Tíminn - 18.02.1955, Blaðsíða 5

TÍMINN, föstudaginn 18. febrúar 1855.
5
tO. blag.
1 Föstud. 18. febr.
Álögur ríkisins
og dýrtíðin
í blöðum kommúnísta er
því nú mjög hampað, að dýr-
tíðin sé ekki sízt sprottin af
því, að ríkið leggi á þegn-
ana miklu hærri tolla og
skatta en nauðsyn krefji. Með
því að lækka þessar álögur,
geti ríkið verulega dregið úr
dýrtíðinni.
Þessu til sönnunar vitnar
Þjóðviljinn til tekjuafgangs,
er orðið hafi hjá ríkinu á
undanförnum árum.
Sannleikurinn í þessum
efnum er sá, að tekjuafgang
ur hefir ekki orðið veruleg-
ur hjá ríkinu nema tvisvar
sinrium, 1951 og 1953. Hin ár
in 'hefir náðst hóflegur jöfn
uður. Tekjuafgangi ríkisins
umrædd tvö ár hefir verið
ráðstafað í samvinnu við Al-
þingi og hefir honum verið
ýmist ráðstafað til nauðsyn-
legra framkvæmda eða fftl
greiðslu á vanskilaskuldum.
Ef fullnægja hefði átt öllum
þeim óskum, sem stjórnar-
andstæðingar hafa borið
íram í sambandi við ráðstöf-
un hans, hefði hann ekki að-
eins þurft að vera meiri,
heldur mörgum sinnum
meiri. Það setur því sízt á
Þeim að tala um, að hér hafi
oþörf og óeðlileg tekjuöflun
átt sér stað.
Hinn ríflegi tekjuafgangur
ríkisins þessi tvö ár, stafaði
fyrst og fremst af því, að
tekjuöflunin varð þá óvenju
lega hagstæð og miklu hag-
stæðari en venjulega. Hin ár
ín hefir tekjuöflunin ekki
gert meira en að mæta út-
gjöldum. Horfur á þessu ári
eru mjög tvísýnar, þar sem
búast má við samdrætti á
ýmsum innflutningi, þar sem
búið er að fullnægja efílr-
spurninni og birgðir eru veru
legar. Þetta gildir t. d. um
vefnaðarvörur. Það verður
því að telja gott, ef jöfnuð-
ur næst á þessu ári, og fer
þess vegna fjarri, að hægt sé
að t&la um, að ríkið leggi á
hærri álögur en nauðsynlegt
er til að mæta ráðgerðum
útgjöldúm.
Það má að vísu segja, að
skatta og tolla mætti lækka
rrieð því að draga úr útgjöld
um. Prá stjórnarandstæðing
um hafa slíkar tillögur hins
vegar ekki komið. Þeir hafa
ýfirleitt stutt allar kröfur
opinberra starfsmanna um
hækkað kaup og fríðindi.
Þeir hafa jafnframt flutt
hvers konár tillögur um auk
in útgjöld, Ef þeir hefðu
fengið að ráða, hefði því ver
ið nauðsynlegt að hækka stór
lega skatta og tolla, ef ekki
hefði átt að hverfa aftur til
tekjuhallabúskaparins, er ein
kenndi fjármálastjórn Sjálf-
stæðisflokksins á sínum tíma.
Það er vissulega hægra að
taia um lækkun skatta og
tolia, en að fylgja þvi fram.
Kröfur eru miklar um hækk
un útgjaldanna. Víða bíða
óleyst verkefni, Þar sem beð
ið er um hjálp ríkisins. Rík-
ið getur hins vegar ekki orð-
ið við þessum óskum, án þess
að það hafi áhrif á álögurn
ar, sem það leggur á borgar-
ana. Núverandi fjármálaráð-
herra hefir staðið öllum öðr-
Kjarnorka í þágu landbúnaðar
Með notkun gcislavirkra cfna er liægt að efla landbiinaðinn
í lítt ræktuðuni lönduni á tfltölulega skömmum tíma.
í eftirfarandi grein, sem rituS var
af Thorstein Thelle í norska blaðið
Aftenposten fyrir skömmu, er gerð
nokkur grein fyrir hinum umfangs-
miklu tilraunum, er miða að notk-
un kjarnorkunnar í friðsamlegum
tilgangi, og þá sérstaklega í þágu
iandbúnaðar. Tilraunir þær og
rannsóknir, sem rætt er um í grein
inni, hafa farið fram á rannsókn
arstofum, sem sérstaklega hafa ver
ið settar upp í því augnamiði í
Bandaríkjunum, og álítur greinar-
höfundur, að tilraunirnar séu engu
umfangsminni en hinar, sem fara
fram í samhandi við framleiðslu
kjarnorkuvopna, enda þótt minna
sé rætt og ritað um hinar friðsam-
legu tilraunir á opinberum vett-
vangi. Um árangur rannsókna og
tilrauna með notkun kjarnorku og
geislavirkra efna í þágu landbúnað
ar er það að segja, að þær hafa
borið slíkan árangur að sýnt þykir
að um gjörbyltingu verði að ræða í
landbúnaöi í heiminum innan langs
tíma. Hér hefst svo grein Thorsteins
Thelle:
Á síöast liðnum 25 árum hafa
farið fram tilraunir bæði á dýr-
um og jurtum, sem miða að því
að auka vöxt þeirra og örfa þrosk-
ann með því að beina að þeim
geislum. Á síðustu árum hefir
einnig verið farið inn á þá braut
að nota kjarnorkuna í sama skyni.
Á því leikur enginn vafi aS rann
sóknir, sem miða að notkun kjarn-
orku í friðsamlegum tilgangi, hafa
ekki verið umfangsminni en hinar,
sem beinast að framleiðslu kjarn-
orkuvopna. Hins vegar hafa hinar
friðsamlegu rannsóknir að miklu
leyti fallið í skugga kjarnorku-
sprengjunnar, enda þótt Banda-
ríkin, til dæmis, hafi varið hvorki
meira né minna en 26 millj. doll-
ara til þeirra á liverju undanfar-
inna ára.
Einn nefndarmanna kjarnorku-
nefndarinnar, Lewis L. Strauss,
sagði nýlega að tilraunir í þessu
skyni hefðu borið slíkan árangur
að Ijóst sé Að hér sé um að ræða
einn stærsta þáttinn í notkun kjarn
orku í friðarþágu í framtíðinni.
Annar nefndarmaður Sterling Cole,
hélt því fram að notkun kjarnorku
muni í framtíðinni orsaka algjöra
byltingu í iðnaði og landbúnaði.
Mikill hluti rannsókna á notkun
kjarnorku í þágu friðsamlegra
starfa fer fram í rannsóknarstöð-
inni í Brookhaven, skammt frá New
York, og eru þær undir yfirum-
sjón dr. W. Ralph Singleton. Það,
sem meðal annars hefir komið fram
við rannsóknirnar, er að stökkþró-
un jurta, sem orsökuð er með hjálp
geislavirkunar, er ekki eins skað-
leg jurtunum og áður var haldið,
heldur þvert á móti. Hafa nú feng-
izt niðurstöður, sem munu leysa
mörg þeirra vandamála, er land-
búnaðurinn hefir átt við að etja.
Með hjálp kjarnorkunnar hefir
tekizt að framleiða hveititegund,
sem er ónæm fyrir sníkjudýrum,
sem áður hafa verið til skaða allrl
um ráöherrum betur á verði
í þessum efnum. Hann hefir
leitazt við eftir megni að full
nægja óskum um aðstoð rík-
isins við ýmsaf framkvæmd-
ir, en jafnhliöa gætt hags-
muna skattþegnanna. Það
var mikið þrekvirki að
stjórna fjármálunum svo á
árinu 1934—38, að hægt var
að auka framlög til verklegra
framkvæmda án þess að
hækka skatta og tolla svo
nokkru næmi. Önnur skip-
un komst líka á þessi mál
eftir að Sjálfstæðismenn
hveitiframleiðslu. Með gömlum að-
ferðum hefði tekið minnst 10 ár
að ná sama árangri. Alls kyns
snýkjudýr éta árlega mikið magn
jurta, sem annars gætu komið
mönnum í góðar þarfir. í Banda-
rikjunum einum nemur eyðilegg-
ing þeirra verðmæti er jafngildir
3000 milljónum doilara. Það er aug-
ljóst, að haldgóð aðferð til að sigr-
ast á snýkjudýrunum myndi hafa
geysilega þýðingu fyrir alla mat-
aröflun í heiminum.
En það er ekki eimöngu í bar-
áttunni við sýklana og sníkjudýrin,
sem kjarnorkan hefir gefið góða
raun. í landbúnaðardeild fylkis-
háskólans í Norður-Karólínu hafa
farið fram tilraunir til að auka
baunauppskeru með þeim árangri,
að framleidd hefir verið tegund,
sem gefur af sér um 30% meiri
uppskeru en áður ræktaðar teg-
undir, önnui- tegund, sem betur er
fallin til vélrænnar hirðingar, og
hin þriðja, sem hefir meira mót-
stöðuafl gegn blaðsýki en áður
þekktar baunategundir.
Sem stendur fara fram í Brook-
haven tilraunir til þess að rækta
maístegund, sem gefur af sér aukna
uppskeru. Sá árangur, sem þegar
hefir náðst, gefur góðar vonir um
að þetta muni takast. Jafnhliða
hefir verið reynt að rækta maís,
sem er ónæmur f.yrir þeim sýklum,
sem gera það að verkum að mais-
inn visnar og deyr.
Sams konar rannsóknir eiga sér
stað á eplum, perum, ferskjum,
vínþrúgum og alls kyns berjateg-
undum. Vísindamennirnir sækjast
aðallega eftir vissum klasabreyting-
um. Jafnvel þótt aðeins einn klasi
á trénu eða runnanum virðist ætla
að taka breytingu er takmarkinu
náð, því að einmitt af þessum klasa
er ef til vill hægt að rækta heila
tegund. Mjög vinsæl eplategund í
Bandaríkjunum er einmitt runnin
frá einum slíkum klasa. Hún tek-
ur fram öðrum eplum bæði að
bragði og útliti.
tóku við fjármálastjórninni,
því að þá voru bæði skattar
og tollar stórhækkaðir. Eftir
að núv. fjármálaráðherra tók
við fjármálastjórninni aftur,
hefir hann leitazt við að
draga úr þessum álögum og
er -skattalækkunin í fyrra
stærsti árangurinn 1 þeim
efnum.
Sá árangur hefði vissulega
ekki náðst, ef fallizt hefði
verið á útgjaldatillögur stjórn
arandstæðinga. Það setur því
sízt á Þeim að tala um of háa
skatta og tolla.
En kjarnorkan hefir einnig öðru
hlutverki að gegna á þessu sviði,
neínileta varðveizlu næringarefn-
anna í jurtunum. Geislarnir drepa
þær lífverur, sem orsaka rotnun
næringarefnanna.
í rannsóknarstöðinni í Brookhav
en eru iil tveggja ára gamlar kart-
öflur. Geislum hefir verið beint á
sumar kartöflurnar, en ekki aðrar,
og komið hefir í Ijós að hinar fyrr
nefndu eru ekki trénaðar, eins og
allar hinar síðarnefndu. Á þessu
sviði hefir kjarnorkan miklu hlut-
verki aö gegna.
Geisiavirk efni hafa sífellt stærra
hlutverki að gegna í hinum um
fangsmiklu rannsóknum, ef til vill
eru þau einmitt- þarflegust allrar
framleiðslu í sambandi við notkun
kjarnorku í friðsamlegum tilgángi.
Efnin, sem notuð eru til að gera
geislavirk, eru t. d. járn, fosfór eða
joð.
Þessi efni gefa stöðugt frá sér
geisla, sem siðan er hægt að fylgj-
ast með eftir að þeir eru komnir
í jurtirnar, dýrin eða mennina með
geigermælum. Það hefir einnig tek-
izt að nokkru leyti að komast að
því, hvernig kýrnar framleiða mjólk
ina, en það var áður óþekkt mönn-
um, og rannsóknir standa yfir á
því, hvernig hænurnar fara að því
að mynda eggin úr fæðu sinni.
Eitt af þýðingarmestu hlutverk-
um geislavirku efnanna, er að með
þeim hefir reynzt mögulegt að fylgj
ast með því, hver áhrif áburður
hefir á jurtir, en áður fyrr var ein-
göngu notuð sú aðferð að bera
saman árangur af hinum ýmsu á-
burðartegundum, sem var bæði
tímafrekt og gaf alls ekki fullnægj
andi svör.
Það er til dæmis auðvelt að kom-
ast að því með hjálp geislavirkra
efna, hvort fosfór í jurtum stafar
frá áburði, sem borinn er kringum
þær, eða hvort þær vinna hann
beint úr jörðinni. Vísindamenn geta
nú fylgzt með áburðinum, frá því
' að hann er borinn á landið, þar til
jurtin sýgur hann upp í rætur sín
ar og dreifir honum út í yztu blöð.
Slíkar rannsóknir fræða menn einn
ig um það, á hvaða tímabili jurt-
in er þurftafrekust og þarfnast á-
burðarins mest, og auk þess hvaða
áburðartegund hæfir hverjum jarð-
vegi.
Fosfat er nauðsynlegt næringar-
efni fyrir jurtir, enda er meira eða
minna af því í svo að segja hverri
áburöartegund. Það er engum erf-
iðleikum bundið að blanda svolitTu
af geislavirkum fosfór við fosfatið,
og hafa íosfórmagnið það lítið að
það sé algjörlega óskaðlegt jurt-
inni- Síðan má fylgja hinu geisla-
virka efni eftir með geigermæli og |
komast þannig auðveldlega að þvi,
hvernig áburðurinn leggur leið
sína um jurtina.
Rannsóknirnar hafa sýnt aö jurt
irnar sjúga í sig fosfatið úr áburð-
inum svo að segja strax eftir að
hann hefir verið borinn á. Það
hefir einnig komið í ljós að gras-
tegundir sjúga í sig fosfatið, þótt
áburðurinn hafi aðeins verið bor-
inn á grasblöðin, og að hægt er
að örfa sprettu á graslendi geysi-
lega með því að strá yfir það fos-
fati. Vegna þessa hefir það reynzt
mikill ávinningur að nota flugvél-
ar til að dreifa áburði, og t. d. i
Nýja Sjálandi eru flugvélar notað-
ar í æ stærri stíl í þessu augna-
miði.
Nokkrar jurtir, svo sem maís, tó-
bak, sykurrófur og bómull sjúga
aðeins í sig fosfat í byrjun uppvaxt-
ar. Áburði, sem borinn er á eftir
að jurtin hefir náð nokkrum
þroska, er því á glæ kastað. Hins
vegar geta t. d. kartöflur notfært
sér áburðir..n allt sitt vaxtarskeið.
Það hefir einnig sannazt að engu
verra er að blanda áburðinum
saman við vatnið, sem jurtirnar
eru vökvaðar með, en að strá á-
burðinum kringum þær. Þessar upp
lýsingar hafa sparað mörgum
bændum stórfé.
Skordýraeitur til varnar gegn
sníkjudýrum á jurtum er nú notað
í ríkum mæli. En varast verður að
nota eitur, sem einnig er skaðlegt
jurtunum. Með því að blanda geisla
virkum efnum við eitrið, geta vís-
indamennirnir nú gengið úr skugga
um það, hvort eitrið hefir skaðleg
áhrif á jurtina, eða hvort jurtin
mun síðar meir hættuleg mönn-
um til fæðu.
Margir ávextir, svo sem epli, app-
elsínur, ferskjur, tómatar, vínþrúg-
ur o. fl. eru mjög viðkvæmir fyrir
skemmdum á berki, sem fyrst or-
saka verðlækkun ávaxtanna og síð-
ar skemmdir á sjáifum ávextinum.
Með notkun geislavirkra efna má
komast hjá öllum slíkum skemmd-
um.
Þéttleiki jarðvegsins undir yfir-
borðinu hefir mikla þýðingu fyrir
bóndann, þegar hann-ákveður hvaða
jurtir hann ætlar að rækta. Sé
jarðvegurinn mjög þéttur, er t. d.
betur fallið að rækta smáragras eða
hveiti en kartöflur. Tvær hinna
fyrrnefndu jurta hafa langar ræt-
ur, sem teygja sig langt niour í
jaröveginn og losa hann, þannig
að seinna getur ef til vill verið
heppilegt að rækta kartöflur í
sama landi, þegar losnað hefir um
það.
Til þess aö komast að raun um,
hvernig jarðvegurinn er undir
niðri, hefir vísindamaður við Rut-
gers háskólann í Nýju-Brunswick
fundið upp lítið en mjög hentugt
tæki. Eru það tvö rör úr alúmíni,
hvort um sig á annan metra á lengd.
í enda annars rörbútarins er komið
fyrir geislavirku kobolti, en í enda
hins er geigermælir. Rörin eru síð-
an rekin niður í jörðina með um
það bil 30 sm. millibili, og með þvl
að mæla geislun koboltsins á geig-
ermælinum, er hægt að fá fulla
vissu fyrir eðli jarðvegsins.
Eitt af því, sem reynast myndi
öflugast til verndar friðinum f
heiminum, er að ná því stigi að
allir hafi nóg að bíta og brenna, og
helzt dálítiö að auki. Á meðan til
eru lönd, þar sem sulturinn heyrir
til hins daglega lífs, er ávallt hætta
á að óánægjan orsaki að upp úr
sjóði og hinir sveltandi ráðist á
hina, sem nóg hafa. En með hjálp
kjarnorkunnar og hinna geislavirku
efna ætti að vera hægt að efla svo
landbúnaðinn bæði í menningar-
ríkjum og hinum, sem skemmra eru
komin, að möguleikar til fæðuöfl-
unar stóraukist. Á seinni tímum
hefir fólksfjölgun verið mjög ör í
mörgum löndum, sem vafalaust má
þakka bættum heilbrigðisháttum.
Ef nota ætti gömlu aðferðirnar að
auka ræktun í heiminum myndi
(Framhalci & 6. siðu.i
Ilaugurinn til vinstri sýni’r baunir, sem ræktaðar voru með
geislavirkunar-aðí'eróinni. Hann er þriðjungi staerri en
haugurinn til hægri, sem ræktaður var á Jafn stóru landi
með gömlu aðferðínni.