Tíminn - 30.05.1956, Blaðsíða 4

4
T f M I N N, miðvikudaginn 30. maf 1956.
Samtal við Aksel Larsen, form. danska kommúnistaífokksins:
Persónulega trúi ég Því að afhjúpanirnar
í austri séu sannleikanum samkvæmar
Hontmi varð órótt innanbrjósts þegar blæjunni
var sviptfrá - kommúnistar komast ekki hjá að
leggja íiokkrar samvizkuspurningar fyrir sig
Danska Ekstrabladet hefir birt
samlal við formann danska
kommúuistaflokksins, Aksel Lar-
sen fóiksþingmann, um efni, sem
íslenzkir . kommúnistaforingjar
þora helzt ekki að tala um: Fall
Stalíns .og réttarglæpina í komm
únistaríkjunum og áhrif hinna
nýju opinberana á sálarró rétt-
Iínukommúnista. Hér hjá okkur
eru litlir spámenn á borð við
Jóhannes úr Kötlum og Þórberg
Iátnir vitna, en „stóru bræðurn-
ir“, Erynjólfur og Einar, esgja
ekki orð um þessi mál. Voru þó
báðir ákafir dýrkendur Stalíns
og stjórnuðu grátsamkomunni í
Austurbæjarbíói, þegar Stalín dó.
Þótt Aksel Larsen reyni að klóra
í bakkann, er viðhorf hans í alla
staði drengilegra en kommún-
istaforingjanna hér, sem ætla að
standa af sér stormana með því
að þegja.. Viðtalið við Larsen er
svohljóðandi:
Óróleiki í sálinni
— Hv’ernig er formanni komm-
únistafTókks innanbrjósts, þegar
honum er íyrirvaralaust tjáð, að
gamlir félagar í Rússlandi og „al-
þýðulýðveldunum“ voru hengdir |
eða útlæ'gir gerðir fyrir alls konar 1
npplognár ásakanir, eftir játning- j
ar, sem voru fram kallaðar með ;
pyntingum? spyrjum vér Aksel
Larsen.
Hann svarar: Manni verður ó-
neitanlega órótt innanbrjósts,
þegar maður hafði áður, út frá
ærlegri sannfæringu, grundvall-
aðri á þeirri þekkingu, sem mað-
ur taldi sig hafa, ætlað að lýð-
ræði og réttarfar væri i bezta
lagi í alþýðulýðveldunum.
Það verður að sjálfsögðu að iaka
með í reikninginn, að það, sem
við nú teljum okkur vita, er .kom-
ið frá kommúnistaflokkum eða rík
isstjórnum í þessum löndum. En
ég get ekki neitað því, að þessar
afhjúpanir eru mjög sennilegar,
og persónulega trúi ég því, að þær
séu réttar!
— En því trúðuð þér lika, þegar
„Slansky-klíkan“ í Prag var hengd,
eða var það ekki?
— Jú, ég játa það. En þér verð-
ið að athuga, að í fyrsta lagi er
ekki rétt að Slansky-klíkan hafi
veríð hengd, því að þá hefði ekki
verið unnt að sleppa nokkrum með
limúm úr haldi, og í öðru lagi er
því' enn haldið fram, að Slansky
hafi: véríð sekur.
Þegar afhjúpun Stalíns hófst, birti
teiknarinn „Vicky" þessa mynd í
Daiiy Mirror í London: Hörfað frá
Moskvu.
Nokkrar samvizku-
spurningar
— „Hverjar teljið þér að niuni
verða afleiðingar afhjúpana þess-
ara?
— Hinarnýju upplýsingar knýja
alla sósíalistá til að svara nokkr-
um spurningum: Hvernig gat það
orðið, að þessir Ijótu skuggar
hafa fallið á leiðina til sósíal-
isma? Er ekki nauðsýn fyrir okk-
ur, að gera allshérjar endurskoð-
un á hlutunum? Og hvernig má
tryggja, að svona nokkuð komi
ekki fyrir aftur?
— Hver varð útkoman á þeirri
endurskoðun, sem þér sjálfir gerð-
uð? Varð hún sú, að öll yðar póli-
tíska tilvera hafi verið reist á
sandi?
— Nei, grundvöllur sósíalism-
ans er traustur, og þau grundvall-
aratriði snertir ekki sú pólitík, sem
rússneski kommúnistaflokkurinn
hefir rekið. Það má t. d. marka
af því, að þrátt fyrir öll þau mis-
tök, sem gerð hafa verið, var samt
unnt að sigra Hitler. Það má líka
sjá af því, að menn treysta sér
til að lagfæra það, sem miður
hefir farið, og fyrirbyggja það,
sem nefnt er persónudýrkun.
Persónudýrkunin heima
og erlendis
— En ef útkoman hefði nú orðið

öfug við það, sem þér haldið
fram?
— Þá hefði ég ekki átt annars
úrkosta en draga mig alveg út úr
stjórnmálabaráttunni. Ég cr ckki
atvinnupólitíkus. En þannig íór
þctta nú ekki .. .
— Mun hið nýja ástand draga
dilk á eftir sér fyrir leiðandi nenn
innan danska kommúnistaflokks-
ins?
— Ekki tel ég að svo :nuni
fara, en það verður aíráðið af
nieðlimum flokksins.
— Hafið þér, hr. Aksel Larsen,
nokkru sinni fundið íil þess, að
þér sjálfur væruð dýrka'ður?
— Mér er það vitaskuld Ijóst,
að margir meta mikils störf mín
og treysta mór. En spurningu yð-
ar má skilja á ívennan hátt: Ef
maður með persónudýrkun á við,
að vald eins manns verði svo ynik-
ið — eins og Stalíns, — að orð
hans séu lög, þá er persónudýrk-
un ckki íil í danska kommúnista-
flokknum og hefir aldrei verið til.
— En hafið þér ekki sjálfir
tekið þátt í persónudýrkun, ti!
dæmis gagnvart Stalín?
— Ég hefi litið á Stalín sem
tákn fólksins og hins sigursæla
sósíalisma í Sovétríkjuunm, og
hyllingunni hefi ég stundum beint
til Stalíns í því hlutverki.
Grunafti, ekki væri
allt meft felldu
— Leggið nú hönd á hjarta
Aksel Larsen, og svarið samvizku-
samíega: Höfðuð þér það aldrei
á tilfinningunni, að ekki væri allt
með felldu og höfðuð þér ekki
tækifæri til að láta það í Ijós á
einn eða annan hátt?
— Ef svo hefir verið, að mér
hafi fundizt eitthvað slíkt, varð
ég vitaskuld að yfirvega, hvort ég
gengi ekki erinda óvinanna með
því að koma opinberlega fram
með gagnrýni.
Jafnvel hin minnsta gagnrýni í
einstökum atriðum, frá mér, mundi
af óvinum okkar hafa orðið að
stórfelldri yfirlýsingu og þar með
hefði hún haft allt önnur áhrif
en til var ætlazt.
— Gerðuð þér yður persónulega
grein fyrir að Stalín væri harð-
stjóri, sem ekki þýddi að and-
mæla í neinu?
— Ég hefi aldrei talað við Stal-
ín, aldrei verið með honum í þröng
um hring, og um það, sem nú er
upplýst um þetta efni, hafði ég
enga vitneskju.
Brúðhjónin Anita og Anthony Steel. Þriggja iíma verk a3 komast í
brúðarkjólinn!
Söguleg gifting Anitu
Ekberg í Flórensborg
Borgarstjórinn neitaíi aí gifta hana og Anthony
Steel. Þriggja tíma verk a<S komast í bruðarkjói
Florens. — í síðustu viku var sænska kvikmyridástjarnan
Anita Ekberg og enski leikarinn Anthony Steel gefin saman
í heilagt hjónaband í ráðhúsinu í Flórens. Ekki gekk það samt
þegjandi og hljóðalaust fyrir sig. Munaði minnstu að bað
færist fyrir með öllu, en er athöfnin hófst var slíkur atgangur
í blaðamönnum og ljósmyndurum, að ekki heyrðist mannsins
mál og varð maður sá, sem framkvæmdi hina borgaralegu
vígsluathöfn að gefast upp tvisvar sinnum í miðju kafi og
byrja lesturinn á nýjan leik, því að brúðhjónin gátu ekki
fylgst með.
Leikkonan hefir verið mjög um-
töluð upp á síðkastið og þykir
freniur eiga frama sinn að þakka
útliti og kvenlegu sköpulagi, en
leikarahæfileikum. Aldrei er hún
klædd óþarflega miklúm fatnaði
og brá ekki þeim vanda sínum í
þetta sinn.
Borgarstjórinn neitaði.
Um tíma leit út fvrir að ekkert
yrði úr vígslunni. La Pira borgar-
stjóri í Florens liatði lofað að
framkvæma vígsluna sjálfur i hin-
um sögufræga sal Palazzo Veechi-
os: „ Það myndi ekki sæma heiðri
ráðhúss vors, sem ar 650 ára gam-
alt, né borginni sjálfri, að athöfn
siík sem þessi væri framkvæmd
þar, sagði gamli borgarstjórinn.
Það ver þó ekki fyrr en aðeins
tveim tímum fyrir vígsluna, að
hann tók þessa ákvörðun. Brúð-
guminn hamaðist eins og óður mað
ur, og tókst loks að fá einn af
starfsmönnum borgarstjóra til að
framkvæma vígsluna í öðrum sai
ráðhússins, sal Leos páfa 10., sem
er næstum eins glæsilegur og sá
er áður var nefndur.
Þrjú íslenzk met sett é
Sundmeistaramóti íslands
Aksel Larsen: Ég talaði aldrei við hann ... og um það, sem nú er upp-
lýst hafði ég enga vitneskju.
Sundmeistaramót íslands var háð
í Sundhöll Hafnarfjarðar á sunnu-
dae og mánudagskvöld. Formaður
ÍBH setti mótið með ræðu, en á-
horfcndur voru nokkuð margir
báða dagana. Ágætur árangur náð-
ist á mótinu, einkum síðari dag-
inn, en þá voru sett þrjú íslenzk
met. Árangurinn í 100 m. skrið-
sundi kvenna er mjög athyglisverð
ur, en bæði Ágústa og Inga syntu
undir gamla metinu. Keppni milli
þeirra var mjög hörð. Þær voru
jafnar allt sundið en Ágústu íóksí
að snerta bakkann aðeins á undan.
Pétur hefir breytt um aðferð í flug
sundinu og árangurinn lætur ekki
á sér standa.
Sigurður Sigurðsson frá Akra-
nesi náði athyglisverðum árangri
í bringusundi, einkum 200 m., en
aðeins Sigurðarnir Jónssynir eiga
betri tíma á þeirri vegalengd. Ann
ars urðu úrslit sem hér segir:
100 m. skriðsund.
Pétur Kristjánsson ÍBR 1.02,7
Gylfi Guðmundsson ÍBR 1.04,6
Guðjón Sigurbjörnsson ÍBR 1.04,7
400 m. bringusund
Sigurður Sigurðsson ÍA
Torfi Tómasson ÍBR
Björn Óskarsson ÍBR
100 m. skriðsunú drengja.
Guðmundur Gíslascn ÍBR
Guðlaugur Gíslason ÍBII
Sólon Sigurðsson ÍBR
50 m. bringusund telpna.
Sigr. Sigurbjörnsdóttir ÍBR
Ágústa Þorsteinsdóttir ÍBR
Sólrún Björnsdóttir ÍBR
100 m. baksund kvenna.
Helga Þórðardóttir ÍBR
Hjörný Friðriksdóttir ÍBR
100 m. bringusund drengja.
Einar Kristjánsson ÍBR
Birgir Dagbjartsson ÍBH
Guðmundúr Gíslason ÍBR
200 m. bringusund kvenna.
Ágústa Þorsteinsdóttir ÍBR
Dagný Hauksdóttir ÍA
Björg Sigurvinsdóttir ÍBR
6,06,1
6.13,8
7.20,3
1.09,1
1.11,2
1.15,2
42.5
43.6
45,1
1.31,9
1.47,2
Fjórsund 4x100
A-sveit ÍBR
B-sveit.TBR
m.
Oskaplega þröngur kjóll.
Lögreglan varð að ryðja brúð-
hjónunum leið að húsinu. Anita
var klædd afar flegnum kjól úr
organdi-efni, sem aðeins var tyllt
saman yfir aðra öxlina. Hann virt
ist óskaplega þröngur, en hún
hafði líka þurft 3 klst. til að komast
í hann!
Hávaðinn var svo mikill að ekki
heyrðist mannsins mál í salnum.
Embættismaðurinn ruglaðist hvað
eftir annað í textanum og loks
missti brúðguminn vald á skaps-
munum sínum og hrópaði að blaða
mönnum: „Hverskonar háttalag er
þetta eiginlega í ykkur?“ Loks
tókst þó að koma hjúunum í hjóna
bandið og svo kyssti embættis-
maðurinn, Riccioli, brúðina á enn
ið og klappaði henni á kinnarnar
og brúðguminn fékk einnig koss
á ennið.
Þegar út kom urðu þau nýgiítu
að troðast í gegn um þvögu mörg
hundruð manna, bæði ferðamanna
og bæjarbúa, sem höfðu komið af
forvitni til að sjá þetta kynlega
listafólk.
í A-sveit ÍBR voru þessir sund-
menn: Ari Guðmundsson, Þorgeir
Ólafsson, Pétur Kristjánsson og
Magnús Thoroddsen.
ÚRSLIT SÍÐARI DAGINN:
100 m. flugsund karla.
Pétur Kristjánsson ÍBR 1.15,3
(nýtt íslenzkt met)
Elías Guðmundsson ÍBR 1.20,0
Guðjón Sigurbjörnsson ÍBR 1.23,4
100 ni. skriðsund kvenna.
Ágústa Þorsteinsdóttir ÍBR 1.12.7
(nýtt ísl. met. Eldra metið var
1.13.0 og átti Helga Haralds-
dóttir það).
Inga Árnadóttir, Keflavik 1.12,8
400 m. skriðsund karla.
Helgi Sigurðsson, ÍBR 5.05,0
Ari Guðmundsson ÍBR 5.22,7
100 ni. baksund karla.
Ólafur Guðmundsson ÍH 1.17,1
Jón Helgason ÍA 1.17,7
50 m. skriðsund telpna.
Ágústa Þorsteinsdóttir, ÍBR 32,9
Sjöfn Sigurbjörnsdóttir, ÍBR 35,0
200 m. bringustmd karla.
Sigurður Sigurðsson, ÍA 2.47,5
Þorgeir Ólafsson, ÍBR 2.51,4
Torfi Tómasson, ÍBR 2.56,7
3x50 ni. þrísund kvenna.
A-sveit ÍBR 1.58,6
(nýtt landssveitarmet)
B-sveit ÍBR 2.09,2
Sveit Akraness 2.10,0
í sveit Reykjavíkur voru Helga
Þórðardóttir, Sjöfn Sigurbjörns-