Tíminn - 11.09.1955, Qupperneq 3

205. blað,
TÍMINN, sunnudaginn 11. scptember 1955.
,es
Einu sinni var ég í miklum
Veiáiiifagnaði. t>að var verið
a^wgj|Jge.,.fólk. Þar reis upp
ljóngáfaður barnakennari W
þess að halda ræðu. Hann var
fruinn að drekka appelsín
állt kvöldið og hóf ræðu sína
með þessum orðum: — Ekki
er gott'-að maðurinn sé emn.
Nú komst það skáld, sem
öll atómskáld segjast vera
lík, að þeirri niðurstöðu. að
maðurinn sé alltaf einn. Báð
ir munu barnakennarinn og
skáldið hafa nokkuð t4l síns
máls, en'hitt gæti ég nú sagt
fræðaranum, kunningja mín
um úr brúðkaupsveizlunni, að
hvergi er betra að vera einn
með sjálfum sér en í London,
nema ef vera skyldi á Botns-
heiði, þegar sólin ris um Jóns
messuleytið, yfir döggvota
flóa og holtasóleyjar.
Ef þú hefir elnhvern tíma
horft á, hvernig starfsdagur
manna liður í stórum iðjuver
W þar sem einstaklingurinn
er orðinn lítið annað en tæki
til að rétta einhvern hlut á
milli tveggja tannhjóla, og
ef þú hefir þá fyllzt óhugn-
aði yfir þeirri framtíð mann-
kynsins að gerast skynlaus
vélmenni, þá skaltu fara til
þokufyllstu stórborgar heims
íns og vita, hvort þú verður
ekki bjartsýnni á framtíð vél
menníngarinnar.
Úti í Kensington við stutta
götu, sem heiþr Prince of
Wales Terrace, er fjöldi af
smáhótelum, sem hvergi of-
þyngja pyngju þinni. Flest
heita þau hátíðlegum nöfn-
um eins og gatan. Þar er
Prinsessuhótelið og ég held
Drottningarmóðurhótelið, og
við endann á götunni er
Home Court Hotel.
Vertinn er elskulegur
Breti. Dökkur á húð og hár
og talar lítt skiljanlega Lund
únaensku. Og hann talar mik
ið. Eftir tvo daga ertu farinn
að skílja enskuna hans, og
þá er hann bezti leiðsögu-
maður í heiminum. Hann seg
ir þér allt um flesta skemmti
staði borgarinnar. Hann seg
ir þér, hvar þú getur keypt
þríhjól handa litlum krökk-
um, og þar að auki er hann
lifandí dagbók um enskt veð
urfar síðustu mannsaldra. En
þú skalt ekki múinast á póli-
tík víð hann, sízt af öllu
skattamálin. Aldrei hefi ég
séð jafnelskulegan mann um
hverfast á eúiu augnabliki
eins og hann. Allt það, sem
í Þjóðviljanum stendur um
Eystein og skattana er guðs-
prð hjá því, sem þessi Breti
lætur sér um munn fara um
skattamál enskra. Nú kaus
hann ihaldið í þeirri von, að
það bætti eitthvað ástandið
frá tíð Verkamannaflokksins,
en svo ætlar það hann lif-
andi að drepa með skóttum.
Eg sagði honum, að menn
sky'tíu aldrei trúa eina a.-ði
ihaid£manna og hljóp frá
horinm. þegar hann ætlarti
að fara að útskýra fyrir :nér
fjórða eða fimmta skitrinn,
6-m á l.ar,n væri lagður.
Eg bjó barna við vestm-
fconrið á Hyde Park, og rétt
h.iá er blaðakassi, þar sem
gjörvöll enska pressan e:- til
sölu. Það var þægilega hivit
1 gai'ðinum aila þá morgna,
sem ég gekk þangað til að
líta í blaðið, sem ég hafði
keypt á horninu.
Þarna voru vist endur fyrir
löngu veiðilendur konung-
legra hirðgæðinga, þar sem
þeir eltu hjartdýr með hunda
og framhlaðninga,, en nú
sitja þar á dúkstóium háir
sem lágir þegnar Bretadrottn
ingar, og á skuggsælum stíg-
Fram skilvindur 65, 100,
135 lítra.
Dahlia strokkar 5 og 10
lítra.

BÆNDUR: Þessar skilvindur og strokkar hafa verið í
notkun á íslandi í um 25 ár. Tryggið heimili yðar úr-
vals vélar og notið ávallt FRAM skilvindur og DAHLIA
strokka.
Heildsölubirgdir:
Eristján
KynþáttavandamáUð verður aldrei levst, meðan hvíti maðurinn lítur niður á svarta mann-
inn, hrópaði surtur.
Sveinn Skorri Höskuldsson.-
ema
um inni í garðinum elskast
ungt fólk stríölega.
Ennþá voru fáir í garðin-
um. Maðurinn í næsta stól
virtist hafa íengið sér blund
undir útbreiddum síðum Ti-
mes, og framhjá mér gengu
státnir strákar. sem báðir
íullyrtu, að þeir gætu stokkið
laust í einfaltíleik
spor við lagið. Tveir svolaleg:
ir sjóarar vildu endilega fáH
að syngja með henni og:
gerðu sig líklega til þess a£
taka hvor undir sinn arm.
hennar. en þá gerði hún sér
lítið fyrir og lamdi þá með
regnhlifarskaftinu, svo að
þeir hrökkluðust burtu. Svc
söng hún af miklum trylí
ingi kvæðið um þau ömurlegu.
örlög að elska dóttur tatar-
ans, -en sjóarar hennar há
Þgnar klöppuðu lof í lófa.
Rétt þarna hjá veifað..
snyrtilega klæddur unglmg
ur biblíunni sinni. — Fetig :
spor frelsarans, hrópað:
hann, cn fáir hlustuðu c
hann. Þar sem hann stóð
uppi á kassanum sínum
minnti hann mig emna mes\
á teikningar af amerískun.
menntaskólastrákum, sen.
halda á kókakólaflöskum og
brosa.
Stærsta þyrpingin var un.
hverfis svertingja. Hanr.
hafði líka mestan viðbúnað
Háan ræðustól með stóri.
grænu skilti framan á. Met
rauðu letri stóð á skiltmu.
Félagsskapur svartra verka
manna í Stóra-Bretlandi og
írlandi. Honum til beggja
sínurn.! horuð og skrækmál. Kringum j handa stóöu fánaberar oi:
r
Þarna í æp.andi umferðinni
minnir það m>g á ódrepandi
þrautseigju íiinnar brezku
þjóðar.
Urn leið og vagninn rennur
framhjá gínandi byssunni,
minnist ég orða mannsins,
sem engu lofaði bjóð sinni
miklu hærra en þeim hafði nema tárum og blóði, en
tekizt.þarna inni í garðinum.
Sem ég sat þarna á biskupa
kirkjulegum sunnudags-
morgni og hlustaði á klukkna
hljóm í öllum áttum, því að
enskir klerkar messa fyrir
hádegi, kom garðvörðurinn
til mín og rétti mér miða há
tíölegur í bragði. Það var
enginn asi á honum. Hann
stimplaði á miðann þrjú
pens og gekk síðan til þess
næsta. Ég velti miðanum fyr
ir mér og .sá, að hann veitti
mér rétt tú að sitja á stól í
garðinum frá því klukkan
átta þennan morgun þangað
t.íl klukkan eitt seinnipart-
inn. Nú kom vörðurinn aftur.
Hann var alltaf jafn hátíð-
legur. Hann hneigði sig og
kallaði mig sör. Ég efast um,
að þrjú pens hafi nokkurn
tíma verið rukkuð af meiri
hofmennsku. Svo gekk hann
aftur frá mér hátíðlegur í
andlitinu en svoiítiö tindil-
íættur og broslegur aftan fyr
ir. Hann minnti mig á rogg-
inn bónda, sem búúin er að
slétta þrjátíu dagsláttur og
horfir á þær gróa upp. Það
var eins og hann ætti garð-
inn, en væri í senn drjúg-
ur og feiminn yfjr eign sinni.
Það tekur nærri stundar-
fjórðung að aka meðfram
endilöngum garðinum, ef
menn fara þá leið í strætis-
vagni númer sjötíu og þrjú.
Á hornúiu, þar sem Park Lane
og Knightsbr'dge mætast er
alltaf nrikil umferð. Þar er
risavaxið minnismerki. Mikú
fallbyssa úr hvítum marm-
ara stendur þar á háum
stalU og bendir í suðaustur.
Aftan við byssuna Uggur fall-
inn hermaður. Hjálmurínn
skýlir andlitinu. Koparlitur
líkami hinnar dánu hetju
stúigur í stúf við hvítan
marmara stallsins, þar sem
sóUn glampar. Framan við
byssuna stendur annar her-
maður álútur og heldur á
kápu sinni, en til beggja
hliða munda fótgönguliðar
riffla sína. Þetta er múmis-
merki um fallna hermenn. í
senn fagurt og miskunnar-
le>ddi hana til sigurs í æg1-
legasta hildarleik veraltíar-
sögunnar. Mér verður hugsað
tú þeirra æskumanna, sem
féllu fyrir morðtólum Hitlers,
þegar Bretland var e{tt ósigr
að af fjendum nazista. Vafa-
hana var dálítill hópur.
— Þið vúið það, sagði hún,
að ég heyri ekki tú neúini
sérstakri kirkjudeild. Ég tala
bara svona eins og hver önn
ur kona.
— Nema hvað, greip stutt-
ur pjakkur fram í fyrir
henni.
Þá hvessti heldur í þessari
valkyrju heúagrar kirkju.
— Ég get sagt ykkur það og
þér líka. Hún einblíndi á
þann stutta. — Að guð gaf
okkur ritninguna til að trúa
henni, en ekki til að af-
laust áttu þeir sínar voirir og:skræma hana og teygja eins
þrár, þegar þeir gengu út í j og hrátt roð. Og hver. sem
kúlnahríðina. | slíkt gerir, hann fær jú að
íslenzkur kommúnisti gerðjskella á skeið bemt tú hel-
ist eúiu sinni leiðsögumaður i vítis.
ferðamannahóps í erlendri
borg. Hann var svo mikill
friðarsinni. að hann neitaði
með öllu að þýða fyrir land-
ann frásagnir um minnis-
merki eftir herforingja, því
Ósköp er að heyra þetta,
hvein í þeim stutta.
— Já ykkur er betra að
halda ykkur á mottunni í trú
málunum, og heilög lilrkja
biessar börnin sín, hélt þessi
af hann sagði að slík fyrir- kaþólska málpípa áfram, og
bæri væru ekki annað en úr-
kynjuð og kapítalistísk striðs
æsingatæki.
Vafalaust hefði hann ekki
látið það á sig sannast að
segja stakt orð um þetta
minnismerki falÞnna Breta,
enda með öllu óvíst, að hann
hefði nokkurn tíma fengið
tækifæri tú að vera friðar-
sinni, ef ungir menn í Eng-
landi hefðu ekki hlýtt kall-
inu um fórnir, tár og blóð.
Á horninu hjá Marmara-
boganum er alltaf fjöldi
manns. Á ba'anum, sem hall
ar frá götunn' inn að ræðu-
mannahorninu, sat urmull
af föiki í sólinni. Ég fékk
mér sæti á stól. Dúfur voru
þarna á sífelldu flökti, og
fólkíð braut fyrir þær hnetur,
Við hliðina á mér sat full-
orðinn verkam.aður rneð konu
sinni. Hún braut hnetur í sí-
fellu. og dúfurnar sóttu að
henni eins og skæðadrifa. Á
meðan beið eiginmaðurinn
þolinmóður með myndavél-
ina spennta. Þegar kerlu
hans hafði tekizt að lokka
fjórar dúfur upp í kjöltuna
og sína á hvorn handlegg,
smellti sá, gamli af.
Þetta hefði félaga Búlgan-
ín líkag að sjá, hugsaði ég
og labbaði yfir á torgið, þar
sem menn þreyttu mælsku-
listina. Fyrst varð fyrir mér
pilsvargur mikill frá Sam-
vinnunefnd kaþólskt sinn-
aðra kvenna. Hún var grind-
ég nenni ekki að hlusta leng
ur á hana.
Skammt frá henni var öllu
stærri hópur. Þegar ég kom
þangað, 'neyrði ég, að kven-
maður söng þar slagara há-
stöfum. Hún var í rauðum
kjól og feit og hlussuleg.
Söngurinn kom í gusum út
úr þessu rauðklædda kjöt-
flykki og minnti mier á það.
begar ég var að kreista reyk
inn úr kerlingareldum í æsku
minni.
Hún veifaði regnhlíf sinni
umhverfis sig og sté dans-
héldu á rauðum, svörtum og
grænum flöggum.
Surtur hamaðist í stólnurr.
og veifaði báðum höndum oh.
barði í ræðupúltið orðum sír.
um til áherzlu. Hann varð f.
sifellu að þurrka af sér svita
strauma, er láku niður and-
litið, svo fleygði hann frá séi
jakkanum og hélt áfram at
þruma yÞr lýðnum.
— Þið segið, að við svertingj
ar höfum jafnrétti á við hvíta
menn fyrir lögunum, en þaö
er ekki nóg. Við höfum ekk-
ert jafnrétti, fyrr en við höf -
um jafnrétti i hugum ykkar
sjálfra.
— Af hverju láUð bið okk-
ur vinna óvirðulegri störfinV
Af hverju eru hvítir þjónar
ekki eins liðugir að snúa,si'
kringum okkur og aðra.
menn?
Öðru hverju gripu menr.
fram í fyrir surti, og þá þurfti.
hann aö gera útúrdúr í ræði
sinni.
Hann er einhver fjörugast:
ræðumaður, sem ég hef hlýtr
á. Allur þessi þeldökki, granr.
vaxni likami var eitt mælsku-
tól. Hann andmælti framigríí-'
endum til hægri og vinstri og
lét siðan dæluria ganga un.
rétt hins svarta manns.
Það hlustaði mesti fjöldi í.
hann. Ekki var meira er..
fimmtungur af því svertingj
ar.
Ég tók eftir myndarlegum,
hávöxnum svertmgja, sen..
kom gangandi ásamt korii.
(Framhald á 7. síðu)
Ó. SkagfJörS It.f.
Simar 82533 og 3647