Tíminn - 23.04.1955, Síða 4

Tíminn - 23.04.1955, Síða 4
TÍMINN, laugardaginn 23. apríl 1955. 90. blað. Sjálfstæði okkar er bezt tryggt með því að nýta sem verða má gæði landsins Hv. fjárveitinganefnd hef- ír orðið sammála um að feggja til að þingsályktunar- tillaga á þingskjali 356 verði samþykkt með nokkrum við- auka. Er_ þar um að ræða að bæta við fyrirhuguð störf nefndarinnar, tekið nánar tU um starfshætti hennar og verkefrii, og rétt tri að not- :cæra sér þá aðstoð og þær upplýsingar, sem rannsókn- arslofnanir og aörir opinber :tr aðilar geta í té látið. Gert er ráð fyrir að fyrir- huguð nefnd beini, meðal annars, rannsóknum sínum sð öllu því, sem verða má nú verandi atvinnuvegum tU f'ramdráttar, enda er í grein argerð við till. á þslcj. 356 toent á það verkefni og einnig vék hv. þm. Strandamanna að því í framsöguræðu s’nni. Aðalviðauki hv. fjárveit- inganefndar er sá, að nefnd- :in taki tU athugunar hvern- ig bezt verði tU frambúðar skipulögð og samræmd störf hinna ýmsu tilrauna- og rannsóknarstofnana ríkisins. Pá leggur hv. fjárveitinga- nefnd t>l, að milliþinganefnd ‘in verði skipuð sjö mönnum. Virðist eðlilegt að til starfa i nefnd, sem ætlað er jafn umfangsmikið verkefni séu fremur skipaðir 7 menn en 5, auk þess, ;em þá eru ef til d!l meiri iíkur tU, að sem flest sjónarmið komi til at- riugunar. Þríþætt verkefni. Hv. fjárveitinganefnd hefir athugað þær breytingartillög ar, sem fyrir lágu og tekið íU greina ábendingar þar eftir því sem henni þótti á- stæða tU og fram kemur í tillögugreininni á þingskjali .542. Segja má, að í höfwðdrátt um sé meginverkefni þess- ar ar fyrzrhnguðu mílli- þinganefndar þríþætt. 1. Athugun og tillögwr til ambóta í þágu núverandi atvmnuvega. 2. Rannsóknir á mögaleik um á aS stofna til nýrra at- vinnngreína til nýtingar náttúruauðæfa landsins og gera tUlögar þar að lútandi. 3. Athuga starfsemi, skipulagningn og samvinnu hinva ýmsu tUrauna- og rannsóknarstofnana ríkis- <ns og gera tUlögur til breyt inga, ef þörf krefur. Margt skortir enn. hað er öllum vitanlegt, að aðalundirstöðuatvinnuvegir jkkar, landbúnaður og sjávar- atvegur, standa fjárhagslega nöllum fæti. Allar þær miklu .imbætur sem átt hafa sér stað innan þessarra atvinnu /oga virðast ekk: h^ökkva. til uð gera það nægilega fýsUegt vó starfa vi'ð þá, — þott t.d. /el hafi á matgan hátt mið- áfram i sveitum landsins, pá vantar þar enn of margt >em óhjákvæmilegt er, til jess að fólkig geti unað við itt.. Þar vantar vegi, brýr og oima að ógleymdu rafmagn- .nu ÍU hverc konar heimilis- ajálpar og einn’-g til afnota /ið framleiðsluna. svo sem Al heyþurrkunar. Og enn er niíakostur, ræktun og véla- .iotkun víða ófullnægjandi. :>á þarf að beita sér fyrir iiróðurveind, auka græðslu Ræða Halldórs Ásgrímssonar, framsögumanns fjárveitinga* nefndar, við 2. nmræðu um tillög’u Framsóknarmanna um nýj- ar aívinmigroinir og nýtingu náttííruauóæfa landsins örfoka lands og sanda og rækta nytjaskóg. Þótt vandamál sjávarút- vegsins séu á margan hátt önnur en lr.ndbúnaðarins, bá ber að sama brunni. Ýmsum sem við benn v’nna, þykir hann oft ekki gefa svo mik’ð í aðra hönd, miðað við erfiði og áhættu að nægilega fýsi- legt þyki að gefa sig i þau störf. Margt stendur þar iil bcta, sem annars staðar. Má bar nefna aukna vernd fiski- m'ðanna, aukna möguieika að sækja m.eir en nú er á djúp mið, t. d. til síldveiða, leit eít ir nýjum fiskimiðum, uppiýs ipgar handa veiðiflotanum hvar helzt er veiði vo.n á hverjum tima o. s. frv. Þá telja sumir að betur megí tryggja en nú er, að þeir, sern vinna við útgerðma, beri það úr býtun', sem framleiðsian gctur í té látið. Efling atvinnuvegrnnna. Ég skal engum getum að bví leiða hvað hin fyrirhug- aða millib’nganefnd kar.n að sjá sér íært að benda á til eílingar þessum tveim aðal- atvinnuvegum okkar, en víst er, að allt þarf hún að íhuga, sem getur orðið þeim tál fram dráttar. Það þarf að meta þá möguleika, sem aukin kunn átia og véítækni kann í einu og oSrv aö fela i sér t>I lækkanar framleiðslu- kostnaðanns og aukrnna af kasta og það má ekki gleyma möguleikunum fyrir vaxandi vöruvöntiun og auk inni nýtíngu hráefnanna. Það þa’f ekk* e>ngöngu að Ieitö urræða um að það fólk. sem uú xinnur að land búnaði og sjávi ■' únegi, C' ti ?em bczt vnaö hag sín- um helclur einnig að fle>ra fólk f.i>sl til iS *inna þeim störfum. Míkt tel Cg þjóð- hagsléga og nveiHR.'ngarlega nauðsyn. Ekki verður svo minnst á núverandi aðalatvinnuvegi ckkar, að iðnaðarins sé þar ekki gefið Hann hefir á tri- tölulega stuttu árabili á nærri ævintýralegan hátt ris ið :ír óskustónni og sannað tilvcnirétt smn og mikla bjóð lvagslega þýðingu. Og með vaxantíi tækni og verkkunn- áttu verður bein og óbein þjónusta i'ðnaðarins í þágu landbúnaðar og sjávarútvegs sífellt mc*t: og meiri nauð- syn. Það má sennilega de>Ia um gildi sumra þeúra verkefna, sem iðnaöur okkár hefir tek- ið sér fyrri liendur eða v’ll fást við, en ásamt mörgu öðru er sá iðnaður ofan öll- um ágreiningi, sem fæst við fullnýtingu hráefnanna og gerir úr þeim sem fjölbreytt astar og verðmætastar vörur. Á því sviði hefir iðnaður- inn þegar margt vel gert,. en betur má ef duga skal. T. d. þurfum við að stórauka verð mætí sildaraflans og ýmsra annarra matvælategunda með niðursuðu og ýmsum öðr um aðferðum. Þá vantar enn á að t. d. fiskúrgangur, sér-1 staklega á togurunum, sé i Halldór Asgrímssou fullnýttur og enn mun inn- ýflum Þskjar o. fl. sliku að mestu hent. Það verður því að teljast eitt af mörgum verkefnum fyrirhugaörar nefndar að íhuga hvað hægt er að gera tri eflingar þess iðnaðar, sem mesta þýðingu hefri’ fyrir atvinnulíf okkar og fjárhagsafkomu. Nýjar atv>nnugre>nar. Kem ég þá a3 öðru höfuð- verkefni nefndarinnar, að gera tillögur um riýjar at- vinnugreinar til framleiðslu- og atvinnuaukningar og hag nýtingar náttúruauðæfa landsins, og bíður iðnaðar okkar þar sennriega merkilegt framfciðarviðfangsefni. Það er vitað, að við íslend- ingar eigum mikla vatnsorku ti'I rafmagnsframleiðslu og sumir telja að jarðhitinn geti með tímanum orðið okkur eins mikill orkugjafi og foss- arnir. Er þá augljóst hversu geysimiklar orkulindir við eigum. — Þessi óhemju nátt- úruauðæfi eru enn að mestu ónotuð, en flestum er orðið ljóst að svo má ekki verða áfram tú langframa. Sem mest af þessari orku þurfum v>ð að geta notað og skapað þann veg, meðal aunars, skilyrði til ýmiskon ar efna>ðnaðar. Er talið að v»ð höfum þá möguleika t*I að framleiða margar nauð- synlegar vörur, svo sem brenn>ste>n, salt, sóda, klór, fosfór, magnesium, alumin- ium o. fl. Land" okkar er talið snautt af málmum, en ýms’r fróð>r menn álíta að með ódýrri orku og vaxandi tækni geti svo far>ð að unnt verði með sæmilegum hagnaði að vinna hér ýmsa málma og fleir* efnj úr jörðu. Þá eig- um við ýms lífræn efni í jörðu og sjó, svo sem svörð- inn, re>ðingstorfið, surtar- brandinn, kalk og þaragróð ur. Stjálfstæði þjóðarinnar. Atvinuuvegir okkar gefa á marga lund ríkulega tri lífs- uppeldis, en þeir eru fremur einhæfir og misbrestasamir, en þarfir okkar og kröfur miklar. Þótt núverandt.i at- vinnuvegir eflist og til þeirra hverfi fleúra fólk en nú er, þá fjölgar þjóðinni svo ört að ekki er hægt að gera ráð fyrir því að til langframa geti allir fundið sér viðun- andi verkefni við þá. Enda ste/idur þjóðin því betur að víg>, sem hún get- ur notað sér meira og á sem fullkomnastan hátt hvers konar gæð> lanfs>ns. Þá get ur og svo far>ð að aðrar þjóðir fengju tilhneigingu t>l að meta okkur léttvæga sem sjálfstæða þjóð, ef við sýnum tómlætí í að notfæra náttúruauðæfi lands>ns, bæð> t>I fullnægingar okk- ar þarfa og útflutnings á vörum, sem aðra kann að skorta. Að undanförnu hefir ár- leg fólksfjölgun hér verið um 2% eða nálega 3 þús. manns á ár>. Hin árlega fjölg un karla og kvenna á vinnu- aldri er þó enn nokkuð minni en verður sjálfsagt orðin svo há að 10—15 árum liðnum. Og þó þess beri að vænta að núverandi atvinnuvegir geti lengi bætt við sig fólki, þá má samt á það líta ag vél- tæknin vex og því verða ýms störf ekki eins mannfrek og áður. Þá stöndum við frammi fyrir því að sjá þeim mönn- um fyrir atvinnu, sem á und- anförnum árum hafa unnið I þágu varnarliðsins. 1953 unri'i þar um 3 þús. manns, en siðan hefir þeim smátt og smátt farið fækkandi og gert er ráð fvrir að ekki líði lang- ur tími þar til slík v>nna er að mestu eða öllu úr sögunni. Nauðsynlegt er að sem flest af bes.su fólki hverfi að fram leiðslustörfum við landbúnað og sjávarútveg, en að því leyti sem þess er ekki kostur, er æskilegt að til falli vinna við uppbyggingu nýrra at- vinnugreina. Slc’puleggja framkvæmdir. Fjárfesting okkar er mikil og margir, sem við hana vinna. Það er vonandi að hún geti haldið áfram ótrufluð, en enginn ve>t hvort svo get- ur orðið. Fari svo, að 111 nauð- syn valdi bví að úr hinni al- raennu fjárfestingu verði að draga. þarf þr.ð fólk, sem þar missir atvinru, að fá ný verk tfni. H>n fyrirhugaðti milli- rineanefnd hefir þ /* á þessu sviði geys’býðinga rrniklum málefnum að sinna. sem er rannsókn á mög’ileikum á því að ftoína til ný>ra at- vírinugreina. Það þarf að fá yfirht yfir þrer raunsókn*r, sem til eru og meta gihi- þeirra Stuðla að því að þeim rannsóknum, sem nú err. £ döfinni, verði i hrr/ðað og hrinda nýjnm í framkværnd. Þá þarf að fást úr þvi skorið hvað f/amkvæmclanjöguleikarnir eru mikl'r og margþættir og síðan roeta hvað heppi- legost er að ráðast í f-"á þjóð hagsíegu sjónarmið! og skípuleggja framkvæmda- róð'na samkvæmt því á sem farsæíasfan hátt. Þá þarf nefndin aö gera tillögur um rekstrarfoim og á hvern hátt síofnfé verðl helzt afl- að og þar á meðal að at- liuga móguleikana á öflun erienc's fjármagns. Og sé það svo, sem við trú- um, að ísland sé land mikilla möguleika, þá ætti að mega vænta þess ag vig getum feng ið erlent fjármagn með sæmi legum kjörum til arðbærra fromkvæmda. — Enda er ekki sjáanlegt að við 1 náhmt framtíð komumst langt 1 þess um efnum nema með hjálp erlends fjár, þar sem okkar eigið fé virðist tæplega hrökkva til bemna og óbeinna fjárfestinga í þágu núver- andi atvinnuvega. Hvernig sem á er litið, eru fyrlrhuguð verkefni nefndarinnar á þessu sviði sem öðru, ekkert áhlaupaverk. Nothæfar til- lögur um uppbyggingu nýrra atvinnugreina, og framkvæmd þeirra, krefst mikillar fyrir- hyggju og skipulegs undir- búnings, sem í flestum tilfell um tekur fleiri eða færri ár. Hefir það t. d. sýnt sig í sam- bandi við stofnun áburðar- og sementsverksmiðjanna og því megum við ekkt lengur halda að okkur höndum 1 þessu efni. _ Rannsókuarstofnanír. Þriðja aðalverkefni nefnd- arinnar er að athuga hvernig bezt verði skipulögð og sam- ræmd störf þeirra stofnana, sem vmna að vísindalegum rannsóknum í þágu núver- andi atvinnuvega og rann- sóknum á hvers konar nátt- úruauðæfum landsins og möguleikum að hagnýta þau. Ég tel ekki ástæðu tU að fjöl yrða um þetta verkefni. Hér er ekkl á terömnl ne>tt vantraust á störfum og starfsháttum hlutaðeig- and> rannsóknarstotnana, heldur hitt, sem öllum má vera lióst, að mörg: vlötangs ctni heirra eru svo þýðlng- armikii. og aðkallandi, að u>ðiírstöður fáist sem frrst, aö miklu skiptir að fullvíst sé að allt fari bar sem bezt úr henr'i oar að umraeddar stofnanir búi v5ð eins góö starfsskilyrgi og viff getum í té látiff. Verkefni þessarrar fyrirhug uðu nefndar er óvenju um- fangsmikið, fjölþætt og vandasamt, og ef vel tekst til, geta störf hennar orðið__g,kk ‘Framhald á 7. jSu). œsssssssssassssssassssgsgasss&ssssssðgssftsgsaaaaagsfisgasaieffiftfttMflft^rey Ný fólksbifreiðastöö Bifreiða föðiu Bæjarleiðlr b. f. opnar í ðag kl. 14, að Langiiolts- vejíi 117. Síml 5000. Bæjarleiðir h.f. i

x

Tíminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.