Tíminn - 10.07.1953, Blaðsíða 5

Tíminn - 10.07.1953, Blaðsíða 5
152. blað. TÍMINN, föstuðaginn 10. júlí 1953. t Féislmio 10. iálí Hinjákvæðasíefna* ERLENT YFIRLIT: Fremsti maður Evrópu Frakklsm Jeass Mosmet, forseti Evró|ssesaiíi visiiiMSSiiar esbsi kola- ©g' stálframleiHslES „Evrópa heíir fæözt.“ Þessi á- ræðir við þingmenn, framkvæmda hrifamikla yfjrlýsing var gefinn 10. stjóra iðnfyrirtækjanna og sérfræð ágúst í fyrra — en þó ekki á áhrifa inga þeirra. Hann gerir skýrslur, mikinn hátt. Þéttvaxni, brúneygði sem lagðar eru fyrir sambandsþing nokkrum ClOgUiil iorustu- magxn-inn í ræðustólnum, sem stóð ið, en í því eiga sæti 78 fulltrúar frá í fánum ski-eyttum ráðhússai her- þjóðþingum þátttökuríkjanna og togadæmisins Luxemburg, mæiti Aðalráðið ber ábyrgð fyrir. Morgunblaöið birti fyrir forustu- grein um hina „jákvæðu stefnu“ Sjálfstæðisflokksins, er hefði tryggt bætta fjár- þessi orð frahi, án nokkurra radd- hagslega afkomu ríkisins og breytinga eðaihandsveifina; í orða- gert mögulegt að draga' úr fari minnti bann meira á húsvörð höftunum. Mbl. taldi jafn- r íæðingardeild, heldur en hreyk- framt, að Sjálfstæðisflokkur inn föður, sej*. er að tiikynna fæð- ’ ■.. , i r mgu frumburðar sms. mn ætti það þessan stefnu En Prakkiiin Jean Monnet _ sinni aö þakka, að hann ilann er 54 ara, en utur út fyrir að hefði sloppið jafnvel úr kosn vera mun yngi-i — hefir mikla á- ingunum og. raun ber vitni stæðu til að vera hreykinn, því að um. : segja má, að hann sé faðir Evrópu- Hver er svo sannleikurinn samvinnunnar um kol- og stál- um hina „jákvæðu stefnu“ íramleiðsiu> sem er eitt heiilávæn- legasta skrefiðj, sem stigið hefir ver , ið í Evrópu ’eftir styrjöldina, X fjár- Dugmzkill starfsmaður. Hinn óvenjulegi dugnaður Jean Monnet gerir það að verkum, að hann er óvenju vel hæfur til að skipa þessa stöðu. Að útliti er hann ekta Frakki — þaö má segja, að í hverjum einasta frönskum bæ sé einhver, sem líkist honum — en hins vegar benda störf hans ekki til þess. Frakki breytir aðeins nauðugur um vinnu, og yfirleitt kunna þeir ekki við sig erlendis. En líf Jean Monnet hefir alltaf verið S j álf stæðisf lokksins hagsmálum? ‘jbreytíngum háð; hann hefir farið Sjálfstæðisflokkurinn fór rópskar þjóðir ákveðið að vinna;fa andx r iands °g hefir skipað með fjármálastjórnina sam- náið saman. Frakkland, Þýzka- J™al 01 us u soui. ann fleytt í eitefu ár m9-49. >*»«> ítalla/ Belgía, Holland og Hann fékk þá tækifæri til að Luxemburg, eh samaniagður fólks samkeppni þjóða á milli fjoldi þessara landa er 160 millj- . .. syna hver fjaimalasteína . . ..... .... ,se aðems til hms verra. hans raunverulega. er. Hún biitist þannig í veiki, að ríkis ið ásátt um sameiginlega markaði ónir — eða ■ álíka mikill og íólks- j “ fjöldi Bandaríkjanan, — hafa orð- Jean Monnet er sonur fransks JEAN MON N E T ur hans og Monnet fór í flyn neim til Cognac. Fyrirtæki fjölskyidúnn- ar hafði orðið íyrir miklum áföll- um vegna styrjaldarinnar og átti nú við mikla fjárhagslega erfið- leika að stríða. Það tók tveggja ára þrotlausa vinnu að koma fótum undir fyrirtækið aftur, cn því næst hófst hann handa um að finna rér nýtt starfssvið aftur. Hann var ekki lengur hrifinn af vinnunni í Genf. Útlitið fyrir náið alþjóðlegt samstarf í gegnum Þjóðabandalag- ið var allt annað en bjart. Hann fór því til New York, þar sem hann geröist eigandi í fyrir- Á víðavangi „Góðvilji" Mbl. vínframleiðanda í hinum litla bæ J tækinu Blair og Co., sem tók þátt Útgjöldill sautj ánfölduðust, I fyrir kolaframleiðslu sína (240 4 CoSnac- nafni> sem heíil' orðið vöru 11 aiÞjóðlegum verzlunarviðskiptum. skattar og tollar ríkisins | mUljónir löfíha) og stálfram-; ™erki ^ h™ns; | -ímabil fjórtánfölduðust og skuid-; teiðsluna Öfj6*milljónir tonna). ir rikisins sexfölduð-1 skóla og byrjaöi að vinna við fyrir- 1 .« , . ,r , tseki föður síns. „Beztu eiginleikar USt. Þegar Sjálfstæðis- Aðalstoðvar 1 Luxemburg. k0níaksins“ segir Monnet „eru, að menh loks skiluðu af sér fjár! Kola- og stálsambandið hefir það kemur mönnum til að tala“. málastjórninni, biðu stórfeld i hðfuSstð^var' *mar „,1 _Lux>ei”b01's' | (Hann var þrettán ára, er hann Sextán ára gamall hætti Uppbygging' þess hefir verið þann- ig, að það stendur opið fyrir aðrar j evrópskar þýóðir, sem gerir, að það ar yansklilaskuldíir í öllum áttum . og ríkið mátti heita j gj aldþrota. j getUr einnig,. náð til annarra sviða Afkoma atvinnuveganna' í efnahagstógum og pólitískum var þó sízt betri. Útflutnings1 skilningi. Já, það er upphafiS að framleiðslan hafði um lengra; franjtiðar BShdaríki Evrópu. skeið verið haldið uppi með' j Fyrsta upbkastið að samband- miklum uppbötúm úr ríkis-linu er Þe^ct af sdauman-teti- . ... „ . .... . , „ uninm, en hmn þekkti franski ut- sjoði. Fyrirsjaantegt var, a anríkisraðherra> Pbal. það fyrst þeim stefnu yidi ekki halcbö tram En það var Monnet-, sem not- lengur áfram, nema nýir j fæiði hugmyndina, og það var skattar, sem skiptu hundrúð-! hann, sem'. lágði grundvöllinn að um miljóna króna, yrðu lagð, framtíðarskiþun þess með tillögum ir á þjóðina. Þessvegna var um sterka stjórn, um sambands- ekki um annað úrræöi að Þlns °8 sambandsdómstól. Og þeg- ar fulltrúafnir komu saman til að ræða en stórfelda gengis- lækkun. í verzlunarmálunum var á- velja fyrsta forseta þess, var Jean Monnet vaiinn samhljóða. Og þar með er Jean Monnet í bruggaði fyrsta flokks koníak). Ung ur að árum var Monnet sendur sem sölufulltrúi fjölskyldufyrirtækisins til Englands, Bandaríkjana og Kanada, og á þessum feröum iærði hann að tala ensku reiprennandi. hann í ! fýrir Monnet. Hinn iitli atorku- sami Frakki, með hin kviku, brúnu augu, og rauðleitar kinnar, var stöð ugt á férðinni milli New York, San Francisco, Parísar, Varsjá, Búka- rest, Stokkhólms og Shanghai. Hann endurskipulagöi ríkisverzlun Póllands og Búmeníu, gerði upp þrotabú sænska eldspýtnakóngs- ins Kréugers og skipulagði járn- standið þó cinna verst. Fiái dag „fremstj, maður Evrópú* cem málastefnan hafði þar leitt skipar hina þýðingarmestu og erf- til hafta og skömmtunar, svo iðustu stöðu í áifunni. Sem for- að aldrei hafa gilt strangari seti hins svokaiiaða Aðairáðs er reglur um þau mál fyrr eða starfssvið hans opinberlega varð- síðar. Höftin voru stórlega andi ko1 og sfá1. °§ Þær ákvarð- misnotuð til hagsbóta fyrir anir’ sem Lann ,!erður að ffa’ . , , .... , , . . hafa oft hina mikilvægustu þyð- íolckia gæðmga flokksms. lngu fyrir aljj. efnahagsiif í hinum Vöruskortur var mikill, SVO sex sambandsríkjum, já meira að að skömmtunarseðlarnir segja fyrir alla Evrópu. Hann hef- reyndust hreint pappírsgagn. ir yfirumsjón með öiiu starfinu, Svartur markaður, okur og_______________^____________________ baktjaldaverzlun dafnaði i stórum stíl. með l.ilheyrandi ráðstöfun- . Siíkár voru afleiðingarnar um. Sjáífstæðismenn létu af fjármálastjórn Sjálfstæð- hinsvegar ekki í neitt slíkt isflokksins í fjárhagsmálum, skína og fyrsta verk minni- átvinnumálum og verzlunar- hlutastjórífár þeirra, sem nialum. mynduö var eftir kosningar, Þrátt fyrir þessar geigvæn var að leggja fram frumvarp legu afleiðingar, bólaði aldrei um stórféida hækkun sölu- neitt á því hjá flokknum, að skattsins, svo að hægt yrði hann teldi stefnubreytingu að halda uppbótunum áfram. æskilega. Það var fyrst eftir að þingið Þegar Framsóknarmenn var búið á.ð fella bað frum- kröfðust stefnubreytingar varp, sem Sjálfstæðisflokkur vorið 1949 brást Sjálfstæðis- inn gerðí sér, ljóst að ekki flokkurinn illa við og taldi var um annað úrræði en slíkt óþarft með öllu. Fram- gengislækkun að ræða. sóknarmenn rufu þá stjórn- Það varð svo hlutverk Ey- arsamstarfið og knúðu fram steins Jórissonar sem fjár- kosningar. Þetta verk Fram- málaráðhérra að fylgja fram sóknarmanna fordæmdu þeirri stefnu, er Framsóknar blöð Sjálfstæöisflokksins menn h.oföu mótað fyrir harðlega og töldu það á- kosningarárir 1949. Þetta hef stæðulaust með öllu. ir Eysteinn gert með þeirri Fyrir kosningar 1949 mörk festu og atorku, sem honum uöu Framsóknarmenn þá er eigin. Þessvega hefir fjár- stefnu, sem nauðsynlegt hagur ríkisins verið reistur yrði að fara. Þeir bentu á, að við, rekstur atvinnuveganna um aðrar úrbætur væri ekki tryggður og stórlega dregið aö ræða úr því, sem komið úr höftunum. Án nýrrar og væri, en allsherjarniður- heilbrigðari fjármálastjórn- færsla eða gengislækkun ar hefði þetta verið ókleift. Hefur þáttíöku í stjórnmálum. Á meðan fyrri heimsstyrjöldin stóð, komst hann í samband Við merkustu frönsku stjórnmálamenn ina og átti við þá viðræður um þjóðernisleg, efnahagsleg og póli- tísk vandamál. Hann gat þá unn- ið þeirri hugmynd sinni fylgi, að ef Frakkar og Englendingar hefðu ... nána fjárhagslega samvinnu gætu ! vélaiðnaði. Undir stjóm hans varð þeir unnið í styrjöldinni. Hann var | fransk-enska efnahagssamvinnan sendur til London, þar sem hann imiklum mun víðtækari en í fyrri kom á fót hinni velheppnuðu hveiti ; styrjold' °8 _ vegna framúrskar- samvinnu, sem leiddi til þess, að 1 andx mœlsku tókst honum að vinna brautarbyggingar í Kína. Síðari heimsstyrjöldin. Þegar síðari heimsstyrjöldin brauzt út, fór Monnet frá New York til London, þar sem hann gerð ist formaður ráðsins, er annaðist um fransk-enska efnahagssam- vinnu. Milljardapantanir, sem hann gerði í Ameríku á flugvél- um og alls konar vélum, gerði það að verkum, að á skömum tíma fjór faldaðist framleiðslan þar í flug- Morgunblaðzð segir í for- ustugrein í gær, að það sé f jarri öllu lagi, að það haldi uppi árásum á kaupfélögin. Þvert á móti vilji það kaup félagsskapnum vel og því haldi það öðru hvoru uppi góðvzljaðri gagnrýfii á störf um forráðamanna hans. Slíkt sé vissulega gert af góðum hug, en ekki illum. Skyldi nokkur sá, sem les skrzf Mbl. um samvinnu- lireyfinguna meðan á kosn ingabaráttunni stóð, efast um, að Mbl. hafði gengið til annað e?i „góðviljuð gagra- rýni“ með þessum skrifum? Og hver trúir líka því, að forsprökkum hins alþjóð- lega kommúnisma gangi nokkúð cinnað til en „góðvilj uð' gagnrýni“ með áróðri sín um gegn lýðræðisríkjunum? Það segja þeir a. m. k. og gera það jafnvel enn sak- leysislegar og ísmegilegrar en Mbl. þegar það er að lýsa því, að rógskrif þess um kaupfélögin séu eingöngu sprotti af áhuga fyrir vel- farnaði þeirra! Hvernig væri að spyrja Baldvin? England, Frakkland og Italía höfðu samvinnu um kaup og dreifingu á öllum kornvörum. Hinn brennandi áhugi Monnets fyrir alþjóSlegri samvíinnu var jafn mikill eftir styrjöldina, og hann var gerður að varafram- kvæmdastjóra fyrir þjóðabandalag- ið í Genf. En 1923 kom neyðarkall frá föð- Hin „jákvæða stefna“, sem Mbl. er að eigna Sjálí'- stæðisflokknum, er því sann arlega ekki stefnan, sem fylgt var meðan hann fór sjálfur með fjármálastjórn- ina. Þessi „jákvæða stefna‘“ er stefnan, sem mótuð var af Framsóknarflokknum fyrir haustkosningarnar 1949 og síðan hefir verið framfylgt Winston Churchilll á sitt band, við- víkjandi djörfustu hugmynd sinni. Sunnudaginn 16. júní 1940 kom Churchill heiminum mjög á óvart, er hann sagöi: „Frakkland og Eng land skulu ekki lengur vera tvær þjóðir, heldur óuppleysanlegt franskt-enskt ríki.“ En það var of seint. Pétain hafði þegar náð völd- um í Frakklandi. Vinir Monnets voru öruggir um, að hann myndi gerast hershöfðingi £ hersveitum frjálsra Frakka undir stjórn de Oaulle. En liann var viss um, að Frakkland gæti aldrei fengið sjálfstæði sitt aftur, ef Eng- land sigraði ekki í styrjöldinni. Þess vegna fór hann aftur til Bandaríkjanna til þess að starfa í Brezka birgðaráðinu — sem fransk ur ríkisborgari með enskt stjórnar- erindisbréf og sérstakt bréf frá Winston Churchill. Monnet vildi ekki taka þóknun fyrir starf sitt, þvi að hann vildi ekki láta líta út, undir fjármálastjórn Ey- ] að hann hefði gengið í enska þjón- steins Jónssonar. I ustu ágóðans vegna. En Monnet var Vafalaust er það rétt hjáleinn af þýðingarmestu, ensku em- Mbl„ að Sj álfstæöisflokkur- þættismönnunum í Washington á inn hefir hagnast á því í kosn meðan á styrjöldinni stóð. , , Með bandarískum og enskum mgunum að eigna sér þessa hemaðar. og stjórnmáiaieiðtogum stefnu. Hin mikla áróðurs- ) sam(ii hann framleiðsluáætlun, sem vél, sem hann réði yfir, hef- ] var eftir að Bandaríkin voru komin ir blindað marga og fengið \ styrjöidina, kölluð „Siguráætlun- þá til að trúa þessu. En ] in“. Var þar ákveðið að framleiða skamma stund verður hönci, skyidi eo.ooo fiugvélar, 45.000 skrið- oft höggi feginn.. Það er ekki;drckíl °s sklP að smáiestatöiu um Víst, að Sjálfstæöisflokkur-i8 miUjónir fyrir áxið 19521. Vinnu- mn fagnx neitt yfir Þv , ef {ogshann bjó j washington í þrjú það verður nu hlutskipti ar_ an þess að taka þatt t einu ein. hans að bera aukna ábyrgð áiasta þessum málum aftur og enn síður er það líklegt, að kjós- endur hans eigi eftir að fagna því áður en lýkur. „cocktail“-samkvæmi. Nýsköpun Frakklands. Eftir friðarsamningana sagði (Framhald á 7. síðu). Alþýðublaðið hefir und&n farið verið að spyrjast fyrzr um það, hvort Fjárhagsráð hafi veitt nokkrum verk- fræðingum, sem eru húseig endur, fjárfestingarleyfi til íbúðarbygginga. Þykir blað- i7iu þetta mikið hneyksli, ef rétt er. Það virðist annars óþarft fyrz'r Alþýðublaðzð að vera að spyrja um þetta opznber lega, heldur ætti það að geta snúið sér til fulltrúa flokks síns í Fjárhagsráði, Baldvins Jónssonar, og feng ÍS hjá honum allar upplýs- ingar um þessi mál. Eða skyldi Baldvin hafa nokkuð á rnótz því að upplýsa það, að þessi leyfi sem hafa far- ið mest í taugar Alþýðu- blaðsins, hafa verið sam- þykkt með atkvæðum Sjálf stæðismanna og Alþýðu- fl.mannsins í fjárhagsráði. „Óvznzr Reykjavíkur“. Víszr heldur því fram ný- lega í forustugrein, að allir þeir, sem ekki fylgi Sjálf- stæðzsflokknum að málum, séu „óvmir Reykjavíkur“. Eftir því að dæma eru „ó- vmir Reykjavíkur“ orðnir næsta fjölmcnnir í Reykja- vík, því að andstæðingar Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík fengu nokkuð yf ir 60% greiddra atkvæðz f kosningunum 28. júní. Og þó er búist við að þess ir „óvinir Reykjavíkur“ geti orðið enn fleiri í bæjar stjórnarkosningunum í vet- ur. T.d. er talið víst, að fylgi Lýðveldisflokksins muni aukast þá, ef forkólfar Sjálf stæðisflokksins gera ekki „verzlun“ við hann áður. Þær sögur ganga nú um bæinn, að forustumenn Sjálfstæðisflokksins láti nú gera tíðar heimsóknir til foringja Lýðveldisnxanna og bjóði þeim ekki aðeins fulla fyrirgefningu, heldur gull og græna skóga, ef þeir vilji gera bandalag við Sjálfstæð isflokkinn. Og það er víst ekkert nefnt í þessum sam lölum, að þeir séu „óvinir Reykjavíkur"!

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.