Tíminn - 28.03.1956, Blaðsíða 6

Tíminn - 28.03.1956, Blaðsíða 6
6 T í MIN N, migyikudaginn 28. marz 1956, Útgefandi: Framsóknarflokkurinn. lj Ritstjórar: Haukur Snorrason | Þórarinn Þórarinsson (áb.). j) Skrifstofur f Edduhúsi við Lindargötu. Símar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamenn), aurlýsingar 82523, afgreiðsla 2323. Prentsmiðjan, Edda h.f. Olíkar starfsaSferðir ý jSKIPTI Framsókn- - armanna og Sjálfstæð smanna við kommúnista eru ; ærd< srilc. Framsóknarmenn ipurð st fyrir um hlutleysi gagn /art kosningastjórn, og tóku :ram í upphafi, að enginn mál- jfnasamningur yrði gerður né ;ætzt á neins konar skilyrði. Þegar kommúnistar síðan komu með skilyrðarunu sína, fengu peir skýrt og afdráttarlaust svar: Þetta jafngildir neitun, og það hefur ykkur alla tíð verið fullkomlega Ijóst. Þessi við- skipti hafa orðið Morgunblað- inu tilefni þess að tala uni „sneypuför" á fund kommiún- ista. Öðru vísi gekk okkur, þá við gengum á þeirra fund, má iesa í milli línanna, og er sú saga lærdómsrík nú og geíur sýn til mismunandi viðhorfs Framsóknarmanna og forusta- liðs Sjálfstæðismanna. Sú var nefnilega tíðin. að það lið gekk að skilyrðum kommúnista, og það varð þjóð inni dýrt. Sjálfstæðismenn báðu kommúnista um STUÐN- ING við kosningasfjórn Ólafs Thors vorið 1942, og unnu það til að sleppa dýrtíðinni Iausri af því að það var skjlyrði frá kommúnislum. Á fáum mánuð um liækkaði vísitala úr 1S3 stigum í 272 stig, eða um 89 stig, og hefur enginn klifrað hraðar upp himnastiga dýrtið arinnar en Ólafur Thors þá mánuði ársins 1942, sem hann sat á veldisstóli í skjóli skil- yrða kommúnista. Dýrtíðar- skriðan, sem þá hljóp af stað, hefur síðan aldrei stöðrasf. UM SKILYRÐIN þá þarf skki að efast því að fyrir ligg- ur vottorð ólafs Thors um þau. Hann sagði í útvarpsræðu 3. lebrúar 1943: „ . . . Hún (þ. e. stjórnin) lofaði að taka ekki upp ágrein ingsmál, þ. á. m. og allra sízt mesta deilumálið, dýrtíðar- málið. Það efndi hún, að vísu nauðug, og af því að hún hafði ekki bolmagn til annars. . . “ Þetta loforð gaf kosningastjórn Sjálfstæðismanna kommúnist- um. Að þessum skiiyrðum þeirra gekk hún. Þannig unnu Sjálf- stæðismenn það til valdanna, að lofa dýrtíðinni, sem haldið hafði verið í skefjum, að vaxa hindrunarlaust og hækka vísi- töluna um 39 stig á fáum mán u'Sum, sem er Ísiandsnieí ef ekki heimsmet. Þessi viðskipti við kommún- ista kallar Mbl. ekki „sneypu- för“. Þarna þóttust ýmsir braskarar hafa gert góða ferð. Og nokkru seinna tóku Sjálf- stæðismenn kommúnista upp á arma sína og leiddu þá upp í ráðherrastólana og fólu þeim mikil völd. Þá þóttust margir braskarar hafa gert allra beztu ferðina til kommúnista og enn er gefið í skyn að íhaldið mundi ekki fara „sneypuför“ á fund kommúnista í dag, hvað sem skilyrðum liði. En atvinnulíf landsmanna sýpur seiðið af þessu braski enn í dag. Áhrif braskara og komm únista í þjóðlífinu eru það mein, sem ógæfunni veldur. MBL. TREYSTIR því vafa laust, að þessi saga sé gleymd. En ætli því skjátlist ekki þar? Ábyrgðarleysi Sj álfstæðisman na í öllum viðskiptum við komm únista er vissulega minnisvert af því, að það staðfestir, að Sjálfstæðisflokkurinn varpar hiklaust fyrir borð öllum fyrir heitam og yfirlýsingum ef með þarf til þess að tryggja sér völd. En völdin og aðstaðan í kring um þau, er alla tíð stefnu mark forustuliðsins. Um „sjálf- stæðisstefnuna“ varðar þá í rauninni ekkert, enda aldrei nema sjónhverfing til að sýna áhorfendum. Uppgjöf Sjálfstæðismanna fyr ir skilyrðum kommúnista 1942, og skýlaus afstaða Framsóknar flokksins til skilyrða þeirra í dag, varpar Ijósi á gjöróiík við horf og starfsaðferðir. I Meginfylkmgamar ern tvær Rommúnistum var ljóst, að skilyrði af þeirra hendi fyrir Mutleysi gagnvart kosninga- stjórn umbótaflokkanna jafn- gilti neitun. Eigi að síður sömdu þeir skilyrðarununa og ætluðust tvennt fyrir: Fyrst að fram- lengja setu íhaldsráðherranna í ríkísstjórninni og auka sundr- ungina til vinstri. Síðar að fá tækifæri til að brígsla umbóta- flokkunum að sitja á svikráðum við ýmis umbótamál, sem upp voru talin. Þjóðviljinn vottar cú daglega að þannig var í pottiun búið af liálfu kommúnistaleið- toganna. í aróðri gegn Fram- sóknarflokknum og Alþýðu- Elokknum standa Mbl. og Þjóð- viljinn því saman, þótt verka- skipting sé. Mbl. hælist um að kommúnistar hafi sett fótinn fyrir raunverulega vinstri stjórn, en Þjóðviljinn sakar um- bótaflokkana um að vilja ekki fylgja fram tilteknum málum. Bæði blöðin reyna af fremsta megni að réttlæta viðbrögð kommúnista. Aðalatriðið fyrir báðum er að gera tortryggilega samfylkingu alþýðustétta við sjó og í sveit, sem Framsóknar- flokkurinn og Alþýðuflokkurinn beita sór fyrir. Þessi sameigin- lega afstaða er skiljanleg þegar þess er minnst, að íhaldið bind- um er mest í mun að fela þá staðreynd að samkvæmt at- kvæðatölum síðustu kosninga eru samfylking' Framsóknar- manna og Alþýðuflokksins síærsta fylkingin. Þessir flokk- ar hlutu samtals rösklega 29000 atkvæði, en íhaldið um 28.700, en kommúnistar eru ekki hálf- drættingar, með rösklega 12000 atkvæði. Þessar tölur sýna og sanna, að meginfylkingarnar í kosn- ingabaráttunni eru tvær og leiðin til að skapa starfhæfan þingmcirihluta er að efla aðra hvora þeirra. Fyrir vinstriöfi- in í þjóðfélaginu er lei'ðin því greið og auðrötuð: Öll atkvæði sem falla i sumar á sundrung- arfiokkana til vinstri, eru til styrktar íhaldinu í aðalbarátt- unni. UM ÞETTA eru íhald og kommúnistar hjartanlega sam- mála. Ar.nar aðilinn vill áfram- haldandi sundrungu til vinstri, til að veikja sigurvonir bar.da- lags umbótaflokkanna, hinn vill sundrungu til að bjarga flokki sínum frá algeru hruni. Bæði þessi sjónarmið eru eigingjörn arinn Alec Er kallaður maðurinn ,,andlitslausi‘' en hefur samt búsund andlit Alec Guinness er einn af mestu leikurum heims um þess- ar munair, jafnvel þótt hann hafi ekkert andlit, eins og Ge- orge Bernard Shaw komst einu sinni að orði um kunnasta nítjándualdarleikara Englands, sir Henry Irving. Þessu tekur meður þegar í stað eftir . . . eða réttara sagt, maður veitir því ekki athygli, þegar mað- ur sér Guinnness í eigin persónu. Hár hans er þunnt, axlirnar svo lítið signar, og hann er stöðugt að yppta þeim. Helzt dettur manni í hug munkur, sem situr undir skrii'tum og fengið hefur heldur mikið í staupinu. Allt í einu veit- ir maður því þó athygli, að hann hefur þó að minnsta” kosti tvö augu. Þau virðast svolítið lymsku- leg og flóttaleg. í stað þess að horfa í augun á þeim, sem hann ræðir við, lítur hann sífellt til beggja handa, eins og til þess að forðast að komast í of náið sam- band. Á meðan maður virðir fyrir sér augu þessa sérstæða manns (og tekur eftir því hve ljós þau eru að lit), virðist allt í einu sem maSur hafi alveg gleymt hvernig hann í raun réttri lítur út. Því næst veröur maður að byrja á því að ákveða svipmót hans á nýjan leik . . . og gleymir þá hinu fyrra. Þannig getur þetta haldið áfram, án þess að hægt sé að ákveða hinn eiginlega persónuleik leikarans. í fáum orðum sagt, Guinness líkist öllum . . . og þó engum. ALEC GUINNES verður að teljast hreinasta undur, næstum kraftaverk, sem ekki er bundið neinum erfðavenjum eða tímabili, heldur einungis þeirri samtíð, sem inrri , ® . tt ARIÐ 1946 kom hann aftur hann lmr og hrænst í. Hann er „ . , .,v.„ , _ * ■ ■ „ „• „ . fram a leiksviðið í Bræðurmr likamlegur personugeriingur nu- T, ... , ,, Karamazov, og sa emnig um leik tima leiklistar . . . har.n er hvorki - 6 þriðja þætti sem enskur herramað ur. Guinness hélt áfram heimsókn um sinum í Old Vic, þar sem hann sá John Gielgud m. a. leika Ríkarð III. í samnefndu leikriti Shake- speares. Skömmu síðar kom John Gielgud því til leiðar að Guinness var falið hlutverk Osrics í Hamlet, sem ver sett á svið í The New Theatre leikhús- inu. Þetta kom hinum unga leikara á óvart, en var auðvitað mjög þakklátur og þótti sér veitast óvana legur heiður. Síðan hefur hann j aldrei átt í erfi'ðleikum með at- vinni og tekur sér nú hvíld, hvenær sem honum sýnist. Hlutverk Hamlets, sem alla leik ara dreymir um að fá einhverntím! an tækifæri til þess að spreyta sig á, lék Guinness árið 1938 í liinni nýtízkulegu sviðsetningu Guthries. Leikur hans vakti geysilega at- hygli og skipaði honum þegar í stað á bekk með fremstu leikurum Bret lands. Upp frá þessu hefur Guinness unnið hvern stórsigurinn á eftir öðrum. Að vísu varð nokkurt hlé á leiklistarferli hans meðan á styrj öldinni stóð, en þá gengdi hann herþjónustu í landgönguliðssvet- um flotans og var þá m. a. falið það óvenjulega hlutverk að flytja smjör og hey til Júgóslavíu. klassískur eða rómantískur. Hann er bara Cuinness. Þessi sórstæði leikari er fæddur í Lundúnum 2. apríl 1914. Fjöl- skylda han var ekki efnum búin, og því fór hann úr skóla 15 ára að aldri og leitaði sér atvinnu. Hann fékk atvinnu lijá auglýsinga skrifstofu einni, en starfsferill hans þar reyndist skammur. Guinness gekk íreglega að sýna áhuga í starfinu, og er hann pantaði mynda mót eitt tíu sinnum stærra en það átti að vera, var honum sagt upp starfinu. í frístundum sínum var Guinn- ess tíður gestur á efstu svölum Old Vic leikhússins, ldita'ði eftir félagsskap við unga leikara og las leilcrit. Upp úr þessu hóf hann nám í leiklist hiá Martita Hunt, sem var kunn leikkona á þeim árum. Eftir tólf kennslustundir tillcynnti hún honum að hann væri að eyða bæði tíma og peningum til einskis. Hann rnundi aldrei geta orðið leik ari. Ekki lét Alec þó aftra sér frá því að sækja um inngöngu í leik- listarskóla, þar sem hann hlaut námsverðlaun sltömmu síðar, og 2. apríl 1934, á afmælisdaginn sinn, var hann ráðinn sem stat- isti fyrir 12 shillinga í laun á viku. Hann tók aftur þátt í verð launasamkeppni í upplestri og dóm arai'nir, þar á meðal Sir John Gielgud, veittu honum fyrstu verð laun, sem voru öll verk Shakespear es í skinnbandi. Næsta dag varð Guinness að yíirgefa skólann, þar sem hann hafði ekki lengur ráð á því að greiða kennslugjaldið. í ÁGÚSTMÁNUÐI sama ár var honum falið fyrsta talhlut- verk, í leikritinu „Queer Cargo“ (Kynlegur farmur) eftir Noel Langsey. í fvrsta þætti kom hann fram sem kínverskur lcúlí, í öðr- um sem franskur sjóræningi og í og annarleg. Þjóðin spyr fyrst um þjóðarheill. Slíkir flokks- hagsmunir verða að víkja. ur vonir sínar um áframhald- andi forréttindi við sundrungu vinstri aflanna, en kommúnist- stjórnina. I leikritinu Gullgerðar- maðurinn eftir Ben Jonson sýndi C-uinnes einn bezta leik, sem sézt hafði á ensku leiksviði um langt árabil og efndi þar með fylli lega þau loforð, sem fyrri frammi staða hans hafði veit mönnum. i f þetta sinn gaf hann áhorfend-| um fullkomna innsýn inn í hinn I margbreytilega og umdeilda persónuleika sinn, sem er megin þátturinn í hinu leyndardómsfulía seiðmagni, sem virðist stafa a£ honum og heillar hvern sem er. Hann virðist geta leikið eins og enginn sála væri í salnum eða neins staðar nálæg, og hann virð ist smita meðleikara sína af hinni ópersónulegu snilld, sem hann hef ur yfir að ráða. Úinn kur.ni leik liúsmaður álítur Alec Guinness vera mesta leikara, sem nú er uppi. GUINNESS HEFUR verið nefndur „maðurinn andlitslausi11. Slíkt er náttúrlega of mikið sagt og stafar af því, að í raun réttri hefur hann þúsund andlit. Hann er ekki einhæfur. heldur leikur á ótalmarga strengi. Maður getur alltaf vænst þess að hann fram- kvæmi það óvænta, og hann getur nú raunverulega ráðið því, hvaða hlutverk hann hlýtur. Það er einn bezti mælikvarðinn á hina óvenjulegu snilld hans. Tiliðga á þingi m endurreisn biskupsstóls í Skálholti Flutt af þingmönnum Arnesinga eftir beiSni préfasts og presta í sýslunni Jörundur Brynjólfsson og Sig- urður Ó. Ólafsson fiytja á þingi tillögu til þingsályktunar um end urreisn biskupsstóis í Skálholii. Er hún á þessa leið: „Alþingi á- lykti að fela ríkisstjórninni að undirbúa og leggja fyrir næsta þing frumvarp um endurreisn biskupsstóls í Skálholti." Er tillaga þessi flutt samkvæmt ósk prófasts og presta í Árnessýslu Tillögunni fylgir greinargerð Gunn ars Jóhannessonar, héraðsprófasts og skal efni hennar hér stuttlega rakið. Mikilvægt fyrir kristni í landinu. Segir hann þar m. a.: „Sagan greinir, að því meir sem seilzt var til valda og muna Skálholtsstóls, því rýrari var gifta þjóðarinnar, sem átti ísleif, Gissur, Ara og Snorra“. — „í móðuharðindunum logaði kyndill kristninnar enn á Skálholtsstað, þó að blaktandi væri loginn.“ Lögð er áherzla á, að milcil- vægt sé fyrir alla kristni í land- inu, að biskupsstóll verði endur- reistur á Skálholti. Er eindregið skorað á hið háa Alþingi að verða við beiðnum prestanna og samþykkja tillögu þessa. Skellur verkfallsalda r í Talin er hætta á því, a<5 verk- fallsalda kunni að skella yfir Noreg í vor, þar sem áliiið er, að mörg verkalýðsfélög muni segja upp samningum, en mörg hafa gert það nú þegar. Allmikið hef- ir borið á því, að Oslóbúar hafa hamstrað benzín, olíu og ýmsar inatvörur, sem hætta þykir á, að ganga muni til þurrðar, ef til víð tæks verkfalls kemur. Inflúenzaíi leggst þungt á fólk Höfn, 26. marz. — Inflúenzan er orðin útbreidd hér og leggst þungt á fólk. Verður gamalt og lasburða fólk einkum hart úti, og hafa síð- ustu tvær vikurnar dáið hér sex manns, allt aldrað fólk, og virðist inflúenzan liafa átt að minnsta kosti þátt í að flýta fyrir lauoa þeirra. Allir vegir eru nú ófærir í nágrenninu vegna forar, pví að klaki er að fara úr þeim en nu eru vegaviðgerðir að hefjast. — AA.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.