Tíminn - 21.09.1954, Blaðsíða 5

gll. blaff
TÍMINN, þriðjudaginn 21. september 1954.
5
t»riðjud. 21. sept.
Afgreiðslubann og
aukaskattur á
jeppa
ERLENT YFIRLIT:
„Bráðaþeyr“ og
þöglir einsetumenn
Itætt um Síakg'remsi hismar isýjii sög'n Ilja
Elircnburg, sem Iiefst í Tímamim í ilag
Það, sem gerir þessa stuttu sögu, burgs, Bráðaþeyr, þegar orðið fyrir
sem kom út í Moskvu fyrir nokkr- töluvert harkalegri gagnrýni, en það
um mánuðum, merkilegasta er sú er auðséð, að farið er mildari hönd
staðreynd, að hún er skrifuö af IIja um hann og varlegar í sakir en gagn
Við’skiþtámálaráðuneytið Ehrenburg, menningarlegum sendi- vart þeim stéttarbræðrum hans, sem
leggur enn blátt bann Við herra sovétstjórnarinnar til vestur- minna eiga undir sér.
því, að jeppabifreiðar þær, ianda. I Sá, sem les þessa nýju bók Ehren
sem koninar eru til landsins,1 Bakgrunnur bókarinnar er á
bg innflutningsyfirvöid hafa þessa.leið: * árunum .f lr heims
.... styrjöldina hertist greiþ kommún-
veitt bændum leyfi fym, istaflokksins mjög um menningar-
verði afhentar ’
burgs, hlýtur að undrast 'hve gagn-
rýni hans er augljós en þó meistara-
lega vafin tvíræðum hálfkveðnum
vísum, er sýna áhrif atburðanna,
ekki sizt fjóra fyrstu mánuði þessa
árs, í skýru ljósi. Önnur hver setn-
ing bókarinnar er afhjúpuð. Stund
um kemur hún fram í hliðarsetning
STALIN
kverkatakið hert
kaupendum. jjj sovétþjóðanna og varð að sann-
Mun nú svo komið, að tugir kölluðu kverkataki. Harðari reglur
þessara bíla liggja hér í voru settar um gerð allra andlegra
geymslum eða undir beru verka, og tíðar hreinsanir, einkum
lofti og bændur sem komu meðal rithöfunda sýndu, að reglum um, svo sem „Nýju húsin, sem þola
gagngert til að’ sækja þá, Þessum varð að 1 einu °s öllu- varla að sýna ömurlcgt yfirbragð
. , . . , . . .. | sitt í dagsljosinu", eða : „Korotojev
hafa verið rekmr erindis- j,- jir einsetUmenn. 'er skynugur maður, heldurðu ^ð
leysu heim aftur, þótt þa van . Rithöfundar j sovétrikjunum áttu hann segi opinberlega það, sem
hagi mjog um þessi nauðsyn því aðeins um tvær leiöir að velja, hann meinar í raun og veru.
annað hvort semja verk sín eftir
legu tæki til haustverkanna.
Þjóðin er búin aö leggja út forskriftinni frá áróðursmiðstöð rík Tuttugasta og fyrsta öldin.
dýrmætan gjaldeyri fyrir
þess! tæki, og svo eru þau lát
in liggja notkunarlaus undir
skemmdum mánuðum sam-
an, allt samkv. fyrirskipun
viðskiptamálaráðherra, sem
lét það vera sitt síðasta verk
£;ð herða á afhendingarbann
inu, áður en hann fór til út-
landa.
í Reykjavílcurbréfi Morg-
unblaðsins á sunnudaginn
var má svo sjá, hver er til-
gahgujr Sj'álílstæð'fsflokksins
með þessu furðulega afhend-
Jngarbannl. Það á umfram
allt að skella aukaskatti á
jeppana hliðstæðan skatti á
isins eðá þegja. Fleiri og fleiri af En höfuðáhrezluna leggur höfund
beztu höfundum Rússa hafa á síð- urinn auðsjáanlega á það að draga
ari árum gengið í hina þöglu sveit, fram þær orsakir, sem lama sálar-
sem sovétblöðin kalla venjulega líf sovétsfólksins, og gera þaö að
„moltchalniki1, þ. e. hinir þöglu ein gamalmennum á unga aldri. Hann
setumenn“. . lætur skína í það, hvernig eölis-
Almenningur, sem las bækur eða gott og einlægt fólk þrúgast og spill
sótti leikhús, fékk því að eins í ist undir fargi hins kerfisbundna
hendur bókmenntir og leikrit, sem lífs, og að hlutverk hinna sönnu
gerð voru eftir forskriftinni. En þar listamanna sé því að setja ljós sitt
kom loks á síðustu árum Stalíns, að undir mæliker, geyma verk sín „tutt
þess tóku að sjást merki, að fólkið ugustu og fyrstu öldinni". Hann
lét sér illa lynda þessa þvingun. bendir á, hvernig hinar lærðu og
Nýju bækurnar seldust æ verr, og fyrirskipuðu lífsvenjur eyðileggja
MALENKOV
opnaður öryggisloki
STÓRT OG SMÁTT: A
Fjárskiptum lokið
Á þessu hausti verða fluttar
12 þúsundir Iíflamba inn á
f járskiptasvæðið austan Rang
ár og er fjárskiptunum vegna
mæðiveikinnar þar með talið
lokið. Búið er að flytja sam-
tals um 200 þúsundir lamba
inn á f járskiptasvæðin á Norð
urlandi, Vesturlandi og Suöur
landi, og hefir flest verið flutt
mjög langar leiðir, oft sjó-
leiðis. Nú eru liðin 10 ár síð-
an gerð voru fjárskiptin á
svæðinu milli Jökulsár á Fjöll
um og Skjálfandafljóts, noirð
an Mývatnsgirðingar, og 13 ár
síðan fjárskiptin voru gerð í
Reykjadal, hið fyrra sinn. Áð-
ur var gerð minni háttar til—
raun til fjárskipta á Heggs-
staðanesi í Húnavatnssýslu. —
Á komandi árum munu fjár-
skipti þessi hin miklu verða
talin til merkilegustu viðburða
í atvinnusögu íslendinga fyrr
og síðar, enda eru þau einstök
í sinni röð, og hefir fram-
kvæmd þeirra gengið miklu
betur en ætla mátti í önd-
verðu. Um endanlegan árang-
ur f járskiptanna er of snemmt
að gera ennþá, eða hvort tek-
ist hafi að útrýma mæðiveik-
inni úr landinu. En bændur
á mæöiveikissvæðunum, sem
fyrir áratug eygðu enga ör-
ugga leið út úr vandræðum
! i sínum, hafa nú fengið nýjan
fjárstofn og með honum nýja
von.
burg óskýrt. Þá gátu á lesandinn,
en hún virðist auðráðin.
Bókin er komin út, og IIja Ehren-
Reknetasíldin
Eins og kunnugt er varð
herpinótasíldveiöin fyrir Norö
leiksýningar fengu fáa áhorfendur, meðfætt skyn manna á lífssannindi , . ...
nema eldri eða sígild verk væru á og lífsviðhorf. Þetta verður þegar vegna^mn le£flr_lmtur
boðstólum. augljóst í upphafi sögunnar, er hann
lætur greindan, sanngjarnan og heið
Öryggisloki opnaður. arlegan mann neita því á opinberum !
Útlitið í menningarmálum Sovét- fundi og í fullri alvöru, að ást til burg er enn lítt áreittur sem „frið- ^
fólksbílunum, hvað sem það nkjanna var þvi orðið ískyggUegt „annars manns konu“, geti átt sér arpostuli a ferðalagi* en allt bendir m-iandi í sumar ein sú allra
kostar Termarn-ir wm knmn þegar fyrir dauða Stalíns. Hinir stað í lífi sovétborgarans, þótt hann til, að honum mum ekki veita af rýrasta, sem sögur fara af. Síð
Tr e„, tllSn’, !So SS nýju valdhafar litu með kvíða á ÞJáist sjálfur af slíkri ást á sömu Þeirri brynju og ósynt, hvort hun, ara hIuta ágústmánaðar þótti
4 slenna befr eía mðo ! hessa hróun’ Fólkið virti^ vera að ctundu' dUgl horað «ta líklega út með veiði í rek-
að Sleppa, þeir eiga að blða, verða ónæmt fyrir nýjum áróðurs- Þótt Ehrenburg hafi nú ásamt en aðnr sovethofundar hafa Þ°la3,net á Húnaflóa cg fóru marg
unz Sj alf stæðisflokkurinn öjdunlj þær hrinu ekki á fólkinu. ýmsum vinsælum höfundum í Sovét til þessa, og þegar hann lætui sogu-i ... hanfrað en áranenr
hefir neitt allra bragða, sem Þær megnuðu ekki að glæða neinn ríkjunum, sem þagað höfðu um hetjuna, hina hremhjortuðu Lenu, F ^
hann ræður yfir til að koma' hugsjónaeld. Bókmenntirnar voru skeið, meðan kverkatökin voru hörð fordæma mann sinn sem tilfmn- _ t 1 se e B n. Hins tegar
skattinum á.
Röksemdafærsla Mbl. fyrir,
því, að l’étt Sé-aö skattleggja liafai Rússlands til þess ráðs að Zorin, Gorodétzskij og Vera Panova
gefa svolítið eftir, opna einn öryggis eru þeir þo flein, sem enn vigjast læKnamaJsnrs næ6a
komnar á öngve^u ust, tekið til máls á ný, eftir að ingalausan og ómannúðlegari durg,, hefn’ reknetaveiðin í Faxafloa
Eins o°' jafnan fyrr gripu vald- greipin linaði á taki sínu, svo sem vegna þess að hann hefir snúizt gengið vel það sem af er, og
sem auðsveip kringla í áttaskiptum ' er „Faxasíldin“ sögð bæði stór
0_______________, _______________________ . • - - „ Moskvu, er og fe|j aj þessu sinni. Talið
| loka. Reynt var að koma rithöfund þögninni, þar á meðal Katéjew, ekki um það að villast, að hofund- : jlefir verið enn, að síldin væri
jeppana er þó enn furðulegri.
Hún er á þessa leið:
„Engu minni þörf er á ekki lengur
neina hættu í för með
fólksbílum í bæina en jepp- ^ sér að lýsa „sovétlífinu eins og það
tnn til sveita. Á því er eng- ; er“. Þetta var haustið 1953, og það
lunum í skilning um, að það hefði Fadéjew og Fedm. Við utkomu þess ui nn stimplai bhnda auðsveipm vuð ; að færa sig inn eftir flóanum,
ara verka hefir tjaldið lyfzt lítið eitt valdhafana i Kreml fynrlitlegt at- . biartsvnustu er enn
en þess sjást nú glögg merki, að hæfi, sem ekki sé samboðið heiöar- , f
greipin sé að herða tak sitt á ný
mn munur.
Gjafir eru bændum gefn-
ar. Það má að vísu segja, að
fólksbifreiðar atvinnubíl-
stjóra hafi sérstöðu meðal
fólksbifreiöa í kaupstöðum
og annars staðar, en aö þeim
fráteknum gegnir að sjálf-
sögðu allt öðru máli um jeppa
og fólksbifreiðar. Jeppar
bænda gegna alveg sama hlut
verki fyrir atvinnuvegi lands'
ins og vörubifreiðar, og það
verður að teljast alveg óverj
andi að skattleggja þá meira.
Jeppinn er nú mörgum
bændum aðaldráttartæki og
flutningatæki. Hann er not-
aður til sláttar, til aö draga
margvísleg heyskapartæki og
heyvagna að hlöðu. Hann er
látinn knýja súgþurrkunar-
tækin, flytja mjólkina og
aðrar afurðir og vörur frá
fcúi og að, svo að eitthvað sé
nefnt. Á Austurlandi hefir
jeppinn stytt vikugöngur um
helming, og víðar nota
gangnamenn jeppana til mik
ils flýtis. Jeppinn er víða
orðinn meðal þörfustu bú-
tækja bænda. Og svo' lýsir
Sjálfstæðisflokkurinn yfir, að
sama máli gegnf um jeppa
og fólksbíla. Það er fróðlegt
fyrir bændur að heyra slík-
an vitnisburð Sjálfstæðis-
flokksins og minnast þess, að
fyrir aðgerðunum stendur við
skiptámálaráðherra, sem
var einmitt um sama leyti, sem Ilja og færa allt í sömu skorður og 1948.
Þess hefir verið getið til, að það
sé einmitt vissan um þetta, sem
hefir .rekið á eftir Ehrenburg að
koma bókinni út sem fyrst, því að
margt ber því vitni, einkum í seinni
hluta hennar, að hún er skrifuð í
jkapphlaupi við tímann. í raun og
Ehrenburg skrifaði grein, sem mjög
var umrædd í blöðum vesturlanda.
Þar hvatti hann rithöfunda ákaft
til að skrifa „heiðarlegar* bækur og
tala hið sanna mál andagiftar og
innblásturs án þess að binda sig
um of við forskriftir.
legum og frjálsum mönnum. Og fariff að dreyma um síld í Hval
það er nógu skýrt sagt til þess aö firði. Sumir segja, að nú megi
rússneskir lesendur skilji. Bráða- j eiga von á Hválf jarðarsíld-
þeyr er spegilmynd lífsins í Rúss- j inni úr því að Hæringur sé
landi í dag, sjálft sovétlífið séð inn- '
án frá.
Þessi grein var vel séð af vald- ; veru hefði bókin alveg eins vel getað
höfunum, því að hún virtist stuðla ' heitið: „Fuglar í búri“, eða eitthvað
að þeim tilraunum stjórnarinnar að þess háttar. En þó er sagan leys-
beina höfundunum leið af þeim öng j ing — bráðaþeyr, og óhamingju-
vegi, sem bókmeniftirnar voru á. sömu elskendurnir fjórir lifa bá
Uin einlægni Ehrenburgs þótti hins' leysingu. Stíflurnar bresta og ísinn
vegar þó nokkur vafi, og þeir höf- ' leysir fyrh’ hita og þunga sannra,
undar, sem hlýddu kalli hans þegar
í stað, munu fæstir hugsa með þakk
læti til hans núna, því að þessum
fyrstu tilraunum þeirra á-.vegi frels
isins var mætt með kuldalegri gagn-
rýni stjórnarvalda, og hafa margir
þegar fengið bannfæringu. Þess er
rétt að geta hér, að í Sovétríkjunum
er ekki um ritskoðun að ræða, áður
en verk eru prentuð, en áhætta höf
undarins er því meiri, því að eftir
á er engrar blíöu að vænta.
Varlegri gagnrýni.
Að sjálfsögðu hefir saga Ehren-
mannlegra tilfinninga, en hvers.
Knattspyrnumót
Austurlands
farinn. Hann var sem kunnugt
er fenginn hingað vegna Hval
fjarðarsíldarinnar á sínum
tíma, en síðan hefir verið dauð
ur sjór í Hvalfirði. Nýjustu
sildarfréttir eru þær, að Aust-
fjarðabátar hafi fengið góðan
síldarafla í reknet á hafi úti
eða á svipuðum slóðum og er-
lend skip ýmissa þjóða hafa
verið að veiðum. Því fer svo
sem fjarri, að síldin sé horfin
Nú, þegar keppnimii er lokjár sjónUm, þótt ekki takist að
veiða hana L herpinót í júlí og
ágúst fyrir Norðurlandi.
Framkvæmdauefnd
Samnorrænu sund-
keppninnai þakkar
pingmaður í bændakjördæmi.
Jeppar eru að pýðingu
sinni fyrir atvinnulíf þjóð-
arinnar hliðstæðir vörubif-
reiðum og dráttarvélum, og þau,
það er ekki sanngjarnt að
leggja á þá þyngri innflutn-
ingsskatta. Þetta er svo aug-
ljóst mál, að þeir, sem eiga
nokkra sanngirni, geta vart
er! um það deilt.
Frá fréttaritara Tímans
á Fáskrúðsfirði.
Um síðustu helgi var knatt
spyrnumót Austurlands hald
ið á Fáskrúðsfirði og tóku
þátt í því fjögur íþróttafélög,
Leiknir, Fáskrúðsfirði, UMF
Stöðvfirðinga, Hrafnkell
Freysgoði, Breiðdal og Austri,'
Eskifirði. *
Úrslit í mótinu er stóö laug
ardag og sunnudag, urðu
að Fáskrúðsfirðingar
sigruðu með 5 stigum, en Esk
firðingar hlutu 4 stig. í- j
þróttafélagið Leiknir á Fá-
skrúðsfirði hlaut því farand
bikar þann, er Kaupfélag
Fáskrúðsfirðinga hafði gefið 1
ið, vill nefndín þakka þátttök
una, sem er íslandi til sóma
hvort sem um verður að ræða
sigur eða ekki.
Nefndin þakkar öllum
sundnefndum og trúnaðar-
mönnum fyrir ánægjulegt
1 samstarf og starfsfólki sund
staða þakkar nefndin fórn-
fýsi og ötulleika.
Þá vill nefndin þakka blöð
Evrópumeistara-
mótið í bridge
Eftir níu umferðir á mót-
urn og útvarpi virka aðstoð j inu er staðan þannig. Eng-
svo og öllum þeim, sem lögðu land er efst með 15 stig,
keppninni lið. j Frakkland hefir 14, Austur-
Þáttakendur, sem eigi gátu ríki 12, Svíþjóð 10, Ítalía og
íengið merki að lokinnj þátt Sviss 9, Noregur og Belgía 8,
töku, en vilja eignast merki,1 Danmörk og Holland 7, Finn
snúi sér til starfsfólks sund- j land, Egyptaland, Líbanon og ’
staðar og leggi þar fram
beiðni sína.
Þann 1. nóv. kl. 12 á hádegi
tilkynna Norðurlöndin hvert
öðru árangur keppninnar.
Síðdegis þann sama • dag
(Framhald á 6. Eíðu.)
Irland 4. I níundu umferð-
inni gerðu Danir jafntefli við
Englendinga. Eftir sjö um-
feröir í kvennaflokknum er
Frakkland efst með 12 stig,
Austurríki hefir 11, írland 10,
Svíþjóð og Finnland 8. j