Tíminn - 07.05.1957, Page 8

8
TÍMINN, þriðjudaginn 7. maí 1957,
Dánarminning
Bjarni Pálmason, skipsfjóri
f dag flytur Bjarni Pálmason
skipstjóri á m.s. Kötlu í skaut ætt-
jarðar sinnar eftir meir en hálfrar
aldar starf á öldum-hafsins.
Hann var einn af hinum mörgu
Vestfirðingum sem vart slitu barns
skónum áður en þeir klæddust sjó
fötum og sigldu opnum smábátum
úr vör.
En árin liðu. Sjóndeildarhringur
Bjarna stækkaði og skipafloti
landsmanna sömuleiðis. Innfjarð-
arsiglingin og miðin í Vestfjarða-
fjöllunum urðu að bernskuminn-
ingum. Úthafsöldurnar og tæknin
um borð í hinum stóru skipum
tóku við. Og enn liðu árin og á-
fram var haldið hinu óslitna starfi
á sjónum, en svo kom fyrirvarinn,
sem þýddi að starfsdagurinn væri
á enda. Hann yfirgaf skip sitt í sl.
mánuði mikið veikur í sænskri
höfn. Fór þaðan til Kaupmanna-
hafnar og gekk undir erfiða skurð
aðgerð, en að fáum dögum liðnum
var ævin öll.
Allir, jafnt ungir og gamlir, þrá
svefn og hvíld að loknu erilsömu
dagsverki. Hví skyldi þá ekki hin
hinnsta hvíld góð þeim, sem eiga
meðalævi að baki og gegna fullu
starfi þar til kallið kemur.
Það er sannfæring mín, að hinn
horfni vinur hafi gengið til sinnar
hinnstu hvílu á æskilegum tíma-
mörkum mannsævinnar.
Bjarni var fæddur 10. september
1887 í Skálavík við ísafjarðardjúp
og hafði því náð 69 ára aldri. For-
eldrar hans voru hjónin Kristín
Friðbertsdóttir og Pálmi Bjarna-
son, bóndi að Meiri-Bakka í Skála-
vík. Voru þau hjón afbragð margra
annarra sakir gáfna, glæsimennsku
og dugnaðar. Fengu börn þeirra í
ríkum mæli sínar foreldradyggðir
í vöggugjöf.
Bjarni var annað elzta barn
þeirra hjóna, fór mjög ungur að
heiman og byrjaði sjóróðra í Bol-
ungarvík, fyrst á árabátum og síð-
ar á mótorbátum. Formaður á mót
orbát var hann orðinn fyrir tví-
tugsaldur.
Bjarna var ljóst það framfara
og vakningatímabil er fylgdi fyrri
hluta 20. aldarinnar. Hann hafði
helgað sér sjómannsstarfið og
ekki kom annað til mála en vera
við öllu búinn um leið og skipa-
floti landsins óx og skipin stækk-
uðu. Þótt skólaganga væri erfið-
leikum háð í þá daga, sakir fjár-
skorts, sem þá var fastur fylgi-
hnöttur námsins, fór Bjarni í Stýri-
mannaskólann í Reykjavík og
lauk þaðan farmannaprófi. Næstu
árin á eftir sigldi hann á botn-
vörpuskipum, en þá var útgerð tog-
ara fyrir alvöru að ná bólfestu hér
á landi. Vaskir menn og djarfir
munu hafa skipað fyrstu áhafnir
íslenzka togaraflotans, enda vinn-
an á þeim skipum þann veg, að
ekki var á allra færi. Heyrt hefi ég
eldri menn nefna Bjarna, sem mik-
ið hraustmenni í þeim hóp.
f fyrri heimsstyrjöldinni, 1914—
1918, sem hinni síðari, greiddu ís-
lendingar sín stríðsgjöld með
mönnum og skipum. Er togarinn
Skúli fógeti fórst á tundurdufli
við Englandsstrendur í fyrra stríð
inu björguðust nokkrir menn við
illan leik í björgunarfleka. Bjarni
Pálmason var einn þessara manna.
Ekki skrópaði hann af þessum sök
um frá sjómannsstarfinu, heldur
fór þegar í annað skiprúm.
Að styrjöld lokinni var veruleg-
ur hluti íslenzka togaraflotans seld
ur úr landi. Bjarni byrjaði þá að
sigla á kaupskipum. Sigldi hann
fyrst á erlendum skipum, en kom
heim að fáum árum liðnum og tók
við stýrimannsstarfi á Suðurland-
inu, sem þá annaðist strandsigling
ar hér, og gegndi hann því starfi
um nokkurt skeið, en varð svo að
hætta starfi í bili vegna vanheilsu
er hann stríddi við í 2 til 3 ár,
lengst af á sjúkrahúsi í Danmörku.
Er gufuskipið Vestri var keypt
hingað til lands, fyrir forgöngu
Rafns Sigurðssonar, sem var skip-
stjóri á skipinu, réðst Bjarni sem
stýrimaður á það skip en það skip
mun hafa byrjað siglingar til Mið-
jarðarhafsins einna fyrst íslenzkra
skipa.
Bjarni og Rafn voru báðir Vest-
firðingar og munu hafa kynnst á
sínum æskuárum. Römm mun sú
taug er tengdi samstarf þeirra, því
að það samstarf slitnaði ekki fyrr
en við dánarbeð Bjarna. Eimskipa-
félag Reykjavíkur mun einskonar
arftaki félagsins, sem átti Vestra,
enda stofnað fyrir forgöngu sama
manns. Félag þetta hefir átt þrjú
skip: Heklu, Kötlu hina fyrri og
Kötlu hina síðari. Bjarni var aðili
að stofnun þessa félags og hefir
starfað á skipum þess síðan, sem
skipstjóri og stýrimaður í meira
en 20 ár.
Það féll í hlut Bjarna að sigla
milli landa á tímum tveggja heims
styrjalda, í hinu fyrra stríði á tog-
urum en hinu síðara, sem skip-
stjóri á e/s Kötlu. Það er því ekki
á færi manns, sem vart hefir á sjó
komið, að segja starfssögu Bjarna,
né greina frá viðburðaríkum atrið-
um úr henni, enda mun það ekki
gert hér. Fremur er það persónu-
leg vinátta okkar er stóð föstum
fótum, sem veldur þessum línum.
Fyrir rúmum. aldarfjórðungi sá
ég Bjarna fyrst. Eg minnist þess,
að hann vakti athygli mína, sem
glæsimenni, mikill á velli, fyrir-
mannlegur, glaður og reifur og
hafði frá mörgu að segja, enda
fróður og víðförull. Er ég kynnt-
ist honum varð mér fljótt ljóst,
að hann var vel gerður maður og
að forfeðradyggðirnar, drenglyndi
og trúmennska, áttu öruggan bú-
stað í honum. Vinum sínum brást
hann aldrei og hafði sérstakt lag
á að láta þeim líða vel í návist
sinni. A síðari árum virtist mér
þó glaðværðin vera að víkja fyrir
þreytu, en engu breytti það um
aðdráttaraflið til vinfengis.
Bjarni missti tvo bræður sína í
hina votu gröf: Þorvald og Sig-
urð. Þorvaldur var ókvæntur og
fluttur til Ameríku er hann
drukknaði, en Sigurður fórst með
togaranum Max Pemberton í byrj-
un ársins 1944 og lét eftir sig 4
börn. Bjarni og kona hans tóku
strax yngsta barnið, Halldór, og
gengu því í foreldra stað. Varð
Halldór þeim hjónum mjög kær.
Bjarni var yfir miðjan aldur, er
hann giftist góðri konu af Vest-
fjörðum, Salome Jónsdóttur frá
Súðavík. Átti hún eina dóttur, sem
frá þeim tíma var barn þeirra
beggja, en ekki varð þeim annarra
barna auðið. Hið kærleiksríka
rausnar heimili Bjarna og Salóme
var þó aldrei barnlaust, því að þar
hafa alist upp tvö dótturbörn
þeirra, auk Halldórs Sigurðssonar
frænda Bjarna.
Eftirlifandi kona Bjarna hefir
misst mikið við fráfall manns síns
en kunnugum er ljóst, að ekki er
síður skarð fyrir skildi hjá fóstur-
börnum þeirra, sem vart eru kom
in af æskuskeiði og öll unnu
Bjarna, sem ástríkum föður.
Bjarni var drengur góður og
gæfa fylgdi honum í starfi þótt oft
væri siglt á hárri báru um hin
stóru höf. Nú siglir hann handan
við móðuna miklu og efast ekki
ástvinir hans um landtökuna í
góðri höfn.
OrSið er frjálst
(Framhald af 5. síðu).
aðgerðir verða að stjórnast af rétt
læti, og glöggum skilningi á því
hvað hlutaðeigendum sé fyrir
beztu.
íslenzka þjóðin er allra þjóða
smæðst, hún þarf á óskerlum kröft
um allra sinna sona og dætra að
halda. Hér má ekki Ijá neinum
þeim óhappaöflum griðland sem
veikir þjóðina, og spilla andlegum
og líkamlegum þrótti hennar. Að-
eins mjög hár siðferilegur þroski
getur gert þjóðina færa um að
lifa sem frjáls menningarþjóð í
strjálbýlu og erfiðu landi. Það,
að við leggjum góðum málum lið
af fremsta megni, og séum í far-
arbroddi að þjóna háum hugsjón
um, getur okkur fremur öllu öðru
réttinn til að lifa sem frjáls þjóð.
Sú ríkisstjórn, sem nú fer með
völd á íslandi, hefir kallað sig
„umbótastjórn". Ekkert skal ég
bera brigður á það, að hún hafi
vilja til að láta það verða sann-
mæli. Og víst er um það, að þann
stutta tíma sem liún hefir setið
að völdum, hefir hún ýmislegt
unnið, sem bendir í rétta átt. Já,
verkefnin fyrir „umbótastjórn“
eru ærið nóg. Að einu þeirra
hefir verið vikið að hér að fram-
an. Vil ég hér með skora á stjórn
ina að taka það mál til rækilegrar
athugunar. Mætti hún bera gæfu
til að þoka því máli eitthvað á-
leiðis til réttrar áttar ,mundi það
framar flestu öðru stuðla að því,
að hún bæri nafn sitt með sóma.
Stefán Kr. Vigfússon, bóndi
á Arnarbóli í Núpssveit
Eitur og ernir
(Framhald af 4. síðu).
að gjört, eitur liefir grandað erni
í þrem landsfjórðungum. Það tjón
verður aldrei bætt. Ef eiturhræum
verður dreift um fjöll og heiðar,
þá er leiðara að vera íslendingur.
Guðmundur Einarsson,
írá Miðdal.
STEINPÖR°sl,
U OO M KABATA
TBCLOTUNASBBINOAb
Samleiðarmennirnir kveðja nú
Bjarna með þakklæti og söknuði.
Þeir varðveita minningu hans jafn
lengi og þeim er ætlað að bíða eft-
ir farkosti til sömu strandar. Slíkt
á sér aðeins stað er góðir menn
kveðja.
Stefán Jónsson.
Hygslnn bóndl trygstr
dráttarvél sína
'Viágerdir «
HEIMILISTÆKJUM
cMb
Fimmtugur
Hálfdán Sveinsson
bæjarstjórnarforseti á Akranesi
Margir Vestfirðingar hafa flutzt
til Akraness á undanförnum árum j
og sett svipmót á bæinn. Dugandi ■
skipstjórar, ágætir félagsmálaleið-:
togar og annað prýðilegt fólk af
ýmsum stéttum. Hefir þessi inn-
flutningur orðið bænum til mikils:
gagns. Einn þessara Vestfirðinga,:
Hálfdán Sveinsson, forseti bæjar-
stjórnar Akraness, er fimmtugur í
dag.
Hann er fæddur í Bolungarvík 7.
mai 1907, en fluttist kornungur
með foreldrum sínum að Hvilft í;
Önundarfirði og þar ólst hann upp.!
Foreldrar hans voru hjónin Sveinn
Árnason bufræðingur frá Króki í
Norðurárdal og Rannveig Hálfdán-
ardóttir hreppstjóra Örnólfssonar í
Meirihlíð í Bolungarvík og er sú
ætt fjölmenn og kunn um Vest-
firði.
Hálfdán Sveinsson vann heima
fyrir yfir tvítugt öll algeng störf
til lands og sjávar en fór síðan á
skóla og lauk prófi frá kennara-
skólanum vorið 1933. Hann var
einn vetur kennari í Stykkishólmi
en gerðist kennari á Akranesi
haustið 1934 og hefir gegnt því
starfi síðan. Jafnframt var hann
fyrstu 8 árin stundakennari við
unglingaskólann á Akranesi. Hann
fór náms- og kynnisferðir til
Bandaríkjanna 1951 og til Dan-
merkur 1954. Hann er vinsæll og
velmetinn kennari. Stjórnsamur og
þó góður félagi barnanna og lætur
sér annt um hag þeirra.
Hálfdán Sveinsson kvæntist 12.
maí 1934 Dórótheu Erlendsdóttur
málara á ísafirði, hinni ágætustu
konu.. Þau hafa eignast fjögur
börn, þrjá syni og eina dóttur. Tvö
elztu börnin hafa stofnað sín eigin
heimili á Akranesi.
Hér hefir stutt æviágrip H. S.
verið rakið. Eftir er þó að geta
þess, sem lengst mun halda nafni
hans á lofti, eri það er óvenjulegur
félagsmálaáhugi, enda hefir hann
mjög komið við sögu Akraness tvo
síðustu áratugina. Hann var kjör-
inn í hreppsnefnd Ytri-Akraness-
hrepps 1938 og í fyrstu bæjar-
stjórn Akraneskaupstaðar 1942 og
jafnan endurkjörinn síðan. Hann
var fyrst kjörinn í bæjarráð 1946
og á þar enn sæti. Forseti bæjar-
stjórnar Akraness var hann 1950
til 1951 og aftur 1954 og síðan.
Þá hefir H. S. mjög látið verka-
lýðs- og samvinnumál til sín taka.
Hann var fyrst kjörinn í stjórn
Verkalýðsfélags Ákraness 1936 og
hefir átt sæti í henni síðan og for
maður félagsins nú í mörg undan-
farin ár. Starfsmaður félagsins
hefir hann verið um nokkurt skeið.
Hann átti lengi sæti í stjórn Al-
þýðusambands íslands. í stjórri
Kaupfélags Suður-Borgfirðinga var
hann kjörinn 1939 og formaður fé
lagsins síðustu árin enda hefir
hann alltaf verið mikill áhuga-
maður um samvinnumál. Hann
hefir lengi verið einn af aðalleið-
togum Alþýðuflokksins á Akranesi
og skipað innan flokksins ýmsar
trúnaðarstöður.
Mörg önnur trúnaðarstörf mætti
nefna, sem H. S. gegnir. Hann hef
ir t. d. setið í sóknarnefnd undan-
farin 15 ár, mörg ár í stjórn Skalla
gríms hf. er íormaður Norræna fé
lagsins á Akranesi, á sæti í stjórn
Sjúkrasamlags Akraness og ýms-
um öðrum nefndum innan bæjar-
stjórnarinnar. Mun fátítt að jafn
mörg trúnaðarstörf séu falin ein-
um og sama manni, sem H. S. hafa
verið falin undanfarin 20 ár. Þetta
er þó engin tilviljun.
H. S. er gæddur miklu starfs-
þreki, félagslyndur, fórnfús og ó-
eigingjarn. Hann er ágætlega máli
farinn, rökfastur og tillögugóður.
Hann er samvinnuþýður og gerir
sér jafnan far um að sameina sund
urleit sjónarmið og rasar hvergi
um ráð fram. Hann er þungur fyr-
ir, þyki honum málstað sínum mis
boðið en óáleitinn að fyrra bragði.
Hann vill hvers manns vanda leysa
og láta gott a*f sér leiða í hverju
máli. Þessir mannkostir H. S., á-
samt ágætri menntun, hafa gert
hann að þeim félagsmálaleiðtoga,
sem hann nú er, aðeins fimmtugur
að aldri.
í bæjarstjórnarkosningunum
1954 höfðu þrír flokkar samvinnu
um framboð á Akranesi og mynd-
uðu samstarf um stjórn bæjarins
eftir þær. Ýmsir höfðu á þessu van
trú. Samstarf þetta hefir nú staðið
í þrjú ár, og samvinnan verið með
miklum ágætum, svo engan skugga
hefir á hana borið. Drýgsta þáttinn
í þessu á H. S. og er vafasamt að
samstarf þetta hefði tekist, ef hans
hefði ekki notið við. En það hefir
sannað, svo ekki verður um villzt,
að þessir svonefndu vinstri flokkar
geta auðveldlega starfað saman, ef
viljinn er fyrir hendi.
Á fimmtugsafmælinu vil ég notá
tækifærið og þakka H. S. unnin
störf í þágu Akraneskaupstaðar
fyrr og síðar. Megi Akranes sem
lengst njóta áhrifa hans. Ennfrem
ur þakka ég ánægjulegt samstarf x
þrjú undanfarin ár og bið H. S. og
fjölskyldu hans allra heilla og
blessunar á ókomnum árum.
Dan. Ágústínusson.
lllllllllllillllllllill!llillllllllillllimilllllllllllllllllllllllllllllllllllillilillillliliUimi!lllll!llillll!il!llllllllllillllllllllltl
= Vi<S getum nú aftur afgreitt
HELLU-ofna
meS stuttum fyrirvara.
h/fOFNASMIÐJAN
SIMHOLTI IO - MVriAVlK - ÍSLANDi
viiiiifiiiiiimimiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiKiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiHiiiiiiuiHiiiiiiiminmniBi
Bezt að auglýsa í TtMANUM
- Auglýsingasími Tímans er 82523