Tíminn - 30.03.1955, Blaðsíða 4

TÍMINN, miffvikudaginn 30. marz 1955.
74. blað.
í
um íbúðalán
Fjármagnið fæst með sölu
vaxtabréfa og framlagi
banka, sparisjóða og ríkis
Frumvarp
(Framhald af 1. síðu.)
1954 5 manna nefnd, þá
Benjamín Eiríksson, banka
stjóra, formann neinCnr-
innar, Björn Björnsson, hag
fræðing, Hannes Jónsson,
félagsfræðing, Hilmar Ste-
fánsson, bankastjóra og Jó-
hann Hafstein, bankastjóra
í janúar s. 1. bættast í nefnd
ina 2 fnlltrúar frá Lands-
bankanum, þeir Gunnar
Viðar, bankastjóri og Jó-
hannes Nordal, hagfræð-
ingur.
Nefndin hefir viðað að sér
miklu efni um skipan þess-
ara mála á Norðurlöndum,
Bretlandi og V-Þýzkalandi,
bæði varðandi húsnæðismál-
in yfirleitt og útvegun láns-
fjár. 10. okt. s. 1. skilaði nefnd
ín bráðabirgðayfirliti til rík-
isstjórnarinnar, en vann síð
an áfram að málinu. Uppi-
staðan að frumvarpi því, er
hér liggur fyrir er fengiö úr
frumvarpsuppkasti nefndar-
innar.
í greinargerð nefndarinn-
ar til ríkisstjórnarinnar, seg
ir m. a., að nefndin hafi litið
á verkefni sitt fyrst og fremst
sem skipulagsmál, og þá eink
um að skipuleggja lánsfjár-
hlið íbúðarbygginga.
í flestum tilfellum, þar
sem húsnæði vantar, er um
fólk að ræða, sem getur greitt
af tekjum sínum, sem svarar
húsaleigu af nýju húsnæði.
Það sé þvi um að ræða eftir-
spurn, sem geti greitt fullt
verð fyrir þjónustuna. Það,
sem vantar, er fjármagn,
sem hægt sé að festa til langs
tíma, en ekki hitt, að neyt-
andinn þurfi styrks með.
Nefndm álýtar, að sökum
þess, hve húsnæðismálið er
þýðingarmikið frá félags-
legu sjónarmiði og jafn-
framt hve íbúðir eru fjár-
hagslega trygg eign, þá
eigi lánveitingar til íbúða-
bygginga að sitja fyrir um
notkun á talsverðum hluta
Nefndin telur, að eftir-
spurnin eftir nýju húsnæði
eigi einkum rætur sínar að
rekja til eftirtalinna atriða:
Fjölgunar þjóðarinnar, til-
flutnings innan lands, end-
urnýjunar lélegs húsnæðis
og útrýmingar herskála.
Fyrir strið fjölgaði þjóð-
Inni um 1% á ári. Seinustu
árin hefir fjölgunin verið
meiri, allt að 2%, sem er
geysimikil fjölgun, sennilega
sú mesta í V.-Evrópu.
Við manntal 1950 voru um
23400 manns milli tvítugs og
þrítugs. Ef skipting þessara
aldursflokka væri jöfn eftir
kynferði og allir giftust inn-
an þeirra myndu hjónabönd
vera um 1170 á ári. í reynd-
inni voru hjónabönd 1077
1949, en 1217 1950. Gera
mætti því ráð fyrir að um
1100 nýrra íbúða væri þörf
árlega vegna nýrra heimila.
Hins vegar losna eldri íbúðir
af ýmsum ástæðum og mætti
reikna með að fólksfjölgunin
ein krefðist 600 nýrra íbúða
árlega.
Frá árslokum 1947—1950
fækkaði ibúum í 100 bæjar-
og sveitarfélögum. Nam sú
Eftir að borizt höfðu tillög
ur nefndarinnar, hóf ríkis-
stjórnin viðræður við banka
stjórn Landsbanka íslands
um fjáröflun til veðlánakerf
is þess, sem frumvarp þetta
gerir ráð fyrir. Náðist sam-
komulag, sem er í meginat-
riðum á þessa leið:
f fyrsta lagi tekur bank-
inn að sér að ábyrgjast svo
mikla söhi vísitölubuTid-
inna bankavaxtabréfa á
næstu 2 árum, að hægt
verði að veita hverjum, sem
rétt hefir tz’l vísitöluláns
skv. hinum nýju lögum, vísi
tölulán að upphæð mirmst
20 þús. kr. Þó ábyrgist bank
inn ekki meiri sölu en 20
þess sparifjár, sem mynd-
ast í landinu. Höfuðtilgang
ur nefndarinnar er því að
komið verði á veðlánakerfi,
sem í fyrstu miðist eingöngu
við nýjar íbúðir, og verði
til að byrja með eingöngu
lánað út á fyrsta veðrétt.
Nefndin telur nauðsynlegt
að 1. veðréttarlánin séu ríf-
leg. Með því er lántakanda
tryggð sæmileg úrlausn og
um leið bindur hann fyrsta
veðrétt. Einkaaðilar, sem nú
lána til húsabygginga með
okurkjörum eiga þá ekki
lengur aðgang að þessum
veðrétti.
Nefndin telur nauðsynlegt
að veðlánin verði fastur lið-
ur í fjármálakerfi þjóðarinn
ar, og að framkvæmdir allar
séu sem mest í höndum banka
og sparisjóða, þannig að
hver stofnun láni sitt eigið
fé, en þó eftir samræmdum
reglum.
fækkun um 530 manns á ári
að meðaltali. Hefir því þurft
að úitvega 350—400 manns
á ári húsnæði vegna búferla
einna saman. Húsnæði, sem
þetta fólk yfirgefur er ekki
tekið í notkun af þeim öðr-
um, sem reiknað er með að
þurfi nýtt húsnæði. Telur
nefndin að vegna búferla-
flutninga hafi á seinustu ár
um þurft um 100 nýjar íbúð-
ir árlega.
Á undanförnum árum hef
ir mikið af gömlu húsnæði
gengið úr sér. Mikill meiri-
hluti íbúða í sveitum hefir
verið tekinn úr notkun á
seinustu árum og nýjar kom
ið í staðinn. Sama hefir einn
ig átt sér stað í bæjum og
þorpum. f sveitum eru byggð
rúmlega 150 íbúðarhús ár-
lega, mest endurnýjun. Nefnd
in telur, að til endurnýjunar
verði að áætla 100 nýjar í-
búðir árlega.
Loks ber ríka nauðsyu til
að útrýma herskálunum.
Þeir eru yfirleitt mjög lé-
legt húsnæði og ekki hægt
að sætta sig við þá til lengd
ar. Herskálar munu vera í
(Framhald á 7. tíBu.)
milljónir kr. hvort árið um
sig.
í öðru lagi leggur Lands-
ba?ikz?i7i ásamt öðrum bönk
um landsi?zs fram 20 millj.
kr. á ári næstu 2 ár til í-
búðarlána. Framlögum fyr-
?r hvern ársfjórðu?ig skal
skipt fyrirfram milli bank-
anna í hlutfalli við spari-
sjóðs?n?istæðu hjá hverjum
um sig í byrjun ársfjórð-
ungsins.
f þriðja Iagi tekur Lands
bankin?? að sér að ábyrgj-
ast, að tryggingarfélög, sem
ekki eru í opinberri eign,
leggi fram 4 milljónir kr. á
ári í næstu 2 ár til A-Iána.
f fjórða lagi mun ríkis-
stjór??in beita sér fyrir því,
að veðdeilct Landsba7ikans
verði falin fjáröflun með
verðbréfasölu til íbúðarlána
innan hins nýja veðlána-
kerfis, sem komið xerður ii
fót með lögum. Bankavaxta
bréfin verði skattfrjáls og
skal heimilt að hafa nokk-
urn hluta þeirra með vísi-
tölukjörum.
Loks eru ákvæði um að
Landsbankinn skuli ávallt
eiga fulltrúa í húsnæðismála
stjórn, sem greiði þó ekki
atkvæði um einstakar lánveit
ingar. Ef ríkisstjórnin óskar
mun Landsbankinn einnig
semja við sparisjóði og líf-
eyrissjóði og aðra aðila um
þátttöku þeirra í veðlána-
kerfi því, sem komið yrði á
fót.
Fjármagn til átlána
Skv. þessu samkomulagz
og ákvæðum frumvarpsius
ættu útlá?? til íbúðarbygg-
i??ga á áru??um 1955 og 1956
að geta orðið sem hér segir
fyrir hvort ár?ð: La?idsba?ik
i??n tryggir sölu á banka-
vaxtabréfum fyrir 44 millj.
króna, verðbréfakaup trygg
ingarfélaga 4 milljónir, út-
lán sparisjóða 20 milljónir,
íbúðarlán sparisjóða 20
milljónir. Byggi?igarsjóður
verkama?i??a 4 milljó?iir, lá?i
tzl útrými??gar heilsuspill-
andi ibúðítm frá ríki og bæj
arfélögum 6 milljónir króna
og byggingarsjóður sveit-
anna 2,5 mUljónir. Samtals
gerir þetta 100,5 milljónir
króna á ári.
Þær 40 milljónir króna, sem
bankarnir kaupa eða tryggja
kaup á af bankavaxtabréf-
um og þær 6 milljónir króna,
sem verja á til útrýmingar
heilsuspillandi íbúðum, sam
tals 46 milljónir, eru aukið
fjármagn. Af þeirri upphæð
hefir ríkisstjórnin ákveðið
að Byggingarsjóður skuli fá
12 milljónir króna.
Eins og áður greinir hefir
húsnæðismálanefndin áætl-
að íbúðaþörfina í kaupstöð-
um og kauptúnum samt. 900
íbúðir á ári. Miðað við 70
þús. kr. 1. veðréttarlán á
hverja íbúð (A-lán og B-lán),
þarf 63 milljónir króna. Er
þannig ríflega séð fyrir láns
fjárþörf til þessara bygginga
samkv. áætlunum nefndar-
innar um húsnæðisþörfina.
í Jím/rHum
Veðlánakerfið miðist í
fyrstu við nýjar íbúðir
Fjölgun þjóðarinnar og útrým
ing heilsuspillandi íbúða

Aldarafmælis
^SíÉ'Tf! : /i,\
l i V ! / \ ' . ’ > ■
verzlunar
á íslandi verður minnzt með borðhaldi og dansleik að
Hótel Borg föstudaginn 1. apríl n. k. kl. 7,30. Nokkrir
aðgöngumiðar verða seldir í Bókaverzlun Sigfúsar
Eymundssonar í dag.
HÁTÍÐANEFNDIN.
Uppboðsauglýsing

Samkvæmt beiðni skiptaráðandans í Reykjavík verð
ur austurhálflenda jarðarinnar Eystri-Garðsauki í
Hvolhreppi, ásamt íbúðarhúsi og öðrum húseignum
tilheyrandi dánarbúi Steinunnar Bjarnadóttur, seld
á opinberu uppboði, sem haldið verður á eígninni
sjálfri miðvikudaginn 6. apríl n. k. kl. 2 síðdegis.
Skrifstofa Rangárvallasýslu,
28. marz 1955,
BJÖRN BJÖRNSSON.

Smásagnasamkeppni
Samvinnunnar
Ritstjórn Samvinn?mnar hefir ákveðið að
lengja skilafrest í smásag?iasamkeppni
blaðsins til 15. maí n. k. Hefir þetta verið
ákveðið vegna ástands þess, sem skapazt
hefir af völdam verkfallsins. e
SAMVINNAN

Shóli ísahs Jónssonar
(Sjálfseignarstofnun)
STYRKTARMENN skólans,
sem eiga börn fædd 1949, og hafa ekki látið innrita
þau, verða að gera það nú þegar, ef börnin eiga að
sækja skólann næsta vetur.
SKÓLASTJÓRI.
H.C.Andersens-hátíð
halda sendiherra Dana og Norræna félagið í Sjálf-
stæðishúsinu laugardaginn 2. apríl n. k. kl. 20,30.
Fjölhreytt skeiumíiskrá
Aðgöngumiðar seldir í bókaverzlun Sigfúsar Eý-
mundssonar. . . _ f r .