Tíminn - 29.11.1953, Blaðsíða 3

TÍMINN, sunnudaginn 29. nóvember 1953.
3
372. blað.
• Mynd sú, er hér birtist, er
af ; ferða- ~og - hestamanni,
sem heitir Kristinn Tómas-
Son,
Hvað heldur þú, að hann
sé gamall?
Hann hefir stöðvað hest
sinn og brosir á meðan hann
bíður eftir svari þínu. Gettu!
Sjötugur, segir þú.
Ekki ertu getspakur, dreng' ,
ur minn, segir Kristinn. ’
Áttræður þá, segir þú.
:Jæja, segir Kristinn, held-
ur þú virkilega, að ég sé átt
ræður? Ekki trúi ég því, að (hnnda^bar.
kvenfólkinu sýnist ég orðinn i
svo gamall! Annars skal ég’ ... . . , . .
nú segja þér, ef þú lofar að,.0® faIe§a „bll?d’ ei1 flglst
segja ekki ungu stúlkunum isamt enn a lve með þvi, sem
það, að ég er því miður 951geiast',THa°Jar “^tart
ára gamall.
Eitthvað þessu líkt komst
A vegum
tveggja
Hún er húsfreyja á Eyrar-
bakka; gift Jóni Kristni
löggæzlumanni
Karl Kristján.sson.:
þar.
4. Ingunn. —
Kelduneskoti í
gift Sigurbirni
Húsfreyja í
Kelduhverfi,
Hannessyni,
Indíana er rúmföst orðin
Kristinn að orði í'haust, þeg!
ar tai hneig í þessa átt.
söm, vandvirk, sparsöm
1 vel iátiia kona. -
Alitaf voru þessi hjón efna
lítil. En afburða hirðusemi
og hre.inlæti var áberandi
- Kristinn Tómasson er fædd híbýlaprýði hjá þeim. Greiða
Ur 19. ágúst 1858 að Hrauns | semi Þeirra við gest og gang
höfða í Öxnadal í Eyjafjarð-.andi alúðleg og ósérhlífin.
arsýslu, Foreldrar hans voru | Eftir að þau settust aö í
hjóínin Pilippía Guðmunds-Húsavík var bústofninn
dóttir og Tómas Guðmunds-' nokkrar kindur — og hestar.
son. Bj uggu þair á ýmsurn ' Alltaf síðan Kristinn var ung
stöðum í Öxnadal og Hörgár íingur hefir hann átt hest og
dal. .. , - | oftast allmarga hesta. Hann
Kristinn var heilsulítill í hafði miklu meira gaman af að
uppvextinum og átti við kaupa hesta en að láta þá úr
hörð kjör að búa í vistum hér 'eigu sinni. Ég sagði áðan, að
og þar sem léttadrengur. hann hefði ætíð veriö efna-
Mikill var þó munur á hús- íítill eða fátækur. Það er rétt,
bændum, segir hann. Minn- j nema af hestum. Af þeim
ist hann sérstaklega með jtöldu flestir, aðrir en hann
þakklæti og virðingu tveggja' sjálfur, að hann ætti oftast
bænda, sem hann var í vist- 1 yfírdrifiö. Hestamennskan
um hjá unglingurinn. Báðir hefir alla ævi verið yndi hans
reyndust honum drengir góð 0g íþrótt. Barnungur óskaði
ir. Þeir bændur voru: Hall- hann sér, að hann eignaðist'
S*f/riSSOn á iharká °| SV0 íljÓtan hest °g Þ0linn að hann fyrstan Stefán heitin*
Stefán Jónsson aiþingismað hann gæfc, hvenær sem hann GuSjolisen> kaupmann
ur á Stemsstoðum. jvildi, nðið alla menn af sér. Húsavik Hjá stefáni s<
Krisíian XÓ2r.asson.
.n
í
v’ v
eins og Kristinn
ciiiaeson, fagnaði ekki til- ! aðallega.
! steig upp í bíl og lét hest-
! ana standa í haganum. Þetta
! gerðist síðan oftar og oftar.
Enginn má við aldarandanum
Það er óviðunandi að vera
alitaf einn á ferð, þó' á heSti
sé, og hafa sífellt styttri dag
leiðir en aðrir. Hestunum
varð aö fækka. Hjá því var .
ekki hægt að komast. Og
nú í haust var svo komið, að
Kristinn Tómasson átti bara
eitt hross eftir, — bleiku
hryssuna, sem hapn á mynd
inni situr á.
Það er stórkostleg reynsla
að hafa ekki aðeins lifað
„tvenna tímana“, heldur alla
þá breytingatíma, sem yfir
þjóðina hafa komið síðan
Krístinn hóf sína lífsför. Það
þarf seiglu til þess að ganga
ekki af göflunum að lífsskoð
un og' lifsgildamati við allar
þær breytingar. En það hef-
ir Kristinn ekki gert. Hann
veiktist að visu þunglega
síðastliðið vor og hefir ekki
náð sér að fullu af því áfalli.
Það er annað mál.
Þegar við hittumst sein-
ast, það var fyrir tæpum
tveim mánuðum, — var hann
líkur sjálfum sér; orðlaginn
j í viðræðu, svaragóður og
I spaugsamur. Bilið á milli
hans sjálfs og nýja tímans
heíir á seinni árum oft orð-
ið honum að gamansefni. Hef
ir harm með því brúað bilið
ifurðu sniðuglega, og svo var
enn.
Annars er meginhlutinn af
ævi svona gamals manns
orðinn hinumeginn við
fjærstu fjöll í augum flestra,
sem dagurinn í dag tilheyrir
ioau bifreiða -sérstaklega.
Eg hefi fengið þær upplýs
,, . ... . __ , . ,, ^ . . „ , Lengi vel fækkaði hann ekki ingar hjá Hagstofu Islands,
?r - tamingamaðlir; hann, að saman hafi farið hestum sínum, þóít færri og að þegar allsherjarmanntalið
1 S 8 1 3 Sat hesta agætlega, lét þó gIa5værð og fjör, glæsi- íærri menn byrftu til hansjvar tekið í fyrra, voru á öllu
ri menn þyriti
vann þar á ýjnsum stöðum í sjaldan berast mikið á með ' r„ucri __ ;‘ ' w' " ;s 1aí7n
__. - ,■ ... mennsxa, rausn og nc,i0..igj c~. .leuaLiiu. <io íena.
nokkur ár. Kom þaðan aftur sveifium eða sviptmgum, en
skilyrðislaust, hafa
skapur, hvar
i Hörgárdal og;:áfti þar heima hiýða ____j....—...., f
um skeið. jhreinan gang, vera viðbragðs ?
Rúmlega þrítugur fer svo fljóta. 1 KOm s “v‘
Kristinn “áustur I Þingeyjar-1 Auðvitað gerði Kristinn
sýslur jog hefir átt þar heima ekki góðan hest úr hvaða
siðan. j efni, sem var. Þáð er á ein-
Árið 1892 gekk hann að skis færi. Qg hann átti mis-
:n scr aldrei, -
bezt veit
eiga Guðbjörgu Indiönu Þor-; jafna hesta, enda hafði
láksdóttur. Hún var þá rúm hann svo gaman af hestum,
lega tvítug, — þrettán árum'ao telja mátti, að allir hest’
yngri en hann — fædd 31.' ar ættu hug hans. En sá mað '
jan. 1871 að Hlíðarhaga í Ur, sem kom á bak hesti,
Skútustaðahreppi (Heiðar-jsem Kristinn hafði tamið,
býli, sem fyrir löngu er kom.kunni ekki á reiðmennsku
iö í eyði). Dóttir hjónanna'Skil, ef hann fann ekki, að
Sigurbjargar Jönsdóttur og' gengið hafði verið með til-
Þorláks Jónssonar, sem þar Sögn eftir hæfileikum hjá
bjuggu 1868—1873. ' klárnum svo rækilega, að
Kristinn og kona hans ekki þýddi að heimta meira.!
voru í Mývatnssveit þrjúj Kristinn var á seinni árum
næstu árin, eftir að þau gift talsvert lengi Tjörnespóstur,
ust, en fluttust síðan til en það er stutt póstleið. Áð-
Kúsavíkur og voru þar stutt Ur en bílar komu til sögunn-
tímabil. Næstu ár voru þau ar fór hann löngum sendi-
á ýmsum stöðum í Reykja-' ferðir á hestum sínum ýmsra
hverfi' ög' á Tjörnesi, ýmist erinda. Einnig var hann oft
í húsmennsku eða sem bú-'0g tíðum fylgdarmaður ferða #
endur. Árið 1909 'fluttust þau' manna víðsvegar urn Norður, *
austur í Þistilfjörð og bjuggu 'og Austurland, einkum þó
a,ð Flautafelli í 14 ár.. jum Þingeyjarsýslur. Hann
Árið 1923 komu þau aftur var þolgóður langférðamao- j
áð austan; bjuggu á Ketils- j ur, þó að hann væri ekki mik q
stöðrrm á Tjörnesi í þrjú ár. i]i a velli eða kraftamaður, A
Föru þaðan í Héðinsvík i Hann kunni vel að búa sig
sömu's'velt. Voru þar eitt eða að heiman og gefa öðrum
tvö ár. Fluttust því næst til holl ráð í því efni. Bjó sig
Húsavíkur og hafa átt þar snyrtilega og skjóllega cg
heimili síðan. . jentust vel öll tygi. Reiöver
Kristínn og Indlana (Guð- hans voru jafnan vel hirt, V1
bjargar nafninu var ' hún falleg og traust, og að öllu t
ekki hefnd'-Vidaglegu tali).'Sem haganlegust fyrir hest I
eignuðust fjögur börn. Börn- 0g mann.
in voru: j Þeim, sem honum þóttu <?
1. Sigurður. — Hann flutt- j reiðskussar eða ósmekkvísir ^
ist upplspmin-n, til Grímseyj- .j heimanbúnaði, sagði hann |
ar, giftist þar Kristjönu Þor- gjarnan til syndanna í háðskji
kelsdóttur. Dó þar 1937. um tón.
2. Guðrún. — Hún er hjá venjulega voru feröirnar á
foreldrum sínum í Húsavik sumrin skemmtilegar, segir
og annast þau; er ógift. Kristinn, og margur, maður^
3. Elísabet Steinþóra, — inn, sem.hann fylgdi, .ágæt^-
sem þeir fóru'
vetrarferðimi
m í krappan dans ^
og þolraunir. Réyndi þá á-jtem í-z
fyrirhyggju og útbúnað. i heldur reiö snúðugt leiðar
Oft hefir Kristinn sagt' sir.nar, þegar í þeim hvein,
mér ýtarlegar sögur af ferð-! e-ins og sóm-di manni frá
um sinum, en hér er ekki ið. öld, úr hé'stasveit.
j Islandi aðeins 15 karlmenn á
Arum saman, eítir að bíl- lífi, sem fæddir voru árið
nlr komu til sSgunnar, tók. 1858, eíns og Kristinn, eða
eftir því fyrr. Með öðrum orðum;
r bílfar,1 Kristinn var fyrir ári búinn
að ríða af sér alla þá karl-
menn, sem af stað voru
komnir, þegar hann lagði
upp eða riðu úr hlaði sam-
rúm fyrir þær.
Von er, að hesta- og íerða! Kristinn, eins o'g allir aðrir,
nn svc íó: þó aö lokum, að 1 tímis honum, að undanskild
Framh. á 9. slðu.
TlÐ
Endurminningar
Steingríms Arasonar
„Fullur af unaði — það flóði alltaf útaf. Þetta
fundu menn stundum furðulega glöggt í ná-
vist hans. Og þegar hann kom inn í herbergi
var eins og loftið breytti'st. Manni hlýnaði um
hjarta og huganum birti fyrir augum“.
Steingrímur Arason var landsþekktur mað-
ur af -verkum ‘ sínum, en þannig lýsir vinur
lians, síra Jakob Kristinsson, honum jálfum.
StEingrimur hafði hafið að rita endurminn-
ingar sínar og birtast þær i þessari bók. Eru
þær einkum frá œskuárunum í Eyjafirðinum.
Þetta er fróöleg bók um fyrri tíðar þjóðhætti
og næríærin lýsing á barnshuganum.
Margt er þar sagt frá eyfirzku fólki og eink-
um frá föður hans, Ara bónda á Þverá og
léikritahöfunði. En fyrst og fremst lýsir bók-
in bó höfundi sínum.
Síra Jakob Kristinsson ritar ýtarlega ævi-
sö;u Steingríms framan við bókina.
9
♦
Steingrímur og Káinn.
HLAÐBUÐ