Tíminn - 06.09.1956, Qupperneq 5

VerðEauitariigerð um umferSarmál:
gurs í slysavörnuin að vænta
er vakin
Lárus Salómonsson lögregíuþjónn gerir tiliög-
ur um úrLætur í umíerÖarmáhim í þessari rit-
geríS, sem hlaut 1. verÖiaun í samkeppni Sam-
vinnutrygginga
Hva'ö er hægt að gera til
að fækka umferðaslysum og
árekstrum og auka umferða-
menningu þjóðarinnar?
Berjast þarf gegn nevzlu
víns við meðferð ökutœkja,
véla og hvers konar starfsemi.
Vín er oft orsök óhappa, slysa
og umferðarbrota og skorts á
liáttvísi, sem orsakar slys.
Með sterku almenningsáliti
verður þetta upprætt. Of mik-
ið ber á ofantöldu á útisamkom
um. Almenningur, það eru sam
komugestir, eru vægir í áfellis-
dómum um óreglufólk og lög-
reglumenn fáir eða engir. Bíl-
stjórar aka undir áhrifum víns
eða réttindalausir unglingar
fyrir þá. Oft verða slysatjón í
sambandi við þetta, sem aldrei
koma fyrir rétt.
Styrkja þarf starfsemi gegn
slysum og óreglu úti á landi
og fá almenningsálitið á móti
óreglunni.
Öryggis- og slysavarnamál
eru kærleiksrík menningarmál.
Árangur í slysavörnum næst,
ef dómgreindarvilji alþjóðar er
vakinn.
Þegar rædd eru umferðar-
mál og hvernig eigi að fyrir-
byggja slys, kemur í Ijós, að
lausnin liggur í slysavarna-
starfsemi, skipulagðri umferð-
arstjórn, ábyrgðar- og aðgæzlu
skyldu stjórnanda farartækja
og varúð fótganganda og góðu
gatnakerfi. Nærtækt dæmi er,
hve . giftusamlega Skálholtshá-
tíðin tókst. Þar komu þúsúnd
bílar og’sjö þúsund manns. Eng
inn sást undir áhrifum víns.
Þetta fagra fórdæmi á að nota
sem fyrirmynd í baráttu bættra
umferðar- og slysavarnamála.
Starfsemi bifreiðaeftirlitsins á
vegúm hefir mælzt vel fyrir.
Undirstaðan er því slysavarnir,
skipulág, ábyrgðarskylda, reglu
semi. Þessi ihenning er sam-
eigínlegt baráttuvandamál allra
þjóðá, en það er að íyrirbyggja
slýs og skapa öryggi. Vegna sí-
fjölgandi farartækja er málið
tækni- og sérfræðilega séð vís-
indamál sérfróðra manna. Það
lýsir sannri menningu, að irygg
ingarfélag gengst fyrir slysa-
vörnum. Hér er við erfiðleika
að etja og ekki hvað sízt vegna
þess; að athafna- og viðskipta-
líf er staðsett í gömlum bæjar-
hluta með þröngum götum,
sem eru ofhlaðnar farartækj
um.
Til þess að ráða bót á um-
ferðarmálunum verður að
mynda ný athafna- og viðskipta
svæði með breiðum götum, bíia
stæðum, torgum, nýjum um-
ferðaræðum, milli svæðanna
Leggja þarf breiða tvístefnu
akstursgotu frá Skerjafirði
Stúdentagarðinum, þaðan á
Eskililíð inn Bústaðaháls og
leyfa 60 km akstur o. s. frv.
og þá
þann akstursréttindum um
tíma, sem oft lendir í slysum,
þó að núgildandi lög heimili
ekki réttindasviptingu. Prófa
þarf sem oftast sjón og eftir-
tökuhæfni sjóngallaðra, gam-
alla og fatlaðra ökumanna.
Gera þarf meiri kröfur til
stjórnanda ökutækja, kanna á-
byrgðarskyldu þeirra, kenna
gangandi fólki betur umferðar
reglur og vekja lijá því ábyrgð-
arskyldu.
Er skólum lýkur, ættu kenn-
arar að kenna óskólaskyldum
börnum umferðarreglur og
glæða hjá þeim varúð gegn
slysaliættu. Væri bezt að kenna
börnunum á heimagötum
þeirra.
Húsmæður læri betur hjálp
í viðlögum. Hvert heimili hafi
lyfjakassa og þekking foreldra
sé góð, en þó mest í vakandi
varúð gegn slysum.
Rannsaka ætti tildrög slysa,
birta orsakir, sýna slysastaði,
vekja vilja allra að forðast að
valda slysi. Glæða ætti gætni
fólks gagnvart ökutækjum, svo
að dómgreind almennings for-
dæmi tillitsleysi ' st'jórilanda
fárártækjá. ' ‘
Gera þarf unibætur á mörg-
um gatnamótum til varnaðar
slysum.
Aðalstræti og Lækjargötu
norðan Bankastræt’is þarf að
breikka (og fleiri götur og
gatnamót). Taka þarf háspennu
stöðina af Kalkofnsvegi. Þar
þarf að koma torg með um-
ferðarljósum í loftinu, en ekki
götuvitum. Takmarka þarf akst
ur af þvergötum á aðalbrautir,
en beina alcstri sern víðast inn
á þvergötur. Banna þarf bif-
reiðastöður á götum, sem hentT
ugar eru íil tæmingar uniferð-
inni og leyfa tvöfaldan ein-
stefnuakstur með meira en 25
km hraða. Takmarka þarf af-
greiðslu varnings við fjöífarn-
ar götur og leyfa liana fyrir
kl. 9 og eftir kl. 18. Banna á
akstur vörubifreiða um fjöl-
farnar götur nema með sér-
stöku leyfi. Takmarka ætti um-
ferð bifreiða á ýmsum tíma um
aðalverzlunargöturnar. Á breið
um gatnamótum, sem liggja
eins og Bankastræti við Lækj-
argötu, ætti að leyfa tvöfald-
ar biðraðir bifreiða. Með þessu
gætu ljósin gefið gangandi
fólki lengri umferðartíma, en
biðraðir bifreiða tæmdust á
hálfu styttri tíma. Víða þarf
Síórfelld verðhækkun á flalainga-
m á síSustu árum i
að setja umferðarljós
fyrir gangandi fóllc.
Víðar séu settar grindur á
ggngstéttarhorn og við húsa-
sund, svo að börn hlaupi elcki
hindrunarlaust út á götuna, en
það hefir oft valdið slysum.
Gangstéttir séu lagðar með
öllum vegum og sérstakar hjól
reiðabrautir utan við akbraut-
ir á stærri umferðarvegum.
Hvergi séu illa lýst gatnamót
né götukaflar. Fólki sé kennt
að ganga móti bílaumferð, þar
sem gangstétt vantar. Taka
þarf alvarlega fyrir þann hættu
lega ósið barna að hanga í bíl-
um. Einnig skortir aðgæzlu í
sleðaferðum barna, þó sér lög-
reglustjóri þeim fyrir afmörk-
uðum svæðum.
Banna ætti óþarfa skraut
framan á bílum, sem gæti vald-
ið slysi af lítilli snertingu.
Hleypa ætti umferð undir og
yfir á mótum Bankastrætis og
Lækjargötu og Reykjanesbraut
ar og Bústaðavegs. Beygjur og
blindar hæðir þarf að taka af
og breikka smábrýr á vegaræs-
um. Af þessu hafa hlotizt slys.
Endastöðvar flytjist úr mið-
bænum. Upptökustöðvar séu
bogmynduð útskot, svo að um-
ferð tefjist minna, eða banna
ætti framhjáakstur, meðan
strætisvagn er á biðstað.
Samræma þarf umferðar-
merki á öllu landinu og hafa
táknmerki frekar en lesmál.
T. d. ætti að nota við barna-
skóla mynd af barni í staö
„Varúð“. Einnig skal samræma
umferðarmerkin Norðurlanda-
merkjunúm.
Allir bílar hafi stefnuljós. í
öllum bílum séu sjúkrakassar.
Kenna þarf og hjólreiðarfóiki
og skylda það til að gefa stefnu
bendingu.
Bönnuð sé staðnæming á ak-
braut, nema gefið sé skýrt
merlci áður, ef útskot er hvergi
nærri.
Brýna þarf fyrir ökumönn-
um að aka aldrei fast á eftir
ökutæki og að aka jafnt, sem
næst hámarkshraða, svo að
minna sé um framúrakstur, sem
oft veldur slysi á lausum veg-
kanti, hálku og slæmu
skyggni.
Ennfremur ætti að sýna
meiri varúð á gatnamótum og
þrengja ekki um of að umferð
inni. Ökumenn nemi ætíð stað
ar áðuc en þeir fara út á aðal-
brautir.
Varúðarráðstafanir gegn
slysförum barna og annarra
verður að gera. Við erum öll
á samleið, því að samtíðin er
framtíðin.
Liberty-skip eni nú seld fyrir 20—23 milj. kr.
í norskum blöðujn. hefir nýlega verið rætt nokkuð um
verð flutningaskipa, flutningsgjölcl og horfur í þeim málum.
Norðmenn fylgjast gjörla með á þessum vettvangi, eru líka
ein hin mesta siglingaþjóð heims og hafa miklar tekjur af
siglingum.
Norðmennirnir upplýsa, að sí-
fellt verði erfiðara að semja um
skipasmíði því að skipasmíðastöðv
ar séu uppteknar langt fram í
tímann. Nú orðið er afgreiðslu-
frestur orðinn 5—6 ár á nýtízku
flutningaskipum. Þetta hefir vit-
anlega áhrif á verð eldri skipa, er
ganga kaupum og sölum.
Liberty-skipin eru í dag 12—
15 ára gömul, en þau eru nú
seld á 20—23 milj. króna (ísl.).
Þetta er stórkostleg verðhækkun.
Fyrir 2 árum fengust þessi skip
fyrir 3—/2 milj. norskra króna.
En þá voru farmgjöld svo lág,
að ekki gerði betur en þau dygðu
til að standa straum af rekstri
skipa, sem þó þurftu ekki að
standa undir meiri upphæð en
þetta. En nú er oröin sú breyting
á farmgjöldum, að Norðmenn telja
að Liberty-skip geti í dag sýnt 3
milj. norskra króna afgang til að
mæta sköttum, vöxtum og afskrift
um. Þetta er miðað við norska
útgerð og að skipið sé í sífelld-
um og hagstæðum flutningum og
þurfi ekki að standa undir óvenju
legum viðhaldskostnaði. En það
er vitaskuld óviss liður. Þessi skip
voru stríðsframleiðsla og þau láta
nú nokkuð á sjá. Ýms eldri skip
ganga nú kaupum og sölum fyrir
verð, sem talið hefði verið ævin-
týralegt fyrir fáum árum. Mörg
flutningaskip 20—30 ára gömul
hafa að undanförnu verið seld
fyrir 4,5—5 milj. norskra króna.
Mest af þeim skipum, sem á
markaði hafa verið, eru fyrirstríðs
skip, mjög lítið framboð er af
nýjum skipum, og verð á þeim
geysihátt. Þá er mikil eftirspurn
eftir samningum um skipásmíði,
sem útgerðarfyrirtæki eigá hjá
skipasmíðastöðvum, ef ekki er
langt í afgreiðslu. Til dæmis um
þetta nefnir norska blaðið Aften-
posten, að útgerðarfyrirt'æki hafi
nýlega verði boðnar 28 milj.
norskra króna í samning um
12500 lesta „shelterdekkskip“, en
þessi samningur var gerður í árs-
lok 1954 og var upp á Í5 milj.
Fróðlegur samanburður.
Enska tímaritið „Fairpíáý“ gerir
missirislegan samanburð á verði
„standard“-dísilslcips, ca. 9500
lestir, með 12 mílna ganghraða,
hjá skipasmíðastöðvum. Yfirlit
tímaritsins er þetta:
Verð sterlingspund:
Desember 1945 .......... 265 000
Desember 1946 .......,., 300 000
Desember 1947 .......... 350 000
Desember 1948 ........ ji.- , 380 000
Desember 1949 ......., ö 400 000
Desember 1950 .......... 440 000
Desember 1951 .......... , 550 000
Desember 1952 .......h . í t ■ 620 000
Desember 1953 ...... gs "620 000
Desember 1954 ......... 625 000
Desember 1955 .......... 690 000
Júní 1956 .......... . 730 000
Sumarið 1939 var verð,á(«vona
skipi 145 þúsund sterlingspund.
Aftenposten telur, að ,enn -erfið-
ara sé að fást við olíuslci'p en venju
(Framhald á 8. síðu)
iiv 1
tvístefnu-' •« ju • ðb / U • 1 ••
Sn 1 rloromenn sigraon i bæjakeppnmni
Vegíarendur sáu konu hlaupa meS JjatS á jfeeott —
líkur taldar fyrir hví að barniti sé á lífi
New York: Enn liefir barni verið
rænt í Ameríku úr barnavagni.
Gerðist það á sunnudaginn í bæn
um Hamden í Connecticut fylki.
Lögreglan er þó þeirrar skoð
unar, að barnið komi innan
Bæjarkeppni í bridge milli Osló i smámistök andstæðinga í vörn á
þarf að leggja. Slcólavörðustíg-
ur sé tekinn í Ingólfsstræti og
Lækjargötu.
Eiríksgata brcilcki frá Mikla-
torgi niður Þórsgötu gegnum
Miðstræti á Fi'íkirkjuveg. Skúla
gatan verði breikkuS.
Fjölga þarf bílastæ'ðum.
Þyngja þarf minna og meira
prófið þannig, að prófdómarar
kynnist kennsluhæfni ökukenn
og Reykjavíkur fór fram á mánu-
dag. Spiluð voru 72 spil í tveimur
lotum, 32 spil í þeirri fyrri en 40
í hinni síðari, sem var spiluð um
kvöldið.
Leikar fóru þannig í þessari
skemmtilegan hátt.
í fyrri lotunni spiluðu fyrir
Reykjavík þeir Lárus Karlsson og
Stefán Stefánsson í lokaða her-
berginu, en Hörður Þórðarson og
Kristinn Bergþórsson í því opna.
fyrstu bæjarkeppni milli borganna | Lárus og Stefán spiluðu nokkuð
að Osló sigraði með 45 stiga mun, I góðan leik, en hins vegar tókst
og voru norsku spilararnir vel að I þeim Herði og Kristni ekki eins
sigrinum komnir. Norðmennirnir
Larsson, Johanson, Magnuson og
Andersen, spila sagnkerfi, sem
þeir lcenna við Culbertsson — en
ara og námshæfni nemans og | þó endurbætt eftir þróun, sern ótt
fyrirbyggja gerfikennslu eða
kennslusvik.
Kanna þarf ábyrgðar- og
skyldutilfinningu nemans. Ef
aðra eða báðar vantar, stenzt
hann ekki prófið.
•t Kpma þarf áþyrgð;;á þann,
,jý, (Sem veldur tjani. , Syipta ætti
c 10 iírifii! ©5 iv"f .IÍiíiG'íi! u3ðr.H ;
hefir sér stað ó síðari árum. Sig-
ur Norðmanna í keppninni geta
þeir fyrst og fremst þakkað bctri
sagntækni, en úrspil og vörn var
mjög svipuð hjá báðum svelttim,
þar til síðast í keppninni, að Jo-
hanson spilaði þrjú til fjögur spil
mjög glæsilega, og notfærði sér
vel upp — einkum átti Kristinn
slæmar sagnir í tveimur spilum,
og eftir fyrstu 16 spilin voru Norð
menn með átta stig yfir. Engar
breytingar voru gerðar á sveitinni
í þessari lotu, og í næstu 16 spil-
um uku þeir forskot sitt í 27 stig.
Norðmennirnir náðu þá meðal ann
ars sex spöðum, sem þeir Hörður
og Kristinn misstu.
Eftir þessi 32 spil var sú breyt-
ing gerð á sveitinni, að þeir Einar
skamms lifandi í leitirii'ar, þar
sem hún þykist hafá fUUgildar
sannanir fyrir því, áð hér hafi
ekki verið ræningi á ferð til að
hafa fé út úr foreklruhúfn held
ur óhamingjusöm koná, sem lang
ar til að eiga barn. “* c r.a S&
Barnið, sem hvarf, val sex mán
aða gömul stúllca, Cynthia'áð nafni
og var henni rænt úr ’báí'naýagni
á meðan móðir hennar var að gera
innkaup í verzlun. Vegfarendur
skýra svo frá, að þeir ha'fi ýéð háa,
grannvaxna konu hlaúpa ‘ á brott
með barnið og er hennar nú leit
að um allt fylkið.
Allar lcirkjur standa opnar.
Til þess að gera henni kleift að
skila aftur barninu að frjálsum
vilja, eins og var gert eftir að
Pétri litla Weinberger var rænt,
en hann fannst myrtur eins og
! kunnugt er, hefir verið akveðið að
Þorfinnsson og Gunnar Guðmunds keppni.
son komu í stað Harðar og Krist-
ins. Síðari lotan byrjaði ekki vel
og , á , tveimur, íyrstu spilunum,
græddu Norðmenn sjö stig. Eftir
það urðu litlar sveiflur og eftir
52 spil var murmrinn ,31 stig. Síð-
ustu spilin gáfu heldur ekki tilefni
til mikilla sveiflna, þar til í lok-
in, ,að Johans.on koiu með góðan
end^sprett eins, og áðúr . segir —
pg keppninni lapk með 45 stiga
mun. Þess má geta, að yfirléitt var
lítið um skemmtileg spil í þessari
keppni — eða spil, sem gái'u til-
efni til mikilla tilþrifa.
Fyrirkomulag keppninnar var
mjög til fyrirmyndar — og má
þéss geta, að Norðmenn hrifust ‘ láta allar lcirkjur standa ópnar og
mjög af öllu keppnisfyrirkomijlag-' verður enginn vörður við þær, en
inu. Spilin frá opna herberginu iÞess hefir þetta engan árangur
voru jafnóðum sýnd ó sýningar-1 borið.
spjöldúm, sem var komið fyrir á|
senunni í Þjóðléikhússkj'áíiaranum j Foreldrarnir liafa misst 3
— og skýrt frá sögnum og úrspiii. ] börn sín.
Gátu áhorfendur — sem vþru mjög | Foreldrar litlu stúlkunnar eiga
margir cða um 200 — því fylgzt nú aðeins 2 börn eftir af þeim 5,
nákvæmlega með keppninni, og. fyrir utan Cynthiu, hafá tvö lát-
vissu á hverjum tíma, hvernig J izt, annað af slysförum en hitt af
stóð með stig. Ekki þarf að efa, I völdum sjúkdóms.
að þetta fyrirkomulág á' eftir að Foreldrar barnsins hafa bæði í
auka mjög aðsókn áð hridgemót-1 útvarpi og sjónvarpi ^rátbeðið
um hér, og gera þau skemmtilegri; konuna að skila aftur barninu
fyrir áhorfendur. Bridgesamband-! þeirra. Borgarstjórinn hefir lýst
ið á miklar þakkir skildar fyrir | yfir, að konunni verði ekkert mein
framtak sitt í sambandi við þessa j gert, ef hún skili barninu þegar í
I stað.
tav.T sxv iU6?v8& inw