Tíminn - 22.02.1957, Qupperneq 5

TIMI N N, föstudaginn 22. febrúar 1957.
5
Afmælismót Gilfers: - Pilnik efstur,
en Ingi Reykjavíkurmeistari
Nú er að lokum til lykta leittspennandi að maður leiðist ósjálf-
Reykjavíkurmótið mikla, sem und rátt til að álykta, að hún hljóti að
anfarið hefir átt hugi flestra skák-| vera tefld á 19. öldinni, þegar
manna. Eins og þegar var orðið
fyrirsjáanlegt, hlaut Pilnik fyrsta
sætið, var lj/2 vinning fyrir ofan
næsta mann. Hann tefldi greini-
lega bezt í þessu móti, var aldrei
í taphættu, nema ef vera skyldi
á móti Bjarna Magnússyni, en
þar varð Bjarna á sú skyssa, að
láta sömu stöðuna koma upp þrisv
ar sinnum og krafðist Pilnik þá
jafnteflis. Pilnik gerði aðeins þrjú
jafntefli, en vann allar hinar skák-
irnar. Er það prýðis árangur í svo
erfiðu móti sem þessu. Hér birtist
ein skáka hans úr mótinu.
Hv. Áki Pétursson.
) Sv.: Pilnik
1. e4—c5 2. Rf3—e6 3. d4—cxd
4. Rxd4—a6 5. Be2—RfG 6. Rc3
—Dc7 7. 0 -0—Bb4 8. Dd3—0 -0!
9. f4—Rc6 10. Be3—Bxc3 11. j
bxc3—d5 12. Bf3?—dxe 13.
Bxe4—Rxe4 14. Dxe4—Bd7 15.
Hf3—f5 16. Dd3—e5 17. Dc4f—j
Hf7 18. fxe—b5 19. Db3—Rxe5
20. Hf2—Rc4 21. Bf4—De5 22.
Db4—Dd5 23. Hael—116 24. h4
—Hae8 25. IIxH—BxH 26. He2
—Bc6 27. Rf3—Ddlf 28. Kf2—
Bxf3 29. gxf3—Dhl 30. Kg3—
Dglt 31. Hg2—Delf 32. Kh3—
Dhlt 33. Kg3—Hf6 34. De7—
Hg6f 35. Bg5—f4f 36. Kf2—
Re3 og hvítur gafst upp.
Annar í þessu möti og fyrstur
fslendinganna, varð Ingi R. Jó-
hannsson með 8 vinninga. Hlýtur
liann þar með titilinn „Skákmeist-
ari Reykjavíkur“ 1957. Ingi var
lengi vel skæður keppinautur Pil-
niks um efsta sætið og voru þeir
jafnir, er tvær umferðir voru til
loka. í næst síðustu umferð áttust
þeir svo við Pilnik og afmælis-
barnið, Eggert Gilfer, Ingi og ó-
þekktur nýliði úr 1. flokki, Guð-
mundur Aronsson. Svo fór, að af-
mælisbarnið varð að lúta í lægra
lialdi fyrir skotgrafahernaði Pil-
niks og var mátaður. Hins vegar
felldi Davíð Golíat og þar með
var fokinn draumurinn um efsta
sætið. Oft hefir Ingi teflt betur en
hér varð raunin á og marga vinn-
inga sína fékk hann fyrst eftir
mjög harða baráttu. Mér virtist
liann eiga mjög erfitt með að ein-
beita sér að taflinu og oft tók
hann á sig mikla áhættu. En vinn
ingana fékk hann samt sem áður
og það er alltaf aðalatriðið. Næst-
ir Inga voru svo fimm í linapp
með 71/2 vinning hver: Guðmund
ur Ágústsson, Bjarni Magnússon,
Sveinn Kristinsson, Guðmundur
Aronsson og Áki Pétursson. Allt
eru þetta reyndir skákmenn nema
banamaður Golíats. Þar er greini-
lega á ferðinni mjög efnilegur
skákmaður og ástæða til að halda
að hann láti hér ekki staðar num-
ið. Meira af slíku! Nr. 8—12 eru
svo þeir Lárus Johnsen, Reimar
Sigurðsson, Gunnar Ólafsson, Þór-
ir Ólafsson og Ólafur Magnússon,
állir með 7 vinninga. Er frammi-
staða þeirra Reimars og Ólafs sér-
staklega eftirtektarverð. Afmælis-
barnið, Eggert Gilfer, er svo í
næsta sæti og það er gaman að
sjá, að alltaf býr með honum sama
lífsfjörið. Enginn er öruggur, þeg-
ar Gilfer stýrir liði sínu til at-
lögu! Tveir menn úr móti þessu
fá réttindi til þátttöku í næstu
landsliðskeppni. Sé farið eftir
Stigaútreikningi hljóta sætin þeir
Guðmundur Ágústsson og Bjarni
Magnússon, annars verða þeir
fimmmenningarnir að tefla til úr-
slita.
Mótið fór hið bezta fram og var
taflfélaginu til sóma,
TEFLD 1956.
Eftirfarandi skák er frá nýaf-
stöðnu skákmóti í Tékkóslóvakíu.
Hún er svo glæfralega tefld og
mottóið var: „sókn eða dauði“
Hv: Podgorny
Sv: Stulik
RITSTJORI: FRIÐRIK OLAFSSON
15. Rxf7!!—Bxh6 16. RxRf!—
cxd6 17. Bf7t—Ke7 18. BxB—
Dg8 19. BxD og svartur gafst
upp. (19. —HxB 20. Bg5f og
mátar).
Sjálfur Morphy liefði verið
hreykinn af slíkri skák.
Kóngsgambítur.
1. e4—e5 2. f4—exf 3. Rf3—
Be7 4. Bc4—Rf6 5. Rc3—Rxe4 6.
Re5! (Ekki Rxe4 vegna —d5). 6.
—Rd6 7. Bb3—Bh4t (Svartur
vill torvelda hvítum hróker-
ingu). 8. g3!?—fxg 9.0-0—gxht
10. Khl! (Allt fyrir málefnið!)
10. —Bf6 11. d4—b6 12. Dh5—
Bb7t 13. Kxh2—g6? (Bezt var
—De7). 14. DI16—Bg7. (Þenn-
an leik hafði svartur treyst á.
DxB svarar hann með —Dh4f.
En nú dynur yfir óvænt árás)
Nógu gott?
í einum þátta minna birti ég
skák eftir Pilnik, þar sem hann
átti við Chilemanninn Jauregui. í
henni gat komið upp eftirfarandi
staða:
s#Í
■xBil
m
Ófríða prinsessan
Ég spurði lesendur, hvort svart-
ur ætti til nokkra vörn eftir 1.
Rg5. Mér hefir borizt eitt svar,
þar sem mælt er með 1. —Be5.
Enn vil ég leggja málið fyrir dóm
lesenda og spyrja: Er þetta svar
fullnægjandi? Fr. Ól.
Þann 19. janúar 1729 hittust í
fyrsta sinn tvö konungabörn, sem
ákveðið hafði verið að gifta sam-
an. Var það Ferdinand, sonur Fil-
ippusar V. Spánarkonungs og Bar-
bara, dóttir Juan V. konungs í
Portúgal. Prinsinn var sextán ára
en prinsessan átján.
Sjónarvottur lýsir svo þeirra
fyrsta fundi, að prinsinn hafði
brugðið litum og orðið skelfdur á
svip þegar hann sá hina tilvonandi
eiginkonu, enda hafi allt skartið,
sem á hana var hlaðið, ekki getað
dulið, að hún var með afbrigðurn
ófríð; munnstór, varaþykk og
búlduleit, en smáeyg. Var síður en
svo vel spáð fyrir hjónabandinu,;
en það fór á annan veg. Með þeim
hjónum tókust svo góðar ástir, að
fágætt mátti teljast og féll aldrei
skuggi á samband þeirra til dauða-
Orðið er frjálst:
Nokkur orð
Eins og flestum er kunnugt,
kom mæðiveiki aftur upp í sauð-
fjárstofni bænda í Vestur-Dala-
sýslu haustið 1954.
Hvernig veikin hefir borizt aft-
ur inn í fjárskiptahólfið, er með
öllu óupplýst, þótt ýmsar getsakir
hafi komið fram um það efni, og
er t. d. ein þeirra að einhvern veg
inn hafi hún borizt frá gamla fjár-
stofninum, er skorinn var niður
haustið 1947, í aðkeypta stofninn,
sem kom inn á svæðið það sama
haust.
Þessi tilgáta verður aldrei sönn-
uð né afsönnuð, en hún hefir kom-
ið fram, og það frá ekki ómerkari
manni en Guðmundi Gíslasyni
lækni, að margt benti til, að fyrstu
upptök veikinnar hafi verið á Val-
þúfu á Fellsströnd, eða frá fjár-
stofni, sem þaðan var seldur inn
í Hvammssveit og suður í Laxár-
dal.
En eins og ég sagði áðan, verð-
ur þetta aldrei sannað, heldur
ekki afsannað, en sú sára minn-
ing lifir, að ef til vill hafi veikin
borizt aftur inn ,á svæðið vegna
trassaskapar eins eða fleiri, er ver
ið var að útrýma gamla stofnin
um 1947, og smitunin hafi átt sér
stað frá kind til kindar á fyrsta
ári.
Það hefði því átt að sýnast svo
nú, yrði allt gert, sem í mannlegu
valdi stæði, til að fyrirbyggja
þann hugsaða möguleika, að veik-
in gæti borizt á milli fjárstofn-
anna á sjálfu fjárskiptasvæðinu.
Á yfirborðinu, og fyrir þá, sem
lengra eru frá, lítur þetta líka
þannig út. Felst það í því, að ráða-
menn sauðfjárveikivarnanna liafa
fyrirskipað, að bændur skyldu
. vera sauðlausir í eitt ár.
I En takið eftir því, þið, sem ekki
til þekkið, að þessu fjárskipta-
hólfi er skipt í tvö fjárskiptahólf,
án þess að girt sé á milli, þannig,
að í Laxárdal og Hvammssveit er
skorið haustið 1955 og nýr stofn
innfluttur haustið 1956, en það
haust er skorið niður í hinum 5
Gísli Btynjólfsson
um fjárskíptin í Dölum
dags. Árið 1747 tók Ferdinand við
konungdómi af föður sínum og
þann tíma, sem hann fór með völd,
hlynnti hann mjög að menningu
og fögrum listum. Barbara andað-
ist 27. ágúst 1758 eftir langa og
kvalafulla sjúkdómslegu. Á meðan
hún lá banaleguna, kepptust kon-
! ungaættir Evrópu við að bjóða
Ferdinand dætur sínar, en hann
tók því ætíð fjarri. Var harmur
hans svo sár, er drottningin and-
■ aðist, að hann sagði af sér kon-
ungdómi skömmu eftir lát hennar.
I Ekki varð þeim konungshjón-
! um barna auðið og þar sem drottn
! ingin hafði ekki alið ríkiserfingja,
jvar henni óheimill legstaður í
1 grafhvelfingu konungsættarinnar í
1 E! Escorial. Var hún því grafin í
; kirkjunni Santa Barbara í Madrid.
i Konungur bannaði að láta flytja
lík sitt til E1 Escorial, hann vildi
hvíla við hlið konu sinnar og var
svo gert. ítalski myndhöggvarinn
Sabatini gerði minnismerki yfir
þau og stendur það enn óbreytt í
kirkjunni. ,
hreppum fjárskiptasvæðisins, en
þeim niðurskurði er alls ekki lok-
ið fyrr en löngu eftir að búið er
að flytja líflömbin í hina tvo
hreppana. Samtímis því, sem lömb
in eru flutt inn í Hvammssveit, er
gamla féð frjálst á fjöllum uppi,;
meira og minna úr öllum fjórumj
vestustu hreppum sýslunnar. Hafi;
slysið hlotist í síðasta niðurskurði
vegna örfárra eftirlegukinda, sem
ekki náðist í fyrr en fáum dögum
eftir að líflömbin komu á svæðið.
Er eins hægt að hugsa sér þann
möguleika enn, ekki óverulegri
við þessi fjárskipti, sem fram fóru
j haust.
Mín skoðun er, að kallað hafi
verið yfir okkur bændur hér eins
árs fjárleysistíma til, án þess, að
það skapaði hið minnsta öryggi, að
fjárskiptin tækjust betur nú en
haustið 1947.
Þetta alvarlega ástand í niður-
skurðarmálum vorum hér á þessu
fjárskiptasvæði, getur hæglega
leitt yfir þetta hérað þriðja niður-
skurðinn að fáum árum liðnum.
Hvernig yrði þá ástandið í hér-
aði okkar? Mundi ekki blasa við
meiri eða minni upplausn, bændur
flyttust burt, jarðir legðust í eyði,
og svo mikil brögð gæti orðið að
þessum flótta, að þessi hluti hér-
aðs okkar legðist í auðn, því all-
flestir bændur munu fá þá bitru
reynslu undangenginna tveggja
fjárskipta, að þeim sé ekki búinn
neinn „bústólpi“ að framkvæmd
þeirra. Hvað svo sem skrifstofu-
lærðir, burtflúnir búhöldar setji
upp glæsileg búreikningsdæmi um
þá hluti.
En hvað á að gera til að skapa
meira öryggi, úr því sem komið
er?
Þar er ekki nema ein leið til.
Það verður að skipta fjárskipta-
hólfinu með girðingu; þannig, að
Laxárdalur og Hvammssveit verði
sér girðingahólf. Þessi girðing
verður að vera fullgerð fyrir næsta
haust, áður en nýi stofninn fer að
flytjast inn á svæðið, sem nú er
fjárlaust. Þessi framkvæmd mun
óefað kosta mikið fé, en hún kost-
ar þó ríkið minna, en ef þyrfti að
skera niður í þessum 5 hreppum
að fáum árum liðnum. Ef þessi
girðing gæti skapað öryggi fyrir
því, að fjárskiptin heppnuðust, þá
mundu allir græða á þeirri fram-
kvæmd að girða í sundur hólfið.
Það er ekki okkar sök, bænd-
anna á þessu svæði, þótt til slíks
aukakostnaðar þurfi að koma.
Við eigum fulla heimtingu á, að
skapað sé fullkc^'ð öryggi ek<-
og hægt er. Við skárum niður fjár
stofn okkar samkvæmt skipun yf-
irvaldanna, án þess að leitað vær;
álits okkar um fyrirkomulag nið-
urskurðarins. Ég veit ekki til. að
álits bænda hafi verið leitað um
það fyr:rkomulag?atriði. að fjár-
skiptahólfinu vær: =k:pt í tvö n:ð-
urskurðasvæði. Það er atriði, sem
sauðfjársjúkdómanefnd og Sæ-
mundur Friðriksson bera ábyrgð
á. Sé hægt að benda á öryggis-
leysi, sem betta fyr:rkomulag skap
ar, er til framkvæmda kom, eigurn
við bændur fullan rétt til að kref.i-
ast þess, að úr sé bætt, hvað sem
það kostar. Ég get ekki komið
auga á aðra leið en þá, sem ég
hefi hér að framan á bent, að girt
sé á milli fjárskiptasvæðanna.
Ég hefi bent á nauðsyn þessara
framkvæmda, og ég beini þessari
tillögu minni til Sauðfjársjúk-
dómanefndar og Sæmundar Frið-
rikssonar, að nú þegar sé gerð at-
hugun á, hvort hægt sé að fram-
kvæma hana. Ég beini einnig máli
mínu til ykkar bænda á niður-
skurðasvæðinu, sem nú er sauð-
laust, að ræða þetta mál og sam-
einast um þá kröfu, að þessi fram-
angreinda framkvæmd verði gerð
á komandi sumri. Með því skapið
þið sjálfum ykkur og framtíð hér-
aðs ykkar öryggi, að fjárskiptin
takist og sauðfjárbúskap • þessa
svæðis sé búin sú framtíð, sem
unandi er við.
Ég læt svo útrætt um þetta mál
að sinni, en vona, að tillaga mín
sé tekin til athugunar, og alveg
sérstaklega beini ég því til ykkar
Gömuldragt
gerö sem ný
Slitna dragt eða jakkakjól má end-
urnýja á þennan hátt. Ermarnar eru
styttar, klippt er neðan af jakkan-
' um og hann skeyttur vi3 pilsið meS
prjónuðum snúning, sem fellur vel
að mittinu
bænda, að þið ræðið hana og sam-
einist um þá réttmætu kröfu, að
ykkur sé, með þessari framkvæmd,
skapað það öryggi, sem þið eigið
heimtingu á að fá.
Gísli Brynjólfsson
frá Hvalgröfum.