Tíminn - 30.05.1956, Blaðsíða 6

6
T í M IN N, miðvikudaginn 30. maí 1956.
9
Rfr"-
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Ritstjórar: Haukur Snorrason
Þórarinn Þórarinsson (áb.).
Ckrifstofur I Edduhúsi við Lindargötu.
: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamenn),
auglýsing«r 82523, afgreiðsla 2323.
Prentsmiðjan Edda h.f.
Sjálfstæðisflokkuriim grímulaus
F'ORKÓLFAR Sjálf-
stæðisflokksins hafa
með kærunni til landkjörstjórn
ar enn á ný sannað hið suður-
ameríska eðli sitt. Með kær-
unni kröfðust þeir þess, að bók-
stafur kosningalaga og stjórn-
arskrár yrði ekki hafður að
neinu, heldur felldi landkjör-
.stjórn í algeru heimildarleysi
úrskurð, sem vel gæti svipt
Alþýðuflokkinn 5—6 þingsæt-
um og gerbreytt þannig valda-
hlutföilum á Alþingi.
Flokkur, sem slíka kröfu
gerir, sýnir það vissulega, að
hann svífst einskis. Hann telur
sér hvers konar lögleysur og
ofbeldi leyfilegt, ef það er
gert í þeim tilgangi að tryggja
honum valdastöðu. Öll ólög og
bolabrögð eru þá talin leyfi-
leg.
Það siðleysi Sjálfstæðis-
flokksins, sem hér birtist, sést
ef til vill bezt, þegar það er
athugað, að 1937 hafði flokk-
urinn svipað bandalag við
Bændaflokkinn og Framsóknar-
flokkurinn hefir nu við Alþýðu
flokkinn. Þá var slíkt banda-
lag algerlega lögmætt að dómi
flokksins. Þegar andstæðingarn-
ir hafa hins vegar með sér sam-
vinnu á sama hátt, er það tal-
ið ólögmætt. Þannig íúlkar
Sjálfstæðisflokkurinn iögin sitt
á hvað eftir því, sem honum
hentar bezt hverju sinni.
Hvaða heiðarlegur maður get
ur borið traust til slíkrar flokks
forustu?
ÞEIM, SEM þekkja til sögu
íslenzkra stjórnmála, koma slík
bolabrögð forkólfa Sjálfstæðis-
flokksins ekki neitt á óvart.
Flokkurinn hefir beitt slíkum
starfsháttum, þegar hann hefir
talið það heppilegt. Allir muna
enn eftir Kleppsmálinu 1930,
þegar flbkksforustan fékk ó-
vandaðan og framhleypinn
lækni til að fella þann dóm, að
áhriíamesti andstæðingur í-
haldsins væri geðveikur og ætti
að lokast inni á Kleppii
Skömmu seinna reyndu sömu
'orustumenn Sjálfstæðisflokks-
ins með ljúgvitnum (Kollumál-
ið)að hafa æruna af þeim manni
sem þá þótti vænlegastur til
skeleggrar forustu gegn íhald-
inu. Þannig mætti lengi telja.
Forkólfar Sjálfstæðisflokksins
hafa aldrei vikizt undan að nota
lögleysur og ofbeldi, þegar þeir
hafa álitið það álitlegustu leiö-
ina til að ná sér niðri á and-
stæðingunum og óttinn við að
missa völd og gróðamöguleika
hefir leitt þá til örþrifaverka.
EF MENN athuguðu, hvern
ig Sjálfstæðisflokkurinn er
byggður upp, þurfa þeim ekki
að koma þessi vinnubrögö
neitt á óvart. Sjálfstæðisflokk-
urinn er ekki íhaldsflokkur í
evrópskri merkingu. Hann hef-
ir enga ákveðna þjóðmála-
slefnu. Forusta hans er í hönd
um fámenns hóps gróðamanna
og valdabraskara, sem hafa ekk
ert annað takmark en að halda
í völdin og gróðaaðstöðuna.
Með takmarkalausum blekking-
um hefir þeim tekizt að villa
á sér heimildir og fengið alltof
margt manna til að álíta flokk-
inn annan og betri en hann
er. Þegar völdin eru í hættu,
kemur hins vegar hið rétta í
ljós. Þá geta forustumennirnir
ekki dulið, að völdin eru þeirra
eina markmið og að þeir svíf-
ast einskis, er getur gert þeim
mögulegt að halda þeim. Þá
kemur skyldleikinn við ein-
ræðisflokka auðmannastéttar-
innar í Suður-Ameriku skýrt í
tjós.
ÞAÐ ÆTTI vissulega að
vera hollt fyrir kjósendur að
fá rétt fyrir kosningar jafn
glöggt sýnishorn af því hvers
konar ofbeldisflokkur Sjálf-
stæðisflokkurinn er og kæran
til landkjörstjórnar ber vott
um. Hún er órækt merki þess,
hvernig Sjálfstæðisflokkurinn
myndi haga sér, ef hann ætti
eftir að fá völdin einsamall. Þá
myndi framkvæmd kosninga-
laga hagrætt á þann veg, að
Sjálfstæðisflokkurinn yrði und-
ir öllum kringumstæðum tryggð
ur meirihluti. Þegar ekki væri
hægt að rökstyðja slíkt ofbeldi
með bókstaf laganna, yrði farið
inn á Vilmundarrökin og því
haldið fram, að verið væri að
framfylgja „anda“ þeirra!
Þeir einir, sem vilja stuðla
að slíkum stjórnarháttum lög'-
leysis og ofbeldis, geta x þess-
um kosningum fylgt Sjálfstæð-
isflokknum að málum eða
sprengiflokkunum tveimur,
kommúnistum og Þjóðvörn,
sem viljandi og óviljandi ganga
erinda hans. Þeir, sem vilja
tryggja lögin og lýðræðið, hafa
ekki annað val en að efla banda
lag umbótaflokkanna.
Vissulega ætti það og að
vera öllu alþýðufólki aukin
hvatning til að efla bandalagið,
að flokkur auðmanna og milli-
liða beinir nú jafnt ólögleg-
um sem löglegum vopnum
gegn því. Það er ný sönnun
þess, að gróðamennirnir telja
sér stafa mesta hættu af sigri
bandalagsins, því að það muni
tryggja hlut alþýðustéttanna
bezt.
„Lagabókstafurinn réð“
AÐ ER VISSULEGA
lærdómsríkt að lesa
fyrirsagnir íhaldsblaðanna um
úrskurð landkjörstjórnar.
Fyrirsögn Mbl. er á þessa
leið: Hræðslubandalagið lafir
á lagabókstafnum. Er í and-
stöðu við anda stjórnarskrár
og kosningalaga.
Fyrirsögn Vísis er: Lagabók-
stafurinn réð. Og Alþýðublað-
ið talar um sigur lýðræðis, laga
og mannréttinda. .
ÞESSAR FYRIRSAGNIR
sýna vissulega ekki mikla virð-
ingu fyrir lagabókstafnum. í
þeim speglast hin fullkomnasta
gremja yfir því, að meirihluti
Jandkjörstjórnar skuli hafa far-
ið eftir lagabókstafnum í stað
þess að víkja frá honum og
fara eftir því, sem hún hefði
getað kallað anda hans.
En hvar væru menn yfirleitt
staddir, ef dómararnir hættu
að hirða nokkuð um lagabók-
stafinn, heldur færu eftir því,
sem þeir þættust geta kallað
anda hans?
Það þýddi það, að lögin
væru raunverulega numin úr
gildi, — menn gætu ekki leng-
ur treyst ákvæðum þeirra, hve
skýlaus sem þau væru, því að
dómararnir hefðu vald til að
túlka „anda“ þeiri-a eins og
þeim sýndist.
Það þýddi það, að ekki væri
lengur búið 1 réttarríki.
r a
starf
s e m l
S. Þ.
Milljónir manna búa í hreysum—þótt
meira sé byggt en nokkru sinni fyrr
Alþjóðavinnnmálaskrifstofan rannsakar húsnætSismálin. — Norímenn fá lán
hjá Aljijóliabankamim. — Bókasöfn fyrir blinda. — Sérstæí kvikmynd af skipi,
er hefir legitS 22 aldir á hafsbotni.
Það vantar mikið á, að hús-
næðisvandamálin í heiminum séu
leyst. Það ríkja húsnæðisvandræði
í hverju einasta landi. Jafnvel þar
sem framfarir hafa orðið mestar
og fólk hefir það gott að öðru
leyti. Alþj óðavinnumálaskrifstofan
í Genf (ILO), sem hefir látið fara
fram ýtarlega rannsókn á húsnæð-
isvandamálunum í heiminum,
kemst að þessari niðurstöðu í
skýrslu, sem stofnunin hefir birt
og sem heitii- á ensku „National
Housing Programmes and Full
Employment". Skýrsla þessi hefir
verið til umræðu í húsbyggingar-
nefnd ILO, sem setið hefir á fund-
um undanfarið í Genf. í nefnd-
inni eiga sæti fulltrúar frá 21
landi.
Ástand, sem ekki er mann-
sæmandi.
Það er erfitt að gera samanburð
á húsnæðisvandamálum einstakra
landa vegna þess að veðrátta og
önnur skilyrði eru svo ólík frá
einu landi til annars og kröfur til
íbúða þar af leiðandi mismunandi.
í skýrslunni segir, að 45% af öll-
um íbúum Suður-Ameríku búi í
hreysum, sem ekki séu mannsæm-
andi. í Asíu, þar sem húsnæðis-
vandræðin eru hvað mest, búa 100
-—150 miljónir manna í heilsuspill
andi íbúðum. Skrifstofa Samein-
uðu þjóðanna hefir reiknað út, að
það skox-ti um 30 miljónir íbúða
í iðnaðarlöndunum, þar sem lífs-
skilyrði almennings eru annars
talin sæmileg. Ástæðurnar fyrir
húsnæðisskortinum eru m. a., að
hús hafa hrunið í jarðskjálftum,
eða öðrum náttúruhamförum, í-
búðir hafa verið lagðar í rúst í
styrjöldum og loks er það flótt-
inn úr sveitunum á mölina, sem
húsnæðisskortinum veldur.
Aldrei byggt meira en nú.
Þó er það staðreynd, að aldrei
hefir verið byggt meira í heim-
inum en einmitt nú. Og það eru
ekki eingöngu íbúðir, sem byggð-
ar eru, heldur er og byggt meira
af sjúkrahúsum, skólabyggingum,
hafnarmannvirkjum og raforkuvei'-
um en áður í sögunni.
Aukningin í byggingariðnað-
inum sést m. a. á hinni gífurlegu
sementsframleiðslu, sem hefir
aukizt úr 85 miljónum smálesta
1938 í 192 milljónir smálesta 1954.
Ekki hefir byggingum fjölgað í
öllum löndum.
Um vandamál byggingaiðnaðar-
ins í heiminum segir í skýrslu ILC,
að aðalástæðurnar fyrir því, að
ekki er hægt að fullnægja eftir-
spurninni sé t. d. skortur á fag-
lærðum byggingavei'kamönnum,
' skortur á arkitektum og öðrum
sérfræðingum og að víða séu lögð
I höft á nýbyggingar.
Múrarar í Nevv York vinxia
135 klst. á viku.
| I skýrslunni kernur m. a. fram,
að 25% af byggingaverkamönnum
í Indlandi eru konur. í saman-
, burði, sem gerður er á vinnuviku
j byggingavei'kamanna í ýmsum
jlöndum segir m. a.:
I í Hogn Kong og Malaya er 56
; klst. vinnuvika algeng í bygging-
ariðnaði. í Sviss vinna flestir bygg
ingavei'krvmenn 50 klst. á viku. Á
nokkrum stöðum í Alpafjöllum,
þar sem aðeins er hægt að stunda
húsbyggingar að sumarlagi getur
j vinnuvikan komizt upp í 85 klst.
á viku.
j Hins vegar vinna t. d, múrarar
í New York ekki nerna 35 klst. á
|Viku og í nokkrum byggingaiðn-
ígreinum í Bandaríkjunum er
yinnuyikan ekki nema 30 klsf.,
segir í skýrslu ILO.
FYRIRSAGNIR Mbl. og
Vísis gefa glöggt til kynna, að
það er slíkt þjóðfélag, sem for-
kólfar Sjálfstæðisflokksins vilja
skapa á íslandi.
Vissulega mætti betta vera
kjósendum lærdómsríkt.
Það ætti líka að vera þeim
minnisstætt, að í þessu máli
sem flestum öðrum, naut Sjálf
stæðisflokkurinn fulltingis bæði
kommúnista og Þjóðvarnai'-
manna. Það sýnir bezt, að úr
þeim herbúðum er ekki ao
vænta andstöðu gegn íhaldinu,
þegar mest ríður á. Þar er vii'ð
ingin fyrir því, sem réttur og
lýðræði byggjast á, þ. e. laga-
DÓkstafnum, ekki meiri en hjá í-
haldinu.
Þeir einir, sem vilja upp-
hefja lögin og leyfa valdhöfum
að stjórna eftir því, sem þeim
finnst hentugast að kalla
„anda“ þeirra hverju sinni, —
þeir einir geta stutt íhaldið og
sprengiflpkkana. En bezt er
fyrir þá að gera sér ljóst, að
með því eru þeir að upphefja
rétt og lýðræði í landinu, því
að skammt er til eini'æðis, þeg
ar hætt er að fara eftir laga-
bókstafnum.
Alþjóðabankinn lánar 25 milj.
dollara til raforkuvera í Noregi.
j Norðmenn tóku fyrir skömmu
25 miljón dollara lán hjá Alþjóða-
j bankanum. Lánið verður notað til
byggingar hinna sx'onefndu Tokke-
x-aforkuvera, sem munu auka raf-
orku í Suðaustur-Noregi um 400.
000 kílóvött. Héruðin, sem hér um
ræðir nota nú 55% af allri raf-
orku, sem framleidd er í Noregi.
Höfuðborgin er á því svæði, sem
kemur til að njóta góðs af þess-
ari auknu raforkuframleiðslu.
Orkuaukningin verður fyrst og
fremst notuð til iðnaðar.
Tokke-virkjunin er fyrsta skref-
ið í stórfelldum raforkufram-
j kvæmdum, sem fyrirhugaðar eru
við Tokke og Vinje árnar og er
| áætlað að hægt verði að fá 800.000
kv. frá þessum virkjunum.
Árnar eiga upptök sín á Harð-
angursheiðum í um 1000 metra
hæð yfir sjávarmáli. Þær renna
um Þelamörk til suðausturs. Fjöldi
fjallavatna er við árnar og til að
byi-ja með er ráðgert að stífla sjö
þessai-a vatna. Gerð verða jarð-
göng og stíflur, þannig að hægt
verði að stjói’na vatnsrennslinu á
öllum tímum árs.
Búizt er við að fyrsta virkjun-
in. sem mun framleiða 100.000 kv.
taki til starfa árið 1961, en fyrra
hluta verksins í heild verður ekki
lokið fyrr en sumarið 1963.
Kostnaðurinn við virkjunina er
áætlaður 500 miljónir norskar
kx-ónur og nemur lánið frá Al-
þjóðabankanum 175 miljónum
króna.
Til þessa hefir aðeins 20% af
vatnsafli Noregs verið virkjað.
— ★ —
Bókasöfn með „talandi“ bókum.
í Bandaríkjunum fjölgar stöð-
ugt bókasöfnum, sem lána úí „tal-
andi“ bækur. Það er blint fólk,
sem fær „bækurnar“ að láni og
er nú víða hægt að velja úr aóðu
safni af bókmenntum, bæðí létt-
um og sígildum, sem eru fyrir-
liggjandi á grammófónplötum eða
segulbandi.
Nýlega komu 15 sérfræðingar
frá Evrópulöndum á fund í París
til að ræða um að sett verði slík
bókasöfn á fót í Evrópu.
— ★ —
x
7000 vínkerum náð úr skipi,
sem hefir legið 22 aldir á
hafsbotni.
„Hinn þögli heimur" heitir ein-
hver sérstæðasta kvikmynd. sem
nokkru sinni hefir verið gerð. Það
er litmynd og sýnir lífið í sjón-
um. Fyrir utan fiska- og jurtalíf
sýnir myndin grískt kaupskip. sem
legið hefir 22 aldir á hafsbotni,
skammt frá Marseilles.
Aðalkvikmyndatökumaðurinn er
Frakki, sem heitir Jacques Yves
Costeau. Hánn hefir fundið upp
sérstakan kafai'abúning. sem hann
getur kafað í, án loftslöngu. í allt
að 50 metra dýpi. Dag nokkurn
hitti Costeau atvinnukafara í Mar-
seilles, sem sagði honum, að á
hafsbotni, skammt fi'á óbyggðri
eyju, sem Grand Congloué heitir
og er 18 km frá Marseilles. væru
krabbar, sem héldu til í gömlum
leirkrukkum. Costeau hafði ekki
neinn sérstakan áhuga fyrir kröbb
um, en krukkurnar vildi hann sjá.
I Costeau og félagar hans köfúðu
3500 sinnum til botns á þessum
slóðum og komust að því, að þarna
lá ga'malt grískt kaupskip, sem
sokkið hafði fyrir rúmlega 2000
árum. í 4 ár hafa kafarar unnið
við að bjargá úr skipinu og hafa
m. a. sótt 7000 leirkrukkur í skip-
ið. Krukkurnar voru upphaflega
gerðar í Gi'ikklandi, Ítalíu og á
Rhodos. Margar af krukkunum
voru lokaðar. f þeim fundust vín-
leyfar.
Fornfræðingar hafa með ná-
kvæmum rannsóknum komist að
því að eigandi skipsins hét Marcus
Sestius, rómverskur kaupmaður,
sem hafði setzt að á eyjunni Del-
os. Nafn hans stendur á mörgum
af krukkunum. Með því að rann-
saka farm skipsins og hvernig það
var hlaðið hafa fornfræðingar get-
að slegið föstu um áætlun skips-
ins. Það var í förum milli Delos
og Messaglía, þ. e. Marseilles, sem
eitt sinn var grísk nýlenda.
Fréttaþjónusta UNESCO segir
að bj örgunarstarfið hafi gengið
betur en búizt hafði verið við í
fyrstu vegna þess, að hægt var að
fylgjast með því í sjónvarpi, hvern
ig umhorfs var á hafsbotni og í
skipinu.
(Frá upplýsingaþjónustu S. Þ. I
Kaupmannahöf n.)
• •
Nýr heimavistarbarnaskóli í Hoiti, Onundarfirði
í Holti í Önundarfirði er í smíð-
um heimavistarbarnaskóli. Byrjað
var á byggingunni 1946 og fyrst
kennt í húsinu veturinn 1952—3,
en þann vetur og tvo þá næstu fór
kennslan fram með íarskólasnið-
inu gamla.
í vetur var heimavist í skólan-
um í fyrsta sinn. Skólastjóri var
Guðmundur Ingi Kristjánsson á
Kirkjubóli, en ráðskona Þuríður
Gísladóttir frá Mýrum í Dýrafirði.
Alls voru í skólanum í vetur 17
börn og var þeim skipt i tvo hópa
eftir aldri og þroska og kennt
hálfan mánuð í einu, en alls fékk
hvor hópur 12 vikna kennslu.
I vetur var búið að öllu leyti
í skólastjóraíbúðinni með því að
smíði íbúðarherbei’gja barnanna er
ekki lokið.
í sveitinni er almenn ánægja
með hið nýja skólafyrirkomulag.
Þykir vel hafa ráðizt með starfs-
fólk skólans þennan fyrsta vetur
heimavistarinnar. Skólabörnin láta
hið bezta af vistinni og þá eru
vandamenn þeirra líka ánægðir.
Gera má ráð fyrir því, að eitt-
hvað af utansveitarbörnum stundi
nám í skólanum síðar, þegar hana
er fullbúinn.