Tíminn - 04.07.1954, Blaðsíða 5

146. blað.
TÍMINN, summdaginn 4. júlí 1S54.
0
Sitnmsd. 4. júlí
Höggsteypan
Yngstu og nýstárlegustu trúarbrögh heimslns:
Veröur Winston Churchill dýrlir
Asíu eins og Victor Hugo er þei
Eins og kunnugt er hafa
Þjóðviljinn og Frjáls þjóð
reynt að gera mikið veður út
af því öðru hverju, að hingað
skuli vera f lutt hollenzk
höggsteypa til húsagerðar
fyrir varnarliðið. Þetta er orð
að svo, að verið sé að flytja
inn grjót og vatn frá öðrum' j
iöndum. Það ætti þó að vera
flestum kunnugt, að megin- j j
•>—»
(
v.“.r
bæ: i;
rrvustsri
Fyrir fáum áratugum síðan risu upp ný trúarbrögð í
Indó-Kína, er nefnast Cao-Daisminn. Áhangendur
þeirra eru langflestir í Cochin-Kína og hafa þeir raun-
verulega myndað þar sérstakt ríki, er nær yfir Iandsvæði
með nær tveimur milljónum íbúa. Blaðamenn, sem hafa
ferðazt undanfarið til Indó-Kína, segja, að hvergi sé
stjórnað þar betur en á yfirráðasvæði Cao-Ðaistanna
eða andstaðan gegn kommúnistum eindregnari og betur
skipulögð. í eftirfarandi grein segi'r enskur blaðamaður
frá,heimsókn sinni í ríki Cao-Daistanna.
verðmæti steinsteypu hér á .__________________„________t__________________
landi er ekki fólgið í grjóti
Sem stendur cr Cao-Daisminn um sínum og að fasta tíu daga í
nýstárlegustu trúarbrögð heimsins. hver;um mánuði. Til þess að hressa einhver vera á hestbaki, sem einna
Það eru þrjátíu ár, síðan þessi enn betur upp á reglusemina v&r helzt minn'i mig á styttuna af
trúarstefna kom upp, og hún spann allur herinn skuldbundinn til græn Cromwell T-ondcn.
ar þætti úr kristinni trú, Búdda- metisáts.
Únistar og fylgifiskar þeirra trú, Konfúsíusartrú og Taotrú. Nú Ég spurði með eða móti hverjum Innan dyra £at þó að líta enn
Séu með Ónot Út af þessari J er þessi nýja trú sem óðast að herinn berðist. Cao-Daistarnir eru furðulegri myndir. Leiðsö;;umáðiir
ráðstöfun eins Og Öllu öðru j breiðast út frá Indó-Kína yfir Suð- harðir andkonunúnistar, og bessi minn sagði mer, að tær þrjár ver-
verxi. s
á sð-a.
TT’f
á: .
ir
I
íjórum risavöxnum ormum. Þeir
, tveir, sem sneru böfðum sínum
niður, táknuðu illa anda, en hinir,
er upp vissu, táknuðu sál hins góða.
Furðulegast af öllu var þó helgi-
táknið upp af altarinu. Það var
risastór glerkúla, blá að lit og
dauflýst, er virtist svífa í lausu
lofti. Út úr miðri þessari kúlu
starði risastórt auga. Biskupinn
gulir hvíslaði að mér, að þetta væri heigi
iverir tákn trúarinnar og táknaði sái
allra manna í háloftum alheims-
srrja, ?5 þes.si ins. Mér sýndist þeíta mest minna
ksíni a; ölíum mig á kringlótt fisksau:a, en nú
ú-tir .' . í i n, “á var ég reiðubúinn að hitta sjáifan
þeirra Victor Huga, en í stað þess bauð
. ft'V biskupinn mér te.
■í u
óir,
;-ar
og vatni heldur vinnu manna
og véla svo og erlendu stein-
limi, notkun timburmóta o.
s. frv. Út af fyrir sig er það
ekki undarlegt, þó að komm-
ícr.-.a byg_ ingariistarinnar. Turn-
arhir tveí:- ir.inh.u einna heizt á
xómversk-kaþólska kirkju, dyrnar
voru kínverskar og súiumar goi.n-
eskar. Með báðum hliðum bygging-
arinnar voru mik'ir síeinbGgar á
ljónsfótum • og uppi á bakinu var
ur,
em væru sýndar að skrifa á
1 sambandi Við framkvæmd austur-Asiu. J einkaher þeirra hefir ekki öðru hlut
varnarsamningsins. En and- j Mér hafði verið tjáð, að aðal- verki að gegna en verja landssvæði
Staða annarra í þessu máli | stöðvar Cao-Dai trúarbragðanna það, sem þeir eiga yfir að ráða.
hlýtur að vera byggð á ein-1 væru í Tayninh, fimmtíu mílum Engu að siður heyrir herinn undir Yat Sen, kínverskur foringi
hvers konar misskilningi, ef' fyrir norðan Saigon, svo að é.
nokkra slíka andstöðu'
Hann útskýrði nú að nokkru
fyrir mér tilgang trúarbragðanna.
Markmið þeirra væri að sameina
í einni trú trúarbrögð vestrænna
þjóða og austurlandabúa. Cao-Dai
sagði hann að merkti hin æðsta
vera og táknaði það anda trúar-
innar. Hann sagði mér, að Cao-
Daistar tryðu á ást alheimsins,
bræðralag mannanna, kærleik til
allrar skepnu og umhyggjusemi
við gróður jarðarinnar. Mikill þátc
ur í trúarbrögðum Cao-Daista eru
skriftir dýrlinga gegnum prestana.
veg; inn í fordvxinu, væru franski Sagði hann mér, að þannig öðluð-
rithöfundurinn Viotor Hugo, Sun ust þeir mikla þekkingu um fram-
og
á- Bao Dai keisara.
kvað að fara þangað og reyna að
kynnast beim.
Það var óbærilegur hiti, þegar
við ókum út úr Saigon í áttina til
okkar hossaðist og skrölti á óhrjá- I um og framhjá ófullgerðu munka-
legum veginum. Landið, sem við
ókum um, virtist óræktað og bænda
býlin í niðurníðslu. Mér var sagt,
að þetta væri utan hættusvæðis-
ins, en engu. að síður var ég miklu
rólegri að hafa vel vopnaðan sam-
fylgdarmann og að vera í bílalest.
Samt var auðséð, að hér höfðu
ekki verið neinar skænir við Viet-
minh. Ekki var hægt að segja, að
menn yrðu svo mjög varir við toll-
skoðun eða vegabréfaeftirlit, er
komið var í ríki Cao-Daistanna.
Það var fremur hægt að segja, að
maður yrði var við breytingu á
um
er að ræða í raun og veru.
Þótt svo kynni að fara,
sem ekki þykir líklegt, að
hús úr hinni hollenzku högg
steypu yrðu dýrari en önnur
steinsteypt hús, getur það
varla skipt íslendinga miklu
máli, þar sem Bandaríkja-
menn bera allan kostnað af
þessum framkvæmdum.
Kostnaðurinn virðist vera
þeirra mál en ekki okkar.
Það væri hins vegar fylli-
lega athugunarefni, ef vinna
sú, sem keypt er í Hollandi,
yrði til þess að taka atvinnu
frá íslenkum mönnum, sem
ella gætu unnið tilsvarandi
verk við steinsteypu hér. En
um þetta er alls ekki að ræða.
Hér á landi er nú næg at-
vinna, og margir hafa meira
að segja áhyggjur af því, að
vinnuafl kunni að verða dreg
ið um of frá atvinnuvegunum
og þeim verkefnum íslenzk-
um, sem nauðsynlegt sé að
vinna að. Sérstaklega virðast
nú vera svo mikil verkefni
fyrir iðnaðarmenn, þ. á. m.
múrara og trésmiði, að þeir
. hafi. ekki undan að sinna
þéim. Það virðist beinlínis
vera skortur. á byggingariðn-
aðarmönnum eins og sakir
standa, og er þeim það bezt
kunnugt, sem nú hafa hús
byggingar með höndum fyr-
ir sjálfa sig eða aðra. Það
virðist því ekki geta gert is-
lenzkum þyggingarmönnum
neitt til nú, þótt sá hluti
byggingarvihnu, sem hér er
um að ræða (gerð höggsteyp
unnar) sé leystur af hendi
erlendis. Og ekki væri betra
að flytja inn útlenda verka-
ihé'nn til að vinna þetta verk.
Flestir háfa verið á einu
máli um það undanfarið, að
innflutning útlendra verka- ingu venjulegra steinsteypu-
sagði hann rnér, að væru dýrling-
ar Cao-Daista, eða sendiboðar.
Inni í musterinu voru skreyting-
Næsti áfangastaður var böfuo-
borgin Tayninh. Ef til vill er helzti
mikið í lagt aö kalla það höfuð-
borg, því að hér var ekki um ann-
að en smáþorp að ræða. Við ókum arnar enn litskrúðugri. Með báð-
landsvæða Cao-Daistanna. Bifreið | hjá lágum húsum með rauöum þök um hliðum stóðu háar marmara-
súlur umvafðar risavöxnum dreka-
klaustri, um leiö og við ókum upp myndum.Eidrauðar tungur þeirra
tíðina. Victor Hugo sagði hann, a3
Nguyen Binh Khiem, sextándu- væri öllum meiri skriffinnur gegn-
aldar skáld frá Vietnam. Þeir þrír um þessa dávalda, og ættu Cao-Da
istar ellefu þykk bindi, er hann
heíði þannig ritað.
Ég spurði hann, frá hvaða dýr-
iingum f’eiri þeir hefðu nýlega
heyrt. Hann skýrði mér frá því,
að Cao-Daistar stæðu í nánu sam-
bandi við Chateaubriand og Jó-
hönnu frá Arc. Þá höfðu þeir ný-
að .musterinu. sleiktu súiufæturna, sem þeir vöfð-
| ust um í skærgrænum. lit. Loftið , iega fen;ið skiiaboð frá Roosevelt
Ofan viS höfuðborgina gnæfði var fölblátt og gert úr milijónum forseta, George Washington og
hið helga fjall þessara trúarbragða smáspegla,1 er blikuðu og endur- Gandhi.-
yfir sléttuna. Þessa. dagana var vörpuðu tirtu ljóssins á undra- Shakespeare kvað biskupinn vera
fjallið á valdi Vietminh — án efa verðan hátt.
djöfulsins í augum Cao-Daista. j

Nú tókst mér að afla mér nokk- ' LeiðsögumaSur misa, sem
urrar vitneskju um þessi trúar- framt var biskup Cao-Daista, skýrði
brögð Leiðsögumaður minn sagði fyrir mér, að hinir níu pallar, er
mér, að trúarliöfundurinn, og fyrsti risu hver af öðrum inn gólfið upp
páfi Cao-Daista hefði verið Viet- að altarinu, táknuðu hin níu stig
nambúi, Le Van Trung að nafni. í pres^aveldi Cao-Daista. A3 lok-
Hann hafði búið í Cholon, þar um sýndi hann mér tignarsæti
andrúmsloftinu. Hér virtust akrarn sem hann lifði frekar svallsömu páfans. Það niinnti mig miklu frem
ir frjósamir og vel ræktaðir. Húsin lífi. Hann var auðugur maður, og ur á nöðrubæli. Það var gert af
voru sterkleg og vel reist. Eitt- aðalnautn hans var að reykja ó- __
hvað tíu milum innan við landa- píum. En árið 1925 hafði honum | sfc
masrin ók bifreið okkar gegnum birzt Cao Dai, hin æðsta vera. Frá ’ ^
hátimbrað hlið. Hinn Cao-Daiski þeirri nótt var Le Van Trung, þessi j ' 5
fyldarmaður minn og túlkur sagði forfallni ópíumneytandi, sem ann-
mér, að þetta væru aðalherstöðv- ' ar maður.
arnar. Eftir þessu að dæma áttu j Hann hlýddi Cao Dai, yfirgaf
hinar tvær milljónir játenda þess- ^ borgina og stofnaði þessi nýju trú- j
ara trúarbragða yfir 20.000 manna ' arbrögð f Tanyninh. Fylgismönn-
liði að ráða. 1 um hans fjölgað'i skjótt. Árið 1934
j lézt Le Van Trung, eða afholdg-
Tse ofursti kom á móti okkur til aðist eins og Cao-Daistar segja.
að bjóða mig velkominn. Eftir mik- ^ Núverandi páfi er hans heilagleiki
ið bugt og beygingar og blessun- ^ Pham Cong Tac. Við ókum fram
arorð bauð hann mér inn í aðal- hjá heimili hans í einu úthverf- J
stöðvarnar, ekki til að líta á kort anna. Það var snoturt hús, kallað
sín yfir orrustusvæðin, heldur til Tri Hue Cung, sem merkir höll,
frábæran að rita gegnum presta
Cao-Daista, og væri hann fjórði
■jafn. æ'ðsti dýrlingur þéirra. Þá heföu
þeir einnig tekið' Winston Churc-
hill í lielgra manna tölu og væntu,
að' slíkt myndi verða til mikillar
blessimar fyrir brezka heimsveldið.
Ég spurði biskupinn um fram-
tíðina: — Eftir tuttugu ár verður
FramhaJd á 6. síðu.
Sögufrægasta hús Bandaríkjanna
að drekka með sér kaífibolla.
hins skínandi anda. Allir fylgdar-
Ofurstinn sagði mér, að herskipu menn mínir lutu því í lotningu.
lag þeirra væri mjög svo lýðræðis- j
legt. Hinum óbreyttu hermönnum j Musterið, sem er dómkirkja Cao-
og liðsforingjunum væri goldið Daistanna, er sérkennilegasta bygg
sama kaup. í aðalstöðvunum yrðu ing, sem ég hef nokkurn tíma séð.
þeir að lifa afar kyrriátu lífi og j Það minnti einna helzt á furðu-
væru skuldbundnir til að sofa sex j lega samsuðu úr teikningum Walt
nætur í hverri viku í skrifstofun-1 Disneys, ísköku og abstrakt mál-
manna beri að foröast og því
hefir verið stefnt að því að
fækka útlendum verkamönn
um við hernaðarframkvæmd
ir hér á landi.
Það er að vísu kunnugt,
að einhverjum iðnaðarmönn
um detti í hug sá möguleiki,
að gerð höggsteypuhúsa
kunni að verða tekin upp
framvegis hér á landi að ein
húsa. Um þetta liggur þó ekk
ert fyrir nú, og fráleitt er að
gera ráð fyrir, aö höggsteypa
Og þó að svo yrði, er engin
ástæða til að ætla að íslenzka
iðnaðarmenn þurfi að skorta j!
verkefni á næstunni. Þvert
ryðji sér til rúms hér nema á móti mætti ætla, að það
því aðeins, að hún reynist ó- j gæti orðið til að örva bygg-
dýrari og hagkvæmari en ingarstarfsemi og auka þann
önnur steinsteypa, og það svo
að verulegu muni. En ef svo
reyndist, að hér væri um nýj
ung að ræða, sem gæti lækk-
að byggingarkostnað hér á
hverju leyti, sérstaklega, ef (landi, er vitanlega ekki stætt
farið yrði að framleiða högg á því að vera á móti slíkri
steypu innanlands, og að nýjung frekar en öðrum nýj
við það yröi þá e. t. v. í fram' ungum í sambandi við aukna
tíðinni minni vinna fyrir iðn ' tækni, ef breytingin getur
aðarmenn en nú er við bygg orðið þjóðinni til hagsbóta.
ig atvinnu iðnaöarmanna,
ef höggsteypan yrði til aö j
gera ýmsar byggingar ódýr- j
ari. Það er því síður en svo f
ástæða til þess að amast við j Mynd þessi er af Indepeiidence Hall í Philadelphía, en þar
höggsteypunni, heldur ber | var sjálfstæðisyfirlýsing Bandaríkjanna birt 4. júlí 1776,
að fagna því, að hún skuli j en sá dagur hefir síðan verið þjóðhátíðardagur Bandaríkj-
reynd hér á landi, því að I anna. Independence Hall var 1776 ein af veglegustu bygg-
vissulega hefir verið oflítið I ingum Bandaríkjanna. Nú er Independence Hall eign ríkis-
gert að því að leita nýrra úr, ins og e-u geymdar þar ýmsar minjar varðandi sögu sjálf-«
ræða í þessum efnum. I ' __ stæðisbaráttunnar.