Alþýðublaðið - 27.07.1927, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
alþýðublaðiðE
kemur út á hverjum virkum degi. |
Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við í
Hverfisgötu 8 opin írá kl. 9 árd. ►
til kl. 7 síðd. ►
Skrifstofa á sama stað opin kl. [
9'/a — 10V3 árd. og kl. 8 — 9 síðd. {
Simar: 988 (aígreiðslan) og 1294 ►
(skrifstoian). >
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ►
mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 í
hver mm. eindálka. [
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan ►
(i sama húsi, sömu símar). [
Sameming jafnaðarmanna
í Noregi.
Eftir viðtali við Nikulás Friðriks-
son.
Nikulás Friðriksson, umsjénar-
maður við Ra'magnsveitu Reykja-
víkur, fór til Noregs 5. maí í
vor og kom aftur í fyrra dag
með „Lyru". Var hann allan
tímann að kynna sér fyrirkomu-
lag á lögnum og rekstri raf-
magnsstöðvarinnar í Björgvin.
Hafði hann til þess styrk frá rík-
inu og rafmagnsstöðinni hér.
Tiðarfar.
Fyrst í vor var tíðin svo köld
í Noregi, að fólk þar sagði, aö
svo kalt vor hefði ekki komið
þar í landi síðustu 60 árin; en
um 29. júní, þegar sólmyrkvinn
varð, skifti a’v:g um, og komu
eftir það hitar miklir. Um 10.
til 15. júli gekk hitabylgja yfir
Noreg, svo að hitinn varð í Björg-
vin 28 stig í forsæ'.u, og sums
istaðar í Noregi komst hann upp í
30 stig. Þá varð stórtjón og'
mannskaðar af vatnavöxtum, svo
sem áður hefir verið getið um
í skeytum hingað.
Atvinnulífið
er eins og sténdur fremur dauft
og iðnaðurinn í þröng, að þvi, er
Norðmenn segja. .
Jafnaðarmenn sameinaðir.
Gerðardómslögin í vinnudeiium
og jrvingun sú, er af þeim staf-
ar fyrir verkalýðinn, hefir haft
þau áhrif, að útlit er fyrir, að
al)ir norskir jafnaðarmenn gangi
sameinaðir til næstu kosninga,
sem fram eiga að fara í haust.
Nokkur tími er nú liðinn, síðan
sameining tókst í Noregi með
lýðræðisjafnaðarmönnunum og
verkaman na i lokknum (, Tranmæls-
kommúnistunum"). Þá var eftir
annar flokkur sameignarsinna, sá,
er hélt áfram að vera í austræna
alþjóðasambandinu í Moskva. Nú
hefir það gerst á allsherjarþingi
þessara norsku sameignarsinna,
sem nú eru einir nefndir „kom-
múnistar" í Noregi, síðan sam-
eining hirma varð við lýðræðis-
jafnaðarmenn, — en það flokks-
þing var haldið fyrir nokkrum
dögUm —, áð þar samþyktu sa?n-
eignarsinrar að ganga til kosn-
inganna með hinum sameinaða
jafnaðarmannaflokki, þar eð lög-
gjöfin hafi þröngvað svo kjörum
verkalýðsins nú á síðustu tímum,
að nú megi fyrir engan mun
dreifa kröftuDS alþýðunnar. —
Yfirleitt lætur Nikulás hið bezta
yfir förinni, og síðar mun hann
segja Alþýðublaðinu meira í
fréttum frá Noregi.
Ungir jafnaðarmenn
halda þing.
2h júní s. 1. hófst þing í Stokk-
hólmi, sem dró uð sér athygli
alls heimsins.
Það var æskulýður jafnaðar-
stefnunnar, sem þarna var saman
kominn á einn stað frá flestum
þjóðum hins mentaða heims.
Slíkur fjöldi af útlendum æsku-
lýð hafði aldrei sé'st fyrr í $tokk-
hólmi.
Hver gata, hver skógur, hver
túnblettur, hver brú eða bryggja,
— alt var fult.
Hlátrarnir og gleðin lágu í loft-
inu, og líf æskulýðsins lék við
hvern sinn fingur. —
Þarna var líka æskulýður, sem
átti 'mikið, viidi mikúð, vissi
mikið og gat mikið.
Það var framlið nútímans. Það
var framlið frelsisbaráttu verka-
lýðsins. Það var kyndillinn fyrir
liðinu. Það var fánaberinn í or-
ustum. Þáð var æskulýður öreiga-
lýðsins, æskulýður jafnaðar,-
stefnunnar.
Söngurinn kvað við úin alla
borgir.a.
Freisissöngvar jafnaðarstefn-
unnar, „Alþjóðasöngurinn" og
„Sko roðann í austri!" yfir-
gnæfðu alt. Þeir hertóku hugi
manra.
Þúsundir ungíra manixa og
stúikna sungu, svo að „betri"
borgararnir höfðu ekki svefnfrið
og byltu sér á dýnunum.
Alt tvar í hershöndum.
Kaffihúsin fyltúst af háværum
æskulýð með lit’a, rauða fána á
brjóstunum.
„Betri" borgurum og frúm
þeirra var bannað friðland. Þau
stóðu upp frá borðum sínum og
gengu með líkamshrikti út á- göt-
una.
Jnternationale!“
Jntermtionale!“
Jnternationale!“
Heimtað úr öllum áttum, og
hljómsveitin varð nauðug viljug
áð spi’a , Alþjóðasönginn" til að
þóknast gestunum, sem höfðu
tekið húsið herskildi. —
1 , Alþjóðasambandi ungra jafn-
aðarmanna" eru nú sem stendur
195 000 félagar í 50 löndum. Fé-
lagatala þess hefir aukist gífur-
lega síðustu tvö ár.
Þetta verður bráðlega övígur
her, sem auðyaldströllum stend-
ur stuggur aF, enda urðu surnir
fuiltrtarnir á þetta þing að fara
huidu höfði og vegabréfalausir,
því að annars áttu þeir von á,
að þeim yrði boðið húsnæði og
fæði upp á ríkisins kostnað.
íslenzkur æskulýður verður að
fara að taka sig saman í herð-
unum. Nútíminn krefst krafta
æskulýðsins.
Fram til starfa, ungir jafnaðar-
menn! „Stríðum, vinnurn vorri
þjóð!"
Ungur fiifnaoarmadur.
Kartöflaverðið.
I Alþýðublaðinu, sem kom út
hinn '24. þ. m., er grein eiftir
„Barnakarl" með yfirskriftinni
„Mikil álagning", og er þar ásarnt
öðru nefnt verðlag á kártöflum.
f því sambandi skal ég leyfa mér
að ge.ra nokkrar upplýsingar um
vérðið, eins og það hefir Merið'
síðan í maí, alð farið K’or a’ð
selja kartöfiur af þessa árs fram-
leiðslu.
Fyrsta sendingin af ítölskum
kartöflum kemur með e.s. „Is-
lándi" 15. maí. Verðið var þá
reiknað i dönskum krónum f. o. h.
pr. 100 kg.:
D. kr. 42,00
Flutningsgjald — 3,00
Vátrygging — 0,25
D. kr. 45,25
Gengismism. 21 90 9,51
Vörugjald 0,60
Hafnargjald 0.30
Akstur 0,40
Uppskipun 0,75
I ísl. kr. 57,21
Þessar kartöflur voru seldar í
smásöiu á 70 aura pr. kg, sem
verður að teljast mjög hæfileg
áiagning. — Verðið helzt svo
pennan mánuð óbreytt, - og um
mánaðamótin júní—júlí sejjum
við hollenzkar kartöflur á 50 aura
pr. kg. af. ,,lager“ hér, og um leið
leekkar sm'ásöiuverð niður í 60
aura. — Mér var kunnugt um, að
þá var hægt að fá þær fyrir 54
aura pr. kg. í srúásöiu, ef tekin
voru 5 kg. í einu. '
„Barnakari" nefnir í grein sinni,
að nýjar kartöflur séu seldar á
7 sh. pokinn kominn hér í hús.
Þetta eru ósannindi, sem hægt er
að hrekja, hvenær sem er, og má)
það heita undarlegt, að ritstjóri
Alþýðublaðsins skuli ekki finna
neina hvöt hjá sér tii að leita upp-
iýsinga viðvíkjandi greinum, sem
eru þannig auðsjáanlega atvinnu-
rógur og bein árás á v^rzlunar-
stéttina íheiid.Honum finst sæmi-
legra að vitna í grein „Bama-
karls", sem hann segir að færð
séu rök að. .— Eins og áður er
tekið fram, eru þetta tilhæfulaus
ósannindi. Það, sem greinarhöf-
undur vitnar í, munu vera skozkar
kartöflur, en þær hafa ekki verið
hér á markaðinum fyrr en i dag,
og alment verð á þeim hefir ver-
ið 10 sh. og 10/6 c. i. f. Reykjavík,
og við það bætist svo kostnaður
hér á staðnum, svo sem uppskip-
un, vörugjaid o. fl. Þær kosta því.
ca. kr. 12,50 pokinn, en hafa ver-
ið seldar í heildsölu á kr. 14,00
til 15,00. Ég skal jáfnframt taka
fram, að þetta er það lægsta verð,
sem mér er kunnugt um að hægt
hafi verið að kaupa þær fyrir,
en ég veit til, að þær hafi verið
seldar á 11/3 c. i. f. — Alment
smásöluverð á þessum kartöflum
er 40 aura pr. kg. Þær kartöfl-
ur, sem mest er selt af, eru hol-
lenzkar og ítalskar, og eru þær
nú seldar hér á „lager" á 40 aura
pr. kg. Ég hefi í dag spurst fyrir
um útsöiuverð á kartöflum hjá
nokkrum af stærstu verzlunum
bæjarins, og verðið er nálega alls
staðar það sama, 40 og 50 aura
pr. kg. eftir gæðum.
Eins og ég hefi sýnt að framan,
hefir alment smásöluá'agning á
nýjum kartöfium verið ca. 20,o/o,
og sem verður að teijast mjög
hæíiiegt.
„Barnakarl" segir, að kartöflur,
sem seldar' eru á 7 sh. pokinn,
komnar í hús, verði 20—21 eyr-
ir pr. kg. — Mér virðist, sem
hann ekki fylgist vel með gengi á
sterlingspundum, og væri æskilegt
að fá uppiýsingar um, með hvaða
gengi þetta er reiknað. Það virð-
ist sem honum hafi iáðst að fylgj-
ast með hækkun krónunnar, og
fer það ekki vel saman við stefnu
Alþýðublaðsins í gengismáiinu, en
það mun sannast á „Bamakarli",
að „tómir vagnar skrölta hæst",
enda ber grein hans með sér, að
annaðhvort er hún skrifuð af
manni, sem hefir litla eða enga
þekkingu í verzlunarmálum, -e'.la
heíði hann átt að afla sér nauð-
synlegra upplýsinga um markaðs-
verð, áðjjr en jjgnn fór áð skrifa
pm málefni, sem hann sjáanlega
ekki ber neitt skyn á.
Ég geri ráð fyrir, að það verði
fleiri til að 6vara grein þessan,
og skal því ekki fara út í verð á
fleiri vörutegundum, en ég er til-
búinn að svara „Barnakarli", ef
hann óskar að ræða þetta frekar,
en þá skora ég á hann að láta’
sitt rétta nafn koma í dagsljósið.
Það þolir það væntanlega.
Reykjavík, 25. júlí 1927.
Eggert Kristjánsson.
Athugasemd.
Út af því, sem ^reinarhöfund-
ur vikur að ritstjóra Alþýðu-
blaðsins í þessari grein, skal það
tekið fram, áð ritstjórinn telur
alveg rétt að birta greinar, þótt
í þeim sé gagnrýning á atvinnu-
rekstri einhvers eða ádeila, án
þess að bera áður undir álit
þeirra, sem á er deilt. Þeim er
vitanlega heimilt að bera hönd
fyrir höfuð sér, og þá koma af
sjálfu sér fram í umræðunum
nauðsynlegar upplýsingar frá
beggja hálfu. Það er gott, að
gagnrýning og umræður um
verzlunarmáiefni fari fram opin-
berlega. Við það prófast málstað-
irnir. — Að svo stöddu vill Al-
þýðublaðið ekki gera aðra at-
hugasemd en þá við annað efni