Tíminn - 05.03.1954, Blaðsíða 2

■
TÍMINN, föstudaginn 5. marz 1954.
53. blað.
Stcingrímur Sigurðsson:
MáHverkasýrcing Sveins Björnssonar
Þa3 vekur gleði á þessum
tímum, þegar óheilindi og
uppskafningsháttur og sýnd
armennska ýmiss konar
vaða uppi og allt að því
ráða lögum og lofum í lífi
menningar og lista, ef ein-
hver, óstuddur af öðru en
þörf, fer að spreyta sig á að
skapa eitthvað fallegt, ein-
göngu af því hann sjálfan
langar til þess. Og enn gleöi
ríkara er til þess að hugsa,
ef árangurinn er jafngóður
eins og sýning Sveins
Björnssonar ber vitni, svo
góður, að mann rekur í roga
stanz. Hann hefir málað að-
eins fimm undanfarin ár,
hann hefir stundað sjóinn,
síðan hann var fimmtán
ára gamall, hafið hefur verið
akademía hans rétt og slétt
þrettán ár, góður skóli, sem
kennir að vinna og hjá hon
um leyst listhneigö úr læð-
ingi.
Forfeðurnir skráðu sögur
okkar án tilgerðar og tillærðr
ar tækni, og þannig ortu
menn ljóðin okkar áöur fyrr,
og þannig urðu þjóðsögurnar
til, ævintýrin, rímurnar, og
í myndlistinni útskurðurinn
og skrautvefnaðurinn — þar
réð þörfin alltaf — ekki tízka
eða skcíli, sem þótti fínn,
eða metnaður fyrir sjálfs
sín hönd. Þannig hefur góð
list orðið til alstaðar á öll-
um öldum. Lífberanleg list
er alltaf yfirlætislaus. Lista
mennirnir höfðu ekki hug-
fast, að það teldist „fínt“ að
fást við fystir, að minnsta
kosti náði slík hugsun ekki
valdi yfir þeim, þeir voru
ekki einu sinni að láta
nafns síns getið beztu lista-
mennirnir, eins og t. d. sumir
fornsöguhöfundarnir og
skáld þjóðkvæðanna, og
hver veit deili á öllum höf-
undum helgilistarinnar ís-
lenzku? Þess vegna er ekki
hægt annað en að fagna því
nú, þegar nafnlaus maður,
ólærður af liststofnunum,
eín veðraður af sjávarseltu
kemur fram á sjónarsviðiö
með listaverk, kannski
miklu frambærilegri en
margt, sem hér telst nú til
lista, einungis af því að það
er mötaö af tízkubundinni
venju og ráðandi kreddu-
kenningum. Og þegar yfir-
iætisleysiö er annars vegar
og þegar menn nálgast list-
ræn viðfangsefni af óspilltu
hugarfari og heíðarleik og
taka sér pentskúf og liti í
hönd til þess að endur-
spegla það, sem hrífur þá,
þegar þeir eru staddir úti á
reginhafi, örþreyttir af volki
og líkamlegu erfiði, eins
og þessi ungi sjómaður
Sveinn Björnsson, þá orkar
slíkt ekki óáþekkt eins og
þegar létt hafgola berst að
vitum manns eftir langætt
mollviðri.
Sveinn Björnsson sýnir
þessi fyrstu verk sín án þess
að hafa nokkurn sýndar-
stimpil eins og nám i París,
Höfn, Róm; hann skrapp í
fáa tíma í Myndlistarskólan
um fyrir þrem árum, en hon
um leiddist og hann fór, vega
nesti hans er einlæg trú á
efnið, og markið ekki að
sýnast betri í augum ann-
arra. Hann hefir unnið að
list sinni án nokkurrar til-
sagnar, að því er bezt er vit-
að, — hann hefur engan
stælt, þó aö bregöi fyrir ó-
ljósum áhrifum frá Gunn-
Myndin er af einu olíumálverkinu á sýningu Sveins Björns-
sonar í Listamannaskálanum. Nefnist það „t Hafnarfirði“.
laugi Scheving í stöku mynd
um, efnisValið er víða líkt
,hjá þeim, hús við sjó, skip
'og sjór, — en Sveinn er
greinílega persónulegur í
list sinni engu að síður.
Skipamyndir hans eru mjög
sérkennilegar, smbr. Síld-
veiðar um vetur, unnin
mynd, gædd lífi. Það er
hressandi að skyggnast um
sýninguna: Það, sem ein-
kennir hana, er frjálsleiki og
gleði, málarinn er óhindrað-
ur í leit sinni, og maður fær
það óðara á tilfinnf.nguna,
að hann sé þroskavænlegur
listamaður, en ekki fúskari.
Sveinn Björnsson
Hann kannar og uppgötvar
fyrirmyndir (mótiv) af
smekk og skjótsæi og glímir
við örðugar myndrænar gát-
ur, og honum- tekst að
steypa saman liti og form í
lifandi heild sumstaðar, þar
sem hann beitir djörfum ráð
um eins og t. d. 1 vetrar-
myndunum.
Kyrrlátur kraftur stafar
af mynd, sem hann kallar
Helgafell (nr. 19), — það er
ein geðþekkasta mynd sýn-
ingarinnar, þýðir litir, brúnt,
ljósgrænt, grátt i sjálf-
krafa samhljóm, öllu stillt í
hóf. Þetta er sönn íslenzk
náttúrustemning, sem málar
inn túlkar þar, hann hefir
lifað sig inn í ósnortinn stað
og túlkar samlifun sína sann
færandi. Myndirnar Hafnar
fjörður (nr. 52), Suður með
sjó (nr. 55) og Frá Þingvöll-
um (nr. 56) eru minnisstæð
ar; málarinn hefur glætt við
fangsefnin ómengaðri til-
finningu fyrir íslenzkri nátt
úrufegurð, þessi málverk
virðast gerð af hugsýni og
innri sjón. — Myndir Sveins
eru misjafnar að gæðum,
eins og gefur að skiija, en
hann kastar ekki til þeirra
höndum, þar er hugur og
hjarta á bak við. Sumstaö-
ar skortir drátthagleik, en
litagjöfin vegur ótrúlega
upp á móti þetrri vöntun,
hún er fersk og furðu fjöl-
þætt. Sveinn virðist enn
ekki smitaður af neinni á-
kveðjinni stefnu — enn er
hann ósnobbaður — þó eru
myndirnar hvorki náttúru-
eftirhermur né staðnaöar
glansmyndir, þær eru sjálf-
stæð málverk með ákveðið
og karlmannlegt form eins
og hönd sjómannsins, en tak
ið er hlýtt. Málarinn skynj-
ar meiri hlýleik í hafinu og
hreggbörðum ströndum
íslands en almenn sjón eyg-
ir.
Margar myndanna eru frá
Hafnarfirði og grennd, höfn
in, garðarnir og hraunið og
lítil húsin í ýmsum litbrigð-
um, ýmist vafin skrúða sum
ars eða vetrar, allt eru þetta
hugleikin viðfangsefni mál-
aranum, og alstaðar þar
kemur í ljós meginstyrkleik
ur Sveins, mótiv-valið og
næm iitakennd.
Ef menn eins og Sveinn
spryttu hér upp á fleiri lista
sviðum nú, þá má vænta heil
brigðs gróðurs i andlegu lífi.
Þessi nýi málari er ekki fú-
inn í rótinni.
3. marz 1954
Aflaíróttir
(Framhald af 1. Bíðu.) .
kvöldi. Þrír bátar þar eru að
fara á loðnuveiðar.
Langsótt loðna.
Þegar blaðið átti tal við
Akranes í gærkvöldi, voru bát
ar þar í óðaönn að beita loðnu,
sem þeir höfðu fengið' frá Þor
lákshöfn. Var hún flutc á bíl -
um til Reykjavíkur og þaðan
á bát. Veðurspáin er heldur
. ill, en þó voru bátarnir farnir
að taka bjóðin á ellefta tíman
um og róðrartíminn var ki.
hálftólf. Ekki fengu þó allir
næga loðnu, sumir þó á alia
línuna en aðrir að nokkru.
Afli bátanna var góður í
gær en nokkuð misjafn, yfir-
leitt frá 5—11 lestir.

Gætiö varúöar
í umferöinni
Þetta er vél
sem treysta má, hvort heldur hún er notuð til sjós |
eða lands. Sem trillubátsvél tekur hún flestum hér |
þekktum vélum fram, er AFAR sparneytin, gangörugg |
og er sett í gang með SVEIF köld. Til lands er hún |
mjög hentug fyrir súgþurrkun. Hún brennir HRÁOLÍU
og er því eins hættulítil og framast má vera.
Þá er hún framúrskarandi sem smárafstöð, ca. 5—6 «
kw. --- Talið við umboðsmanninn, og kynnið yður
umsögn hinna mörgu, sem reynt hafa og þekkja þessa |
JUNE-MUNKTELL-vél af margra ára reynslu.
Jyne-§¥iunkteIS
Iiin Isndskuima vól, livori
heMiit’ «31 s.ijós cöa lands.
Ý ELZTA VÉLASÖLUFIRMA LANDSINS. |
| TÚNGÖTU 7. — STOFNSETT 1897. — REYKJAVÍK. |
| SÍMAR: 2747 & 6647. |
2-TAKTS m arinmot
nóen
Kvenkápur, fallegar og vandaðar, mikil verðlækkun.
Álnavara, ýmiss konar, t. d. tvisttau frá kr. 6,00. Laka-
léreft 1,60 br. kr. 20,00. Kiólatau frá kr. 10,00, og ýms-
ar aðrar vörur með tækifærisverði.
Klæðaverzlim
Assdrésar Andréssonar h. f.
SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSi
Jarðarför mannsins míns,
HALLGRÍMS BENEDIKTSSONAR,
stórkaupmanns,
fer fram frá Dómkirkjunni mánudaginn 8. marz
kl. 2 e. h. Húskveðja frá heimili okkar, Fjólugötu 1,
hefst kl. 1,10 e. h. Þeir, sem viíja minnast hins látna,
eru beðnir að láta góðgerðarstofnanir njóta þess.
Áslaug Benediktsson.