Tíminn - 13.06.1953, Qupperneq 3

130. blað,
TÍMINN, laugardaginn 13. júní 1953.
3.
JXXlxuu
50T""
u
ettvctnaut'
I!
1
ϗnunnctr
Útgeiandi stjórn S. U. F.
R i t s t j ó r a r :
Sveinn Skorri Höskuldsson,
Skúli Benediktsson.
Á förnum vegi
iiiHiiiiiiiiiiiiiimiiiiimiHiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiii •mmimiiniiimiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimiiitmiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiimimmriii
jUM ÍHALDEÐ
Aluigt ílialtlsius á sjávariitveg'i er sá einn,
a$ gæÉngarþess g'eti hagnazt á útgerð
Sálarstríð
heildsalanna
S. Arnason og Co.
Úr því að við höfum á
annað borð tekið að ræða
um verðlagsmál hér í „Vett-
vangnum þá þykir rétt að
minnast hér á eitt hið fræg
-Hér verður nú haldið á-
fram að rekja_sögu íhaldsins
samkvsemt ðsk bróðurs Magn
úsar frá -Meþ err trann hefir
vérið að burðast við að gefa
út fylgirit 'með- Mogganum,
þár sem hárni-rhefir skrifað
um pólitíska nautgriparækt
uþgra Sjálfstæðismanna og
önnur viðlíka áhugamál sín.
Virðist þessi ungi maður
ekki þekkja sögú flokks síns
að neinu ráði, og er því rétt
að bæta úr þeirri vanþekk-
ingu^-harrsr Verður nú að
bessu sinni rætt um þátt í-
haldsins í sjávarúútvegsmál-
um. —. - _ r .
í,Þa.ð ííefir -jgtfnan verið
eitt þélzta hóisefní Æjálfstæð
ismanna um sjálfa sig, að þeir
hafi alira flpkka jskeleggast
barizt fyrir hag sjómanna og
annarra þeirra, sem afkomu
sífia eiga úndir sjávarútvegi
kömna. Hitt er þó hiö sanna
í málinu, að áhugi þeirra hef-
ir~ekki verið sprottinn af um
hýggj u fyrir sjómönnum og
vérkafólki þvi, sem við sjávar
útýeginn hefir unnið, heldur
hinu, að einstakir gróða-
menn Sjálfstæðisflokksins
mættu hagnast sem mest á
vinnu þess fólks, sem að þess
um 'atvínnuvegi hefir unnið.
T þvi sambandi er rétt að
minna á orð formanns Sjálf-
■ stæðisflokksins, er hann við-
háfði, er rætt vár á Alþingi
um hvíldartíma háseta á
botnvörpuskipum, en löggjöf
um lágmarkshvíld háseta var
borin fram til sigurs af
Framsóknarmönnum og Al-
þýðuflokksmönnum. Þegar
rætt var um þetta.. mál á
þingi, bár það viö, að einn
þingmanna hældi Ólafi
Thors fyrir það, að sennilega
myndi hann verða fylgjandi
þessu réttiætis- og menning-
armáli. Þá svaraði Ólafur
Thors:
„— ... Hann hældi mér
fyrir það, að ég teldi átta
tíma hvíld alveg nauðsyn-
lega. Þetta er ekki rétt hjá
hv. þm., því að ég álít hana
alls ekki nauðsynlega ...“
Þetta sagði formaður Sjálf
stáeðisflokksins, þessi var um
hýggja hans fyrir sjómönn-
um þá. Þessi var umhyggja
haps fyrixúiag. þeirra.manna,
sem hann hafði auðgast á að
þræluðu • myrk-ranna- milli úti
á sjó í misjöfnqm veðrum.
Svo reynír : "Mögginn að
telja mönnum trú um, að
Sj álfstæðismehn haf i haf t
einhvern ógnar áhuga á, að
bæta h'ág'sjómanna.
Verndun. ,cg stækkun land-
helginnar hefir alla tíð verið
langmésta ' hagsmunamál
alíra þeirra, sem við útveg
vinna. Framsóknarflokkur-
inn héfir jáfnan látið þetta
mál mikið. til sín taka, en hér
er ,'rétt að minna nokkuð á
þátt íháldsins í þess'ú mesta
hagsmunamáli íslenzkra sjó-
maainá'. %
Strax-og Framsóknarflokk
urinn gát haft áhrif ’á vernd
landhelginnar, beitti hann
sér fyrir byggingu nýrra og
öflugra varðskipa. En við-
brögð íhaldsins við aukinni
gæzlu landhelginnar voru
þau að skipuleggja njósnir'
til þess að brjóta þau lög, sem
um hana giltu.
Komst upp um víðtækar
njósnir og voru við þær riðn
ir ýmsir fyrirliðar íhaldsins.'
Þá var það, að Hermann1
Jónasson, sem var ráðherraj
og fór með þessi mál, setti
bráðabirgðalög til þess að ’
koma í veg fyrir þessar.
njósnir. Þegar síðan var rætt
um þessi lög á Alþingi, sagði
Ólafur Thors:
„Ég hef andmælt þessu
frv. sökum þess að mér þykir
skömm að því, að þáð skuli'
koma fram, þar sem það er.
gersamlega tilgangslaust,
hlýtur að verða vita tilgangs
laust og getur orðið til að j
draga úr gagnlegum ráðstöf
unum til eflingar landhelgis.
gæzlunar...“
Þessi var áhugi Ólafs fyrir
landhelgisgæzlunni þá. Það
er athyglisvert, að nú er af-
staða íhaldsins í bæjarstjórn
Reykjavíkur svipuð, því að
fulltráar bess vilja ekki láta
það varða stöðumissi skip-
stjóra að veiða, í landhelgi.
Svo reynir íhaldið að hæla
sér af því, að það hafi allra
flokka mestan áhuga fyrir að
vernda landhelgina.
Það var að tilhlutan Fram
sóknarflokksins að frv. um
Fiskveiðiasjóð íslands var
borið fram. Þessi sjóður hef-
ir orðið útgerðinni geysileg
lyftistöng, en um þetta mál
sagði íhaldsmálgagnið Vísir:
„... Tap útgerðarinnar
hefir verið skattlagt til að
mynda sjóð, er Fiskimála-
nefnd hefir svo ausið út eng
um til gagns ...“
Þá má minna á það, að lög
in um Síldarverksmiðjur
ríkisins voru sett að tilhlut-
an Framsóknarflokksins, en
gegn andstöðu íhaldsins.
- Ekki er unnt að rekja hér
að sinni mikið fleiri mál
sjávarútvegsins og afstöðu í-
haldsins í þeim. En það, sem
hér hefir verið drepið á, næg
ir til að sýna, að íhaldið hef
ir síður en . svo barizt fyrir
hag sjómanna og þeirra, sem
við útgerð vinna, heldur
þvert á móti barizt gegn
mörgu því, sem til mestra
hagsbóta hefir orðiö fvrir is-
lenzka sjómannastétt.
Þó skal þess að lokum getið
að það var Framsóknarflokk
urinn einn, sem varaði við
hinni háskalegu verðbólgu-
stefnu nýsköpunarstjórnar-
innar, sem leitt hefir til þess
að hagur útgerðarinnar á síð
ustu árum, hefir farið hríð-
versnandi. Framsóknarflokk-
urinn einn benti á það fyrir
síðustu kosningar, að gengis
felling væri það úrræði, sem
grípa yrði, ef þessi atvinnu-
vegur ekki ætti að stöðvast
með öllu. Eftir kosningarnar
var þetta framkvæmt og hag
(Framhald á 7. sBu).
asta þeirra verðlagsbrota,
sem átt hafa sér stað. Sér-
staklega er líka ástæða til
þess, þar sem „ungir Sjálf-
stæðismenn“ hafa hafið um-
ræður um þau efni fyrir
nokkrum vikum siðan með
Eitt hinna beztu verka smá' Súðum árangri og sérstaks
sagnasnillingsins, Gests iyrn’ SIS og samvinnu
Pálssonar, er „Grímur kaup-! félögin.
maður deyr“. Það getur tæp- Á dögum „nýsköpunar-
lega farið hjá því, að þeim,'stíórnarinnar“ frægu varð
sem les þá sögu, finnist uppvíst um mörg stórfelld
Grímur kaupmaður minna verðlagsbrot ýmissa heild-
mikið og vera all táknræn saia. Þótti heldur linlega tek
persóna fyrir stórbraskara a þessum málum öllum,
þjóðfélagsins nú í dag. Sér-! en<ía var þá úm að ræða
staklega minnir sálarstríð hina einlægustu samvinnu
Gríms kaupmanns, er halla þáverandi stjórnarflokka og
tók undan fæti fyrir verzlun kom ekki til mála að fara að
hans og einokunaraðstaða úefja meiri málaferli eða
hans þvarr, mikið á hið and-. taka harðar á afbrotum
lega ástand þeirra, fjárafla- aðstandenda eins stjórnar-
spekulanta, sem að Sjálfstæð flokksins en ógerningur var
isflokknum og Morgunblaðinu,komast hjá. Kærleikurinn
standa. Þegar verzlun Gríms
fór að ganga á afturfótunum
hélt hann, að allir sætu á
svikráðum við sig og leituðu
tækifæris að stela frá sér.
Á undanförnum árum hef-
ir stöðugt tekið að halla und
an fæti fyrir heildsölum
þjóðfélagsins. Þeim hefir
stöðugt farið fjölgandi, sem
skipta við samvinnufélögin
og mynda samtök sín á milli
til að gera verzlunina sem
hagkvæmasta. Braskararnir
finna, að þeir fá í engu sporn
að við þessari öruggu þróun.
Fólkiö velur á milli og það
treystir betur sínum eigin fé
lagssamtökum en náð heild-
salanna.
En það er eitt, sem heild-
sölunum finnst þeir hafa
heilagan rétt á. Það er
að svindla. Eins og kunnugt
er, hefir komizt upp um stór
felld verðlagsbrot hjá ýmsum
heildverzlunum og liggja þær
undir rökstuddum grun um
enn meiri lögbrot en sönnuð
eru vegna þess, hve dómsvald
ið tók vægt á bæði rannsókn
þeirra mála og eins afbrotun
um sjálfum.
stfeðingum sínum, þeg-
ar slíkt hefir verið
talið fært. Það má þvi
segja um allt lýðræðishjal
þeirra, að
„Eitt rekur sig á annars horn
eins og graðpening hendir
vorn.“
svo sem Jón á Bægisá kvað.
Eiga þær Ijóðlínur vel við
um Sjálfstæðismenn, þegar
Bjarni Ben. og aðrir forkólf-
ar Sjálfstæðisflokksins ræma
lýðræðisást sína.
Engi er svo ónýtur
að einugi dugi.
Heldur þótti mönnum lítið
til koma kappræðufundar
Heimdallar og Æskulýðsfylk-
ingarinnar, sem fram fór
fyrir skemmstu. Þó hefir sá
fundur enn á ný vitnað á-
takanlega um það, í hvers
konar ræðumannahraki
Heinidallur er. Þeim ,sem
fundinn sátu, ber öllum sam
an um, að Gunnar Helgason
hafi staðið sig skást af
ræðumönnum Heimdallar.
Öllu hörmulegri dóm mun
frammistaða Heimdellinga
ekki geta fengið. Gunnar
þessi var eitt sinn notaður
sem erindreki Sjálfstæðis-
flokksins úti um land. Gafst
hann misjafnlega, en var hús
bóndahollur. Sumum fi^am-
bjóðendum Sjálfstæðisflokks
ins var lítt gefið um að hann
nálgaðist mikið þau héruð,
þar sem þeir voru í framboði.
Að minnsta kosti lagði Gunn
ar Bjarnason blátt bann við
því, að nafni sinn færi inn
fyrir sýslumörk A.-Skafta-
fellssýlu.
Nú þykir varla tækt að láta
út yfir allan þjófabálk er, að Gunnar Helgason „skandali-
samkvæmt réttarsættinni Séra“ meir út um landsbyggð
var settur ofar öllu á stjórn-
arheimilinu.
Þá var t. d. gerð réttarsætt
í hinu fræga verðlagsbrota-
máli S. Árnason og Co. Þetta
fyrirtæki, sem hafði flutt
inn vörur í leyfisleysi fyrir
280 þúsund krónur og brotið
flest ákvæði gjaldeyris og
innflutningslaganna, var lát
ið greiða 10 þúsund krónur i
sekt.
Ólöglegur hagnaður fyrir-
tækisins mun hafa numið
um 240 þúsund krónum, þeg-
ar álagning innanlands er
tekin með. En það sem tekur
var S. Arnason og Co. gert
að endurgreiða aðeins 30 þús
und krónur af ólöglegum
hagnaði.
S. Árnason og Co hefir
sjálfsagt greitt vissa pró-
sentu af hinum ólöglega
gróða í „framkvæmdasjóð“
Sjálfstæðisflokksins, eftir því
sem skráð eða óskráð lög
flokksins mæla fyrir um
slíkt. Það er vel sloppið.
Sjálfstæðisflokkurinn er
pólitísk samtök fjárplógs-
En það verkar jafnvel manna til verndar starfsemi
hlægilega á menn, þegar þeir þeirra. Tiltölulega litlar
athuga málflutning áróðurs- prósentur af illa fengnu fé
samtaka stórbraskaranna, þeirra virðast renta sig vel í
Sjálfstæðisflokksins, hversu | „f:ramkvæmdasj óði“ Sjálf-
mjög ber á ofsahræðslu þess stæðisflokksins.
ara manna við það, að aðrirj ,
séu að stelast yfir á einka-' Arekstrar hjá
starfssvið þeirra, ólöglega, Sjálfstæðismönnum.
verzlunarhætti og svindil-j Sjálfstæðisflokkurinn tel-
brask. Þeir virðast haldnir al ur sig öllum öðrum fremur
veg sjúklegri hræðslu um, að trúandi til þess að standa
SÍS og samvinnufélögin séujvörð um „vestrænt lýðræði*,
að stela þessum heilaga'og frelsi. Ýmsar staðreyndir
einkarétti þeirra og hafa um rekast all óþyrmilega á allt
það hin verstu orð. En þegarjhið hástemmda lýðræðishjal
allar upplýsingar sanna að (Sjálfstæðismanna. Hrifning
SÍS og samvinnufélögin hafa ýmissa forkólfa Sjálfstæðis
hreinan skjöld í verzlunar- j flokksins á nazistum á sín-
málum þá fyllast þessir j um tíma er alkunn, svo og
menn hugarórum um hverju kosningasamvinna þeirra
SÍS hafi „ætlað að stela“. En 1937. Vel er þess vert að
þessi þjófhræðsla heildsal- minna á, að ýmsir æstustu
anna er sama eðlis og ótti nazistarnir skipa nú mikils-
Gríms kaupmanns. Hann j verðar trúnaðarstöður fyrir
hafði ekki alltaf mælt rétt | tilhlutan Sjálfstæðisflokks-
sjálfur er hann skammtaði (ins. Hlutdrægni núverandi
viðskiptamönnum sínum. Og dómsmálaráðherra í starfi
nú á síðustu árum heildsala- og mismunandi rannsóknar-
valdsins óttast það hvað
mest, að aðrir hafi sömu að-
ferðir og það sjálft og starfi
samkvæmt sömu siðíræðinni.
Gestur Pálsson hitti vel i
mark með lýsfmgunni á
Grími kaupmanni. Menn
kannast við „typuna.“
aðferðir eftir því, hvort við
er að eiga pólitíska sam-
herja eða andstæðinga, er
kunnari en frá þurfi að
skýra. Það er staöreynd, að
Sjálfstæðisflokkurinn hefir
ina. Hins vegar er honum fal
ið ýmislegt snatt hjá flokkn-
um, það er þarf hundstryggð
ar við en lítilla vitsmuna. En
ekki hefir það heyrzt, að
Gunnar bæri af öðrum mönn
um, hvað ræðumennsku
snerti, fyrr en á téðum kapp-
ræðufundi. Má segja um
Gunnar eins og segir um
Hjálmar tudda í „Manni og
konu“, er hann njósnaði fyr-
ir Sigvalda prest, að „engi er
svo ónýtur að einugi dugi“.
Héldu fáir, sem til þekktu, að
hægt væri að nota Gunnar
sem ræðumann en margt get
ur nýtzt í hallæri.
Yfir litlu varstu
trúr, en ...
Það er nú vitað mál, að á-
framhald níðgreina Heimdell
inga um samvinnufélögin hef
ir verið stöðvað af frambjóð
endum Sj álf stæðisf lokksins
úti um land, sem telja ó-
heppilegt að forkólfar flokks
ins og hluthafar láti sitt
innra eðli um samtök almenn
ings í ljós fyrir kosningarn-
ar. Ekki ber að taka stöðvun
níðgreinanna sem neina hug-
arfarsbreytingu þessara
kumpána, heldur sem alger-
an ósigur og uppgjöf. Ljósleg-
ast dæmi þess er að forysta
Sjálfstæðisflokksins hefir nú
ráðið þann Heimdelling,
sem mestan þátt átti í sorp-
skrifunum til þess að skrifa
„leiðara“ Morgunblaðsins.
Það sýnir vel hug hluthaf-
anna í Sjálfstæðisflokknum,
að þeir skuli hækka slíka
pilta í tign.
„Vellygni-Bjarni“
undanhaldi“.
á
öllum fremur beitt eöa reyntl Minnst var lítillega á það
að beita ofbeldi' gégn áiíd-l (Framhaid á 7. siðu).