Tíminn - 28.10.1956, Blaðsíða 8

3
TÍMINN, sunnudaginn 28. október 1956.

Msmm

Þáttur kirkjunnar:
Vaka í vetrarmyrkri
„Það, sem ég segi yður, það
segi ég öllum. Vakið.
Kristur.
ENN HEFST íslenzkur vet-
ur. Orð, sem hafði að geyma
flest það, sem skefldi þjóðina
mest á liðnum öldum. Kuldi,
myrkur, hungur, dauði voru
förunautar vetrarins í margar
aldir. Allt þetta hrakti brott
hina fyrstu norrænna manna,
sem ætluðu að hefja sér land-
nám, Flóka og förunauta hans.
Og hið sama varð aðalorsök
þess að nær þriðjungur þjóðar-
innar flutti til Vesturheims á
síðast liðinni öld.
EN ÓGNIR vetrarins áttu
sína kosti, sem urðu íslenzku
þjóðinni ómetanlegir á vegum
manngildis og þjóðernis.
Kannske var það veturinn,
barátta hans og skelfingar, sem
skírðu gullið í sálunum öllu
öðru fremur, hertu þrek seiglu
og dug, meitluðu og mótuðu
bókmenntir og hugdýpt fólksins
sem vakti í rökkri skammdegis-
nætur, bað sinn Guð og las og
ritaði sín fræði, sínar sagnir og
ódauðlegu fræði.
Þessi vaka fólksins að vetrin-
um, kom í veg fyrir, að líf þess
yrði andlegur dofi og sinnuleysi
þar sem óttinn einn hafði völd.
Söngvararnir í rökkrinu, sögurn
ar á kvöldvökunni efldu glóð í
augum og hjötrum, glóð, sem
t hvorki kuldi né myrkur gátu
slökkt. En upp af þessari glóð
" rann logi heitur og bjartur, er
_' brann í kapp við ógnir vetrar-
ins, lýsti, vermdi og leiðbeindi.
Það var guðslogi, logi vizkunn-
2 ar og sannleikans, fegurðarinn-
111 ar og frelsisins.
H Það var ekki út í bláinn að
i vaka vetrarins endaði dag hvern
með bæn hugvekju og sálma-
söng.
ógnum vetrarins hefir _ verið
bægt frá bæjardyrum íslend-
inga. Sem betur fer er flest
breytt til hins betra hið ytra og
hungurvofur vekja ekki framar
vonandi hvorki til ótta og þján-
inga né heldur til hugsunar og
bæna.
En megum við þá sofa á-
hyggjulaus í rökkri skammdeg-
isins við fullan ísskáp í eldhús-
inu, sofa í bjarma rafljóssins,
sem vakir og sendir föla birtu
um freðinn ljóra.
Nei, sannarlega þurfa íslend-
ingar að lialda vöku sinni ekki
síður þótt ógnir vetrar hafi þok
að um set. Ef við ekki geymum
þeirra verðmæta í andlegri
mynt, sem vetrarvökur liðinna
alda og genginna kynslóða hafa
veitt, varðveitum og vöxtum
þann auð af alefli, verðum við
ekki annað en leikbrúður og
aftaníossar annarra þjóða. Hug-
rekkið, seiglan, þrekið, skyldu-
ræknin, trúmennskan, sem efld-
ist á altari vetrarins, að ó-
gleymdri þeirri trú, bænrækni
og tilbeiðslu, sem þarna ljóm-
aði í vetrarmyrkrum svörtum,
allt þetta verður að vaka í hug-
um og hjörtum.
SÁLMARNIR, sagnirnar,
Ijóðin, sem þá urðu til verða að
vaka á vörunum, skapa ný lista-
verk í litum, ljóðum, sögn og
leijíjum, starfi og fórnum. Án
slíkrar vöku verðum við ekki
framar þjóð, heldur týnum
tungu og arfi, sem fyrirlitleg
leiguþý erlendra stórvelda.
Leiðtogar og stjórnmálamenn
vakið, skólastjórar og kennarar
vakið, foreldrar og húsráðend-
ur vakið, prestar og listamenn
vakið. íslendingar vakið á verði
yfir frelsi og erföum. Vakið —
veri veturinn blessaður af hin-
um hæsta.
NU ER öldin önnur. Mestu
Árelíus Nielsson.

Lundúnapistill
(Framhald af 4. síðu)
heilög skylda. Félagarnir tveir
losna úr fangelsinu og annar þeirra
vegur Eddie.
Lögfræðingur fátækrahverfisins,
sam á sviðinu gegnir svipuðu hlut-
yerki og kórinn í gömlu grísku
harmleikjunum, talar máli höfund
Br þegar hann segir í lokin að
Eddie skuli ekki dæmur, þó að
hann hafi framið þann höfuðglæp
|ém Miller hefur jafnan haft einna
mesta andstyggð á: svik við bræðra
fag manna. En honum er ekki held
ur fyrirgefið. En meðaumkun á
hann skilið, því hann var maður
Éem þorði að kannast við tilfinning-
þr sínar og breyta eftir þeim í
irássi við guðs og manna lög. Sú
yfirlýsing er að vísu í nokkurri
ínótsögn við' persónu Eddies eins
cg hún er frá höfundar hendi og
eins og hún er túlkuð af leikaran
iim, þar sem blind þrjóska og
þvermóðska sprottin af særðri ó-
vitaðri ást er hreyfiaflið. Eddie
sr einmitt eina persóna leiksins
ifem ekki þorir að kalla tilfinn-
Ihgar sínar réttum nöfnum og það
cr einmitt þess vegna sem þær
’kalla yfir sig öll ósköpin. Hann er
•blindur á sjálfan sig og það dreg-
ur úr áhrifamætti harmleiksins.
Atburðirnir á sviðinu sjálfu.
Arthur Miller skágengur gersam-
lega þá klassisku reglu gömlu harm
leikjahöfundanna að láta ÖII meiri
háttar tíðindi og „stóra“ atburði
gerast að tjaldabaki. í þessu nýja
Jeikriti leiðir hann þá fram á svið-
ið og lætur þá gerast fyrir allra
rjónum. Handtökur, ryskingar, blóð
ug einvígi og morð fá að njóta sín
í allri sinni dýrð. Fyrir frábæra
leikstjórn Peter Brokks verða þau
atriði sem önnur í leiknum hríf-
andi, áhrifamikil og sönn.
Fyrra Jelk'iþt Millers, Thp Cruc:
ible, er stórfelídara og stærra í
sniðum en þetta nýjasta. Proctor,
sem fórnar lífi sínu fyrir sannleik-
ann, er óneitanlega meiri hetja
en Eddie. Proctor kýs að deyja
fremur en láta af sannfæringu
sinni. Eddie getur ekki sleppt því
sem hann elskar né kannast við
ást sína. Það er enginn ljómi písl-
arvættis yfir dauðdaga hans. Það
er e. t. v. þess vegna sem manni
finnst örlög hans öllu mannlegri
og mennskari en Proctors, þó að
sá síðarnefndi sé náttúrlega meiri
fyrirmyndarkarakter en hinn.
Jökull Jakobsson.
Grein Lippmanns
(Framhald af 6. síðu)
Títóisminn keppinautur
í ÞEIM löndum, sem skemmst
eru á veg komin í efnahagsþróun,
er efalaust að títóismi hefir meira
aðdráttarafl en hinn gamli stalín-
ismi. Kommúnismanum sjálfum,
sem byltingarfræði og alþjóðlegri
endurskipulagshreyfingu, stafar nú
| minni hætta en fyrr af skugga rúss
neskrar heimsvaldastefnu. Það
væri því heimskulegt að loka aug-
unum fyrir því, að títóiskur komm
únismi er hættulegur keppinautur
lýðræðisins. Því að stalínisminn,
sem krafðist þjónkunar við-heims-
veldi, og var jafnframt ógnun við
áhrifastöðu hvíta kynstofnsins, bar
sjálfur í sér móteitrið að verulegu
leyti.
(NY I-Ierald Tribune. Einkarétt-
ur á íslandi: TÍMINN).
14. Gufuböð.
! 5. Slá og fáein f leiri íþróttatæki í
j sólskýli.
16. Nýtt sólskýli, sem bæri nafn með
rentu og veitti skjól og ef hægt
væri, hefði útgang beint í bún-
ingsklefa.
Jón Kristgeirsson.
Sýnisig Magnásar
A. Áraasonar í j
eira um sundhöll
— Nú eru það ljósböð, gufuböð,
svifslá og fáein fleiri íþróttatæki í
skýli, og nýtt sólskýli sunnan undir
vegg. —
Ei þarf nema einn gikk í veiði-
stöð. Eg var ekki fyrr kominn inn
í Sundhöll hér um daginn en ýms-
ir gáfu sig fram, og sögðu, að ég
hefði átt að nefna fleira í sambandi
við Höllina, úr því að ég hafi far-
ið að ræða um hana á annað borð.
Eg hafði í einfeldni minni minnst
aðeins á tvö atriði, þau brýnustu,
að því er mér fannst.
Nú hafði hver og einn nokkuð
til mála að leggja. Virðist mér
rétt að láta það koma fram, þar
eð byrjun er komin. Sá veit gerst
hvar skórinn kreppir, sem ber
hann. Hér er um að ræða óskir
Sundhallargesta með nokkurri
leiðbeiningu frá starfsmönnum
hennar. Ættu þessir menn, marg-
ir hverjir, að vera dómbærir um,
hvað hentar bezt. Að vísu mun
framkvæmdavald í þessu efni
vera hjá bæjarstjórn. En það er
varla von, að bæjarfulltrúar, sem
ef til vill aldrei koma í höllina,
séu að rekast í þessu. Borgar-
stjórinnn kvað sækja Sundlaug-
arnar. Við hinir erum ekkert of
góðir að láta í liós hvers við ósk
um. Verður nú sagt frá því sem
bar á góma.
Ljósböð eru æskileg. Mundi
margur þiggja að skreppa þar inn,
einkum á vetrum og eridranær, er
sólar nýtur ekki. Er það lítið ó-
mak fyrir baðgesti. Þeir eru fá-
klæddir við sundið, og því lítil
tímatöf að því. Að sjálfsögðu yrðu
þeir, að greiða gjald fyrir þetta.
Ætti því rekstur ljósbaða að geta
borgað sig að mestu. Bent var á
að tilvalinn staður fyrir þessa
starfsemi væri við austurgafl bygg
ingarinnar. Þar eru eins konar sval
ir yfir vélahúsi, Þær eru ekkert
notaðar, en auðvelt að reisa þar
skýli yfir ljósböðin og ef til vill
fleira.
Gufuböð eru hátt á baugi hjá
þeim, er sækja Sundhöllina. Marga
fýsir að iðka þau. Enda eru þau
talin heilsulind mikil. En við ís-
lendingar höfum ekki enn lært al
I mennt að nota þau. Þarna væru
þau mjög aðgengileg fyrir gestina.
Sennilega yrði, að greiða eitthvað
! gjald fyrir afnot þeirra, svo að
\ reksturskostnaður yrði ekki tilfinn-
anlegur fyrir bæinn. Geta má þess
hér, að aðgöngueyri að lauginni
er mjög í hóf stillt eftir atvikum,
enda þótt hér verði ekki óskað eft-
ir hækkun hvað það snertir.
Það kæmi sér vel, að menn gætu
haft eitthvað fyrir stafni þá stund
er þeir dvelja í sólskýli. Liggur þá
beint við, að fást við einhver í-
þróttatæki. Má í því sambandi
nefna svifslá og fleira þar að lút-
andi, er gefur mönnum færi á að
teygja á sér og reyna kraftana.
Ekki þarf þessi útbúnaður að vera
margbrotinn né flókinn. Kostnað-
ur við hann er því sáralítill.
Óánægjuraddir hafa alltaf verið
uppi um sólskýlið, vegna þess hve
þar er áveðra og vindasamt. Eigin-
lega er þar aldrei skjól, ef nokkur
vindblær er. Skiptir þar máli um
vindátt. Fyrir því veigra menn sér
við að nota það. Skilyrði þess að
njóta sólbaðs eða loftbaðs er af-
dráttarlaust, að hafa til þess skjól
gegn vindi og hreti. Og menn
reyna það ekki neitt að ráði án
þess. Áður hefir verið lýst nauð-
syn slíkra baða við Sundhöllina.
Nú er stungið upp á, að gert sé
nýtt sólskýli sunnan undir bygg-
lingunni niður við jörð. Þykir
tryggt, að þar myndi fást skjól.
Getið var um, að haganlegt væri,
að fá útgang þaðan beint inn í bún
ingsklefa svo að menn gætu geng-
ið þangað þurrum fótum, en þyrftu
ekki að ösla gegnum ræstiklefa
eins og nú ííðkast.
Þá kemur hér að lokum saman-
dreginn óskalisti í 6 liðum:
1. Stunguútbúnaður við laug, auð-
vitað í samræmi við stærð henn-
ar.
2. Skúti gegn hreti í sólskýli.
3. Ljósböð.
FóðriS íirossin!
Búkarest
Sýning Magnúsar Á. Árnasonar
í Búkarest var haldin 8.—18. okt.
Á sýningunni voru 8 tréristur
eftir Barböru Árnason og 30 mál-
verk og 14 teikningar eftir Magn-
ús. Sýningin var opnuð með við-
höfn að viðstöddum forstöðumönn
um stofnunar þeirrar, er annast
menningartengsl við útlönd, er
stóð fyrir sýningunni, en auk
þeirra voru fulltrúar frá utanrík-
isráðuneytinu, menntamálaráðu-
neytinu og menningarmálaráðu-
neytinu, auk fjölda frægra lista-
manna í öllum greinum og þar á
meðal framkvæmdastjóra lista*
mannabandalagsins.
Við opnun sýningarinnar flutti
Ionel Jianu prófessor við listaaka-
demíuna ávarp og fór lofsamleg-
um og hlýjum orðum um list
þeirra hjóna. Hann skrifaði einnig
formála fyrir sýningarskrána, er
var mjög myndarlega úr garði
gerð með sjö fetirmyndum af verk
um listamannanna. Sýhingin vár
haldin í sérlega fallegum sýning-
arsölum við aðalgötu borgarinnais
Aðsókn var mjög géð og meiri en
ráð var fyrir gert, því eftir 'jóra
daga þurfti að endurprenta sýning
arskrána.
12. okt. var haldið „íslenzkt
kvöld“ í húsi Blaðamannabanda-
lagsins. Magnús flutti þar erindi
um íslenzka myndlist og tónlist,
þ. e. a. s. mælti fram fyrstu og
síðustu málsgreinarnar á íslenzku,
en túlkur hans flutti svo allt er-
indið á rúmensku. Þá flutti Nico-
lae Vasilescu, íormaður rúmenskr-
ar sendinefndar, er heimsótti ís-
land í sumar á vegum verkalýðs-
félaganna í Reykjavík, skemmti-
legt og fróðlegt erindi um dvöl
þeirra hér á landi og það, sem
þar fyrir augun bar.
Síðan voru flutt tónverk af plöt
um eftir Magnús Á. Árnason, 3
prelúdíur, 5 sönglög og Sónatína
nr. 2. Þessi verk voru flutt í Rík-
isútvarpinu fyrir tveimur árum.
Aðsókn að fundinum var slík,
að færri komust að en vildu og
margir urðu að standa-
Hér með skora ég á öll dýra-
verndunarfélög þessa lands, ásamt
yfirvaldi liverrar sýslu, að beita
sér fyrir því, að allir hafi hús og
fóður handa skepnum sínum í vet-
ur og engum líðist að setja sumar
skepnur á ekki neitt nema gadd-
inn úti, eins og mönnum hefir lið-
izt að gera frá ómunatíð með
hrossaeignina. Og ekki sízt hætt
við því nú, þar sem hrossum hefir
stórfjölgað nú undanfarin mörg
góðæri, en ekki hugsað fyrir i'óðri
og húsnæði handa þeim, að hvenær
sem harður vetur kemur, verður
almennur fellir vegna fóðurskorts,
því að fáir leggja svo vel fyrir
nautgripi sína og fénað að þeir
megi nokkuð af því klípa handa
hrossum. Er því leitt til þess að
vita, að ennþá skuli þessi ljóti og
hryllilegi leikur vera leikinn, að
láta þessi blessuð hross falla úr
hungri, hor og kulda hvenær sem
harður vetur kemur. Hirða svo
gróðann af þeim meðan ve! geng-
ur og ekkert þarf upp á þau að
kosta, en líkna þeim svo ekkert.
þegar þörf er fyrir hjálp. Þetta
er því einhver svívirðilegasti gróði,
sem menn geta aílað sér og hæfir
illa nútíðar mennta og mermingar-
öld að vilja enga líkn og mannúð
sýna, þegar þess er þörf. Eru því
þeir réttnefndir skepnukvalarar.
sqip breyta ekki u.m.til þatnaðafi og
Játa þetta endmjaka sigi'-.i.-.-ffy
Bændur, þið getið sparað ykkur
mikil fóðurbætiskaup með því að
gefa nautgripum ykkar og fénaði
saltað hrossakjöt, blandað svolitlu
kornmatarhári. Þið fáið tæpast
betri og ódýrari fóðurbætir og úr
því allt lifir hér hvað á öðru í þess-
um heimi, því þá ekki að notfæra
sér kjötið á þennan hátt, eins og
handa mönnum, svipað er holdið
og blóðið í hvort tveggju?
Roskinn og reyndur skagfirzkur
starfsmaður á Flugvallarhóleli
Keflavíkur. — Á. Sv.
Auk blaðaviðtala og erindis þess,
sem að ofan getur, flutti Magnús 5
mínútna erindi á íslenzku í útvarp
ið í Búkarest, sem síðan var flutt
í rúmenskri þýðingu. Þá skrifaði
hann grein fyrir „La Roumaine
Nouvelle“, blað sem gefið er út
á frönsku og sent er til annarra
landa. Og loks átti hann viðtal
á ensku, sem flutt var í enskri
dagskrá útvarpsins í Búkarest.
(Frétt frá Vináttutengslum fs-
lands og Rúmeníu.)
Faðir okkar
Brynjólfur Björnsson
frá NorSfirSi,
andaSist aS heimili okkar, Stangarholti 34 þann 26. þ. m. JarSar-
förin ákveSin síSar.
Þórdís og Bjarnheiðijr Brynjólfsdætur.
Hjartans þakkir tii allra er sýndu okkur samúS og vináttu við
hið sviplega fráfall
Gunnars Gissurarsonar.
Sérstaklega þökkum við starfsfélögum hans á bifreiðaverkstæöi
S. í. S. fyrir rausn þeirra og vinsemd í hans garð.
Fyrir hönd vandamanna.
iílÍÍK'.'J.'lÍYúJP.Ó'xO. Ir.38 ffþJ, ,3ÓCf 'IÍ’IV.Í jJáj :
,1‘i GsrSFKn'íPáJjjdóttir^Gisgyr^^v. ^yjUKsson.^.j-u'J