Tíminn - 07.01.1956, Blaðsíða 3

5. tolað.
TÍMINN, laugardagiim 7- janúar 1956.
3.
E#-hefi áöur getið þess hér
í blaðinu sl. vetur að víðast
i Bandaríkjunum er nemend
urn barna- og unglingaskóla
skipað í bekki án tillits tU
getu eða hæfni til náms.
Skólamenn vestur þar sögðu
um þetta atriði meðal annars:
„Við höfum sannreynt allar
aðferðir, sem þekkjast um
þetta efni. Þessi aðferð reyn
ist okkur afdráttarlaust bezt,
þótt hún hafi sina galla. Víð
leggjum sem mest stund á
einstaklingskennslu. Það hæf
ir þessari aðferð vel. Ef dauf
ari börn eru aðgremd saman
frá hinum, sem talin eru skarp
ari, þá fáum við alltaf fleiri
og fleiri tossa, sem lenda
lengra og lengra á eftir hin-
um. Tregari börnin læra
margt af hinum, og geta á
stundum staðið þeim jafnfæt
is í ýmsum greinum. Aðgrein
ing er hindrun í félagslegum
þroska beggja. Þau eiga frá
upphafi að venjast á að um
gangast hvert annað, án allra
aðgreininga í verri eða betri
hópa, eins og á fyrir þeim að
liggja á lífsleiðinni. Snertir
þetta ekki síður góða náms-
menn.“
Kennarar heyrðust einnig
hafa orð á því, að á þennan
hátt væri þeim gert jafnt und
ir höfði. Þvi að ef búnir væru
til misjafnir bekkir, þá hefðu
oftast sömu kennarar beztu
bekkina. Þeir, sem væru harð
astir á stalli. Geta má þess
hér, að nú er verið að rann-
saka í Bandaríkjunum, hvort
heppilegt sé að hafa saman
í bekk börn úr allt að þremur
aldursflokkum. Er þá farig að
nálgast aftur gamla farskóla
kerfið okkar. Ýmislegt getur
éngu að síður komið til
greina við röðun í bekki
þarna. T. ö. eru tvíburar eða
önnur systkin aldrei höfð sam
an í bekk, ef um fleiri en einn
getur verið að ræða. Og ef
tvö eða fleiri börn gerast
mjög nánir félagar, og eitt
þeirra er áberandi sterkast,
en virðist ekki hafa æskileg
áhrf á hin, þá er reynt að
skilja þau með því að setja
þau sitt í hvorn eða hvern
bekk. Námsefni kemur einnig
til greina. T. d. eru þeir, sem
leggja stund á hljómlist hafð
ir saman í bekk, og þau sem
nema sama erlenda tungu-
mál látin í annan o. s. frv.
Þegar eftirvæntingarfullir
ríkisborgarar hafa náö þráðu
marki að byrja nám i 1. bekk
barnaskóla, verða þeir að
ganga undir viðtæka rann-
Sókn um, hvort þeir hafa ööl
ast nægan þroska til að læra
lestur. Sjón, heyrn, heilsu-
íar og annað likamlegt á-
Stand er grandskoöaö. Bekkj
arkennarinn kynnir sér tungu
tak, málfar, orðaforða, hug-
myndir, þekkingu og tök á
nánasta umhverfi o. fl. Not
ar hann í þeim tilgangi mynd
ir, hluti, smá dýr, áhöld, sam
töl, sögur og þess háttar, sem
allt myndar eins konar kerfi.
Kemur þá venjulega í Ijós, að
nokkur í hópnum þurfa að
bíða eftir að vera tilbúin að
byrja lestrarnám. Eru þeim
íengin í hendur verkefni við
þeirrá hæfi, er búa þau undir
hið mikla hlutverk. Geta liðið
nokkrar vikur eða mánuðir
þar tif því er lokið. Hin byrja
lesnám, en hijóta í fyrstu inn
gangséefingai' .áður en kemur
til alvöru bóknáms.
Eftir að allt er komið i
gang, ,er bekk oftast skipt í
þrjá hópa. Hver flokkur er
æfður sér við kennaraborð.
Em gáúíá þá í vinnubókum
eftir getu, A, B og C.
Komið getur fyrir að þrír
Niðurlag
Jón Kristgeirsson, kennari:
rá námsíör vestur
Röðuii í bekki, keitnsltiaðferðir, kapplelkur í stafsefningu, faj*'
kennsla, heimavinna, hekkjjarkennsla félagsstörf próf skýrslur
kennarar gangi í félag með
kennslu lestrar í sama ald-
ursflokki, þannig að þeú
skipti börnunum milli sín i
lostraretund. Fara þá alUr
A-flokkar í eina stofu, B-
flokkar i aðra o. s. frv. Að
loknum lestri fer hver nem-
andi inn í heimastofu sína
og heldur þar áfram öörum
skólastörfum. Þetta fyrir-
komulag sá ég t. d. í New
Orleans við Mississippi,
skammt frá Mexícoflóa. í
flestum skólum Bandaríkj-
anna eru mörg börn, sem í
byrjun kunna ekki orð í ensku
eða þá mjög bjagað. Eru þau
börn innflytjendur, eða þau
eru frá fjölskyldum, sem aldr
ei hafa lagt sig eftir ensku,
búa saman í hverfum, og
halda máli eða málýzku þeirri
er ættfeður þeirra töluðu.
Ekkert áhlaupaverk er að
kenna slíkum börnum lestur.
Við hvern skóla er einn kenn
ari, sem hefir bað hlutverk
að taka í sértíma þá sem drag
ast aftur úr félögum sínum.
íru slikir nemendur oft furðu
fljótir að rétta við á þann
hátt.
Kenn'sluaðferðir einkenn-
ur. Þeir, sem prófast eiga,
sitja í hálfhring á leiksviði.
Framan við hvern er spjald
með nafni skóla hans og
hljóðnemi. Prófandi er all-
roskinn námsstjóri. Hann sit
ur á palli til hhðar við leik-
svið og mælir í hljóðnema.
Nefnd hefir valið verkefni,
senr vandlega er innsiglað, en
er núi brotið upp.
Prófið fer þannig fram, að
lesið er upp eitt orð í senn.
Hver nemandi fær eitt orð í
umferð. Á hann að stafa það.
Hann situr kyrr og býður þar
til röð kemur að honum í
næstu umferð. En ef skekkja
er í stöfun, er hann úr leik
og hverfur af leiksviði. Áheyr
endur klappa. Þeir eru hjarta
kaldir. Næsta orð er lesið upp.
Sá næsti svarar. — Það smá-
fækkar á leiksviðinu. Áfram
er haldið, þar til aðeins einn
er eftir. Hann er sigurvegari.
Leikur þessi getur staðið 2—3
daga. Hlé er tekið eftir tæpra
þriggja sunda lotu.
Enskan er orðmörg. Lengi
er hægt að grafa upp sjald-
gæf og' erfið orð, er verða
fimum að fótakefli. Seglu-
band ritar allt jafnóðum. Ei
ast allmjög af frjálsri vinnu dugir að deúa við dómarann.
nema. Kennslugögn, náms-
og heimildabækur eru þannig
úr garði gerðar, að fljótlegt
og auðvelt er fyrir kennara
að leggja efnið fyrir náms-
manninn. Lágmarksyfirferð
er á'kveðin eftir atvikum. —
Kennari vakir yfir að starfið
beinist í rétta átt. Nemendur
verða sífellt að gera grein
fyrir árangri og niðurstöðum.
Þeir eru snemma vandir á að
segja frá kunnu máli í heyr
anda hljóði bekkjar. Eru þá
valdir frummælendur, sem
verða að standa fyrir máli
sínu gagnvart hinum. Umræð
ur eru oft fjörugar. Nemend
ur virðast ófeimnir að láta
gamminn geysa. Þeú hafa
fengið leiðbeiningu um ræðu.
mennsku. Eykur það dirfsku
og öryggi að standa upp, ef
meðvitund um að rétt sé að
farið, stendur á bak við. Ann
að kastið spyr kennarinn bekk
inn og yfirheyrir. Prófar skrif
lega, fer yfir úrlausnir og
metur þær. Vinnublöðum er
haldið til haga. Nemendur,
ungir sem gamlir í allri Norð
ur-Ameríku, hafa sams kon-
ar vinnubók. Er það leður-
mappa með lausblaðabókar-
kili. Má lo'ka henni meö renni
lás. Er hún þá einnig gott
geymsluílát. í hana eru fest
vinnublöð skólanemenda úr
öllum námsgreinum.
Margt er staglsamt í skól
um þar eins og hér. Ensk
stafsetning er ekki auðveld-
ari en íslenzk. Koma þar til
greina orðalistar, stílar, regl
ur, undantekningar, utanað-
bókarlærdómur, leiðréttingar,
endalausar æfingar og loks
verður oft að byrja aftur á
•byrjun. Eg var viðstaddur ein
kennilegt próf eða kappleik
í stafsetningu í Vancouver í
British Columbia, Kanada.
Þátttakendur eru valdir úr
öllum framhaldsskólum borg
arinnar og nágrenni, 2—3 úr
hverjum. Nemendur velja þá
sjálfir. Leikurinn fer fram í
stórum samkomusal eins
skóla.Öllum er heimill aðgang
Verzlunarsamband veitir sig
urvegara veglegan náms-1
styrk. Auk þess fær hann
mynd af sér á fremstu síðu
allra dagblaða þar í borg.
í Norður-Ameriku mæla
reglugerðarákvæði víðast svo
um, að í barnáskólum skuli
nemendum ekkert sett fyrir
til heimanáms. Samt fást börn
oft viö einhverja heimavinnu
í sambandi við skóla sinn.
Þau hafa þá sjálfkrafa valið
efni til að brjóta til mergjar,
rannsaka og gera grein fyrir
í bekknum. Sumir kennarar
hafa lag á að ýta svo undir
að börn geri þetta, og margir
foreldrar óska eftir að börn-
um þeirra sé sett fyrir. Börn
ljúka barnaskóla þarna fullu
missiri yngri en börn hér á
landi.
Þegar kemur í framhalds-
skólana er öðru máli að
gegna. Þá er heimavinna í
flestum greinum. Þaö er aðal
réglan. Margir skólar reyna
að skipuleggja heimavinnuna.
Senda þeir foreldrum um-
burðarbréf því viðvíkjandi.
stendur meðal annars:
„Sífelld æfing. iðni og vinna
hvers einstaklings er undir-
staðá góðs árangurs 1 námi
hans. Það er þegnleg skylda
foreldra, að auka ávöxt skóla
vistar barns með því að stýðja
að heimalestri til sjálfstæðr
ar vinnu einstaklinga. og ró-
legrar umhugsunar. Hún jafn
ar oft mismun á nemendum í
nám'i og eflir nemanda í góð
nm venjum og hagsýni vinnu
bragða." Nemendum er og
uont á að vita ætíð fyrir víst.
hvað þeim hefir verið sett
fvrir. að hafa daglega ákveðna
sfund til lestrar, að velja sér
kyrrlátan stað. ef hægt er
■'*» að viða að sér öllum nauð
svnlegum gögnum áður en
tekið er til starfa. Þeir eru
minntir á að sumar gremar
vprða ekki lærðar að gagni án
heimavinnu, t. d. eins og er-
’end tuneumál. Talið er víð
•'■'t, að daglega þurfi 1—2
stundir til he'malesturs. Kenn
ari lítur svo eftir að heima-
vmna sé gerð. Ef unglingur
vanrækir verulega, er hann
stundum látinn sitja eftir og
gera betur. Til eru kennarar
sem aldrei setja neitt fyrr, en
þeir virðast fáir. Andmælend
ur heimalestrar færa gegn
honum þau rök, að hjá fjölda
unglinga sé hann meira og
rninna ófullkominn og' van-
ræktur. Fyrir því sé ekkert vit
í að reisa námsárangur á
honum, Auk þess verki það
niðurdrepandi og siðspillandi
á þessa nemendur að hafa
það daglega í meðvitund, að
þeir hafi svikist um. — Sam
bandsþing barna- og unglinga
kennara í Mantoba var hald
ið í Winnipeg meðan ég dvald
ist þar. Sat ég fundi þess.
Þar var rætt mikið um heima
vinnu frá ýmsum hliðum.
Ekki var gerð fundarályktun
um hana, enda hafði ekki ver
ið til þess ætlazt. Af yfirbragð
og háttum funda hefði mátt
ætla að þetta hefði verið þing
íslenkra kennara í Reykjavík.
í sambandi við það voru sýn-
ingar úr öllum aldursflckkum
skólanna.
Bekkjarkennsla er einvörð
ungu ríkjandi í barnaskólum
bæði í Kanada og Bandarikj
unum. Er háttur sá að kenn
ari kennir ávallt sama aldurs
flokki og hefir því sama barn
ið aðeins eitt ár í sömu stofu
og hefir allan veg og vanda
af henni. Ber hún honum
órækt vitni. Þangað getur
hann viðaö að sér og haldið
til haga hvers konar gögnum
og kennslutækjum, bæði
þeim, sem hann eða nemend
ur búa til og þeim, sem skól
inn lætur í té. Kennarar telja
þetta fyrirkomulag heppilegt.
Eg sagði þeim stundum frá
því að nýlega hefði ég út-
skrifað bekk, er ég hafði
kennt í 6 ár. Þótti þeim slíkt
óráð hið mesta og sögðu sem
svo: „Hvort heldur þú að
börnin hafi verið leiðari á
þér eða þú á þeim.“
Ekki er laust við að kenn-
arar flokkist litið eitt saman
eftir því hvaða aldursflokki
beir kenna. í Kanada þekkist
bó að kennari hafi sömu börn
í allt að 3 ár, en þó ekki leng-
ur. Konur einar kenna þrem
M1 fjórum yngstu aldursflokk
um barnaskóla. Karlmenn eru
; miklum minnihluta í hópi
barnakennara.
Fagkennsla ríkir í fram-
baldsskólum. Algengast er að
1^<’nnari hafi til meðferðar
r>ðeins eina grein eða tvær
ag ætíð sama aldursflokk, ef
fjöldi nemenda leyfir. Hann
er kyrr í sömu stofu allan
daginn og hefir þar hand-
bær kennslutæki í viðkom-
andi grein. Nemendur skipta
því um stofu við hverja
kennslustund. Þeir fá víðast
5 mín. til þess. Og eru því á
flakki allan daginn. Þeir lesa
sig þá eftir göngum í ein-
faldri eða tvöfaldri röð, enda
þótt skvaldur nokkurt vær:.
tví samfara, eins og eðlilegí;
er. Hver bekkur hefir samt
sina aðalstofu, er nefnisú
heimastofa. Þar mætir hani.
fyrst á morgnana og síðasv
á daginn áður en farið er
heim. Aðalkennari tekur þar
á móti. Er hann nefndur
heimastofukennari. Merki.’
hann við nemendur í dagbót:
og færir skýrslur og bókhalc
beim viðkomandi. Ekki er
víst, að hann kenni bekknun.
neitt, því að gott er talið ac
slikur kennari fái náin kynn
af unglingunum og aðstanc1,
endum þeirra, og er hann þi
látinn fylgja bekknum í 3 á:
eða svo, enda þótt hann hal.1.
aðeins kennt honum eim,
grein í eitt ár.
Vegna þess hve nemendu:
dvelja lengi í skóla daglegc
gefst færi á fleiri viðfangs-
efnum en við myndum nefnt,
námsgreinar í þrengri meri
ingu. Koma þar til greim
margvísleg félagsstörf eðt,
„klúbba,“ sjónleiki, kaupleik.
ir og undirbúningur fyrir þá,
hljómlist, dansleikir og fleirc,
af því tagi, sem allt fer fran.
í skólatíma að mestu. Nefns,
mætti einnig félagsstörf í
þágu skólaheildar. Nemendt
ráð eða nemendadómstóll ev
þannig valmn, að hver bekk:
ur kýs úr hópi sinum tvo tii
þrjá fulltrúa. Þeir koma svo
allir saman og velja sér stjórn
forseta. ritara, féhirði. Hafa
beir fastan fundartíma einu
sinni í viku. Taka þeir tU uffi
ræðu og ályktunar málefnv
snertandi aga eða agabrot,
umferð. framkomu nemenda
og jafnvel kennara, fyrirkomu
leg og skipun flestra hluta
viðvíkjandi skóla sínum. Eg
sat slíka fundi í nokkrum
skólum. Umræður fóru hátfö
'eaa fram undir stjórn for-
seta. Skólastjóri eða einhvei'
í hans stað er ætíð barna á
fundum. Nemendaráð er mi'k
ils metið í skólum Bandaríkj
anna og er tahð vera th
gagns og þrifa.
Umferðalögregla er valin úv
hópi nemenda. Hún stenduv
vörð við götur og gatnamóv
í umhverfi skóla á meðai,
skólafólkið fer til og frá og’
hefir sama rétt í stjóm un.
ferðar og venjulegir lögreglu
bjónar. enda hafa þeir kennv
benni listma. Þessi háttur vav
fvrst tekinn upp í St. Paúi,
höfuðborg Minnesotarikis. fyi
’r möraum árum. Breiddisv
baðan fvrst út til Minneapolis
og því næst smám saman vfii
(Framhald á 4. síðu.i

Kaupmenn — Kaupfélög
Höfum fyrirliggjandi úrval af
Shjólfatna&i
NœrfatnaSi i
og
Vinnuvetlingum
foatft'i £. JctióAvif Cc. b.tf.
Þingholtsstrœti 18 Sími 5932
j«$SSSði»$SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS5SSS«SSSSSSSS$SSSSSSSSSSSSSS5SÓ