Tíminn - 02.12.1952, Blaðsíða 5

TÍMINN, þriðjudaginn 2. desember 1S52.
5.
' ')4. blað.
ÞriS|i!íf. 2, d&s„
Verkfailið
ERLENT YFIRLIT.
Staiin og marxis
£0 IRA
í»egíai* IlfiESsai* gefa eut beildarátgáfn af vea*k
nm lisarls Marxs fcMa faclr aiBidaa J»aH sessi
Iiaim skrifaði tim la n«lvbiihbis gasie fki m rtiss-
sieska keisaradseistáKÍBis
I gær hófst víðtækasta
verkfall, sem átt hefir sér ^ ,
sfeaS hérlendis ArS hví Qtanrin Það kynnu að Þykja írettir' að það' að Russar beimildum
scao nerienais. Að pvi staiiaa; Rússar telja ekki hagkvæmt að undir stól. Þar i landi eru vísindin
flest veiKalyðsíelogm i Rvik hirta rit eftir Karl Marx. Töluverð í þjónustu ríkisins. Sagníræðingarn
og allmörg verkalýðsfélög | blaðaskrif hafa verið um það er- | ir hafa ekki það hlutverk íyrst pg
annars staðar. j lendis, ao Stalin telji, að í einu | fremst, að segja nútímamönnum
Á þessu stig'i verðui’ litlu! mikilsverðu atriði hafi söguskiln- | satt og rétt írá því, hvernig Marx
, ... . „ . . , ■ infnir 1\rnrvc: „IrlH v^riA rptt.llr ncr lpit, n inátin Siíkt. nr rnt.t nfí rnírin
um þaö spáð, hve lengi verk-
fall þetta muni standa. Vafa!
viö því þurfi að sjá, þegar verk ^ meðan það íeliur saman við jrags-
hans eru birt. Sagt er, að franskur , muni ríkisstjórnarinnar. En hafi
laust munu þo flestir vænta j fræðimaður hafi fyrstur tekið eftir (þessi dýrlingur eitthvað sagt, sem
þess, að það standi sem. þessu en siðan hafa ýmsir rætt ekki er í samræmi við stjórnar-
skemmst. Langt verkfall er ^ um það, Grein sú, sem hér fer á , stefnu Stalins, þá er það skylda
til tjóns og leiðinda fyrir ; eftir, er byggð á því, sem „Arbeider j víjindamannanna, sem segja rúss-
in var tæki auðvaldsins eins og
alla, nema forustumenn kom j bladet“ norska segir frá þessu máli, J nesku þjóðinni söguna, að stinga trúarbrögðin. Nú ganga kommún-
múnista, er vilja skapa sem en Það styözt einkum við skozka;öllu s'íku undir stól. Og það má ístar hins vegar fram fyrir skjöldu
mest öngþveiti og óáran. Ib!fið w ,A. ,Jalls ekki vitnast 1 Rússlandí' að
- . | Þo að Karl Marx og Priðrik: annar ems maður og Karl Marx
Því rniður verður það ekki j Engeis séu miklir spámenn, er ekki: hafi ekki talið landvinningástefnu
sagt, að hingað til hafi verið {til nein heildarútgáfa af verkum ; cg útþenslu rússneska ríkisins rétt
V iðundur Morgun-
blaðsins
Mbl. segir á sunnudaginn,
að ég sé „orðinn að algeru
j viöundri" fyrir brennivins-
Iskrif mín í Tímann.
j Ég mun ekki draga bað í
iefa, að Bjarna Benedikts-
! syni dómsmálaráöherra
þætti það mjög æskilegt að
þetta væri satt. „Svo mæla
börn sem vilja,“ segir mál-
tækið.
Hins vegar uni ég því vel
fyrir mitt leyti, að þrátt fyrir
þriggja mánaða varnartil-
burði hefir Bjarni Benedikts
son aldrei lagt í það að segja
eða láta segja, að vínveitinga
átti ekkert föðurland, og þjóðrækn leyfi Þau> sem hann hefir lat
ið úthluta, séu lögleg. Hitt
hefir verið sagt, að ég ætti að
haldið á þessum málum með ■ þeirra. Svo hefir til tekizt, að
þeim hætti, sem æskilegastur: sumt af ritum þeirra er nú ekki
er. Samtöl milli deiluaðila jtu annars staðar eu í Moskvu, en
hefjast fyrst 21. f.m. eða níu Þau
dögum áður en verkfallið hef
Ellefu greinar frá 1857.
í ellefta bindi þessa mikla rit-
safns eiga að vera öll bréf og
blaðagreinaf, sem til eru eftir Marx
frá árunum 1856—1859. En þar vant
ar einmitt 11 greinar, sem Marx
skrifaði árið 1857 fyrir blaöið
,London Pree Press“. En í þeim Marx á þessum málum.
verða sennilega ekki afhent
I næstu mánuðina. í Moskvu er
. . ' stofnun, sem kennd er við Marx,
ir venð boðað. Sattasemjan Ellgeis og Lenin. Sú stofnun hefir
ríkisins fær málið svo ekki til j nýlega gefið út ritsafn Karls Marxs
meöferðar fyrr en nokkl’U SÍð j 0g kallar heildarútgáfu. Mönnum
ar. Það má vera öllum ljóst, á Vesturlöndum finnst þó, aö þar
að hér er um alltof stuttan vanti í.
tíma að ræða til sáttaumleit-
ana og samninga, enda kom
það strax í Ijós. Hér hefir
fengist ný sönnun þess, að
nauösynlegt sé .aö koma á
þeirri reglu, að samningaviö-
ræður séu hafnar með nægi-
legum fyrirvara. Meö því
myndi vera hægt að koma í
veg fyrir vinnudeilur, sem m.
a. eru sprottnar af því, að
ekki er byrjað á því að ræð-
ast við fyrr en báðir aðilar
eru komnir í hernaðarskap.
Sama er að segja um það,
hve seint er leitað milli-
göngu ríkisstjórna'rinnar. —
Samninganefnd verkalýðsfé-
laganna snýr sér fyrst til
hennar 26. f.m. Ríkisstjórnin
brá skjótt við og hafði fund
með nefndinni næsta dag. Á
þ.essum fundi óskaði samn-
inganefndin eftir því, „að
athugun færi fram á því.
hvort ríkisvaldið geti skorist
í leikinn og gert ráðstafan-
ír, er hefðu þýðingu fyrir
lausn deilunnar.“ Ríkisstjórn
ín svaraði með bréfi degi síð
ar (28. f.m.), að hún væri fús
til að láta slíka athgun fara
fram í samráði við báða deilu
aöila, en mæltist til þess, að
verkfallinu væri frestað með
an slík athugun færi fram.
Það verður ekki annað séð
en að ríkisstjórnin hafi hér
brugðist yið. á réttan hátt. j
láta,-
Af ráSnum huga.
Það er engin ástæða til að halda
þegja um þau, því að ein-
hverjir Framsóknarmenn
hafi þegið eitthvað af þeim.
Ég uni því vel að þetta liggi
ijóst fyrir. Dómsmálaráö-
herrann ver ekki það, sem
greinum , gagnrýndi hann rösklega
utanríkismáíastefnu Rússa.
Nú vita menn, að ráðstjórnin
rússneska þolir vel ýmsa gagnrýni
á keisarastjórnina gömlu. En hér er
um þaö að ræða, sém þó virðist
ekki þolað í Kreml. Karl Marx
deildi á landvinningastefnu Rússa.
Hann sakaði keisarastjórnina um
rangláta útþenslu ríkisins og undir
okun og kúgun annarra þjóðflokka,
Vísindamenn Stalins og Rússa-
stjórnar hafa viðurkennt þessa
stefnu keisáranna. Ráðstjórnin held
ur því fram, að Rússastjórn hafi
farið rétt að á liðnum öldum, er
hún færði út siðmenninguna með
því að sameina frumstæða þjóð-
flokka því ríki, sem stóð á hærra
menningarstigi en . þeir.
Stórveldisdraumurinn ræður.
Hér þykjast ýmsir sjá merki þess,
að draumurinn um að Rússland sé
heimsveldi, sé metið meira en ann
að. Jafnvel Marx verður aö taka
tillit til þess, svo að þaö má ekki
vitnast í löndum Rússa nú, að
hann hafi íyrir hundrað' árum tal-
ið landvinninga keisarastjórnarinn
ar rangláta, Engum þarf ao bregða
við, þó að nýtt dæmi sjáist um
í öllum löndum, sem þeir stjórna
ekki, og kveða sér hljóðs í nafni
þjóðrækni og þjóðlegra réttinda.
Alls staðar í slíkpm löndum eru
það kommúnistar, sem hafa hæst
um þessar fornu dyggðir. Þeir voru
ekki myrkir í máli um amerísk jhann hefn S’Gl’t, með oðru en
áhrif og vestræn áhrif í Tékkósló ! því, 3-ð eitthvað af Ólögleg-
að þessar Waðagreinar Marx hafi Vakíu, áður en byltingin var gerð | um leyfum hafi farið Út fyril’
fallið hjá við heildarút: áfu Rúss- þar Rll taha þelr sjálfir af lífi Sjálfstæðisflokkinn.
anna vegna þess, aö þeir haíi ekki sina eigin menn nr byltingunni, j Hver skyldi standa næst
vitað um þær. Til er ritgerð eftir ( vegna þesSj að þelr voru ekki nógu ' uyí „ x ver«a aS viöundri af
Stalm, bréf í timaritinu Bolsévíkk uTinGii’ og auðsveipir í þjónustusemi i sl,-k,irn nrS ki t 9
anum frá 1941. Það er um utanríkis vlð stjórnina f Moskvu. , slikum oiðaskiptum
stefnu keisaradæmisins. Þar minn- „ , . . . ... , • , . | Um atkvæðagreiósluna 1
ist hann á grein f ir Engeis frá! | Vestmamiaeyjum er það að
arm" 1Rðn fB” hnr hnrA”m breytt því, sem Marx segir um íöð seSJa’ aö domsmalaráðuneyt-
urland öreiganna og þjóðræknina. {i® benti bæjarfógetanum í
Ef tii vill þykir það enn í íullu; Vestmannaeyjum á það, að
gildi innan þeirra íanda, sem hlotið j lögin um héraðsbönn, eins og
hafa kommúnistastjórn. Þar á það þau eru nefnd í daglegu tali,
sennilega við, að öreigar í öllum ; hefðu ekki tekið gildi Þar er
löndum sameinist. En í hinum lönd um að ræða hreytingu á á-
unum er þjóðermsUlfmnmgm gagn j fengislögunum. sú breyting
leg til að sporna við of nánu sam- j “
starfi og of mikilli samstöðu, því j el fla f^' tedruai 1943, ni. 26.
að samstöðunni fylgir styrkur, en . Þar segir svo:
sérhvert heimsveldi byggir vonir j ,,NÚ telur ríkisstjórnin, að
sínar á því, að hinir séu sundraðir j lög þessi kunni að br j óta í
og ósamtaka. Þess vegna er það í bága við milliríkj asamninga,
samræmi við utanríkismálastefnu ' og skal hun þa gera þær ráð-
keisaradæmisins rússneska að
stuðla heldur að sundrungu en
samheldni meðal annarra þjóða.
Og stórveldisdraumurinn frá keis
árinu 1890. Engels fer þar hörðurn
orðum um stjórnina í Moskvu og
kallar hana samvizkulausa. Stalin
andmæiti þessari grein í Eolsévíkk
anum. Og þó að hann sé þar að
andmæla grein eftir Engels, er hann
í raun og veru að ráðast á skoðanir
Aðrir rithöfundar og fræðimenn
kommúnista hafa vitanlega sama
sjónarmið og Stalin í þessum efn-
um. Árið 1950 birti eitt af helztu
tímaritum þeirra grein eftir
Kasjeanikov, þar sem túlkuð er
stefna keisarastjórnarinnar og land
vinningastefna hennar lofuð. Hún
er sögð hafa sameinað aðrar þjóðir
Rússlandi og þess vegna var hún
framfarastefna. Stórveldisdraum-
ar Rússlands eru öðru ofar. Jafn
vel Karl Marx verður a'ð endur-
skoða rit sín, svo að helgirit þessa
dýrlings sósíalismans komi heim
viö hagsmuni og stefnu stjórnarinn
ar í Kreml á líðandi stundu.
Það eru því allar líkur til þess, að
það sé með ráðnum huga gert, að
fella þessar blaðagreinar frá 1857
niður úr heildarútgáfu af verkum
meistarans.
Marxistar og þjóðræknin.
ist í meðferð kommúnista. Fyrr á
tírnum var öllum sönnum Marx-
istum lítið gefið um allt tai um
þjóðrækni, föðurlandsást og allt
slíkt. Þá var það álit Marxistans,
að burgeisarnir ættu ríkið, öreiginn
stafanir, er hún álítur nauð-
synlegar til þess, að samrýma
þá samninga ákvæöum lag-
aratímunum hefir lifað byltinguna j anna. Að því loknu öðlast lög
af og er ennþá einkenni stjórnar-
itinar í Kreml. Það sannar nú síð
ast rússneska heildarútgáfan af
verkum' Karls Marxs.
Enska knattspyrnan
(Framhald af 3. síðu).
Arsenal
West Bromw.
Burnley
18 9
18 10
19 9
4 36-24 23
5 27-18 23
5 28-23 23
að
Fýrir verkalýðsfélögin var jsjálfsögðu svarað því,
tapað, þótt verkfalli ihún telji að þessi mál eigi að
vérið frestað í 7—10 fara samningaleiðina undir
engu
hefði
daga,
en hins vegar mun
vænlegra um sættir, ef unn-
ið var undir þeim kringum-
handleiðslu sáttasemjara rík
isins, en hún muni að sjálf-
sögðu taka til athugunar all-
stæðum, að verkfall var ekki ar tillögur, er gætu stutt að
skolliö á. Það var því áreiö- j lausn deilunnar og krefðust
anlega of snögglega og laus-
lega ráðið af verkalýðsfélög-
unum að-hafna þessari mála-
miðlunartilraun og gera jafn
framt kröfu til þess, að rík-
isstjórnin legði fram frum-
varp á Alþingi um lausn deil
unnar, án þess þó a'ð vita um,
hvort verkalýðsfélögin sættu
sig við þá lausn eða ekki.
Rétta leiöin var vitanlega sú,
að halda samningatilraunum
áfram, þvi að það er neyö-
arúrræði að þurfa að leysa
vinnudeilur með löggjöf,
enda yfirleitt andstætt stefnu
verkalýðssamtaka annars
staðar, er leggja meginá-
herzlu á samningaleiðina.
sérstakra aðgerða af hálfu
hennar.
Um það verður ekki .spáð,
hver háttur verður svo á hafð
ur við lausn verkfallsins hér
eftir. Þess verður hins vegar
að vænta, að deiluaðilar leit-
ist við til hins ýtrasta að
jafna ágreininginn og geri
það af fullri einlægni og
skilningi á þeim aðstæðum,
sem ríkjandi eru. Sá hugs-
unarháttur má ekki móta
viðhorf þeirra, að færi verk-
fallið á þennan veginn eöa
hinn, þá muni þessi aðili
tapa pólitískt og hinn hagn-
ast. Þessa deilu má eklci gera
aö pólitískri togstreitu. Langt
Ríkisstjórnin hefir líka að'verkfall er til tjóns fyrir
alla, nema öfgamenn þá, er
vilja eyðileggja þjóðfélagiö. j
Vissulega hafa allir fullan I
skilning á því, að íull þörf
væri á því •• að geta veitt
kjarabætur þeim stéttum,
sem nú eru lakast settar, og
þó ekki sízt þeim einstakl-
ingum innan þeirra, er heyja
erfiðasta lífsbaráttu, t.d.
þeim, er vinna fyrir stórum
fjölskyldum. Fram hjá hinu
verður svo ekki gengið, að
atvinnuvegirnir berjast í
bökkum og útlit með afurða-
söluna er mjög tvísýnt. Eng-
inn hefir hag af „kjarabót-
um,“ er verða ekki annað en
fleiri verðminni krónur. Með
skilningi á þessum atriðum
öllum þarf að vinna að lausn
verkfallsins og athuga hvern
ig mögulegt sé aö bæta hag
þeirra, sem lakast eru settir,
án þess aö það ofþyngi at-
vinnuvegunum og stuðli að
aukinni rýrnun gjaldmiðils-
ins. —
Blackpool 18 9 4 5 40-30 22
Newcastle 18 8 4 6 28-27 2°'
Preston 18 7 6 5 31-29 20
Liverpool 19 8 4 7 34-36 20
Charlton 18 7 5 6 39-36 19
Sheff. Wed. 18 6 7 5 24-25 19
Middlesbro 18 7 4 7 29-26 18
Portsmouth 19 6 6 7 32-33 18
Tottenham 19 6 5 8 30-28 17
Aston Villa 18 6 5 7 22-26 17
Manch. Utd. 18 6 4 8 27-31 16
Bolton 17 5 6 6 20-28 16
Cardiff 17 5 5 7 23-22 15
Chelsea 19 5 4 10 28-32 14
Derby 18 4 4 10 19-27 12
Stoke City 19 4 3 12 22-40 11
Manch. City 19 3 4 12 27-41 10
2 . deild
Sheff. Utd. 20 12 4 4 47-29 28
Huddersfield 19 11 5 3 34-12 27
Plymouth 18 10 5 3 33-21 25
Rotherham 19 11 2 6 40-29 24
Leicester 19 10 4 5 46-40 24
Luton Town 19 10 3 6 45-28 23
Birmingham 19 8 6 5 28-32 22
Nottm. Forest 19 10 1 8 41-32 21
Fulham 19 9 3 7 37-32 21
West Ham 19 6 8 5 24-22 20
Leeds Utd. 19 5 8 6 30-27 18
Notts County 18 8 2 8 27-35 18
Swansea • 19 5 7 7 34-37 17
Everton 18 6 5 8 31-31 16
Lincoln City 19 3 10 6 26-34 16
Bury 18 5 5 8 22-27 15
Hull City 19 5 4 10 25-34 14
Doncaster 18 4 6 8 24-35 14
Brentford 19 5 4 10 27-40 14
Southampton 20 4 5 11 34-43 13
j Blackburn 19 5 3 11 21-36 13
Barnsley 18 4 3 11 26-43 11
in gildi, enda birtir ríkis-
stjórnin um það tilkynningu.“
Sú tilkynning hafði ekki
verið birt þegar atkvæða-
greiðslan átti að fara fram
í Vestmannaeyjum, og hélt
ég að það stafaði af því, að
rikisstjórnin væri aö minnsta
kosti ekki viss um að lögin
brytu hvergi í bága við milli-
ríkj asamninga eða hver gat
cýringin verið önnur?
í athugasemdum við frum-
þingi það, er nú situr, segir
svo um 10. grein:
„Felld er niður heimild til
að setja á stofn útsölustaði
áfengis í kauptúnum. Að
þeirri grein var breytt með
1. 26/1943. Því hefir verið
hreyft, að ákvæði greinar
þessarar um héraöabönn
brytu í bága við milliríkja-
samninga. Nefndin leitaði á-
Var
ísins um
álit hans
þaö
á þá
Utanríkisráðuneytiö.
Reykjavík, 12. marz 1952.
Með tilvísun til samtals
ndirritaðs viö yður, herra
að það telur ekki, að ákvæði
laaa nr. 26 18. febrúar 1943
(Framhald á 6. síðu.)