Tíminn - 17.02.1953, Side 5

38. blað.
TÍMINN, þriðjudaginn 17. febrúar 1953.
Þriðjtfd. 17. febr.
Öflun erlends
lánsfjár
Hér í blaðinu hefir nokkr-
ERLENT YFIRLIT:
Nýjar Gyðingaofsóknir
Kommúiústar ætla að nota fornar óvin-
sældir Gyðinga til að kenna þeim nm
mistök sín
BEN GURION,
forsætisráðherra ísraels.
I Útgerð smábáta
Á nýloknu Alþingi fluttu
þeir Karl Kristjánsson, Ei-
ríkur Þorsteinsson og Gísli
| Guðmuntlsson tillögu til
þingsályktunar um lánveit-
ingar út á smábáta og vá-
tryggingar smábáta. Tillagan
var svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela
ríkisstjórninni að beita á-
hrifum sínum til þess, að
fiskveiðasjóður veiti fram-
vegis lán út á smábáta í
samræmi við lán út á stærri
báta, án þess að krefjast
baktryggingar, enda séu
smábátarnir vátryggðir í
samræmi við vátryggingu
hinna og tryggingarfélög
skylduð, ef með þarf, til
þess að taka þá i trygg-
ingu.“
Tillagan var rökstudd með
Þau tiðindi gerðust í síðastl. muni valda þessum ofsóknum, er
viku, að Sovétríkin rufu stjórnmála Sovétstjórnin hefir hafið gegn Gyð
sambandið við Ísraelsríki. Sendi- ingum. Oftast eru nefndar þrjár
herra þeirra þar var kallaður heim, ‘ ástæður, sem eru jafnframt taldar
um sinnum verið um þaö'ásamt öðrum rússneskum starfs- meira og minna samverkandi.
o A n€n,Sc,m1o„t qA mönnum sendiráðsins, en sendi- Fyrsta astæðan er su, að margt
rSBtkað.nauðsynlegt væn að herra faraels . Moskyu ásamt 1 hefir gengið lakar í efnahagslegri
auka íramieiosluna Og IjOl- starfsliði hanS; var visag úr landi. | vtördisn komm.únis|t:\-íkjanna en
breytni atvinnuveganna, ef Ákvarðanir þessar rökstuddi rúss- ( ráðgert hafði verið. Kommúnista-
tryggja ætti þjóðinni efna- neska stjórnin meö því, að spreng- ' stjórnirnar þurfa því að finna ein- j
hagslegt sjálfstæði Og af- ing hefði orðið í sendisveitarbú- ' hverja sökudólga, sem hægt er að .
komuöryggi í framtiðinni. staðnum rússneska í Tel Aviv af kenna um þetta. Gyðingar eru ó- j
Hvo.rt tveggja þetta hlyti að völdum skemmdarverkamanna og j vinsælir í þessum löndum frá veris búsettir í Vestur-Evrópu og
verða mjög fallvalt ef fyrst væri óersýnilegt, að ísraelsstjórn, fornu fari og því tiltölulega auð- Ameríku, hafa sáralítið flutt til
ns fremst ætti að ’bveeia á vildi ekki veita rússneskum embætt, velt að telja fafroðum almenmngi ísraels. Af framangreindum ástæð-
eialdevrisöflun siávarútvees- ismönnum j ísrael nægilega vernd. j trú um, að þeir hafi valdið mis- um eiga margir Gyðingar í ísrael
gjalaeynsoilun sjavarutvegs Undir siikum kringumstæðum tokunum. Þetta er sama astæðan vini og ættingja austan járntjalds
ms,. ems- Og nu er gert. ,væri ómögulegt að halda stjórn- og átt aðalþáttinn í Gyðingaof- ins og meðal Gyðinga þar hefir
Flestar þær framkvæmdir, málasambandinu áfram. jsóknum nazista. Þær voru byggð- ' rikt sárstakur áhugi fyrir ísraels- . .
sem gera þarf til aðaukafjöl-| Dómur hlutlaukra blaðamanna ’ ar á því, að Gyðingar væru upp- ríki og margir þeirra vUja komast svohljoðandi gremargerð:
breyttni atvinnuvegaiina er ^ns veSar sá, að þessi ákvörð- . hafsmenn flest þess, er miður færi. ; þangað. Stjórnendum SovétiJ'.kj- i ??Utgerð litilla vélbáta hef-
ko«?ta hinsveaar mikið fiár- un Sovétstjórnarinnar sé aðeins Onnur ástæðan er svo hin mikia anna finnst þetta uggvæniegt og ir reynzt farsæl víða á land-
bptta rmaJn hnf- þáttur 1 Stríði því’ Sem hún hefir, njósnarhræðsla, er þjáir forsprakka telja þvi nauðsynlegt að beina inu, þótt draumur um stór-
° ' v>ofis oroCTn rivAino-nm TTmvipriri kommúnista. Gvðinear heir. geiri sínum enn meira gegn ísra- útgerð skyggðu á hana í hug
um manna um skeið. Margir
menn, sem eru ötulir til
sjálfsbjargar, hafa nú hug á
því að koma sér upp smábáta
útgerð. Síldveiöarnar hafa
brugðizt norðanlands í 8 ár
samfleytt, svo að annað verð
ur að reyna. Rýmkun land-
helginnar gefur vonir um
auknar fiskgöngur á veiði-
svæði smábátanna, grunn-
miðin.
En þeir fiskimenn, sem
vilja koma sér upp litlum vél
bátum, eiga mjög torvelt
með að fá lán til þess út á
bátana. Fiskveiðisjóður er
helzta hjálparhellan, en
hann lánar þó ekki út á
þessa litlu báta, nema sett sé
baktrygging, svo sem fast-
eignaveð eða áhyrgð sveitar-
haflð gegn Gyðingum. Umrædd, kommúnista. Gyðingar þeir ^_______________ ______
um við ekki Og erum ekki Sprenging se aðeins notuð sem sem búa í Sovétríkjunum og lepp- elsríki en ella.
• líklegir til að eignast það af(tiiefni. Mikil leynd sé líka yfir ríkjum þeirra, eiga flestir hverjir |
eigin ramleik í náinni fram- því, hvernig þessi sprenging hafi ] meira og minna af frændfólki vest Zíonisminn.
tíð. Við þurfurn því aö fá er I orsakazt, og halda jafnvel sum blöð , an járntjaldsins. Það er kunnugt, ■ Þótt sovétstiórnin og fvleifiskar
lent fjármagn til þessara
framkvæmda með einum eða
öðrum hætti.
Til þess að afla erlends fjár
rriágns eru einkum tvær leið-
ir. Önnur er sú að taka lán
erlendis. Hin er sú að gera
framkvæmdirnar að meira
eöa minna leyti í samvinnu
við útlendinga, er venjulega
vilja þá fá viss sérréttindi i
staðinn, a. m. k. í nokkurn
tíma, til tryggingar því, að
þeir tapi ekki fjármagninu,
er þeir leggja í framkvæmd-
irnar. Þetta er hin svokall-
aða sérleyfisleið.
Áður fyrr var fyrri leiðin,
lántökuleiðin, yfirleitt talin
æskilegri. Þá ríkti viða ótrú
á sérleyfisleiðinni. Ástæðan
var sú, að á 19. öldinni
beittu stórveldin oft þvingun
um til að láta meira og
minna ósjálfstæð ríki veita
sér ýms' óheilbrigð og óeðli-
leg sérleyfi. Á síðari áratug-
um hefir þetta hinsvegar
mjög bréyst. Sérleyfisveiting
ar byggjast nú óvíða á þving
unum, eins og áður, heldur
r íara íram á hreinum við-
. skiptagrún dvelli.
in því fram, að Rússar hafi verið
þar sjálfir að verki til þess að geta
fengið tilefni til stjórnmálasam-
bandslitanna.
Upphaf sóknarinnar
gegn Gyðingum.
Þess hafa séZt ýms merki um nokk
urt skeið, að Sovétstjórnin væri !
að hefja sókn á hendur Gyðing-
um. „Hreinsanirnar“ í leppríkjun-
um hafa mjög beinzt gegn for-
sprökkum kommúnista, er verið
að Gyðingar hafa haldið mjög vel
saman, þótt þeir hafi verið dreifð-
ir. Kommúnistar óttast því, að Gyð
ingar séu það þjóðarbrotið aust-
hennar hafi hafið augljósa sókn
gegn Gyðingum, bera þessir aðil-
ar mjög eindregið á móti því, að
hér sé um Gyðingaofsóknir aö
an járntjaldsins, er sé líklegast til ræða Þeir segjast aðeins vera að
að halda ymsum samböndum vest berjast gegn zíonistum og hreyf-
ur a boginn. Til þess að koma í veg ingu þeirra, en ekki Gyðingum al
fyrir þetta, telja þeir hyggilegast
að þrengja kost þeirra og kjör og
æsa almenning gegn þeim.
mennt. Zíonsminn er þjóðernis-
stefna Gyðinga. Kjami hennar er
sá, að Gyðingar eigi að viðhalda
þjóðerni sínu og það verði bezt
gert með því áð stofnað sé sérstakt
Baráttan gegn Ísraelsríki.
Þriðja ástæðan er svo sú, að' Gyðingaríki, er sé miðstöð þjóðern
hafa af Gyðingaættum. Fyrir al- ! Sovétstjórnin revnir nu a« vinS- 1 isbaráttunnar. Stefna þesssi hefir
vöru var þetta þó fyrst Ijóst við ,ast vlð Arabaþjóðirnar og þo eink notið almenns fylgis Gyðinga um
réttarhöldin í Prag í haust gegn ! Um..að blása að auknu Eundurlvndi j allan heim, og er því oft erfitt að
kommúnstaléiðtogum þeim, er síð-
ar voru hengdir. Ein aðalsökin,
sem þeim var borin á brýn, var
sú, að þeir hefðu verið þjónar
hinna alþjóðlegu Gyðingasamtaka,
sem er kennd við Zionismann. Sam
tök þess störfuðu nú í þágu amer-
íska auðvaldsins og ynnu m. a. að
því að steypa stjórnum kommún-
ista í þeim löndum, þar sem þeir
hefðu náð völdum. Því var enn-
fremúr haldið fram, að ísraels-
stjórn ynni í þágu þessara sam-
taka og sendiherrar hennar og aðr-
ir opinberir starfsmenn væru því
raunar ekkert annað en amerísk-
ir njósnarar.
Fullkomlega kom Sovétstjórnin
sjálf þó ekki í dagsljósið í þessu
sambandi fyrr en í vetur, þegar
hún tilkynnti málsóknina gegn
milli þeirra og vesturveldanna. skilja í sundur baráttu gegn Zíon-
Arabar eru mjög mótfallnir stofn- j manum og baráttu gegn Gyðing-
un Ísraelsríkis, enda verður ekki nm. í>etta reyndu þó nazistar að
annað sagt en að þeir hafi verið 1 gera. Gyðingaofsóknir sínar
Reynsían -virðist sanna, að Gyðingalæknunum, er áttu að hafa
þegar sérleyfin eru veitt á setið um iif ýmsra helztu leiðtoga
þessum ; grundvelli, reynist
beittir ofríki og ólögum í sambandi
við hana. Tilkall Gyðinga til ríkis-
stofnunar í Palestínu var alltaf
nokkuð vafasamt, en bví til við-
bótar lögðu Gyðingar svo meira
land undir sig en Sameinuðu þjóð
irnar höfðu úthlutað þeim og
hröktu mörg hundruð þúsundir
Araba úr landi. Þetta flóttafólk
býr nú við hin hörmulegustu kjör.
Af öllu þessu ríkir mikil gremja
meðal Araba í garð Gyðinga. Sov-
éjtistjórnin s'/uddi mjcg ötullega
stofnun Ísraelsríkis á sínum tíma,
enda mun hún hafa talið líklegt
þá, að kommúnistar gætu fremur
náð fótfestu þar en í Arabalönd-
unum. Nú hafa þessar vonir henn-
skilgreindu þeir þannig á sínum
tíma, að þeir væru fyrst og fremst j félags; telur að vátrygging
að berjast gegn Zíonistum, en ekki
Gyðingum. Þess má geta, að eitt
sinn hugðust kommúnistar að taka
Zíonismann í þjónustu sína og
stofnuðu þá sérstakt Gyðingariki
í Síberíu. Sú ríkisstofnun fór þó
út um þúfur, eins og rakið var hér
fyrir nokkru í erlenda yfirlitinu.
Talið er, að um tvær milljónir
Gyðinga búi nú i Sovétríkjunum
og um hálf millljón Gyðinga í lepp
rikjunum í Austur-Evrópu. Gyð-
ingar vestan járntjaldsins eru nú
mjög uggandi um framtíð þessara
frænda sinna. ísraelsstjórn hefir
bátanna sé of ófullkomin til
þess að hægt sé að taka þá
fullgilda sem veð.
Þetta er slæmur þröskuld-
ur. Ýmsir, sem hafa bæði
vilja og aðstöðu til þess að
gera út smábáta, eiga enga
veðhæfa fasteign. Mörgum
þessara manna er, sem betur
fer, móti skapi að leita til
sveitar um ábyrgð, og sneiða
þeir hjá því í lengstu lög.
Verður því oft ekki af fram
því ákveðið að hef ja umræður um , kvæmdum, og atvinnuleys-
sérleyfisleiðin oft heppilegri
fyrir sjálfstæði hlutaðeig-1
andi þjóðar en lántökuleiðin.
Mörgum þeim þjóðum, er
hafa* hleypt sér í mikla
skuldasöfnun erlendis, hefir
vegnað illa og orðið lána-
drettnunum meira og minna
háðar. Hins eru aftur á
. móti „miklu síður dæmi um
þær þjóSir, sem hafa veitt
sérleyfin á hreinum við-
skiptagrundvelli. Sérleyfis-
hafinn þarf alltaf ýmislegt
undir hlutaðeigandi stjórnar
. völd að sækja og ástundar
- því betri samvinnu við þau
: en lánardrottininn, sem ekki
l þarf annað að gera en inn-
heimta skuldina. Auk þess
* |el|\ir svo" sérleyfið niður eft
ir ákveðin tíma og fyrirtæk-
in verða þá að öllu leyti inn-
• lend.
Niðurstaðan hefir líka orð
ið sú, að fleiri og fleiri þjóð-
ir, sem þurfa fjármagn til
framkvæmda, leggja nú orð-
íð miklu meira kapp á sér-
leyfisleiðina en lántökuleið-
ina.
íslendingar hafa fram að
þessu yfirleitt farið lántöku
leiðina. Hefir því sennilega
ar brugðizt, þvi að andstæðingar þessi mál á þingi S.Þ., sem kemur 1 ingjum fækkar ekki, sem
lrAWlWIIIWIptrt Vlnírt aIttaa. +AA.1 ... . .. .
Sovétríkjanna og ráðið nokkra
þeirra af dögúm. Eftir það varð
því ekki ieynt, að hún hefði átt
upptök að og staðið að baki sókn
þeirri gegn Gyðingum, er hafði
byrjað fyrst í lepprikjunum.
Gyðingar notaðir
sem sökudólgar.
kommúnista hafa alveg tögl og
hagldir í ísrael. Af þeim ástæðum
m.a. hefir Sovétstjórnin snúið við
blaðinu, lætur nú vel Aröbum, en
ofsækir Ísraelsríki.
Sovétstjórnin mun og nú orðið
tortryggja Ísraelsríki enn meira
en ella, vegna þess, að meirihluti
Gyðinga í fsrael er frá Austur-
Evrópu eða frá Rússlandi og lepp
saman síðar í þessum mánuði.
„Forusta" íhaldsins
Morgunblaðið hélt því
fram nýlega, að Sjálfstæðis-
flokkurinn hefði haft forustu
Mjög er nú um það rætt, hvað ríkjum þeirra. Gyðingar, sem hafa um byggingu Sundhallarinn-
■— --------------------------j ar. Til þess að sýna hvernig
, . , . .1 þessi „forusta“ var, þykir rétt
hafna þerni. En rétt þykir að að rjfja upp ummæif ejns
valdið hvort tveggja, að þeir
hafa haft ótrú á sérleyfisleið
inni, og að ekki hefir verið
sótzt eftir sérleyfum hér.
Það er án efa rétt að halda
enn áfram á þeirri braut
að afla erlends láns-
fjár til stórframkvæmda, er
ýmist spara gjaldeyri eða
afla hans, en forðast aðrar
lántökur. Hinsvegar verðum
við að gera okkur ljóst, að
með þessari leið öflum við þó
aldrei nema takmarkaðs íjár
magns, því að fátæk þjóð og
fámenn, eins og íslendingar,
hefir ekki mikið lánstraust.
Þessvegna ber okkur jafn-
hliða að athuga vel þá mögu
leika, er sérleyfisleiöin kynni
að bjóða til öflunar á erlendu
fjármagni. Ef slíkir möguleik
ar bjóðast með sæmilegum
kjörum, eigum við ekki að legri.
taka það fram, að eins og nú
standa sakir, er ekki kunn-
ugt um neina slíka mögu-
leika, og ef til vill skapast
þeir ekki, nema fyrir frum-
kvæði okkar sjálfra.
Af hálfu kommúnista og
annara þeirra, sem eru and-
vígir framförum og telja fá-
tækt og kjararýrnun vatn á
sína myllu, verður vitanlega
reynt að tortryggja þetta.
Það verður hrópað hátt um
landráð og annað þesshátt-
ar. Slík hró'p á hinsvlegar
ekki að hafa að neinu, ef
hægt er að tryggja fram-
kvæmdirnar með sæmilegu
móti, því að ella getur okkar
beðið sú fátækt. og uppgjöf,
er reynst getur sjálfstæði
þjóðarinnar margfallt hættu
af núv. þingmönnum Sjálf-
stæðisflokksins, þegar frum-
varpið um Sundhöllina var
lagt fram á Alþingi 1928 af
menntamálaráiðherra Fram-
sóknarflokksins. Þessi um-
mæli eru á þessa leið:
„Það má-ekki gleyma því,
að það eru til fleiri leiðir til
þess að skala skitinn af
skrokknum en að gera það
f yfirbyggðri sundhöll, og
ég yrði að telja það mikla
afturför ■> og mjög óheppi-
legt, ef þessi „höll“ yrði til
þess að draga menn frá sjón
um.“
Ef Mbl. vill er hægt að
birta ekki ólík ummæli nokk-
urra Sjálfstæðisþingmanna
annarra, er allir töluðu gegn
1 frumvarpinu.
annars hefði orðið. Hér verð
ur að ráða bót á. Stendur
ríkisvaldinu næst að gera
það, eins og málum er kom-
ið, að hlutast til um, að fisk-
veiðasjóður veiti lán út á bát
ana án sérstakra bankatrygg
inga, og koma því í kring,
að vátyrggingafélögin taki
bátana í þá tryggingu, að
þeir verði veðhæfir og um
leið áhættuminni eign fyrir
sjómennina en nú er“.
Tillagan fékk góðar undir-
tektir á þinginu og var sam-
þykkt óbreytt. Ber fastlega
að vænta þess, að ríkisstjórn
in hef jist þegar handa um að
framkvæma hana. í mörg-
um verstöðvum er nú mikill
áhugi fyrir þeirri útgerð, er
hér um ræðir, enda miklar
líkur til, að hún geti borið
góðan árangur. Hinsvegar
strandar það á fjárskorti hjá
mörgum þeim, er vilja hefja
slíka útgerð. Má því vel vera,
að fleira þurfi að gera til að
tryggja nægilegt fjármagn í
þessu skyni en tillagan minn
ist á, og ber þá ríkisstjórn-
inni athuga það og reyna að
ráða bót á því, en hér er
vissulega um atvinnugrein
að ræða, sem er þess makleg.