Tíminn - 29.11.1953, Blaðsíða 6

€
TÍMINN, sunnudaginn 29. nóvember 1953.
272. blað.
SKlIFil
SKRAFAD
Drengileg ræða.
í útvarpsumræðunum, sem
nýlega fóru fram um varnar
málin, vakti ræða utanríkis-
ráðherrans dr. Kristins Guð
mundssonar athygli fyrir
það meðal annars, hve hún
var hófleg og drengileg. Það
var eftirtektarvert, að hann
setti ekki fram í ræðu sinni
skýrslu um, að þetta og hitt
hefði verið í ólagi og óreiðu
hjá fyrirrennara sínum.
Hann gekk til verks þannig
að segja þjóðinni að þessar
breytingar, sem hann taldi
upp, ætlaði hann að beita
sér fyrir að gera. Og hann
reyndi að bera blaka af fyrir
rennara sínum með því að
gefa í skyn, að ekki væri ó-
eðlilegt, að breytingar
þyrfti að gera eftir fengna
reynsiu, sem ekki hefði ver-
ið fyrir hendi i byrjun.
Kveður við annan tón.
Þegar allir höfðu talað,
nema þeir Guð.m. í. Guð-
mundsson og Bjarni Bene-
diktsson, hófst þáttur í út-
varpsumræðunum, sem vakti
óskifta undrun. Fyrrverandi
utanrikisráðherra og einn af
varnarnefndarmönnum
hans (G. í. G.), sem borið
hafa ábyrgð á framkvæmd
varnarsamningsins, hófu, að
rlegyr
rna.
** 8-— Prengskapur Stein-
^0 8923» — Framkoina, sem hefði
verlð eðlileg, — Óheppilegar deilur.
því * SV auðsætt virtist, fyrir- Ákæra Brov.-nell dómsmálaráSherra á hendur Trumaa heldur áfram að vera eitt helzta, umræðucfni hcims-
fram skipulega tilraun til, blaðanna. Yfirheyrziur, sem siðan hafa farið fram á regum amerískra þingnefnda, haaf aukið þetta umtal.
að koma af sjálfum sér verk Meðfylgjandi my»d er tekin af fundi öry^gisnefndar öidungadeildar, þegar ein yfirheyrzlan var að hefjast.
um, sem þeir hafa unnið, eða Ljósmyndavéium og sjónvarpstækjum hefir verið komið vel fyrir. Lengst til hægri sézt formaður nefnd-
átt að vinna og klína þeim á
aðra. Hafa þeir félagar hald.
ið þessari iðju áfram síðan'
sér til lítils vegsauka. Hafa
fyrrverandi og núverandi
flokksbræður Guðmundar í„
þeir Jónas Guðmundsson og
Jón Sigurðsson verið önnum
kafnir við að leiðrétta mis- (
sagnir og þvo sjálfa sig af |
óhreinindunum. En Guð-1
rnundur er svo óheppinn að'
Jónas teflir fram skriflegum
gögnum, er sanna að Guð- ■■
mundir fer með rangt mál.
En Jónas var lengstum skrif
stofustjóri félagsmálaráðu-
neysisins á umræddum tíma,
en Jón fulltrúi Alþýðusam-
bandsins i kaupskrárnefnd.
Hin mikla stjarna.
Eins og menn vita eru til
ztliskonar stjörnur, — þar á
meöal pólitískar stjörnur. Sú
stjarna, sem skærast hefir
skinið á himni Moggans er
vafalaust, — næst á eftir
sjálfum amtmanninum, —
Bjarni Benediktsson, fyrrver
andi utanríkisráðherra. Þjóð
inr.i hefir verið sagt það oft
ar en flest eða allt annað,
hvílík gæfa það væri fyrir
hana að hafa átt slikan
mann til þess að móta stefn
una og framkvæmdina í ut-
anríkismálum.
Nú vita það allir, að ekki
mótar íslenzki utanríkisráð-
herrann neina stefnu í
heimsmálunum. Aðalverk
hans hefir veriö og er, að
hið stóra vandamál, varnar-
málin, fari vel úr hendi. Það
er því engum blöðum um
það að fletta, að það eru
þessi mál, sem Morgunblaðið
hefir talið Bjarna eiga svo
mikla sæmd og þakklæti fyr
ir. Enda hefir blaðið sagt það
beinum orðum svo oft, að
leiöarljósið í þessum málum
hafi verið hin stóra stjarna
.— Bjarni Benediktsson.
Það var einnig bent á það
i Morgunblaðinu, og minnt á
arinnar, Jenner, rr.tð appréita hendi, því r.3 tann cr að láta þann, sem á að yfirheyra, lýsa yfir því,
hann muni scg-ja frá cannleikanum samkvæmt.
það með r.okkru yíirlæti að
þáttur annara ílokka og
stjórnmálamanna væri ekki
stór í þessum verkum og af-,
rekum utanríkisráðherr-
ans.“ í
Flokksþing
Framsóknarfiokksir.s,
er kom saman í Reykjavíkj
s. 1. vetur, reyndist ekki á
sama máii. Það gerði sam-
þykktir um gjörbreytingu á
framkvæmd va.rnarsáttmál-
ans. — Ýmsir fufltrúar þings
ins höfðu á oi ði að sam-
þykkja vantraust á utanríkis
ráðherrann fyrir mistök í
framkvæmdum vamarsamn-
ingsins. Steingrímur Stein-
þórsson forsætisráðherra
stillti til friðar. Hann kvaðst
ráða eindregið frá því að
gera utanrikismálin að poli-
tisku bitbeini. Flokkarnir
þrír hefðu staðið saman um
varnarsamninginn og' fram-
kværnd hans og þann vegg
mætti ekki rjúfa .neð van-
trausti 'á utanríkisráöherr-
ann.
Morgunblaöiö hafði auðvlt
að svar á reiðum höndum við
aðfinnslum Framsóknarflokks
ir.s. Þessar samþykktir voru
rógur vondra manna. Allt
var auðvitað í bezta lagi, og
það svo, aö smámennin öfund
uðust yfir hve vel Bjarna
hefði tekfet framkvæmdin
og forystan og nú átti að
reyna að ræna hann sæmd-
inn, bjtgj.u hi)ua skæru
stjörnu.
Sannanir úr öilum áttum.
En smátt og smátt hlóðust
upp sannanir úr öllum átt-
um um það, að mistök höfðu
átt sér stað ekki lítil í fram-
kvæmdum varnarsamnings-
ins. Mistök, sem ekki höfðu
heyrzt neínd áður. Lýsing
núverandi utanrikisráðherra
á þeim breytingum, sem hann
teldi nauðsynlegt að gera,
sannar þetta áuðvitað, þótt
núverandi utanrikisráðherra
reyndi að setja hana ekki
íram^ í ádeiluformi. —
Hi3 mikla stjörnuhrap.
Nú urðu líka þau einkenni-
legustu veðrabrigði — hið
mikla stjörnuhrap. Bjarnl
sjálfur gengur fram í því eins
og berserkur að fá að hrapa,
Bjarni Benediktsson
Guðm. í. Guðmundsson
fá að hverfa af þeim himni,
þar sem hann hafði skinið
svo skært og verið hin ör-
ugga leiðarstjarna samkv.
frásögn Mbl. Hann hefir eig-
inlega aldrei verið utanríkis-
málaráðherra, eða að minnsta
kosti engu ráðið. Allt, sem
„talið“ var skipta verulegu
máli í framkvæmd varnar-
samningsins, var borið und-
ir ríkisstjórnina og ákveðið
af henni. En ekki getur hann
um það, — sennilega vegna
þess lítillætis, sem hefir nú
gripið hann, — hver það var,
sem ákvað hvað „talið“ var
skipta „verulégu máli“. Ettir
fjóra daga sá líka Mbl. að
þetta var nokkuð óljóst, og þá
var líka þessum atriðum, sem
„talin1 voru skipta verulegu
máli og þess vegna rædd á
ráðherrafundi, breytt í þaö,
að öll mál, sem nokkru skiptu,
voru borin upp á ráðherra-
fundi. — Af því má hver mað
ur sjá, að Bjarni fékk engu
að ráða!
111 meðferð á miklum
manni.
En hrakningasaga Bjarna
Benediktssonar var ekki þar
með búin. Angar sumra mála,
er snerta framkvæmd varn-
arsamningsins, heyrðu undir
önnur ráðuneyti. Þessi mál
voru því send þeim til um-
sagnar, eða framkvæmda,
auðvitað undir yfirstjórn ut-
anríkisráðherra. En viti
menn, þessa skækla toguðu
meðráðherrar Bjarna til sín
með svipaðri áfergju og Glám
ur forðum og vegna tillits-
semi Bjarna, sem alþekkt er,
fór ekki einu sinni svo vel, að
húðin færi í sundur í miðju,
heldur hrifsuðu meðráðherr-
arnir húðina alla. — Allar
þessar raunir hefir Bjarni
þolað með sinni alþekktú skap
stillingu og án þess að segja
þjóðinni frá því. Þvert á móti
hefir hann, til þess að halda
friðnum, sagt þjóðinni, að
hann stjórnaði þessu öllu
saman. Það mátti sannarlega
ekki seinna vera að Bjarni
segði þjóðinni allan sannleik-
an um það, hvaða meðferð
hann hefir orðið að þola.
f ■'
T ~ ■
Hvað segja menn?
Þegar menn skrafa um
þetta sín á milli, vekur þetta
allt saman, í alvöru talað,
eðlilega kátínu. Þótt íslend-
ingar séu ekki brosmildir,
geta þeir ekki að sér gert að
hlægja að þessum skopleik.
Ef hér væru grínskáld hafa
þau áreiðanlega fengið hér
efni, sem ekki hefir átt sinn
líka í lengri tíma.
Hin eðlilega framkoma
hjá Bjarna Benediktssyni var
auðvitað að tala eitthvað á
þessa leið:
„Það féll í minn hiut að
hafa yfirumsjón á fram-
kvæmd hervarnarsamnings-
ins. Vegna þess, hve fram-
kvæmd þessi var umfangs-
mikil, var ekki unnt að þera
undir ráðherrafundi; nema
örlítinn hluta málanna. Þótt
einstök mál tilheyrðu að
formi til öðrum ráðuneytum,
bar ég auðvitað höfuðábyrgð-
ina. En reynsla um fram-
kvæmdir þessara mála var
ekki fyrir hendi og þess vegna
hlutu að koma í ljós mistök.
Vitanlega ber ég, sem æðsti
maður þessara mála, ábyrgð
á framkvæmdinni, hvað sem
nefndum og öðru líður, er
störfuðu undir minni “yfir-
stjórn. En nú er höfuðatriðið
að nota reynsluna af mistök-
unum. — Aðal atriðið er að
þessi mál fari vel úr hendi
framvegis og í því vil ég styðja
hinn nýja utanríkismálaráð-
herra eftir mætti.“ —
Ef Bjarni hefði talað þann-
ig, hefði hann vaxið af því.
En þannig talaði hann ekki
og þaö er leiðinlegt — og
leiðinlegast fyrir Bjarna
sjálfan. —
En þessi aðferð að reyna að
sverja af sér störf, sem hafa
verið aðalstörf hans, — og
mest umtöluð störf hans
síðustu fjögur árin, er auð-
vitað vonlaust verk. En auk
þess gerir þetta Bjarna hlægi
legan — og er vægast sagt
ekki stórmannlegt.
Lítilmannlegust þó
er sú framkoma, enda með
fádæmum, að framangreind
ræða Steingríms Steinþórs-
sonar á flokksþinginu, er
hvað eftir annað rangfærð og
síðan reynt að nota hana sem
sönnun þess, að allir og eng-
inn hafi borið ábyrgð á fram-
kvæmd varnarsamningsins.
Það, að Steingrímur bar blak
af Bjarna, er notað til að und-
ir byggja árásir á Framsókn-
arflokkinn.
Þvi er hampað í Mbl., að
Tíminn hafi á sínum tíma
haldið uppi ádeilum á fram
kvæmd þessara mála. Það er
rétt, enda er nú líka fylli-.
lega komið á daginn, að Tím
inn hefir haft rétt fyrir sér.
í samræmi við þá reynslu,
hefir nú verið ákveðið að
gera ýmsar breytingar á
framkvæmd varnarmál-
anna. Æskilegast hefði ver-
ið, að meðan unnið væri að
framgangi þeirra endubóta,
gæti ríkt nokkurt vopnahlé
um þessi mál. Þetta virðast
viss öfl ekki hafa viljað og því
Framhald á 10. S13u.