Tíminn - 13.10.1954, Síða 5

230: blað.
TÍMINN, miðvikudaginn 13. október 1954.
Miðvihud. 13. oht.
Embættaveitingar
Mikið hefir verið rætt að
tmdanförnu um
veitingar Bjarna Benedikts-
sonar menntamálaráðherra.
ERLENT YFIRLIT:
Herbert Hoover yngri
IVáiinívorkfpaVðÉiigm’iim, sem Iiefir verið
skijiaður aðstoðarutanríkisrúðlierrat USA
Nýlega átti Herbert Jioover, fyrr- samt og umfangsmikið. Utanríkis-
verandi forseti Bandaríkjanna, átt ráðherrann gerir lítið meira en að
ræðisafmæli. Hann er venjulegast móta aðalstefnuna. Hann er oft
talinn meðal gáfuöustu forseta fjarverandi frá Washington tímum
embætta- BandaríkJanna> en íáir Þeirra eða saman vegna ýmissa alþjóðlegra
jafnvel enginn þeirra hefir ygrið funda. Á meðan fellur það oft í
óheppnari í forsetaembættinu en hlut aðstoðarutanríkisráðherraris
Það ér nú ljóst orðið”"aðvið' hann- Hann sigraði með öllu glæsi- að taka mikiívægar ákvarðanir. Að-
veitingu kennarae’mbætta!legri meirihluta 1 forsetakosning- alverk hans er þó að sjá um, að
fylgir hann þeirri einu reglu: unum 1928 en nokkur Íyrirrennari þeirri stefnu sé framfylgt, er ut-
^ láta flokksmenn O'nnp-o ' hans> en beið jafnframt meiri ó- anríkisráðherra mótar. Hann þarf
IIERBERT IIOOVER
að láta fiokksmenn ganga.
fyrir en metur ekki að neinu sigur en nokkur Þeirra í forseta- þvi að hafa traust eftirlit og að-
hæfiíeika, reynslu og mennt-Ikosningunum 1932' °rsökin var sú' hald með þvi mareÞmtta nsabákni, . m fvrirtækja 0- pótt
li» umsækjenda. Þetta hefir að krei3Pan mikla hóíst 1 stjórnar- sem utanrlklsÞjónustan bandaríska hy -nn íjál.m41^að.
áannazt við fjölmargar em- tið hans og honum var kennt um er orðm' Það heyrir og undir hann ur°
hana. Slikt var þó að vissu leyti að sjá um mannaráðningar og
rangt, því að kreppan var óhjá- stöðuveitingar, því að- utanríkis-
kvæmileg afleiðing af skipulagi ráðherranr. getur sjálfur lítið sinnt t*oúlu samningamaður
hinnar frjálsu samkeppni, er Banda þvi, nema um þýðingarmiklar em- °£ mikill ? eelumaður.
ríkin bjuggu þá við. Henni varð bættaveitingar sé að ræða. |
ekki afstýrt, nema með breyttum | Að dómi kunnugra hefir starf
stjórnarháttum, er Roosevelt hafði aðstoðarutanríkisráðherrans mjög
síðar forgöngu um, þ. e. ýmis konar aukizt síðan Dulles varð utanríkis- .
ríkisafskiptum til að beina sam- ráðherra. Hann ferðast mikið og!
keppninni í réttan farveg og halda er því mikið fjarverandi. Hann vill
henni innan nnuðbynlegjra tak- ^ka helzt ekki þurfa að fást við
marka. Sök Hoovers var sú, að hann annað en að marka aðalstefnuna.
Raunar þarf þeim, sem j trúði of blint á ágæti hinnar frjálsu Það starf er lika ærið, eins og stöðu
hafa fylgzt með embætta-J samkeppni. Þess vegna beitti hann Bandaríkjanna er nú háttað í
veitingum Sjálfstæðisflokks ekki gáfum sínum og skipulags- heiminum. Bedell Smith mun ekki
ins að undanförnu, ekki að, hæfileikum til að koma í veg fyrir sízt hafa beðizt lausnar vegna þess,
koma þetta á óvart. Bjarni
Benediktsson er vissulega mun nafn hans geymast sem eins herrans er orðið umíangsmikið.
konar viðvörun í sögu Bandaríkj
bættaveitingar að undan-
förnu, en ,þó hvergi jafn á-
takánlega og í sambandi við
veitingu skólastjórastöðunn-
ar á Akranesi, þar sem full-
komlega óreyndur maður, er
ekkert sérstákt hafði til
brunns áð bera, var tekinn
fram yfir einn viðurkennd-
asta skólamann og uppeldis-
írömuð landsins.
ekki eini leiðtogi Sjálfstæð-
isflokksins, er fylgir þessari
reglu. Hvergi hefir lienni
verið fylgt af meiri ná-
kvæmni en hjá Reykjavíkur
bæ, þar sem Sjálfstæðisfiokk
urinn hefir völdin einsam-
all. Þar kemur það ekki fyrir
að öðrum en Sjálfstæðis-
mönnum sé veitt starf, er
Það orð komst snemma á Herbert
Hoover yngri, að hann væri góður
samningamaður. Hann er mynd-
arlegur maður að sjá, hár og herða
breiður, og framkoma hans öll vek
ur traust. Hann er ekki sérlega
ræðinn og heldur hlédrægur á
mannamótum, m. a. hefir hann
litið orð á sér sem samkvæmis-
maður. Hann reynir að vera laus
við slíkt, eins og hann getur. Við
það að ræða við hann, fá menn
kreppuna í tæk'a Tíð7Þess “vegna hvT mtot«Tð7t^rút^ki^- ““ vegar «Jótt það álit á h°num’
ao hann se hremn og bemn og
óhætt að treysta honuin í samn-
anna.
STÓRT OG SMÁTT: I
Ný skröksaga
Morgunblaðið heldur á-
fram að reyna að tuggast á
þeim ósannindum, að íngólf
ur Jónsson hafi stöðvað
jeppaskattinn, þótt hann
berðist fyrir honum til sein-
ustu stundar.
í seinustu blöðum Mbl. er
reynt að rökstyðja þetta með
því, að svipaður skattur hafi
verið lagður á jeppa, sem
fluttir hafa verið inn frá
ísrael, en þeim skatti hafi
Framscknarmenn verig sam-
þykkir.
I Gallinn við þessi rök Mbl.,
eins og reyndar flest rök
þess, er sá, að þau eru hreinn
uppspuni. Það hefir enginn
j sérstakur skattur verið lagð
ur á jeppa þá, sem fluttir
hafa verið inn frá ísrael.
Innkaupsverð þeirra hefir
hins vegar verið mun hærra
en enskra og amerískra
jeppa. Ástæðan til þess, að
þeir hafa samt verið keypt-
ir inn frá ísrael, er sú, að
ekki þótti fært af gjaldeyris
ástæðum að kaupa þá ann-
ars staðar frá á undanförn-
um misserum.
Það sýnir bezt í hvílíkar ó-
göngur Mbl. er komið í þessu
máli, að það grípur til þess
að búa til skatt, sem aldrei
hefir átt sér stað. En svona
fer líka oft fyrir mönnum,
sem byrja á því að skrökva
fyrir rétti. Ein skreytnin
býður annarri heim. Mbl.
, ingum. Hann hagar máli sínu
Námuverkfræðingur, er hefir kurteislega, en er þó laus við alla
Eftirmaður Bedell Smiths. unm® sér mik*ö alit- | yfirborðsmennsku og tildur.. Það
Um likt leyti og gamli Hoover Herbert Hoover yngri er 51 árs er talið hafa haft mikil áhrif á
varð áttræður, varð gert uppskátt, gamall. Hann er fæddur í London, hann, að hann hafði berklaveiki hetlr orðið uppvíst að hveiri
að Hooversnafnið myndi verða oft Þvi að faðir hans dvaldi þar þá við um tveggja ára skeið og gat ekki skreytninni á fætur annarri/
nefnt í sambandi við stjórnmál verkfræðistörf. Að dæmi íöður sinnt störfum á meðan. 1 Þessu máli og eftir þvi mun
Bandaríkjanna í náinni framtíð, sins iagði hann stund á námuverk i Herbert Hoover hefir ekki orðið málstaður þess dæmdur.
án þess að þar væri verið að minna iræði °S iauk prófi sem námuverk- aðstoðarutanríkisráðherra vegna
juunuum se veitt stari, er.^ Y... , ,, n< . . r i ' i
einhverju máli skiptir. Völd ‘ a hina ohePPnu stj°rn republik- fræðmgur við Stanfordhaskolann í þess, að hann hafi sótzt eftir því. >U Öttllfll /ITStVI'T
Sjálfstæðisflokksins hér í'ana 1928—32. Það var nefnilega 'Kaliförnm. Seinna lauk hann Það kom honum á óvart; þegar JIVUllUlIl UliJljlL
i. — i ... . ... . . ’ nf ctíóvn i.,...in meistaiuorofi j viðskintafræðum stiornin bað hann um að fara tíl
Sjálfstæðisflokksins hér í'ana 1928—32. Það var nefnilega Kaliförníu. Seinna lauk hann Það kom honum á óvart; þegar
bænum, byggjast ekki SÍzt * fiikynnf af stjórn Bandaríkjanna, meistaraprófi í viðskiptafræðum stjórnin bað hann um að fara til
á þvf, úð hann hefir þann- I að Herbert Hoover yngri hefði ver- við háskólann í Harvard. Að námi írans og reyna að koma á sáttum
ig by’ggt uDi) her nólitískra ið skiPaður aðstoðajutanríkisráð- ioknu> snerist hugur hans fyrst og í olíudeilunni. Honum er það tal-
herra i stað Bedell Smiths sem hafði fremst að því að leita eftir olíu- ið að þakka, öðrum fremur,
ig byggt upp her pólitískra
áróðúrsmanna í kringum
bæjarfýrirtækin.
að
Með því að hinc')ra álagn-
ingu jeppaskattsins, hafa
Framsóknarmenn sparað
óskað að láta af störfum sakir iin<fum og átti hann þátt í að nýj- samkomulag náðist. Það var fyrsti Þeim bændum, sem fá nýju
versnandi heilsu.
iar aðferðir og ný tæki fundust sigurinn, sem utanríkisþjónusta
jeppanna um 1,4 millj. kr.
Jepparnir eru 70 talsins, en
ráðgerður skattur var 100%
af innkaupsverði eða 20 þús.
kr. á bíl. Raunverulega hefir
þó miklu meiri álögum verið
hieð sér, að menn með vafa
sama getu og hæfileika velj
ist til trúnaðárstarfa. Þessa
hefir líka Reykjavíkurbær
væri að geðjast föður hans, énda
eru áhrif hans orðin lítil. Ástæðan
til þess, að hann var valinn eftir-
goldið 1 nkulegum mæli. Þetta maður Bedell Smiths var fyrst og
fremst sú, að hann hafði annast
sáttaumleitanir i íransdeilunni fyrir
hönd Bandaríkjastjórnar og þótti
reynast svo vel f því starfi, að Eis-
enhower og Dulles treystu ekki öðr
um manni betur til að takast á
hendur hið vandasama starf að-
stoðarutanríkisráðherrans.
heldur valinn vegna þess, aö verið armaður og hefir hann sem slík- er yngri er einmitt einn af þess-
1 ur starfað í þjónustu ríkisstjórn- um mönnum, en það sama verður
Þegar menn athuga þetta, yjg þvj Jjaíðj verlð búizt, að Eis- fii að auðvelda olíuleit. Um skeið Bandaríkjanna hafði unnið þá um
purfa þéh' ekki að undrast enllower myndi velja eftirmann veitti hann forstöðu fyrirtæki, er alllangt skeið. Ef til vill hefir það
yfir því Ólagi, sem einkennir J Bedell Smiths úr hópi stjórnmála- fekkst eingöngu við slikar rann- gert Eisenhower ljóst, að hann
Stjórn bæjárins á mörgum j manna j flolclil republikana, en svo soknir> en það varð siðar gert að hefði ekki síður þörf fyrir menn,
SVÍðum. SÚ regla að Veljajvarð elilili þvl að Herbert Hoover dótturfyrirtæki eins af hinum stóru sem bærust ekki mikið á opinber-
menn eftir flokkslit, en ekki . yngrj befir nær engin afskipti haft oiiufeiögum. Herbert Hoover fékk lega og töluðu ekki af sér, en ynnu afstýrt. Ef skatturinn hefði
hæfileikum, hefir það 1 för af stjórnmálum. Hann var ekki'a siS mikið orð sem snjall olíuleit- þeim mun betur í kyrrþey. Hoov- komið á nú, eru allar líkur
j----t----------------— • - • til að hann hefði haldist á-
fram. Jafnframt er líklegt,
að fljótt hefði komið fram
krafa um að skattleggja
dráttarvélar, þar sem jeppar
í sveitum eru aðallega not-
aðir til sömu starfa og þær.
Bændur geta séð af þessu,
hve mikils það er vert að
hafa að bakhjarli sterkan
flokk eins og Framsóknar-
flokkinn, er gætir hagsmuna
þeirra.
Ógreiði við Ólaf
er einmitt ein aðalskýringin
á ólestrinum, er einkennir
stjórn hans.
Þessi regla Sjálfstæðis-
flokksins.að velja menn eftir
flokkslit til trúnaðarstarfa, er
góð vísbending þess, hvernig
Stjórnarhættirnir myndu
verða, ef hann fengi völdin
einsamall, Það myndi ein-
göngu verða stjórnað með
flokkshagsmunj fyrir augum.
Sameinuðu fjármálavaldi rík
isins og einkafyrirtækjanna,
sem Sjálfstæðismenn ráða
Umfangsmikið embætti.
Starf aðstoðarutanrikisráðherr-
ans í Bandaríkjunum er vanda-
um monnum,
anna í Venezuela, Chile, Perú, ekki sagt um Dulles.
Brazilíu, íran og víðar. Hann hefir Hoover yngri er kvæntur maður
því mikið ferðazt og víða dvalið og á þrjú börn og þrjú barnabörn.
og þannig öðlazt gott yfirlit um
alþjóðleg mál. Af stjórnmálum
hefir hann þó ekkert skipt sér.
Hann hefir að visu talið sig repu-
blikana, en svo lítið haft sig í
frammi, að ókunnugt er um, hvort
hann telur sig heldur í hægra eða
vinstra armi flokksins. Hann hefir
líka haft nógu öðru að sinna, því
að í seinni tíð hefir hann látið sig
sitthvað fleira varða en olíumálin,
m. a. flugmál. Hann hefir átt sæti
Hann er sagður góður fjölskyldu-
faðir. Hann hefir gaman að fisk-
veiðum og stundar þær í tómstund
um sínum. Hann er sagður reglu-
maður mikill og fylgja klukkunni
bæði kvelds og morgna. Hann er
sagður heldur íhaldssamur í klæða
burði og yfirleitt berast lítið á i
lifnaðarháttum sínum.
Hann tók við embætti aðstoðar-
utanríkisráðherra nú um mánaða-
’.nótin.
Því skal síöur en svo haldið
fram, að allir Sjálfstæðis-
yfir, yrði beitt i þágu flokks-jmenn vilji vinna að því að
vélarinnar. Útvaldir gæðing-1 koma á slíkum stjórnarhátt-
ar.. einir að sitja að um, en þetta er hins vegar
kjötkötlunum, en andstæðing stefna foringjanna. Þeir sem
arnir yrðu.beittir hvers konar ekki fylgja henni, eru látnir
misrétti og ólögum. Maxgir jvíkja. Það er opinbert leynd-
hinna smærri spámanna, sem armál, að Björn Ólafsson var
nú fylgja Sjálfstæðisflokkn- íátinn víkja úr stjórninni
Um, yrðu einnig hafðir utan-| vegna þess, að hann vildi ekki
garðs, svo enn betur væri1 alltaf láta hafa sig til þeirra
hægt að hlynna að þeim stóru.1 yerka sem menntamálaráð-
Stjórnarfarið myndi með herra, er Bjarni Benediktsson
öðrum orðum, nálgast þá vinnur nú. Ingólfur Jónsson
misbeitingu og það ofríki,1 var tekinn í stjórnina í stað-
sem nú einkennir stjórnar- [ inn, því að honum er vel treyst
hætti ýmsra ríkja í Mið- og til að vera á flokkslínunni a‘ð
Suður-Ameríku, þar sem þessu leyti.
klíkum skefjalausra stór-l Eina leiðin til þess að
gróðamanna hefir tekizt að draga úr þeirri misbeitingu,
ná völdum. * sem embættaveitingar Sjálf
stæðisflokksins bera svo
glöggt merki um, er að draga
úr valdi Sjálfstæðisflokks-
ins. Það verður ekki gert
með því að efla smáflokka
þá, sem eru með sprengifram
boð í baráttukjördæmunum,
því að þeir eru raunar ekk-
ert ánnað en stoð og stytta
íhaldsins. Þetta verður að-
eins gert með því að efla
þann eina andstöðuflokk í-
haldsins, Framsóknarflokk-
inn, er hefir skilyrði til þess
að vinna þingsæti í þessum
kjördæmum. Með hverju
þingsæti, sem hann vinnur,
lamast vald íhaldsins og
jafnframt aukast möguleik-
fyrir því, að hægt verði að
koma á stjórnarsamstarfi,
án þátttöku ihaldsins.
Nú er Mbl. enn farið að
skrifa um rafmagnstillögur
Jóns Þorlákssonar frá 1929.
Það er ekki nóg aö fordæma
efhbættaveitingar Sj álfstæð-
isflokksins og gera sér grein j Meiri ógreiða getur það ekki
fyrir þeirri hættu, sem þeim j gert' Ólafi Thors. Ólafur átti
fylgja. Það er ekki nóg aðjiiefnilega sæti í þingnefnd,
tala um að koma þurfi í veg ( sem frumvarpi Jóns var vís-
fyrir slíka misbeitingu í fram j að til, og taldi Ólafur það
tíðinni. Það eina, sem gildir,' Svo mikið sýndarmál að hann
er að svara með því að draga' skilaði ekki einu sinni áliti
úr völdum Sjálfstæðisflokks-j Um það. Eftir að Ólafur varð
ins, er byggjast fyrst og formaður Sjálfstæðisflokks-
fremst á þingfylgi hans. Þetta ins, sýndi flokkurinn líka
verður ekki gert með öðru þessar tillögur aldrei, hvorki
móti, eins og flokkaskipun og á Alþingi né annars staðar.
kjördpemaskipun nú er hátt- ^ Framgangur raforkumálanna
að, en með því að efla Fram ( rekur ekki að neinu leyti
sóknarflokkinn. Allt annað rætur tii þeirra, enda ein-
væri vatn á myllu ihaldsins.
Það er háskaleg óraunsæi, ef
menn gera sér þetta ekki
ljóst.
göngu að þakka þeirrt bar-
áttu, sem Framsóknarmenn
hófu fyrir þessu máli á Al-
þingi 1942 og þeir hafa hald
ið áfram látlaust síðan.