu og illa inn
rættu þjóðfélagsþegna. Brátt
mun lýöurinn sjá kröfugöngu
stóra um götur og torg
Reykjavíkurbæjar, og er ekki
ólíklegt að þar gangi í farar-
broddi fyrirlesari Fasteigna-
og heimsótti Slansky í höfuðstöðv , eigandafélags Reykjavíkur,
með fyrrverandi og núver-
andi framkvæmdastjóra fé-
Iagsins þá Helga frá Klaustri
og Magnús frá Mel sitt til
hvorrar hliðar. Bara blessað-
ur Magnús fái ekki olnboga-
RUDOLPH SLANSKY
Nánast samstarf kveðst Slansky
hafa haft við brezkan þingmann
í Verkamanaflokknum, Konna
Lilliacus. Hann kom til Prag 1948
ar kommúnistaflokksins. Síðan
skrifuðust þeir á, svo að Slansky
gæti haldið áfram að bera njósn.
vörpuveiðúm. Það var eðlileg' komið við sögu Tékkósióvakíu og
tillaga þeirra, sem bezt höfðu ] kommúnistaflokksins þar. ciem-
Vit á hlutunum Og sáu að entis °g Slahsky voru nefndir áð- | lækni Gottwalds forseta um. þaö.
„Gyðmgahættan.“
Slansky gerði grein fyrir Zíonism__ ^ ^ ^
anum á þann veg að hann hefði1 sk0t7rá"fyrídesara’num7yrlr
átti Slansky fimmtugsafmæli. En . efit Oyðmga til \a a. ann ie . ’ 1 slælcga. framgöngu. Þessir
6. september í fyrra var hann ieyst tifílraehen'þaTriki^er oVin-, I)rír munu ^anga með kröfu-
veitt kommúnistum. Þangað fluttu spjöld stór, þar sem á eru
teiknaðar myndir þeirra vol-
uðu. Færi til dæmis vel á þvl
að fyrirlesarinn bæri stærsta
spjaldið, sem á væri myndir
af Silla og Valda, og undir
væri ritað stórum stöfum:
Vér heimtum meira frelsi til
að stunda góðgerðarstarf-
ur frá formennsku flokksins og
fengið annað léttara starf. Ekki
varð hann mosavaxinn þar, þvi að
16. nóvember í fyrrahaust viður-
kenndi hann að hafa skipt sér af
fleiru en honum kom við og var
sviptur öllum trúnaðarstörfum. Og
nú hefir hann játað sekt sína.
Játning Slanskys.
Slansky er gefið það að sök, aö
hann hafi verið í samsæri með
hverju fór.
Friðun grunnmiðanna fyr-
ir votnvörpu átti sér þannig
ærinn aðdraganda. Þar var
eklá flasað að neinu eða ras-
an en auk þeirra eru þessir menn: j að stytta forsetanum aldur, auk
Bedrih Geminder, sem var vara- þess, sem hann er kærður eins og
formaður flokksins og oft var kall hinir fyrir að hafa viljað steypa
aður æðsti prestur hans, Bedrich ríkisstjórninni og nota herinn til
Reicin hérföringi, sem
landvarnamálaráSherra
var vara- ; að ná völdunum í sínar hendur.
og yfir- Réttarhöldunum hefir verið út-
að fyrir ráð fram. Það hefði! maður upplýsingaþjónustunnar. varpað, en málið er rekið fyrir al
verið óverjandi að horfa að-! Fjórir fyrrverandi aðstoðarráðherr þýðudómstóli, sem fimm menn
gjörðalaust á þá gjöreyöingu' ar aörir, þeir Athur London, Vavro skipa. Slansky kom fyrstur sak-
þessara fiskistofna, sem fyr- 1 Haidu, Rudolf Margolius og Gven ( borninganna fyrir rétt. Sagt er, að
irsjáanleg var og óumflýjan- Loebel> Ludvik Trejka sem var
lpo. f kk . . . t>a« raðunautur Gottwalds forseta í
® ' ■ efnahagsmálum og undirritaði 5
vai algiorlega osamboðið j ^ra aæi;]Unina, Karel Svab herfor-
frjálsri menningarþjóð að láta jngii sem var aðstoðaröryggismála-
drýgja Slíka fásinnu á sínu ^ ráðherra. Jósef Prank, . fyrrum
umráðasvæði. varaformaður kommúnistaflokks-
NÚ hefir farið SVO furðulega ins. Otti Fisl, sem var sendiherra
í Austurríki og tveir fyrrverandi
ritstjórar kommúnistablaða.
Viadimir Ciementis.
að ein af öndvegisþjóðum
þeim, sem mjög njóta þessara
fiskimiða, hefir lagst á móti
friðun þeirra, þar sem Bretar
eru. Þykir það ill furða. Það
ei óhætt að orða það svo, að (fðr fil Frakklands. Hann var
brezka bjóðin hafi lagst
hann hafi talað með brotinni og
hrærðri röddu, er hann játaði sekt
sína. Hann viðurkenndi að hafa
verið „óvinur þjóðarinnar og
kommúnistaflokksins" og hafa
þjónað heimsvaldasinnum í Bret-
landi og Bandaríkjunum.
Slansky viðurkenndi einnig að
hann hefði orðið Trotzkysinni 1927
og „borgaralegur áróðursmaður“
1935. „Ég hefi aldrei verið sannur
kommúnisti“ sagði hann. Síðan
Þegar Þjóðverjar hernámu Tékkó 1945 kvaðst hann hafa rekið njósn-
slóvakíu flýði Clementis land og ir fyrir vesturveldin.
þá Landráð, skemmdarverk
°g
á j þegar kunnur stjórnmálamaður og njósnir eru þær sakir, sem Slansky
móti friðuninni. Enda þótt gerðist einn af leiðtogum frjálsra1 játar á sig og hann hét því að
það séu togaraútgerðarmenn, Tékka, sem stjórnuðu baráttunni hlífa ekki samverkamönnum sín-
en ekki Stjól’n landsins eða al-jeegn nazistum. Hann átti sæti í um eða hilma yfir með þeim. Clem
útflytjendur mikil verðmæti með
sér. Þá, sem risu gegn þessu, sakaði
Slansky um Gyðingahatur og
hræddi þá til að þegja.
Ennfremur játaði Slansky að
hafa stutt auðvaldsríkið ísrael með
viðskiptasamningum, sem voru ó-
hagstæðir fyrir Tékkóslóvakíu.
Síðan gerði Slansky grein fyrir ^
því, hvernig hann hefði stjórnað J scmi í vörudreifingu og út-
samsæri sakborninganna og látið leigu húsa.
það grafa um sig í stjórn ríkisins J gjtt til hvorrar handar
og flokksins, utanríkisþjónustunni ^ /ííemu SVo Helgí og Magnús,
og hernum í því skyni að grafa j sem eru líkir á vöxtj og bæru
undan alþýðulýðræðinu innan frá
og efla fjandsamleg öfl til að
steypa því af stóli eins og I Júgó-
slavíu. Að lokum lagði hann á-
hérzlu á það, að ekki væri neinn
, þeir spjöld með myndum
þeirra Sigurðar Berndsen og
Magniisar frá Vallancsi, en
undir myndum þeirra stæöi:
teljandi munur á stefnu þeirra j Við heimtum meira frelsi til
félaga og Benesmanna, því að að eignast fleiri hús, er beri
hvorir tveggja vildu hið sama, iall 1TSjnnj s{fatta, svo við getum
alþýöuiýðræðisins. „Við vorum ; aukið góðgerðarstarfsemi okk
samherjar, við unnum fynr somu. „.
ar og skotið skjolshusi yfir
fleiri uppflosnaða vesalinga.
— Á eftir fylgdu svo allir hin
áhugamál, — stefnu hinna vest-
rænu heimsvaldasinna.“
menningur, sem þar hafa haft útlagastjórninni.
forgönguna, hefir reynslan ó-
umdeilanlega orðið sú, að tog-
araeigendurnir eru það vald,
entis taldi hann meðal þeirra, sem
Nú er honúm gefið þetta að sök, '■ hann hefði hafið til valda til að
að hann hafi ekki borið tilhlýði- j svíkja landið.
lega virðingú fyrir griðasáttmála
Hitlers og Stalíns og tekið afstöðu
sem ræður og sú stjórn, sem gegn nazistúm meðan heimsstyrj
þjóðin lýtur í þessu máli. i öldin var aðeins stórveldastríð.
Það er-hins vegar mjög á- .Hann tók líka afstöðu gegn Rúss-
Takmark sitt segir Slansky að
hafi verið að koma auðvaldsskipu-
laginu á í Tékkóslóvaíku á nýjan
leik, svo sem gert hefði verið í
Júgóslavíu. í því sambandi segist
Játning Clementis.
Ákærandinn las í útvarp játn-
ingu Clementis, eins og hann hefir
gert hana við rannsókn leynilög-
reglunnar. Hann játar, að hafa
verið í samstarfi með fyrrverandi
sendiherra --Bandaríkjanna, Laur-
ence Steinhardt. Hann hjálpaði rik
ismönnum í Tékkóslóvakíu til að
flýja land með gull sitt og gersem-
ar eftir valdatöku kommúnista. Ár-
ið 1948 kom Steinhardt Clementis
í samband við John Poster Dulles,
með því að þá stæðu kosningar
fyrir dyrum vestra, þar sem repu-
blikanar myndu vinna og Dulles
þá verða utanríkisráðherra Banda
ir mörgu leigusalar með mis
munandi spjöld. Færi vel á
því að stjórn Fasteignaeig-
cndafélagsins bæri spjöld er
á væri letrað: Við heimtum
að engin húsaleigulög verði
sett vegna þeirra mörgu í-
búðaeigenda er ekkert leigja.
en en eiga aðeins sína einu
íbúð.
Slík kröfuganga mun sjást,
ef ekki linnir ofsóknum
hinna vondu manna. Án efa
mun margur leigutakinn
aumkast yfir þá vondu og
rétta þeim hjálparhönd, lil
ríkjanna.
Síöan ljsir Clementis því hvernig að rétta hlut sinn við næstu
hann hafi seilzt með moldvörpu- alþingiskosningar, að maður
starfsemi sína yfir í önnur alþýðu- 1 ekki tali um hina mörgu í-
nægjulegt að finna þann ein- : um í finnska vetrarstriSinu 1939-'hann hafa haft samráð við ýmsa Ilýðveiöi °“ komið uppA njósQakeríi búðaeigendur er aðeins hafa
hug, sem lýsir sér hvarvetna . ’40-
meðal íslenzkra manna í þessu I Þratt íy.rir Þetta var ciementis
máli. Þrátt fyrír allt, sem ber tekmn 1 sátþ þegar Þjóðverjar réð
á milh og hverskonar venju-Jfékk hugslónagildi og baráttan
gegn Þjóðverjum varð frelsisbar-
átta allra kúgaðra manna. Þá voru
honum aftur falin völd og sýndur
legan ágreihing eru allir á
einu máli- í þessu efni. Ef til
vill er það nauösynlegt fyrir
sérhverjá þjóð að verða fyr-
ir einhverju því, sem samein-
ar hana. Að minnsta kosti er JsjálfstæÖi. Og síðast en ekki
það heppilegt í sambandi við ’sízt væri þaö geysilegt áfall
þessa deilu, að hún þrýstir öll fyrir íslenzkan metnað að fall
um íslenzkum mönnum sam- 'ast á þá rányrkju, sem vitað
an. ; og víst er fyrirfram, að hlyti
íslendingum er það ljóst, að að eyða fiskimið innán ís-
öll undaníatssemi í sambandi lenzkrar lögsögu. Slík meðferð
við friðun grunnmiðanna væri er engri menningarþjóð sam-
bæði niðurlæging og vangá.' boðin á landi sínu og land-
Hér er mikið í húfj fjárhags-'helgi. Til hvers er að hafa
lega, því að íslendingar J fiskifræðinga og hafrann-
ðyggja afkomu sína mjög á sóknaráð, ef ekki má taka til-
fiskveiðum og eru því illa lit til þess, sem rannsóknir
staddir, ef mið þeirra væru þeirra sanna?
eydd. Aulc þess er öll íhlutun j Þegar fullséö varð að brezkir
erlendra þjóða um friðun þess togaraeigendur myndu verða
ara.miða ágengni við íslenzkt látnir ráða fyrir þjóð sinni,
vegna starfa sinna í sendinefnd
Breta hjá Sameinuðu þjóðunum, á
að hafa borið njósnir og sömuleiöis
fréttaritari frá Times, Godfrey
Lias. Honum var vísað úr landi
1948.
kunna stjórnmálamenn í Bretlandi. j !.fudapef vlðar- Annars sýmr nág eignarhaldi á sinni eig-
Gladwin Jebb, sem nú er alkunnur !ia mn3 an° y r 1'fls1 '°.llav ,S“/n in íbuð, til að vera ekki upp
1 þessir menn hafa yfirleitt jatað á , ’ . ... 1 ,
, a goðgerðarstarfsenu leigusal
j anna kominn. Sá, er þetta rit
„Tunga morðing ja og Títóista.“ ; ar, vill nú hugga hina voluðu
Hér hefir þessum réttarhöldum hrjáðu leigusala með . því,
verið lýst samkvæmt þeirri einu allt útlit er fyrir að Sjálf-
heimild, sem menn hafa um þau, stæðisflokknum liafi tekist
— útvarpinu í Prag. Að lokum birt að rétta enn einu sinni, hin-
ast hér nokkur orð, sem þulurinn um hrjáðu leigusölum, sína
flutti ein daginn sem eftirmála jíhnandi og vermandi hjálp-
ríkisútvarpsins í Tékkóslóvakíu við arbond svo þeir geti haft
þær játmngar, sem þa hafði venð ,, „ „ , . . . ... ..v , ...
lýst. Hann mælti á þessa leið: | athafnafrdsi a borð Vlð hedd
„Nú var Geminder fyrir réttinum s:l ana’ a-m-k. fram yfir þann
veiklulegur, væskilslegur og þrótt-,tíma að nýkjörið alþingi kem
laus. Augnaráð hans var flöktandi, ur saman. En þá munu of-
rcddin hvíslandi og torskilin. Hann sóknir hinna vondu manna
játaði sig- sekan um sömu afbrot og byrja aftur, svo fremi að
reis hvarvetna meðal íslend-
inga óbeit á því, að kaupa eða
nota brezkar vörur. Brezkir
útgerðarmenn hafa áorkað
það, að nú þykja það með-
mæli með íslenzkri verzlun að
hún selji ekki hrezkar vörur
og hefir það aldrei áður ver-
ið. Vonandi helzt slíkt ástand
ekki lengi, en þó mun það
haldast meðan óbreytt ástand
varir í Bretlandi og íslenzkur
fiskur er hannvara þar.
í þetta sinn standa íslend-
ingar saman eins og einn mað
ur, enda liggur sómi þeirra
við.
hinir. Mjög var hann ólíkur
Slansky og Clementis í vesaldómi
sínum. Og þó, þó mæla þeir allir j
á eina tungu, allir þessir njósnarar [
og landráðamenn, sem undir sömu
Sjálfstæðisflokkurinn vinni
ekki stórsigur.
Það er því vissara að hrinda
kröfugöngunni á stað, og
grlmu hafa rekið skemmdarstarf-1 vcrja miklu fé til starfsemi
semi sína í þessu landi. | Sjáifstæðisflokksjitns. Einkan
Það er tunga stríðsæsinga, Zíon- lega væri gott að láta hina
(Framhald á 6. síðu.)
(Framhald á 7. síðu).