Tíminn - 15.02.1957, Blaðsíða 5

T í M I N N, föstudaginn 15. febrúar 1957.
5
LitiS um öxl
RITSTJORI: FRIÐRIK OLAFSSON
Sv: FriSrik.
Þegar skákraaðurinn gefur sig I Hv: Panno.
endurminningunum á vald og lít-j
ur yfir farinn veg, þá staldrar. 1. d4—Rf6 2. c4—g6 3. g3—Bgl
hann gjarnan við þau atvik, sem j 4. Bg2—0-0 5. Rc3—d6 6. Rf3—
í mikilvægi augnabliksins hafa i Rbd7 7. 0-0—e5 8. e4—c6 9. h3—
greypzt í huga hans. Flest þess- De7 10. Be3—Re8 (Þetta er heima
ara atvika vekja ljúfar endur-
minningar og til að njóta þeirra
betur, lygnir hann aftur augunum
og virðir fyrir sér atburðarásina
eins og hún hefur mótast í huga
hans. Honum svellur aftur í
brjósti sú gleði, sem sigurvegur-
um einum veitist. Hugur hans reik
ar um meðal skákanna og dvelur
stundarkorn hjá hverri. En skyndi
. lega verður sjónarsviciið hulið
móðu, og það grípur hann ein-
hver óþægileg tilfinning. „Æ,
þessi fjárans skák, tautar hann,
hversvegna þurfti ég endilega að
glopra henni út úr höndunum á
mér.“ Og hann tregar um stund
hið glataða tækifæri.
Fléstir skákmenn hafa eitthvað
, svipaða sögu að segja. En glötuðu
tækifærin skilja eftir stærri spor
í' huga þeirra en margan skyldi
gruna. Capablanca sagði eitt sinn:
„Eg læri meira á því að tapa einni
skák en að vinna tíu.“ Þetta er
hin eðlilega fraraþróun málanna.
Okkur gleymist fljótlega. hvernig
sigurinn var unninn, því að við
erum ekkert sérstaglega fíknir í
að fá að vita, hvort andsæðingur-
Bréf:
Hvar á Hásmæðrake
íslands að slarfa?
Eftirfarandi athugasemdir eru
niðurstöður nefndar, sem kosin var
á fundi í Nemendasambandi Hús-
mæðrakennaraskóla íslands 11.
febr. 1957. Var nefndinni falið að
an farið fram í þrem gagnfræða-
skólum bæjarins í einu og jafn-
framt á námskeiðum, sem haldin
hafa verið í húsakynnum Hús-
mæðrakennaraskólans. Miklu skipt-
bera fram álitsgerð frá samband- i ir að æfingakennslan í gagnfræða-
inu um staðsetningu Húsmæðra-
kennaraskóla íslands vegna frum-
skólunum geti farið fram á sem
skemmstum tíma til þess' að hún
, TT 30. Kf2—DxD 31. KxD—
inn hefði getað leikið betur. Um Rxel+ og vinnur>) 29. Khl-Hf6?
tapaða skak er oðru mali að gegna,, (Tapar skiptamun. 29. _Bf8 var
serstaklega-hafi hun venð fram- nauðsynlegt ) 30_ Re7+_HxR 31.
urskarandi tvisyn. Þa erurn við BxH_Hf4 32. Bd6—De6 33. BxR
sifellt að reyna að finna em-
bruggið mitt, sem ég nefni svo.
Mér er ókunnugt um, að það hafi
litið dagsins Ijós fyrir þessa skák.)
11. Hel—f5 12. exf—gxf 13. dxe—
dxe 14. De2—e4 15. Rd4—Re5 16.
f3—Rd6 17. fxe—Rexc4 18. Bf2—
Re5 19. exf—Rxf5 20. Hadl—
Dg5 21. Re4—Dg6 22. g4—Re7
23. Rg3—Rd5 24. Rdf5—BxR 25.
RxB—Hae8 26. Bc5?_Rf4! 27. 27. Rd2? (Og allt erfiðið er unn-
Dc2—Rxg2 28. Dxg2— ið fyrir gýg. 27. g6! launar hins
vegar erfiðið. Við skulum rekja
j afbrzgðin, en verið nú þolinmóð,
því að þau eru mörg og löng. Fyrst
I skuluin við athuga hvað skeður,
j ef svartur tekur manninn: 27. —
dxc4 28. gxf7 + . Nú kemur þrennt
til greina fyrir svartan a) 28.
Kh8 29. Hxg7—Kxg7 (Ef 29.. —
cxd3 þá 30. Hxh7-|---Kxh7 31.
1 Dh5-j Kg7 32. Hgl+—Kf6
| (Svartur má aldrei drepa f-peðið,
J því að þá verður hann mát. At-
■ hugið það.) 33. Dg5-i-Ke5 34.
Dg3-|--Kd5 35. DxD og hvítur
vinnur sökum hinnar slæmu
kóngsstöðu svarts.) 30. Hgl-|-
Kh8 (Eini leikurinn.) 31. Dg4—
28. —Hf7? (Með 28. —Hxf5! gat De5 32. Bxc4 (Hótar Dg8!) —h6
svartur unnið mann. 29. gxf5— 33. Dh5—De3 (Eða —Rf6 34. Dg6
—Rh7 35. Dg8 + !) 34. Dg6—Dxgl +
varps þess, sem fram er komið á ' raski fastri kennslu skólans sem
Alþingi um það mál. Nefndin álít- j minnst.
ur, að Húsmæðrakennaraskóla ís- Yrði skólanum fundinn staður í
lands verði bezt séð fyrir æskileg- j öðru langtum minna byggðarlagi,
um starfsskilyrðum með því móti, gæti æfingakennslan ekki farið
að hann starfi í Reykjavík í sem i fram á svo mörgum stöðum í einu
nánustu tengslum við Kennara
skóla íslands.
Byggir nefndin skoðun sína eink
um á eftirfarandi atriðum:
Reglugerð um Húsmæðrakenn-
araskóla íslands er frá árinu 1942,
en lög um menntun kennara frá
og hlyti því að taka lengri tíma
og raska annarri kennslu skólans.
Á Akureyri er t. d. aðeins starf-
rækt eitt skólaeldhús. Ennfremur
yrði því meiri erfiðleikum bundið
að afla nemenda á námskeið skól-
ans, sem hann starfaði í fámenn-
frn. 'mZ: ÉH ö fm
Wé ip 'Wé Wé A
1947, og er reglugerðin því byggð j ari bæ.
á öðrum lögum en þeim, sem nú i Það er einróma álit meðlima
gilda, enda töluvert ósamræmi jNemendasambands Húsmæðrakenn
milli laga þessara og reglugerðar | araskóla íslands að æfingakennsi-
skólans, bæði varðandi staðsetn-j an sé sá þáttur kennslunnar, er
ingu, inntökuskilyrði o. fl. einna notadrýgstur reynist nem-
Þegar lög um menntun kennara endum skólans í starfi þeirra síð-
eru lesin í heild, einkum 1., 5., 6.! ar meir.
og 7. kafli, verður ekki annað séð | Eftir því sem ákvæði laga um
en Húsmæðrakennaraskóli íslands j kennslu í matreiðslu og þjónustu-
sé beint framhald Kennaraskóla brögðum á gagnfræðastigi og í
hverja björgunarleið í huga okk
ar og viljum réttlæta mistök okk
ar á einhvern hátt. Á þann hátt
verður ósigurinn minnisstæðari.
Ég hef nú fengið minn skerf af
þessu „óréttlæti örlaganna“ og
langar nú til að segja ykkur frá
tveimur slíkum atvikum. Frásögn
in gæti borið nafnið —
—BxB 34. He4—Hf7 35. Hdel
svartur hafði nú fengzð nógu mik
ið af svo góðu og gafst upp.
Hinn seinni atburðurinn átti sér
stað á jólaskákmótinu í Hastings
1953—1954. Þetta var fyrsta þýð-
ingarmikla alþjóðaskákmótið, sem
ég tók þátt í, áður hafði ég tekið
þátt í Ólympíumóti í Finnlandi,
tvisvar sinnum í heimsmeistara-
keppni unglinga og í Norðurlanda
meistaramótinu í Danmörku 1953.
HARMSAGA HINNA
GLÖTUÐU TÆKIFÆRA.
Fyrri atburðurinn átti sér stað
í heimsmeistarakeppni unglinga í
Kaupmannahöfn 1953. Undanrás-
unum var lokið og þeir, sem tefldu
til úrslita voru Ivkov, Panno, Kell
er og ég úr A-riðli, en Darga,
Sherwin, Larsen og Penrose úr
B-riðli. í fyrstu umferð átti ég
við þann, sem að lokum hlaut
titilinn „Heimsmeistari unglinga
1953“, Panno. Hjá okkur báðum
gætti talsverðs taugaóstyrks, því
að okkur var ljós þýðing þessarar
fyrstu skákar. Ekkert gefur skák-
ir.anni jafn mikla. öryggistilfinn-
ingu eins og góð frammistaða í
upphafi móts. Byrjunin reyndist
vera Kóngs indversk vörn, sem var
eitt af uppáhaldsvopnum mínum
á þessum tíma. Ég valdi þar af-
brigði, sem var algjört heimabrugg
af minni hálfu, lék Re3 og storm-
aði fram með peð mín kóngsmeg-
in. Við þetta varð staðan allílók-
in og vandtefld enda notuðu báð-
ir keppenda tíma sinn til hins
ýtrasta.' Þegar um það bil 20
leikir voru eftir átti hvor kepp-
enda um sig aðeins örfáar mínút-
ur aflögu. Mitt í iðandi hringiðu
tímahraksins gefur Panno mér
kost á mannsvinningi, en ég segi
kurteislega nei tákk og gæði hon-
um á skiptamun fyrir vikið.
Skömmu síðar fylgir biskup í
kjölfarið, og ég felli kónginn til
merkis um uppgjöf. Panno varp-
ar öndinni léttar og brosir, en
ég rétti honum höndina og óska
honum t;l hamingju. Þá er mönn
unum stillt upp aftur og skákin f4—Be7 10. Rf3—b5 11. Bd3—Da5
krufin til mergjar. Hinn forsmáði; 12. Kbl—b4 13. Re2—0-0 14. Hhgl
mannsvinningur er dreginn fram; —Rg4 15. BxB—RxB 16. Red4—
í dagsljósið. Panno hrósar happi, j Rc6 17. h3—Rf6 18. g4—RxR 19.
en ég trega sáran. — En svona , RxR—Db6 20. Rf3—Bc6 21. De2—
gengur það nú einu sinni, við Db7 22. Rd2—Hfd8 23. g5—Rd7
35. DxD—Rf6. (Ekki —Re5 vegna
36. f6) 36. Bd3—Be4 37. Dg6—
Rh7 38. De6!—BxB 39. De5+ og
mátar í þremur leikjum. b) 28.
—Kf8 29. Hxg7—Kxg7 (Ekki —
cxd3 vegna 30. Hg8+—Kxf7 31.
De6+ mát). 30. Hgl+ og nú
er komin upp sarna staðan og
í afbrigði a. c) 28. — Kxf7 +
29. Hxg7+—Kxg7 30. De7 +
—Kh8 (—Kh6 þá 31. Hgl—Df4 32.
Dg7-(--Kh5 33. Be2-)-og vinn-
ur). 31. f6—Rxf6 32. DxD—exd3
.33. DxB—dxc-| 34. Dxc2 og
vinnur. Þetta voru sem sagt af-
brigðin, sem leiddu af drápi svarts
á c4. Drepi hann ekki, verða sjón
armiðin talsvert önnur, þó ætti
Þarna voru saman komnir margir,, ,, _ . . ,
. . , , ,, „ „ r. - ihvitur að vmna, t.d. 27. —Rf6 28.
þekktir skakmenn, svo sem Russ’ gxh7 , _Kxh7 29 D„9_H,r8 30
arnir Bronstein og Tolush, sem ®xní+ f*,,7 fr. «
þa hafði fyrir skommu unnið stor i ° „„ .. . ,„ .A „ , _ . .,
mót í Búkarest m. a. fyrir ofan
Smyslov, Spassky, Boleslafsky,
Petrosjan, Szabo, Filip og fleiri
fræga skákmenn, Júgóslafinn Mat-
anovic, Belginn O’Kelly, Frakkinn
Tartakover, Þjóðverjinn Teschner
og Bretarnir Alexander, Wade og
Horner. í fyrstu umferð lenti ég
svo á móti fyrsta stórmeistaran
um, sem ég hef teflt við, Tolush.
í eyrum ungs og óreynds skák-
manns hljómar titillinn stórmeist
ari sem óyfirstíganleg hindrun og
mér fannst sem einasti möguleiki
minn til vinnings væri að hætta1
öllu í taumlausa sókn. Þess vegna j
valdi ég hvasst afbrigði af Sikil-
eyjar-vörn. Þessi sókn mín reynd
ist þó betur undirbúin og erfiðari
en ég hafði ráðgert og ég eyddi
miklum tíma. í 26. leik náði hún
þó hámarki, en þá missti ég þráð-
inn og varð af gullnu tækifæri.
Innst með mér hef ég ef til vill
ekki átt von á því að geta unnið
stórmeistara. Eftir þetta fór svo
að halla undan fæti fyrir mér og
í 33. leik féll ég á tíma. En hér
er svo skákin og enginn skyldi
segja að ég hafi beinlínis verið
hræddur, þegar ég tefldi við þenn
an fyrsta stórmeistara minn.
g6 33. IIg4 (Hótar Dxh7 + !) —
I1Í8 34. Dh6 og mátar. Spreytið
Islands og eigi margt sameiginlegt
með Handíðakennaraskóla íslands.
Það virðist því liggja beinast við,
að þessir þrír skólar séu á sama
stað og í nánum tengslum hver
við annan.
Það, sem einkum mælir með
þessu, eru ýmsar sameiginlegar,
bóklegar kennslugreinar og híbýla-
fræði Húsmæðrakennaraskólans og
Handíðakennaraskólans.
Þar sem skólar þessir eru báðir
fámennir, má gera ráð fyrir að
sameina mætti kennslu þeirra í
þessum greinum. Mundi sú tilhög-
un spara nokkurt fé og stuðla jafn
framt að því að nemendjir beggja
skólanna nytu færustu kennslu-
krafta t. d. í uppeldis- og sálar-
fræði. Er löngu viðurkennd nauð-
syn þess, að kennarar í verklegum
greinum fái einnig staðgóða þekk-
ingu á þessu sviði. í húsmæðra-
skólunum starfa kennarar frá þess-
um tveim skólum saman, og yrði
verkaskipting þar auðveldari, ef
menntun þeirra væri hin sama í
almennum greinum.
Veigamikill þáttur í starfsemi
Húsmæðrakennaraskólans er æf-
ingakennsla. Samkv. reglugerð skól
ans skal hver nemandi í húsmæðra
kennaradeild hljóta 12 stunda
ykkur nú sjálf á liinuin ýmsu af- *.flng,nkennv u n vlku n
7 _ _______________i__.I namstimabili og nemandi í skola-
brigðum, staðan er svo margslung
in möguleikum, að þeir verða seint
tæmdzr. Þið skuluð samt ekki
lialda, að skákmaðurinn geti krufið
allar þessar vandrötuðu leiðir til
mergjar yfir skákborðinu, það er
öðru nær. Hins vegar getur liann
haft þetta á tilfinningunni og er
þá um að ræða eitthvert æðra
skilningarvit.) Hér kemur svo liið
eigz'nlega áframhald skákarinnar:
27. —He8 28. Dh5—Re5 29. f6—
Rxd3 30. cxd3—Bb5 31. Rf3—He2
32. Rd4—Hf2 33. fxg—Dh2 og hvít
ur féll á tíma. Þannig er skák-
mannsins líf, þar skiptast á skin
og skúrir.
Fr. Ól.
skulum sleppa allri viðkvæmni og
athuga þessa örlagaríku skák.
Afiahæsti báíur í Eyj-
um með 80 lestir
VESTMANNAEYJUM í gær. —
Hæsti bátur hér er nú' með 80
lestir. Er það Stígandi, skipstjóri
Ilelgi Bergsveinsson. Gæftirnar
hafa verið eindæma lélegar og
veðráttan í janúar verri en dæmi
eru til lengi. Tregfiski hefir og
verið. Heita má, að verulega góð
1. e4—c5 2. Rf3—Rc6 3. d4—cxd sjóveður hafi ekki komið fyrr en
4. Rxd4—Rf6 5. Rc3—d6 6. Bg5 j tvo síðustu dagana. Afli báta er
—e6 7. Dd2—a6 8. 0-0-0—Bd7 9. jþó enn mjög tregur.
Ilingáð komu í gær með Heklu
17 færeyskar stúlkur til starfa við
frystihúsin. Allmargt manna er
hingar komin til vertíðarstarfa og
fyllilega nóg til að vinna úr afla
þeim, sem nú berst daglega á land.
Þó munu flestir hafa nóg að gera,
þegar róið er. SK.
Hv: Friðrik
Sv: Tolush
eldhúskennaradeild 26 stunda verk
legt nám og æfingakennslu á viku
Að undanförnu hefir æfingakennsl
verknámsdeildum koma til fram-
kvæmda, hlýtur tala þeirra kenn-
ara, sem þessar námsgreinar
kenna, að fara ört vaxandi og nauð
syn bess að verða æ meiri, að skól-
inn sé starfræktur í fjölbýlinu, þar
sem aðstaða til æfingakennslu er
bezt.
Eins og kunnugt er, hefir Hús-
mæðrakennaraskóla íslands verið
fyrirhuguð byggingarlóð í nánd
við hina nýju byggingu Kennara-
skóla íslands, þar sem Handíða-
kennaraskólinn verður í framtíð-
inni einnig til húsa. Er sú ráðstöf-
un í fullu samræmi við þá sam-
stöðu skólanna, sem gert er ráð
fyrir í gildandi lögum um menntun
kennara.
Teljum við, að hér hafi verið
stefnt í rétta átt og unnið að varan
legri lausn þessa máls. Þegar velja
skal skóla sem þessum stað, þarf
að taka tillit til margs. Höfuðsjón-
armiðið hlýtur þó ávallt að vera,
að starfsskilyrðum skólans og vaxt
arþörfum sé fullnægt, en átthaga-
sjónarreið og stundarsparnaður
ekki látinn sníða honum of þröng-
an stakk. En á því er einmitt hætta
ef skólanum verður bægt frá því
samstarfi við hliðstæða skóla, sem
stefnt hefir verið að og lög gera
ráð fyrir.
Anna Gísladóttir, Bryndís Stein-
þórsdóttir, Guðný Halldórsdóttir,
Guðrún Hrönn Hilmarsdóttir,
Sigrún Árnadóttir.
Umræðnm lokið um frjálsan
markað Evrópulandanna
SkiputS nefnd til aS vinna a<$ undirbúningi ráð-
stefnu er leggi drög a"S skipulagi hins frjálsa
markaftssvæðis
24. Rc4—Dc7 25. f5—d5 26. exd—
exd
London—NTB: Umræðum er
nú lokið á fundi ráðherranefnd-
ar efnahagssamvinnustofminar
Evrópu um frjálsan markað Evr-
ópulandanna. Ekki mun nein
bein andstaða hafa komið fram í
umræðunum gegn stofnun slíks
markaðar og því megi telja víst,
að skipuð verði nefnd til þess
að undirbúa ráðstefnu er leggja
eigi drög að skipulagi hins frjálsa
markaðs.
Einkum er um tvö vandamál að
etja í þessu sambandi. Deilu þá
er risið ha,fi um aðstöðu landbún-
aðarins á slíkum markaði og hin r
sérstöku vandamál ríkja eins og
t. d. Grikklands, Tyrklands og
Portúgals, sem enn hafi lítinn iðn-
að.
Fréttastofufréttir í kvöld
hermdu, að ekki væri ósennilegt,
að Peter Thorneycroft, fjármála-
ráðherra Breta yrði kjörinn for-
maður þeirrar nefndar er undir-
búa skyldi ráðstefnu um málið.
Fjarstýrðu flugskeyti
skotið frá banda-
rísku herskipi
LONDON - NTB, 13. febr. —
Bandaríski flotinn skýrði frá því
í dag, að í fyrsta skipti hefði
fjarstýrðu flugskeyti verið skot-
ið af herskipi bandaríska flot-
ans, þar sem það var statt í Mið-
jarðarhafi. Skeytinu var skotið
frá herskipinu Boston, sem tek-
ur þátt í heræfingum NATO, sem
nú fara fram á Miðjarðarhafi. Er
verið að gera ímyndaða innrás á
N-ftalíu og taka fiugvélar og her-
skip þátt í æfingunum. Hið 60
þús. tonna flugvélamóðurskip,
Forrestal, tekur þátt í æfingun-
um.