Tíminn - 14.03.1957, Blaðsíða 7

TÍM.INN, fimmtudaginn 14. marz 1957.
7
*
Friðrik Olafsson skrifar um aðra
einvígisskákina við Hermann Pilnik
PROLOGUS AÐ SKÁK nr. 2.
Að lokinni annarri skákinni
stöndum við Pilnik nú jafnir (1—
1), svo enn er einvígið jafn tví-
sýnt og í byrjun. Þessi önnur skák
okkar er af augljósum ástæðum,
ekki líkleg til að birtast í skák-
bókmenntum framtíðarinnar. Þó
bregður fyrir í henni ýmsum
skemmtilegum hugmyndum, sem
höfundarnir hafa talið þess virði
að koma á framfæri.
Byrjunina þekkja efalaust flest-
ir, sem skák unna. Byrjunin minn-
ir okkur á Larsen og Larsen minn-
ir okkur á byrjunina. Öðrum orð-
um: 1. Rf3— 2. g3— 3. Bg2—.
Upp úr byrjuninni kemur fram
alþekkt staða, sem ég tefli í sann-
færingarkrafti þess, að hún sé hag
stæð hvítum. Eitthvað hefir samt
Pilnik laumast til að glugga í
hana, því að í 11. leik kemur hann
mér gjörsamlega á óvart með nýj-
um leik (Rd7). Við þetta jafnast
staðan og horfir nú friðvænlega
um sinn. En keppendur láta sér
ekki segjast, þeir eru báðir í æv-
intýraleit og í 14. leik fellur fyrsta
áskorunin (—Db6), sem hvítur
þiggur þegar í stað1 * 3 * 5 * * 8 (15. Rd5).
Hefjast nú sviptingar miklar og er
eigi gerlegt ao sjá, hvor annan
vegur. Eftir 10 leikja þrotlausa
baráttu lægir heldur ófriðareldinn
og er þá niðurstaðan sú, að báðir
hafa keppendur fengið sinn hlut
að jöfnu. Þannig helzt staðan í jafn
vægi fram að fyrstu biðinni.
Er keppendur hafa teflt biðskák-
ina um lu-íð sér Pilnik skyndilega
ofsjónir og fórnar peði. Jafnvæg-
íð í skákinni raskast og verða nú
vinningsmöguleikarnir mín megin
vegna tveggja samstæðra frípeða,
sem ég á á f- og g-línunni. Hins
vegar vegur þar upp á móti frí-
peð hans, sem komið er á aðra
Íínu mína. Bindur það menn mína
svo mjög, að fripeð mín fá vart
notið sín. Þannig fer skákin aftur
í bið. —
Skömmu eftir að teflendur
hafa tekið til við skákina í þriðja
-sinn, sést Pilnik yfir einfalda jafn
-teflisleið. Hann neyðist til að fórna
riddara sínum og peði fyrir bæði
peð mín, og er þá komin upp
staða, þar sem hvítur á hrók og
■biskup á móti hrók. Sú staða er
-að öllu jöfnu jafntefli, en þó eru
til einstaka undantekningar, svo
sem Philidor-staðan fræga. Verk-
efni mitt er þvi að fá upp þessa
stöðu; Pilniks að hindra það. Sök
um slælegrar taflmennsku hans
tekst mér að ná þessu takmarki
mínu, og er þá sigurinn aðeins
tæknilegt atriði. Það er erfitt út
af fyrir sig að vinna slíkt tafl, en
tvímælalaust vandasamara að
.halda því. Fleiri hafa rekið sig á
'þá staðreynd, svo sem Sliva, sem
Pilnik vann á þennan hátt í Gauta-
borg 1955.
En hér er svo skákin:
k.
Hv.: F. Ólafsson.
Sv.: H. Pilnik.
Kóngsindversk vörn —
Júgóslavneska afbrigðið.
1. Rf3—Rfg, 2. g3 (Það má
• neta.t við afbrigð'.ð hans Lar-
sent einstaka sinnum!) — g6,
3. Bg2—Bg7, 4. c4—0—0, 5. 0
—0—c5 (Þetta er upphafið á
júgóslavneska afbrigðinu. Ann-
ars hefir Pilnik að jafnaði teflt
annað afbrigði þessarar varnar:
5. —d6, 6. d4—Rc6, 7. Rc3—
Hb8, 8. h3—a6 (Panno afbrigð
ið), 9. d5 svarar svartur með
— R—a5 og hefir síðan atlögu
á drottningarvæng með — b7—
b5. Bezt er því að öllum lí'kind-
um 9. a4 eins og Bronstein lék
á móti Pilnik í Kandidatamót-
inu ’56) 6. Rc3—Rc6, 7. d4—d6,
8. dxc— (Þessi leikur ásamt
hinum næsta geía hvítum vissu
lega frjálsara tafl, en möguleik
arnir til að vinna úr því hag-
ræði, eru næsta litlir. Hin leið-
in 8. d5—Ra5, 9. Rd2—a6 þykir
ekki valda svörtum neinum erf-
iðleikum.) 8. — dxc, 9. Bf4
(Þetta er ein af mörgum hug-

Friðrik Óiafssori (til hægri) og Her-
niann Pilnik eins og Jóhann Bern-
hard sá þá, er þeir tefldu aðra
skákina.
6P.1
myndum, kunningja okkar, Lar
sens. Hann vill láta hina lang-
drægu biskupa stefna að drottn
ingarvæng svarts (eftir 10. Re
5)) 9. — Beíi (Önnur leið hér
er 9. •— Rd4 a) 10. e3—Rxf3t,
11. Bxf3—Rd7 og svartur stend
ur betur (hótar ■—e5) — Lar-
sen—Gligoric, Hastings ’57 b)
10. Ra4—Da5, 11. Rx d4—cxd4,
12. Bd2—Dc7, 13. Hc, og stað-
an er flókin — Larsen—Clarke
úr sama móti.) 10. Re5—Ra5
(10. — RxR, 11. BxR er engan
veginn gott, því að svartur get-
ur ekki valdað b-peð sitt t. d.
11. — Dc3, 12. Db3!) 11. Da4.
(Mér var ekki kunnugt um að
svartur ætti neitt viðunandi
svar við þessum leik, svo ég af-
réð að leika honum. Hins vegar
kom Pilnik mér á aðra skoðun
með næsta leik sínum) 11. —
Rd7! (Skákin Uhlmann—Ciocal-
teca Moskva ’57, sem ég studd-
ist aðallega við í byrjunarvali
mínu, tefldist þannig: 11. —
Rh5? 12. Hadl—Db6, 13. Rd5—
Bxd5, 14. Hxd5—Rxf4, 15. gxf4
Bxe5, 16. Hxe5—e6, 17. b4! og
hvítur vann fljótlega) 12. Rx
d7 (Þvingað. Ekki 12. Hadl
vegna — Bxe5, 13. Bxe5—Rxc4
og hótar — Rxe5 og — Rxb2)
12. — Bxd7, 13. Dc2—Bf5, 14.
Dcl (Veikara er 14.e4 vegna —
Bd7, 15. Hadl—Rc6 og svartur
nær haldi á d4-reitnum) 14. —
Db6?! (Gefur hvítum kost á að
fara út í all-glæfralegt fyrir-
tæki, 14. — Dd4 kom einnig til
greina) 15. Rd5!? (Öruggasta
leiðin var 15. Ra4 Db4 16. b3!—
Hfd8 (16. — Bxal, 17. Bd2) 17.
Bd5—Hxd5, 18. cxd5—Bxal, 19.
Dxal og hvítur stendur ívið bet-
ur.) 15. — Dxb2, 16. Rxe7t—
Kh8, 17. Rxf5!—Dxal, 18. Dd2
(Hvorugur hikar við að tefla á
tvisýnuna. Öruggasta leiðin fyr
ir mig nú var efalaust 18. Bh6!
—gxf5, 19. DxD—BxD, 20. Bxf
8—Hxf8, 21. Hxal, en ég var
ekki vel ánægður með það enda
tafl, sem kemur fram eftir 21.
— Rxc4, 22. Bxb7—Rd6, 23.
Bd5—Hc8, og c-peðið svarta
getur orðið örfitt viðureignar)
18. — Rxc4, 19. Ðd3 (Eini leik
urinn úr því, sem komið var
19. Hxal—Rxd2, 20. Rxg7
strandar á — Had8! t.d. 21. Ha
dl—Kxg7, 22. Hxd2—HxH, 23.
BxH—IId8 og svartur vinnur að
öllum líkindum með hjálp peða
sinna á drottningarvæng).
19. —Dc3 (Áðrir möguleikar
eru a) — Df6 20. Rxg7—Rb6 21.
De3—Dxg7 22. Bh6—Dd4 23.
DxD—pxD 24. BxH—HxB 25.
Bxb7 og staðan er jöfn. b) —
Dxa2 20. Rxg7—Kxg7 og nú
koma ýmsar ieiðir til greina
fyrir hvítan, t. d. 21. Bxb7—
Had8 22. Bd5i—Hxd5 23. Dxd5
—Dxe2 24. Dxc5— (Hótar —
Bh6t) 24. —He8 25. Dxa7—
jafntefli. Þe.tla er aðeins ein
leið af mörgum, en þær virðast
i flestum tilfellum leiða til
jafnrar stöðu..Gætið þess að 19.
—Re5 gengur ekki vegna 20.
Dc2 og svarta drottningin fell-
ur). 20. Rxg7—DxD (Eina leið-
in til að afstýra mannstapi). 21.
pxD—Rb6 (Eða 21. —Ra5 22.
Be5—Kg8 (22. —f6? 23. Bc3—
Rc6 24. Re6 og hvíti riddarinn
er sloppinn). 23. Bc3—Rc6 24.
Bxc6—bxc6 25. Bf6 og síðan
26. Hcl). 22. Be5—fS (Pilnik
reynir ekki til þess að halda
í manninn á g7, t. d. 22. ■—Kg8
23. Bxb7—Had8 24. Ba6 og
leikfrelsi hvíta er meira virði
en fangelsun riddarans). 23.
Re6—fxe5 24. RxfS—Hxf8 25.
Bxb7—Hd8 26. Ba6 (Einfald-
ast var 26. Hcl—Hxd3 27. Hxc5
—Ha3 28. Hc2. Nú fær svartur
hins vegar heldur frumkvæðið
sökum hinnar hagstæðu hróks-
stöðu sinnar). 26. —Hd4 27.
Hcl—Ha4 28. Bb7—Ha5 (Eft-
ir 28. —Hxa2 29. Hxc5 fellur
einnig e-peð svarts). 29. Hc2—
Kg% 30. h4—Kf6 31. Kg2—Ke6
32. Be4 (Ilvítur verður að leita
mótsóknar á kóngsvæng). 32.
—Rd5 33. h5—gxh 34. Bxh7—
Kf6 (Losar sig við skálchætt-
una á g8) 35. Bg8—Rb4 36.
Hd2—Ha3 37. Bb3—a5 38. Kh3
—a4 39. Bc4—Hc3 (Hótar 40.
—e4. 40. Bb5—Kg5 (Eðlileg-
asti leikurinn hér var 40. —a3,
en svartur hefir bersýnilega ótt
ast 41. Kh4).
Hér fór skákin í bið.
Framhaldið verður skýring-
arlaust, en þar má að miklu
leyti styðjast við formálann.
Framhaldið varð:
41. Bxa4—Rxd3 42. Bb5—Rf4t
43. Kh2—Re6 44. IId5—Rd4 45.
Be8—Kf6 46. Bxh5—Hc2 47.
Kg2—Ke6 48. Hd8—Hxa2 49.
Bg4t—Kf6 50. ÍId6t—Kg5 51.
Bf3—Kf5 52. Bd5—Hb2 53.
Hd8—Kf6 54. Hc8—Hc2 55.
Hc7—Hcl 56. Kn3—e4 57. Bxe4
—Re6 58. Hc6—Ke5 59. Bg6—
c4 60. Kg4—Rd4 61. f4t—Kd5
62. Hc8—c3 63. Bd3—c2 64.
Hc3—Kd6 65. Be4—Ke7 6G.
Hc4—Kf6 67. Bd3—Kg7 68.
Be4—Kf6 69. Bh7—Kg7 70.
Hc7t—Kf6 71. Hc8—Kg7 72.
Bd3—Kf6. Hér fór skákin aft-
ur í bið.
Framhaldið varð:
73. Hc4—Kg7 74. f5—KÍ6 75.
Be4—Kc5 76. Bd3—-Kf6? 77.
Kf4—Rxf5 78. Hc6t—Ke7 79.
Kxf5—Ilgl 80. Bxc2—Hxg3 81.
Kc5—He3t 82. Be4—Hel 83.
Hc7t—Kd8 84. Kh7—Ke8 85.
Ha7—He2 86. Kf5—Kd8 87.
Bd5—He7 88. Ha8t—Kd7 89.
Be6t—KdG 90. Hd8i—Kc5 91.
Ke5—Hh7 92. Hc8t—Kb4 93.
Hc4t—Kb5 94. DdS—Hh6 95.
Hc3—Hh4 96. Hb3t—Hb4 97.
Ha3—Hd4t 98. Bd5—Hh4 99,
Bc6t—Kb6 100. Hb3t—Ka6 101,
Kc5—Ka7 102. Hb7t—Ka6 103.
Hb8—Hh5t 104. Bd5—Hh7. 105
Hb2—Gefið.
LOKASTAÐAN.
yy/WW
o
/,
//
iill_
§1
wm
m
Gnðrún Á. Símonar heldur í söngíör
til Rússlands í dag
Mun halda tónleika í Moskvu, Ríga, Minsk og Kiev
■■WMWNKítew”"* , *■
í dag flýgur Guðrún Á. Símonar
frá Lundúnum til Moskvu með við-
komu í Kaupmannahöfn og Hel-
sinki. Fer hún í þriggja vikna söng
för þangað í boði Menntamálaráðu
neytis Sovétríkjanna.
Er svo um samið, að Guðrún
syngi í Moskvu og ennfremur i
þessum höfuðborgum: Riga í Lett-
landi, Minsk í Ilvíta-Rússlandi og
Kiev í Ukraínu. Fyrsti konsertinn
verður í Moskvu á sunnudaginn
kemur.
Guðrún mun halda 2—3 tónleika
í hverri þessara borga, í hinum
stærstu og veglegustu sönghöllum,
svo sem í Tchaikovskytónlistarhöll-
inni í Moskvu, en hún rúmar um
fimm þúsund manns. Ennfremur
er ákveðið, að hún komi fram
bæði í sjónvarpi og útvarpi í öll-
um þessum borgum. Telja kunnug-
ir menn, að a. m. k. fimmtíu millj.
manna muni heyra Guðrúnu og
sjá í þessari söngför hennar.
Guðrún hefir búið sig mjög vand
lega undir þessa ferð. Efnisskrárn-
ar eru þrjár, fjórtán háklassísk úr-
valslög í hverri. Syngur hún á ís-
lenzku, ítölsku, spönsku, ensku,
þýzku og e. t. v. rússnesku.
Guðrún Á. Símonar mun vera
fyrst íslenzkra listamanna til að
koma opinberlega fram í Sovétríkj-
unum. Erling Blöndal-Bengtsson,
celloleikari, fór í hljómleikaferð
austur á s. 1. hausti, en honum
mun hafa verið boðið sem dönsk-
um listamanni.
Aðdragandi þessarar söngfarar
Guðrúnar Á. Símonar er í stórum
dráttum þessi: Haustið 1954 söng
hún á skemmtun, sem rússneskir
Á víðavangi
Aðferðirnar í ófrægingar-
stríðinu
Eftir nokkur lilé hafa Morgun
blaðsmenn nú endurvakið ófræg
ingarstríðið gegn landi og þjóð
í erlenduni blöðum. Nú síma
þeir það út um allar jarðir, að
íslenzka rikisstjórnin „hafi veitt
leyfi“ til að opna hér austur-
þýzka stjórnarskrifstpfu. Þetta
eru helber ósannindi og engum
er það ljósara en Morgunblaðs-
mönnum sjálfum. En með þessu
athæfi vckja þeir tortryggni er-
lendis, einkum í Vestur-Þýzka-
landi og á Norðurlöndum, og til
þess er leikurinn líka gerður.
Það gæti orðið ríkisstjórninni ó-
þægilegt, og það þykir tilvinn-
andi, þótt það skaði þjóðina
sjálfa í leiðinni. Sannleikurinn
í þessu skrifstofumáli er, að eng
in ný stefna hcfur vcrið upptek-
in í viðskiptamálum Austur-
Þjóðverja og íslcndinga í tíð nú-
verandi stjórnar. Þau eru í dag
byggð á sama grunni og gerður
var í stjórnartíð Ólafs Thors og
Ingólfs á Hellu. Núverandi ríkis-
stjóm hefur engin ný leyfi veitt.
Óvildin símuð úr landi
í sumar léku MbLmenn sama
leikinn. Þeir síinuðu þá blákalt
til útlanda, að ríkisstjórnin væri
að undirbúa viðurkcnningu á
austur-þýzku stjórninni. Þetta
eru ljótar aðfarir. Fyrir atbeina
valdastreitumannanna í Sjálf-
stæðisflokknum er verið að fara
með innlend deilumál og póli-
tíska óvild út á erlent svið. Það
er nýlunda og hvorki til gagns
né sæmdar.
Kommúnistar fagna
Það varpar nokkru Ijósi á þessi
vinnubrögð íhaldsins, að útlend-
ir kommúnistar taka fréttaburð-
inum fcgins hendi. Danska
kommúnistablaðið notar frétta-
skeytið, sem Morgunblaðið sendi
á föstudaginn var, til þess að
deila á dönsku stjórnina. „ísland
er klogere en Danmark“, segir
„Land og Folk", og telur það
skynsamlega ráðstöfun að leyfa
þýzka stjórnarskrifstofu í Reykja
vík, eins og Mbl. fullyrðir að gert
hafi verið. Hvetur blaðið Dani til
að gera slíkt hið sama. Þarna hef
ur Bjarni Benediktsson smíðað
ofurlítið barefli á dönsku stjórn-
ina og fengið dönskum kommún-
istum. En þeir gá ekki að því í
gleði sinni, að skaftið á því er
fúið. Fregn Morgunbl. er upp-
spuni og illmælgi. En hvernig
geta danskir kommúnistar varað
sig á því? Hvernig má þeim detta
það í hug, að íhaldið á íslandi sé
svo blindað af hatri, að það búi
til „fréttir“ og sími úr Iandi, að-
eins til að ala á tortryggni 1 garð
sinnar eigin þjóðar?
Guðrún Á. Símonar.
listamenn efndu til í Þjóðleikhús-
ir.u. Hinir erlendu listamenn hrif-
ust mjög af söng hennar og fram-
komu á sviðinu og létu þegar uppi,
að slík listakona myndi þykja góð-
ur geslur í Sovétríkjunum, enda
var þess skammt að bíða, að hún
fengi heimboð frá Menntamála-
ráðuneytinu í Moskvu. Sendiráðið
tilkynnti Guðrúnu heimboðið og
átti síðan á árinu 1955 nokkur sam-
töl við hana um væntanlega söng-
för hennar til Sovétríkjanna, en
ekki gat hún ýmissa orsaka vegna
(Framh. á 8. síðu.)
HvaS á að kalla svona
vinnubrögð?
Engu ráðum við um það, hvað
skrifað er í útlend blöð, sagði
aðalritstjóri Morgunblaðsins í
sumar, nokkrum dögum eftir að
hann lét síma úr landi fréttina
um „viðurkenninguna“ á austur-
þýzku stjórninni. Nú blasir við
síðasta ófrægingarskeytið. Það
er staðreynd, að lygafrétt Mbl.
var símuð úr landi að tilhlutan
blaðsins. Það er staðreynd að
hún hefur verið birt erlendis.
Það er staðreynd, að danskir
kommúnistar nota hana sem rök
semd í sókn gcgn dönsku stjórn-
inni til að fá austurþýzku stjórn-
ina viðurkennda í Danmörku.
Hverjir komu þessum skrifum af
stað? Það voru Morgunblaðs-
menn. Ennþá hafa þeir notað þá
aðstöðu, sem umboðsmennska
fyrir útlendar fréttastofnanir
veitir þeim. Þeir skapa rangar
hugmyndir um það, sem hér er
að gerast, láta draga nafn lands
og þjóðar inn í deilumál erlendis,
til tjóns og áliíshnekkis fyrir fs-
land. Hvað vilja menn kalla
svona vinnubrögð. Til skamms
tíma hefur íslenzk tunga átt yfir
þau ágætt samheitL