Tíminn - 06.11.1953, Blaðsíða 3

252. blað.
TIMINN, föstndaginn 6. nóvember 1953.

í slendingaþættif
Dánarminning: Sigurður Runólfsson
Þann 21. ágúst s.l. lézt að
heimili sínu, Hraunkoti í
Landbroti, Sigurður Runólfs
son bóndi. Hann var fæddur
í Hörgslandskoti á Síðu 14.
nóv. 1875. Foreldrar hans
voru: Guðfinna Þórarins-
dóttir og Runólfur sigurðs-
son. Talið var, að Sigurði í
Hraunkoti svipaði um margt
til afa síns, Sigurðar í Hæð-
inni, en hann bjó í Nýjabæ
við lítið jarðnæði, þar sem
Hæð kallast og hefir ekki ver
ið búið þar síðan. Hann var
búhöldur góður og mátti
enga hnökra sjá á verkum
sínum.
Ungur missti Sigurður Run
ólfsson móður sína og átti
hann við þröngan kost að
búa i æsku. Ef til vill má til
þess rekja, að einhverju leyti,
hve vel hann kunni að meta
góð lífskjör — bæði fyrir
sjálfan sig og aðra — og hve
annt honum var um að vera
bjargálna og hafa ekki skort
inn á næsta leiti.
Ekki 'veit ég með vissu,
hvar aldri Sigurðar var kom-
ið, er hann réðist fyrst til
sjós á vertið, en í minnum
er haft, hvaö lítt llann var
þá aö manni og svo hitt,
hversu bráðum þroska hann
tók við sjóinn. Margar ver-
tíðir reri hann á Suöurnesj-
um og í Vestmannaeyjum, en
átti þó heimili jafnan á þeim
árum í Hörgslandshreppi. —
Voru húsbændur hans þar
Eiríkur og Jón Steingrímssyn
ir á Fossi, Jón eldri á Teig-
ingalæk og Stefán póstur í
Kálfafellskoti. Þótti sigurö-
ur húsbóndahollur, samvizku
samur og ósérhlífinn í störf-
um og vel að manni. Gaman
þótti Sigurði að rifja upp þá
tíð, er hann var í útverinu
og ferðalögin. Oft var það
mikil þolraun að ganga í ver
ið í ótíð um hávetur alla leið
austan úr Fljótshverfi til Suö
urnesja og hitt eigi síður að
ganga úr verinu um lokin
eða Jónsmessuna, ef heitt var
x veöri' og skórinn Ja'eppti. í
þessu sambandi voru Siguröi
hugstæöir ferðafélagar eins
og Þorfinnur og Páll Guð-
brandssynir, og Ólafur ingi-
mundarson. Var þá oft geng-
ið lengur en myrkranna á
milli og flestu boöið byrginn.
Árið 1911 réðist Sigurður að
Hraunkoti til Ólafíu Gunn-
arsdóttur, er þar bjó ekkja
méð fjögur börn í ómegð, og
kvæntist hann henni tveim-
ui' árum síðar. Börn þeirra
Ólafíu eru: Jónína Kristín
húsfreyja í Fagurhlíð og
Helgi bóndi í Hraunkoti.
Strax eftir að Sigurður
fluttist a'ð Hraunkoti hófust
kynni okkar og héldust síðan
óslitið að kalla í 36 ár. Fáir
dagar liðu svo, ef báðir voru
heima, að fundum okkar
bæri ekki saman, enda
skammt á milli bæjanna,
Þykkvabæjar og Hraunkots.
Engum manni átti ég eins
oft samleið með á hestbaki
írá bæ og engan gest átti ég
jafntíðan sem Sigurð. Var
mér í æsku oft stoð að liö-
semd hans. Minnist ég því
Sigurðar af miklum kunnug-
Jeik og hlýhugj sem maklegt
gr.
I búskap sínum var Sig-
urður í Hraunkoti snyrti-
menni og bjó vel. Orðvar maö
ur var hann og hvataði ekki
dómum sínum um breysk-
leika annarra. Fylgdi hon-
um þó oftast gleði og gáski,
þar sem hann bar að garði,
og sumir „brandarar“ hans
munu lengi lifa.
Mörg ár, hin síðari, leið
Sigurður mjög af gigt. Lét
hann þó eigi undan síga fyrr
en í fulla hnefana og er í
frásögu færandi, að á hnján
um hlóð hann hundruð
metra af túngörðum undir
tveggja strengja vír, þótt
hvorki mætti hann hefja
snidduna frá jörðu né bera
hana á uppréttum fótum.
Lengi stakk hann skóflu og
stóð við orfið að slætti, eftir
að flestum mönnum öðrum
hefði þótt tími kominn til aö
leggja árar í bát. Og oft var
viðkvæði hans þetta: „Verk-
ið lofar meistarann" og „eft-
ir því verður tekiö, hvernig
verkið er af hendi leyst, en
tímann, sem þaö tekur, sér
enginn." Ber þetta ekki svo
að skilja sem Sigurður væri
sili til verka, því a'ð hann
vann jafnan af áhuga og var
glaður yfir unnu verki.
Þó að Siguröur mætti þola
það, að ganga eigi heill til
skógar fullan þrxðjung ævi
Samþykkl háskóla-
stúdenta
Eftir ályktun þá og áskor-
un, sem Stúdentafélag Há-
skóla íslands gérði sunnud.
11. okt. og lét sér sæma a'ð Funtíur haldinn í F.U.F. i
birta oninberlega, fer að Reykjavik þriðjudaginn 27.
minnka heiöurinn af því að október 1953, um öryggismál
vera stúdent í þessum hátt- | ályktar eftirfarandi:
setta. skóla. En í umræddri! 1) Fundurinn lítur svo á, að
samþykkt hrópa stúdentar hervarnir á Islandi séu nauð-
þessir á meira áfengi, — inn' synlegar eins og nú horfir í
lenda framleiðslu. Skilst heimsmálunum og vísar í því
manni, aö hin erlenda nægi sambandi til greinargerðar
þeim ekki lengur. Jafnframt utanríkisráðherra á Alþingi
skoi’a þessir ölhrifnu stúdent119- október s.l. Hins vegar á-
ar á Alþingi að svipta Góð-; réttar fundurinn fyrri sam-
temndararfegluna styrk siín- Þykktir félagsins, að erlenda
um, — þeim félagssamtök-! varnarliðið hverfi af landi
um, er framar öllum öðrum'burt strax og fært þykir
félagssamtökum, íslenzkum,! vegna öryggis Norður-At-
hafa gengið árangursríkt. lantshafssvæðisins.
frarn í því að forða íslend- 2) Fundinum er ljóst, að
ingum og heimilum þeirra! sambýli við erlent varnarlið
frá þeirri botnlausu spillingu!um langan tuna er menning-
hrópandi óhamingju, sem1 arlega ogiþjóðernislega hættu
/^s*
ismann
iim margt
var á-
tarfi, sem
leyst og'
sinnar, var
gæfumaður^
nægja að hj
hann gat af
naut þeirrar gleði, sem gafst
í önn bóndans.
Nú hafa leiðirnar skilizt
um sinn og færi ég nú Sig-
urði vini mínum beztu þakk-
ir fyrir liöna tíð og tryggð.
Jafnan mun hann verða au-
fúsugestur í huga mínum og
minnisstæöur svo rótgróinn
var hann mér orðinn. Þykir
mér hæfa — að síðustu — að
kveðja hann með ljóöi Step-
hans G. Stephanssonar;
Það er hollt að hafa átt
heiðra drauma vökunætur,
séö með vinum sínum þrátt
sólskinsrönd um miðja nátt,
aukiö degi í æviþátt
aörir þegar stóðu á fætur.
Þórarinn Helgason,
Zatopek setur nýtt
heimsmet í 10 km.
hlaupi
Síðastliöinn sunnudag'
setti tékkneski stórhlaupar-
inn Emil Zatopek nýtt heims
met í 10 km. hlaupi. Setti
Zatopelc metið á móti, sem
fram fór í borginni Stara
Boleslav í Böhmen.
Hið nýja heimsmet er 29:
01,6 mín. og er það nákvæm-
lega einni sekundu betra en
eldra metiö, sem Zatopek
átti sjálfur. í sama hlaupinu
bætti hann einnig met Eng-
lendingsins Pirie í sex mílna
hlaupi, en hann hljóp þá
vegalengd á 28:08,4 min. —
Pirie er sagður hafa hug á
því aö hnekkja þessu nýja
meti Zatopek.
og
er kjölsogs-hringiða áfeng-,
istízkúnnár.
Svo lítiö varöar stúdenta
þessa um ógæfu og sorg með- (
bræðra sinna og samborgara',
aö þeir gera samþykkt sína
einmitt þegar hvert dauða-
slysið öðru átakanlegra hef-
ir oroið hér af völdurn áfeng-
is, og láta samþykktina birt-
ast í bloöum samtírnis frétt-
inni og frásögninni af því
dauðaslysinu, sem einna átak
anlegast og hörmulegast er
af þeim, sem oröið hafa síð-
ustu dagana. Sem logandi
háð eða blygðunarlaus fyrir-]
litning fyrir blæðandi hjarta
sárurn samborgaranna, —1
mæðranna, feðranna, systr-;
anna, bræðranna, orka þau!
á huga rnanns þessi hróp há-'
skólaborgaranna á áfengi! —;
meira áfengi! En það þýðir: j
fleiri slys, fleiri skerandi i
neyðaróp,- meiri spillingu, j
meiri sorg,- meira af blóði ís- '
lenzks fólks.
Sú spurning hlýtur að,
legt og leggur því ríka áherzlu
á að þessarar hættu sé ávallt
gætt um alla framkvæmd
varnarsamningsins.
3) Fundurjnn telur, að fram
kvæmd núverandi varnar-
samnings hafi verið óviðun-
andi og hallað á rétt íslend-
inga í þeim efnum, og telur
fundurinn því brýna naúðsyn
á endurskoðún yarnarsamn-
ingsins og allri framkvæmd
hans. Vill fundurinn í því sam
bandi m. a. benda á eftirfar-
andi:
a) Að dv.Ql varnarliðsins sé
takmörkuð við þau lands-'
svæ'ði, sem því eru ætluð.
til afnota,.og aöcins naúð-
synlegar ferðir varnarliðs-:
manna utan svæöa þessara j
séu leyfðar, en jafnframt
i háðar sambykki og eftir-!
i liti íslenzkra stjörnarvalda.!
! Varnai’liðsmenn séu ávalltj
j einkennisklæddir utah um
í ráöasvæða sinna.
, b) Að varnarsvæöm verði
skipulögð þannig, að dval-
arsvæði íslenzkra manna
Vakna, hvers konar háskóla-, grlendrá verði glöggt af
menntun það sé, er ræktar: júörkuð
slíka afstöðu til þessa miklá - A{J'^Hamhtbnféiagið hætti
stor.fum a vegum varnar-
liðsins sem allra fyrst og
erlendum verkamönnum á
vegum þess sé nú þegar vís
aö úr landi.
d) Að varnarframkvæmdum
sé hagað þannig, aö þær
raski sem minnst atvinnu-
lífi þjóðarinnar og dragi
ekki um of vinnúafl frá
höfúðatvinnuvegum' henri-
ar.
e) Að varnarliðinu og erlerid- (
um aðilum á vegum þess sé.
skylt að greiðá tolla sam-1
kvæmt íslenzkúm lögum af
munaðarvöi’um, öli, áfengi, j
tóbaki og sælgæti, sem
flutt er inn fyrir það, sér-' unnar.
aivörumáls.
í meðvitund þj óðarinnar i
hefir 'íláskóli Íslands og orð- j
ið háskólaborgari sannarlega;
borio virðingarvérðari hljóm i
en svo, aö samrýmzt geti því,1
er hér hefir gerzt. Flestir,
velhugsandi xrienn mundu'
vænta þess, að íslands óham
íngju bærist sízt áf öllu liðs-
styrkur úr þeirri átt.
Þó að ýms ábyrgðarlaus
lítilmenni hafi tekiö sér
„klösettmenningu“ Mánu-
dagshlaösins til fyrirmyndar,
viröist vissulega of langt
gengiðífebegar félag í Háskóla
íslamds leggst svo lágt.
Oít hafa sariikomur ís-
lenzkra stúdenta orðið sér til __________________________
minnkunar vegna áfengis- ]
nautnar, svo ekki sé fastara^en því hefir Góðtemplaraíegl
að .oi’Öi kveðið. Öllu sjaldnarj an barist fyrir og berst enn
hafa fjöldasamtök þeirra stigjfyrir með ýmsum ráöum, s. s.
iö gæfuspor gegn fjandajýmis konar félagsstarfsemi,
þeim, sem áfengið er og áfengislausum skemn>tunum,
heimt hefir stærri fórnir, —! tómstundá-hugðarefnum o.
fleiri mannslíf, af hinni ís- fl. Það virðast hins vegar
lenzku þjóð, heldur en nokk-jekki vera raunhæfar ráðstaf
uð annað, er hún hefir getað ' anir í hugum stúdentanna.
ráöið við. jEn að selja áfengi, — þamba
í áskorun háskólastúdent-! áfengi og nota svo pening-
amia er talað um að nota j ana fyrir það til þess aö
beri fjárstyrkinn, til Stór-'byggja hæli fyrir þá aum-
stúku íslands til „raunhæfra! ingja, sem þannig verða til;
aðgerða,“ s. s. að koma upp j það eru raunhæfar ráöstaf-
hæli fyrir ofdrykkjumenn. j anir á máli háskölastúdenta!
Satt er það, að þörfin fyrir, Hvilík háskólamenning. Hví-
slikt hæli verður brýnni með.líkar gáfur. Hvílík afburða
hverju árinu sem líöur og: r.ökhyggja. Hvilík hagfraföi.
meira er örukkiö af. áfengi. j Hvílik manngæzka! Fóllc er
Hitt er þó miklumeira um hnéýksláð. Menn snúa sér
vert, að forða ungii fólki frájundan í viðbjóði.
að veröa ofdrykkjusjúklingar1 En yið hverju er að búast,
staklega skal þó leggja á-
herzlu á, að greidd séu að-
flutningsgjöld af bifreið-
urn, heimilisvélum og öðr-
um þeim vörum, sem flutt-
ar eru til landsins fyrir ein
staklinga á vegum varnar-
liðsins. Tolltekj ur þessar
séu lagðar í sérstakan sjóð,
sem verði varið til sjúkra-
húsabygginga.
f) Aö stöðvaður verði nú þeg-
ar útvarpsrekstur varnar-
liðsins á Keflavíkurflug-
velli.
g) AÖ íslenzka ríkið annist
mannvirkjagerð og viðhald
þeirra fyrir varnai’iiöið.
h) Að þegar sé hafinn und-
irbúningur að því, að ís-
lendingar eigi þess kost aö
kynna sér meðferð og rekst
ur radarstöðva.
4) Fundurinn skorar á ut-
anríkisráðherra að fela nefnd
sérfróöra manna að gera
skýrslu um framkvæmd várn-
armálanna frá gildistöku varn
arsamningsins til þess tíma,
að varnarmálanefnd lét af
störfum. Skýrslugerð þessari
sé hraöað sem mest og hún
birt opinberlega.
5) Fundurinn vítir harðlega
leynd þá, sem ríkti af hálfu
fyrr'verandi ríkisstjórnar um
framkvæmd varnarmálanna
og skorar því á utanríkisráð-
herra aö.beita sér fyrir reglu-
legum blaöamannaíundum
um framkvæmd þeirra.
6) Fundurinn lýsir fullu
trausti sínu á núverandi ut-
anríkisráðhei’ra til að beita
sér fyrir framangreindum
endurbótum í varnarmálun-
um.
7) Fundurinn telur, að fáist
ekki viðunandi breytingar á
núverandi varnarsamningi og
framkvæmd hans, beri að
segja honum upp.
8) Fundurixxn telur það eðli
legt, ef ekki næst samkomulag
við samstarfsflokkinn um þá
varnarpólitík, sem er í anda
stefnu Framsóknarflokksins,
beri að slíta núverandi stjórn-
arsamstarfi.
Ennfremur var eftirfarandi
tillaga samþykkt í einu hljóði:
„Fundur í F.U.F. í Reykja-
vík, haldinn þriðjudaginn 27.
október 1953 skorar á allan
æskulýð landsins að snið-
ganga þær öfgastefnur, sem
eru gegrisýrðar af einræðis-
hneigð og hernaðaranda,
kommúnisma og McCarthy-
isma, en skipa sér undir merki
friðarins og samvinnustefn-
þegar stúdentar lýsa því yfir,
að þeir geti ekki haldið
skemmtun (svoneínt rússa-
gildi) nema aö þeir fái til
þess nóg áfengi, — auðvitað
til þess að geta drukkið sig
ölvaða, og auðvitaö yrði sam
koman þá bæði til tjóns og
minnkunar.
Mælirinn er sannarlega
orðinn nógu fullur af- blygð-
unarleysi þeirra manna, sem
stöðugt hrópa á meira áfengi.
Þúsundirnar, sem sjá spill-
inguna og vandræðin, er
leiðir af áfengisofnautninni
verða nú aö spyrna við- fót-
urn og taka til sinna ráða.
Það verður að fjarlægja .!yá
íslenzkri grund vald hins er-
lenda áfengisaúðmagns. scm
framleiöir og verzlar með
t - i CPramri. 6 6. bíBU). ,