Tíminn - 25.04.1953, Side 5

92,'Jblað.:
TÍMINN, laugardaginn 25. apríl 1953.
5.
Laugard. 25. eipríl
Urslit kosninganna
í Danmörku
Síöastl. þriðjudag fóru
fram þingkosningar í Dan-
mörku. Úrslita þeirra kosn-
inga haföi verið beðið með
nokkurri eftirvæntingu. Að
vísu var ekki búist við, að
þær hefðu í för með sér slíka
breytingu á fylgi flokkanna,
að það breytti verulegu um
stjörnarstefnuna innanlands,
þar sem enginn flokkur eða
flokkabandalög þóttu líkleg
til að fá hreinan þingmeiri-
hluta Hins vegar þótti ekki
ólíklegt, að úrslit kosning-
anrta gætu haft veruleg áhrif
á útanríkismálastefnu lands-
jns.
Á undanförnum árum hafa
þrír aðalflokkar landsins, Al-
þýðuflokkurinn, vinstri flokk
urinn og hægri flokkurinn,
haft samstöðu um utanríkis-
málin og landvarnarmálin.
Þeir stóðu saman um það, að
Danir gengu í Atlantshafs-
bandalagið og hafa síðan
haft samstöðu um auknar
landvarnir, er kosta nú
dönsku þjóðina orðið veruleg
ar byrðar. Þeir hafa einnig
staðið saman um þær ráða-
gérðir, að her frá Atlantshafs
bandalaginu fengi bækistöðv
ar. í Danmörku, en búist er
við að þær komi til fram-
kvæmda fljótlega eftir kosn-
jngarnar.
Vinstri menn og íhalds-
menn hafa farið með minni-
hlutastjórn á þriðja ár und-
anfarið, en Alþýðuflokkurinn
verið helzti stjórnarandstöðu
flokkurinn. Þetta hefir á
ýmsan . hátt go|rt samstcðu
þessara þriggja flokka um
utanríkismálin og landvarn-
armálin erfiðari en ella. Al-
þýðuflokknum hefir verið
legið á hálsi fyrir það að
sranda með stjórninni í þess-
um málum, auk þess sem það
hefir verið freistandi fyrir
hann að notfæra sér stjórn-
araiKjstöðuna til þess að
taka upp ábyrgðarminni
stefnu og reyna að vinna sér
aukna lýðhylli á þann hátt
Þessi freisting hefir verið enn
meiri vegna þess, að bæði
kommúnistar og radikali-
flokkurinn, sem enn fylgir
hlutleysisstefnunni, hafa
mjög deilt á afstöðu hans.
Foringjar danska Alþýðu-
flokksins sýndu eigi að síður
þann þroska,wað þeir létu um
ræddan árþður og fylgisvon-
ir ekki bréýtá áfstöðu sinni.
Þéir mátu meira að gera það,
sem þeir töldu rétt. Af þess-
um ástæðum töldu ýmsir, að
þéir myndu missa fylgi til
kþmrnúnistaflokksins og radi
kalaflokksins, einkum þó til
þess síðarnefnöa.
Kosningaúrslitin leiddu
hifis vegar annað í ljós. Al-
þyjiuflókkurinn bætti við sig
22|þús. atkvæðum og tveimur
þifcgsætum Hann jók fylgi
silðt mest állra flokka. Hann
h:&ðí-;þáhnig unnið á hinni
álfi'rgu stj órnarandstöðu
si^ni, en ekki tapað á henni.
Næstur að fylgisaukningu
kdm vinstri flokkurinn, er
h$fir-. iiáft. stjórnarforustuna
ui|danfarið, en hann bætti
vi§ sig 17 þús. atkv. og einu
þi&gsæti.
ítadikalír bættu hins vegar
ekkr’viö^sig-nema 11 þús. at-
ERLENT YFIRLIT:
Innrás kommúnista í Laos
AlvarlegasíS aííniröur í Asln síöan Kóreu-
stýrjöldln Iiófst
Merkasti atburður, er gerzt hefir
á sviði alþjóðamála seinustu dag-
ana, er tvimælalaust innrás komm-
únista frá Vietnam í Laosríki. Með
því er styrjöldin í Indó-Kína :Cærö
yfir á alveg nýtt svið, er gerir hana
enn þýðingarmeiri frá pólitísku
sjónarmiði. Með því breytist hún
líka í það að vera landvinninga-
stríð af hálfu kommúnista í stað
þess, að hún var áður háð undir
því merki af hálfu þeirra, að hún
væri uppreisn gegn yfirráöum
Frakka í Vietnam-ríkinu.
Það má óhætt segja, að innrás í
Laos hefir mjög veikt friðarhorf-
urnar í Asíu, en þær höfðu nokkuð
glæðzt við það, að stjórnir Kina
og Norður-Kóreu höfðu iýst yfir
því, að þær vildu greiða fyrir vopna
hléi í Kóreu með því að íallast á
tillögurnar um fangaskiptin, er
þær höfðu áður hafnað. Eftir inn-
rásina í Laos er það mjög dregið
í efa, að ósk kommúnista um vopna
hlé sé sprottin af friðarvilja. Þvert
á móti álíta nú margir, að komm-
únstar vilji fá vopnahlé í Kóreu
til þess að geta einbeitt sér þeim
mun betur f Indó-Kína og annars
staðar í Suðaustur-Asíu, þar sem
við veikari mótstöðumenn en Banda
ríkjamenn er að tefla.
Vist er það, að á meðan ekki er
fullljóst, hvað fyrir kommúnistum
vakir með innrásinni i Laos, verður
hún til þess að torvelda samkomu-
lag um vopnahlé í Kóreu. Vestur-
veldin munu telja minna skipta
að semja um vopnahlé þar, ef þau
telja sig sjá fram á, að ekki vaki
annað fyrir kommúnistum með því
en að fá bætta aðstöðu til að hefja
árásir á nýjum stöðum.
Vietnam verður til.
Frá fornu fári eru fimm aðal-
ríki í Indó-Kína, eða Tonking,
Annam, Cochin-Kina, Cambodia og
Laos. Eftir að þessi ríki komust
undir meiri og minni yfirráð Frakka
á síðari hluta 19. aldar, reyndu
þeir að sameina þau á vissan hátt
1 eina stjórnarfarslega heild og er
nafnið Indó-Kína m. a. sjprottið
af því. Þó helzt stjórnarfarsleg sér-
staða þessara rikja áfram, einkum
i þó Cambodia og Laos. Þau lönd
voru líka strjálbýlust og erfiðust
j til yfirferðar og örðugust til nytj-
unar, einkum þó Laos, er var
! stærsta rikið að flatarmáli.
í síðari heimsstyrjöldinni komst
Indó-Kina undir yfirráð Japana
og unnu þeir að því að sameina
þrjú ríkin í eitt samfellt ríki, er
héti Vietnam. Voru það Tonking,
Annam og Cochin-Kína. Af ýmsum
ástæðum heyrðu Tonking og Ann-
am vel saman, enda höfðu verið
stjórnarfarsleg tengsl milli þeirra
áður en Frakkar komu til sögunnar.
Eftir að Japanir gáfust upp í styrj-
öldinni skapaðist mikill glundroði
í Vietnam, því að Frakkar voru
ekki viðbúnir að taka strax við
stjórninni aftur. Ástand þetta not-
uðu kommúnistar, er höfðu náð
yfirráðum > mótspyrnuhreyfing-
unni, til þess að brjótast íil valda.
og mynda stjórn úndir forsæti aðal
foiinjja síns, Ho Chi Mink. Frakk
ar féllust á aö semja við bessa
stjórn og voru samningar við hana
undirritaðir 6. nrarz 1946. Sam-
kvæmt þeim skyldi Vietnam-ríkið
haldast, en þó skyldi fara fram
atkvæðagreiðsla um það í Cochin-
Kína, hvort íbúarnir þar vildu nam
einast því. Unr samelningu Ton-
kings og Annams var enginn ágrein
ingur. Samkvæmt sanrningum þess
unr skyldi Vietnam fá fullt sjálf-
stæði í ílestum greinum m, a. í
fjármá’unr og hermálunr, en vera
þó áfranr r Indó-Kírra samband-
inu, er væri síðan þátttakarrdi i
franska lreimsveldinu.
Styrjöldin í Vietnam.
Þessi samnirrgur var rofinn af
Ho Chi Mink 1. desember 1946, er
hersveitir hans hófu nær íyrirvara
laust árásir á Frakka, er voru lítt
undir hana búnir. Síðan hefir styrj
öldin staðið i Indó-Kína: Komm-
únistar náðu strax meirihluta
Vietnam á vald sitt og hafa haldið
mestu af því síðan. í suðurhluta
landsins halda Frakkar aðeins
nokkrum hluta hinnar frjósömu
sléttu meðfram Rauðá og er borgin
Hanoi þar aðalbækistöð þeirra.
Einnig halda þeir mestum hluta
Cochin-Kína og svo smáspildum
hér og þar.
Styrjöldin er orðin Frökkum mjög
dýr og kostnaðarsöm. Hún mun
að undanförnu hafa kostað þá úm
þriðjung allra hernaðarútgjalda
þeirra. Mannfall þeirra í Indó-Kína
er orðið næstum því eins mikið
og mannfall Bandaríkjamanna í
Kóreu. Samt hefir þeim ekki tek-
izt að vinna á kommúnistum vegna
þess hve mikils stuðnings þeir hafa
notiö frá Kínverjum og Rússum.
Frá Kína hafa kommúnistar feng
ið hergögn og vistir í sivaxandi
mæli. Foringjar í her þeirra hafa
fengið þjálfun sína í Kína.
Eftir að Ho Chi Mink rauf samn
ingana, hófust Frakkar handa um
að koma upp nýrri innlendri stjórn
í Viotnam og var Boo Dai, fyrrum
Annamskeisari, er Japanir höfðu
steypt úr stóli, gerður forseti henn
ar. Jafnframt var settur á laggirnar
innlendur her, sem fer nú óðum
vaxandi. Þessi stjórn hefir þó enn
ekki náð verulegri hylli og veldur
sennilega mestu um þaö samband
hennar við Frakka, sem njóta mis-
jafnra vinsælda. Óvinsældir þeirra
frá fornu fari eru einri mesti styrk
ur kommúnista.
Síðustu misserin hafa Bandaríkin
veitt Frökkum vaxandi aðstoð
vegna styrjaldarinnar í Indó-Kína
og hafa í undirbúningi að stórauka
þessa hjálp. Frakkar eru þó ekki
að öllu leyti ánægðir yfir þerri
aðstoð, því að skilyrði Bandaríkja-
manna eru þau, að völd innlendu
stjórnarinnar verði stóraukin og
innlendi herinn efldur eftir megni,
líkt og átt hefir sér stað í Suður-
Kóreu. Bandaríkjamenn segja, að
.'I
kvæðum og einu þingsæti ug
kpmmúnistar 4 þús atkv. og
engu þingsæti. Aðaltapið var
hjá Réttarsambandinu svo-1
kallaöa, er hefir haft ól.jósa
stefnu í utanríkismálum. í-1
haldsflokkurinn tapaði lítil-
lega, en hann vann mikinn
kosningasigur 1950 og var
yfirleitt ekki búist við því,
að hann fengi sama fylgi
aftur.
Úrslit dönsku kosninganna
sýna þannig ótvírætt, að and
staða gegn landvörnum er
ekki vænleg til fylgis í Dan-
mörku, þrátt fyrir þær þungu
kvaðir, er fylgja vígbúnaðar-
útgjöldunum og herskyld-
unni. Úrslitin sýna einnig, að
Danir munu ekki skirrast við
að leyfa erlenda hersetu í
landinu, ef það verður talið
iiauðsynlegt af öryggisástæð
um. Kosningaúrslitin sýna,
að utanríkismálastefna Dan-
merkur verður óbreytt, hvort
heldur sem jafnaðarmenn
eða núv. stjórnarflokkar fara
áfram með völd
Málgagn kommúnista hér
er mjög kampakátt yfir þeim
4 þús. atkvæða, er hinir
dönsku flokksbræður þess
bættu við sig í kosningunum.
Um það má segja, að litlu
verður Vöggur feginn. í
þingkosningunum haustið
1945 fékk danski kommúnista
llokkurinn 255 þús. atkvæði,
en nú fékk hann 99 þús. atkv.
Hann hefir þannig tapða %
af fylgi sínu á röskum sjö ár-
um. Vissulega er þetta athygl
isverð vísbending fyrir ís-
lenzka kjósendur.
Kort af Indó-Kína: Svörlu blett-
irnir sýna yfirráðasvæði kommún-
ista í Vietnam. Tölurnar merkja
cftirfarandi: 1. Á þessu svæði hefir
mest vcrið barizt fram að þessu.
2. Frá þessum stöðvum hófst inn-
rás kommúnista í Laos. 3. Innrásin
í Laos er ógnun við bæði Thailand
ok Burma. 4. Frakkar hafa hafið
Kagnsókn við Thanhhoa til þess
að kommúnistar sendi aukið lið
þaiiRað í stað þess að senda það
inn í Laos. 5. Frakkar hafa aðailega
aukið herstyrk sinn í Laos í suður-
hluta lanisins, en þangað hafa
kommúnistar ekki sótt cnn.
vonlaust sé að .sigra kommúnista,
nema það sé gert fullljós.t að bar-
áttan gegn þeim sé ekki háð til
að viðhalda gömlu nýlendustjórn-
inni, heldur til þess að tryggja
meira frelsi og betra stjórnarfar
en kommúnisminn hefir upp á að
bjóða.
Innrásin í Laos.
Ríkin tvö, Cambodia og Laos,
hafa hingað til ekki komið neitt
við sögu styrjaldarinnar í Vietnam
og eiga kommúnistar ekki neinu
teljandi fylgi að fagna meðal íbú-
anna þar. Frakkar hafa nú veitt
þessum ríkjum nær fulla sjálf-
stjórn. Árið 1949 var konungurinn
í Laos viðurkenndur sem íullvalda
stjórnandi og Laos viðurkennt sem
sjálfstætt ríki innan franska sam-
veldisins. Frakkar hættu um líkt
leyti ílestum afskiptum af stjórn-
inni þar, enda hafa þau aldrei
verið mikil, því að landið er af-
skekkt og' örðugt yfirferðar.
Franska setuliðið þar hefir alltaf
verið mjög fámennt.
Um það leyti, sem kínverska
stjórnin birti þá yfirlýsingu sina,
er glæddi vonir um vopnahlé í
Kóreu, bárust fregnir um það frá
Indó-Kína, að kommúnistar í Viet-
nam væru að undirbúa innrás i
Laos. Frakkar reyndu að senda auk
inn liðskost þangað, en höfðu lítið
lið aflögu, þar sem þeir vildu ekki
veikja varnir sinar i Vietnam, Inn
rás kommúnistahersins í Laos hófst
svo fyrir nokkrum dögum og hefir
verið sigursæl til þessa, því að her
Laosríkis er mjög ófullkominn og
franski herinn fáliðaður á þessum
slóðum. Allar horfur eru á, að
kommúnistar muni leggja norður-
hluta Laos undir sig áður en regn-
tíminn hefst í næsta mánuði, en
hlé mun verða á meiriháttar vopna
viðskiptum meðan hann stendur
yfir. Líklegt er þó talið, að komm-
únistar stefni að því að ná Laos-
ríki öllu og einnig Cambodia.
Árás en ekki uppreisn.
Með innrás kommúnista í Laos
hefst alveg nýr þáttur í styrjöld-
inni í Indó-Kína, því að hér er
ráðizt inn í ríki, er fram að þessu
hefir verið utan við styrjöldina.
Hér er um árás, en ekki uppreisn
að ræða. Jafnframt eykst pólitísk
þýðing styrjaldarinnar við það, að
Laos dregst inn í hana. Með því
að taka Laos færa kornmúnistar
yfirráðasvæði sitt að landamærum
Thailands og eykur það stórum þá
hættu, að Thailand verði næsta
fórnarlamb þeirra.
Konungur Laos hefir viljað, að
þessi árás kommúnista væri kærð
fyrir Sameinuðu þjóðunum, en
Frakkar hafa dregið úr því. Þeir
telja, að málarekstur þar verði lang
dreginn og gagnslítill á þessu stigi
(Framh; & 6. siðu).
Á víöavangi
Nokkur minnisatriði
um skattamál.
Morgunblaðið ræðir í sein
asta Reykjavíkurbréfi um
skattamálin og kennir eink-
um Framsóknarflokknum og
Alþýðuflokknum um hinar
þungu skattabyrðar hér. í
tilefni af því þykir rétt að
benda á eftirfarandi:
Undantekningarlaust all-
ir skattar og tollar voru
hækkaðir á árunum 1939—
’49, þegar .Sjálfstæðisflokk-
urinn fór með fjármála-
stjórnina. Áður hafði hann
haldið því fram, að skatt-
arnir væru ofháir, en samt
hækkaði hann þá eftir að
hann fékk sjálfur fjármála
stjórnina. Þannig efndi
hann fyrirheit sitt um lækk
un skatta og tolla.
Síðan Sjálfstæðisflokkur-
inn lét af fjármálastjórn-
inni hafa ekki orðið neinar
teljandi breytingar á skatta
og tollalögunum. Það er því
íjármálastjórn Sjálfstæðis-
flokksins, er sett hefir þau
skatta- og tollalög, sem Mbl.
er að kvarta undan.
Sjálfstæðisflokkurinn hef
ir jafnan ráðið einn yfir út-
svars álagningunni í Rvík,
ákveöið hve há útsvörin
væru hverju sinni og hvern-
-ig þeim væri jafnað niður.
T. d. eru veltuútsvörin, sem
atvinnurekendur kvarta
mest undan, alveg verk
hans. Reykvískir skattgreið
endur geta bezt dæmt um
það eftir útsvörunum, hver
stefna Sjálfstæðisflokksins
er i skattamálum og hve
mikið er að treysta á fögur
loforð hans í þeim efnum.
Tiilögur þær, sem Sjálf-
stæöisflokkurinn flutti á
seinasta þingi um skatta-
lækkanir, voru sýndartillög
ur, því að áður en þær voru
fluttar, var f lokksstj órnin
búin að samþykkja að fram
lengja alla skatta og tolla
óbreytta aö þessu sinni.
Sýndarmennskan sannast
einnig á því, að Þórður
Björnsson flutti tillögu um
það í bæjarstjórninni, að
hliðstæðar lækkanir yrðu
gerðar í sambandi við út-
svarsálagninguna, en þeirri
tillögu hefir bæjarstjórnar-
meirihlutinn stungið undir
stól.
Af þessu og mörgu fleiru
má marka, að litiö er leggj-
andi upp úr loforðum Sjálf-
slaðisflokksirs um lækkun
skatta og tolla, þótt hann
tali nú fagurt vegna sam-
keppninnar viö Varðbergs-
menn. ____
Framboðserfiðleikar
í höfuðstaðnum.
Miklir framboðserfiðleikar
eru nú hjá andstöðuflokkum
Framsóknarmanna í Rvík.
Kommúnistar eru í mestu
vandræðum, því að Sigurð-
ur Guðnason vill hætta og
cæti Sigfúsar Sigurhjartar-
sonar er ófyllt. Margir telja
sig útvalda. en flokksstiórn
inni finnst enginn álitleg-
ur. Alþýðuflokksmenn eru
þó sennilega í meiri vanda
staddir, þvi að fylgismenn
Stefáns Jóhanns hafa vilj-
að koma honum í annað
sæti, sem Gylfi Þ. Gíslason
skipaði seinast. Seinustu
fregnir herma, að Stefán
hafi lýst yfir því, að hann
gefi ekki kost á sér(!), en
að fylgismenn hans krefj-
ist, aö Magnús Ástmarsson
(Framh. 6. 6. síðu).