Tíminn - 14.04.1955, Blaðsíða 3

TÍMINN, fimmtudagimn 14. apríl 1955.
83, blað.
3
ur við frumbýlinga er kraf a æsku sveitanna
Hér birtist grein í viðtals-
formf”e'ffff': ungan Búnaðar-
þingsmann, Gunnar Guð-
ÖJartssonJl _ _ - : -
Vv' S " #*S -
V; - S -v^j
£ Hver vóru héíztu málin, er
nýafstaðið Búnaðarþing fjall
aöi um, er snerta áhngamál
Og hagsmuni æsknnnar í
sveitunum?
>>
Þessari spurningu er vand
gýarað, fri.“ á. 'af þvi að erfitt
ét að, fullyrða á líðandi stund
hver eru stærstu málin —
þau . .sem marka tímamót.
ítað er reynslan og tíminn,
sem’ fellir endanlegan dóm
um * áhrif og mikilvægi hvers
máls.
; Eir ég mundi þó vilja segja,
áð frumvarpið til breytinga á
jarðræktariögunum hafi ver-
ið stærsta málið í þessu til-
liti.:
]vjeÖ því frumvarpi, er far-
i'ð fram -á aukinn fjárstyrk
rikilsins til ráðunautaþjónustu
pg ræktunarframkvæmda í
svejtunum úg sérstök áherzla
Iögð á 'áukna áðstöð við frum
þætti jarðræktarinnar, svo
sem framr.æslu og grjótnám.
Byggjast þáer tillögur á þeim
skilningi, að hér éftir verði
búskapux ág byggjast á vél-
yrkju og ræktun í- stað rán-
yrkju, sem verið hefir aðal-
uncjirstaða búskapar frá land
námsöld. Erumvarp þetta ger
ir og ráð fyrir sérstökum
aukaframlögum til ræktunar
á þéim: byiúmær hafa minna
tún en 10 ha. Er það gert til
þessí að ieggja áherzlu á það
að bændastéttin megi ekki
skiptast í stórbændur og kot-
bændur eins og nú virðist óð
um stefna að, vegna misjafnr
ar umbótaþróunar víðsvegar
um landið undangengin ár.
Viöhorf búnaðarþings til sveitaæskunnar
efnum fé tii iarða- bústofns-
og vélakaupa. En undanfarin
ár hefir hún ekkert fé haft
til umráða í þessu skyni. Hef
ir því ekkert verið hægt að
greiða fyrir bústofnsmyndun
æskufólks í sveitunum.
Er alveg furðulegt að ráða
mexm þjóðfélagsins skuli
ekki leysa fjárþörf frum- i
býlinga ineð einhverjum
hætti.
Segja má að alveg tómt
mál sé að tala um að ungt
fólk eigi að setjast að í sveit
unum. ef það getur hvergi
fengið nauðsvnlegt lánsfé til
að kaupa jörð, bústofn éða
vélar. Allt þetta kostar svo
mikið, að útilokað er að ungt
fólk eigi nóg efni til að eign-
ast þetta. Þó ung hjón geti
með aðstoð vina eða vanda-
manna klófest jörð með ein-
hverjum hætli, þá verða þaui
í mörgum tilfellum að sætta
sig við lítinn bústofn og eng-1
an eða lélegan vélakost og |
slíta sér þá út á of miklu erf
iði á fáum árum og verða
auk þess að sætta sig við lé-
legri lífskjör en jafnaldrar
er set.iast að í bæjunum.
Þetta ófremdarástand verður
því til þess, að alltof mikið
af ungu, dugmiklu fólki fer
úr sveitunum og sezt að í bæj
unum því að auðveldara er
að komast yfir íbúð þar, þó
erfitt sé. Þetta heimilismynd
unarmál sveitaæskunar var
gert enn verra xneð lagabreyt
ingu í fyrra um skattfrelsi
Gunnar Guðbjartsson
Hjarðarfelli
sparifjár. Því að einstakling
ar, sem kynnu að eiga fé, er
þeir vildu lána unga fólkinu
í þessu skyni, verða þá að
greiða skatt af því en ekki
þeir leggja það í sparisjóð.
Búnaðarþing óskaði leiðrétt-
inga á þessu atriði.
Þetta ástand verður að lag
færa.
Þá fer Búnaðarþing fram
á að bændur fengju rekstrar
lán. Má merkilegt teljást, að
það skuli ekki vera löngu
orðið eins margþættur við-
skiptabúskapur og nú er rek
inn og það því fremur, sem
upplýst er að einstakar verzl
anir í höfuðstaðnum, sem öll
um er ljóst að eru óþarflega
margar, geta þá fengið rekstr
arlán svo milljónum skiptir.
Hafa bændur sýat óþarf-
lega mikfð Ianglundargeð,
að vera ekki búnir að reka
hnefann í borðið til að herða
á kröfu sinni um þetta efni.
Þá afgreiddi Búnaðarþing
frumvarp til laga um tilrauna
og upplýsingaþjónustu í þágu
landbúnaðarins. Er í því
stefnt að auknum tilraunum
bæði í búfjárrækt og jarð-
rækt og aukinni fræðslu um
þau efni. Því bændur þurfa
mjög á að halda aukinni
þekkingu á búskapnum eftir
því sem hann verður stærri
og umfangsmeiri.
Ennfremur má nefna álykt
un um útflutning kjöts og
öflun markaða erlendis. Vax
tarrými landbúnaðarins er,
þ-átt fyrir öra fólksfjölgun
í landinu, að verulegu leyti
háð þvi að hægt verði að
ílytja út í auknum mæli land
búnaðarafurðir.
Ýmis fleiri mál væri ástæða
til að nefna og ræða um, en
rúmleysis vegna verður það
ekk* gert ítarlega að þessu
sinni, en þó get ég ekki látið
hjá líða að minnast á raf-
væðingw svez'tanna.
Búnaðarþing 1953 afgreiddi
mjög ítarlega ályktun um
það efni. Og setti fram þau
stefnumið að raforkan næði
um allt ísland á næstu 10 ár
um og að raforkan yrði seld
á sama verði um land allt.
Um þetta markmið mun
Ýmis nýmæli eru í þessu'
frumvarpi, m. a. um fjárfram
lög ríkisins til að styrkja súg
þurrkunarkerfi í heyhlöðum
og byggingar yfir búvélar.
Má segja að frumvarpið í
heild steínl að því a.ð færa
búskap bænda í horf rækturi
ar til fóðuröflunar og beitar
og svo að véltækni komizt í
fullkomið horf. Ög má full-
yrða að þetta er ósk og krafa
æskunnar f sveitunum. llún
á að erfa landið. Því verður
að .treysta að núverandi Al-
þirígi samþykki frumvarpið.
Hvér voru önniír stórmál
húmíöarþmge 2 v»
:| Þar má nefna til ályktun
þingsins um -lánaþörf land-
búnaðarins. Gerð var krafa
til að fullnægt tæri almennri
lánsfjárþörf til ræktunar og
bygglngal Auk þess var gerð
krafa' til 5 millj. lcr. árlegs
Í’í'amlags til veðdeildar Bún-
aðarbapkans. Hennar hlut-
Verk er m. a. eins og kuxxnugt
er að lána bændum og bænda I

allt sveitafólk vera sammála.
Og ekki er hægt að gera þá
kröfu til æskufólksins að það
sætti sig til lengdar við önn-
ur og lakari lífskjör eða geri
minni kröfur, en jafnaldrar
í bæjunum. Þetta ættu allir
að skilja og mætti ætla, að
það væri hagur alls þjóð-
félagsins að tryggja jafn-
vægi í þessu efni, svo land-
ið og gæði þess yrðu sem
bezt nýtt.
Kjörorð sveitaæskunnar i
dag hlýtur því að vera: Auk
in ræktun. Meiri og betri
vélakostur til landbúnaðar-
starfa. Rafmagn.
Finnst ekkz eldri mönnun*
unum unga fólkið gera of
miklar kröfur miðað við það,
sem þeir áttu við að búa?
Vera má að einstöku mönn
um finnist of hátt stefnt. En
ég ætla þó að flestum eða
öllum fulltrúum á Búnaðar-
ingi, sé vel ljóst að ekki er
hægt að tryggja framtíð
sveitanna, nema að fullnægt
sé þessum þrem frumþáttum
sem hér hafa verið nefndir,
því að samgöngur eru orðnar
það góðar og fólkið vel upp-
lýst að það veit vel um kjara-
muninn hjá þeim, sem lifa
við rafmagn og góðan húsa-
kost annars vegar og léleg og
köld hús illa lýst hins vegar,
að það er engin von um að
almenningur sætti sig við það
til langframa. Eigi það von á
rafmagninu innan fárra ára,
þá mun það ekki gefast upp.
Eg hygg að allir Búnaðar-
þingsmenn skilji sjónarmið
æskunnar og lífskröfur og
muni taka með velvilja á
hverju máli hennar og fyrir
framgangi þeirra muni þeir
ótrauðir vilja berjast, og ég
ætla að þeir hafi allir þá trú
að íslenzkur landbúnaður
eigi glæsilega framtíð sé
újarflega og duglega að mál
um hans unnið. Og þvi gel
æskan litið vonbjörtum aug
um fram á leið.
Að lokum vil ég geta um
þi ályktun Búnaðarþings að
ákveða hátíðisdag bænda á
Jónsmessu að vorinu.
Þann dag kæmi sveitafólk-
ið saman til mannfagnaðar,
bæði ungir og gamlir, hvert
| í sinni byggð.
Fagnaði þá unnum sigrum
og tyeysti ný heit um stærri
átök til framfara í sveitun-
um.
Vildi Búnaðarþing treysta
tengsl nýrrar sveitamenning
ar við hina eldri. Ákvað því
þennan gamla helgidag, þeg-
ar ísland skartar fegurst á
vorinu, stéttardag komandi
kynslóða sveitanna.
Gunar Guðbjartsson.