Tíminn - 22.05.1957, Blaðsíða 9

TÍMINN, miðvikudagiun 22. maí 1957.
9
MARTHA OSTENSO
:
- ■III
jjll§
ÍZ". 8MMM3M8!
RÍKIR SUMAR
í RAUÐÁRDAL

11
Ivar varð svolítið feimnis-
legur við þessa gamansömu
ofanígjöf Magdali. Hann hló
við og sagði: — Nei, ég vissi
ekki um hann. Ég var of önn
um kafinn til þess að kanna j sér fyrir, en ég réð mig eigin hrökk við eins og hann vakn
uð við vagninn. Ég heiti Kate um við svo öll aftur hingað á
Shaleem. Ég er ráðinn til sléttuna. Þetta er mín slétta,
þess að fara með henni og föð ég finn það núna. Hún lagði
ur hennar til hins nýja heim granna og langa fingur á
kynnis þeirra og dvelja hjá brjóst sér en leit ekki á Ivar.
þeim nokkra mánuði og Nýr hávaði heyrðist heiman
hjáipa þeim til þess að koma frá húsi Staffords, og Ivar
lega til þess eingöngu af ævin aði af draumi.
týralöngun. Litið þér á, ég er j — Karsten, kallaði hann til
- Komdu nú.
ósköpunum stóð
kennslukona, og við álítum, sonar síns. -
að það sé nauðsynlegt að sjá j Hvernig í
sig svolítið um, áður en sezt á því, hugsaði hann undr-
er að. En það er nú víst ekki andi, að hann fann allt í einu
því að heilsa. j til svo mikiis feginleiks við
Ivar vissi varla, hverju að hverfa á brott frá þessari
hann átti að svara þessu, en stúlku, sem kvaðst heita Kate
það kom ekki að sök, þvi að Shaleem og talaði eins og
hún leit út yfir ána og spurði: töfruð manneskja? Honum
— Hvers vegna er hún köll var léttir að því að vita, að
uð Rauðará? Hún er leirgul hún var að fara til Kanada,
1 jafnvel þótt hún kvæðist
nágrennið svo nákvæmlega.
Börnin toguðu í buxna-
skálmar hans og kölluðu, að
þeim væri mál. Ivar fann til
föðurlegrar ánægju yfir þvi
að börnin skyldu þegar í stað
leita hjálpar hans í þessum
brýnu nauðum. Hann ætlaði
að taka Magdis litlu upp á
handlegg sér, þegar kona hans
sagði ákveðin: — Ég skal ann
ast hana, Karsten, þú ferð
með pabba þínum. Roðinn í
vöngum Magdali hafði aukizt j á litinn.
og hún forðaðist að líta á ó- j — Mér er sagt, að hún sé mundi koma aftur einn góðan
kunna fólkið, sem umhverfis rauðleit niður hjá La Grande veðurdag. Já, það var satt,
þau stóð. Drottinn minn dýri, Fource, þar sem áin frá Rauða þetta var undarlegt land, sem
hugsaði Ivar, ég er búinn að vatni kemur í hana. j hann haföi setzt að á, og hann
gleyma hinum ströngu um- j Stúlkan hló við. — Hafið varð að vera við því búinn að
gegisviðhorfum Magdali. Nú þér nokkurn tíma heyrt sög hitta þar kynlegt fólk. Þar
gengisviðhorfum Magdali. Nú una um Rauðavatn, herra að auki varð hann að viður-
nýjan leik. jVinge? Það er sagt, að Indí kenna, að nóg rúm mundi hér
Karsten hafði hlaupið á áni hafi einu sinni drekkt fyrir fólk af ýmsu tagi, hér
undan honum niður götuslóð unnustu sinn í vatninu, og í þessum dal, sem var nær
ann og var kominn ofan á siðan slái blóðlit á vatnið. mannlaus enn.
árbakkann, þegar Ivar sá TruiÖ Þér Þeirri söeu? | Hann Sekk hvatlega heim
stúlkuna shja eina undir Ivar varð vandræðalegur. að húsinu og hélt þétt i hönd
stóru pálmatré. Hún hlaut Hann leit á Karsten, sem var Karstens sonar síns.
að bjástra í plómrunna, og j
svaraði: — Það er bara barna ! III.
saga. j Fyrir augum blasti sléttan
— Kannske, en við neyö-' i mildu kvöldskininu. Brátt
umst nú samt til að trúa ýms mundi rökkrið færast yfir
um undarlegum og ótrúlegum hana. Eldflugurnar voru á
hlutum, herra Vinge. En það sveimi og í fjarska heyrðist
að hafa komið með póstvagn
inum, þótt hann hefði ekki
tekið eftir henni í því um-
stangi, sem varð. Hún virtist
vera tæplega tvítug, áleit Iv
ar og var klædd einföldum
rósóttum kjól, sem féll þétt
að mitti hennar. Dreymandi i er auðvitað hægt að láta eft
augnaráð hennar sagði hon' ir sér að neita ýmsu, sem all
um þegar, að hún hefði leit ir aðrir trúa.
að hingað niður á bakkann til
Hún leit yfir ána og sagði:
þess að geta verið ein stund — En það verður einhvern
arkorn, og Ivar hefði snúið, tíma stór borg þarna á bakk
þegar á "braut, ef hún hefði; anum hinum megin, eða ef til
vill hér, þar sem við erum
núna. Miklir hlutir munu ger-
ast meðal þess fólks, sem hér
fæðist og elzt upp.“ Svo reis
hún á fætur, og Ivar sá, að
hún var hærri, en hann hafði
haukur gjalla.
Milli koffortanna og ferða
taskanna á vagninum lágu
börnin sofandi, vafin í á-
breiður. Magdali sat við hlið
Ivars í vagnsætinu. Litlar,
kvikar hendur hennar voru á
sífelldu iði, er hún horfði í
krinkum sig og fagnaði því
sem fyrir augum bar. Hátt-
bundið og seinlegt fótatak ux
anna mundi hafa haft svæf
andi áhrif á flestar konur eft
ekki litið á hann í sama bili.
Og nú gat hann ekki annað
en horft í þessu djúpu augu
sem voru dimmblá eins og
regnský úti við sjóndeildar
hringinn.
— Afsakið, ég vissi ekki, að
þér væruð hér
vandræðalega. • j breyttu sorta þess í bjarma
Alvarleg vinsemdin í brosi' gulls og purpura. Þetta var
hennar féll honum þegar vel J engu hári líkt, hugsaði hann
í geð, og sú kennd óx þegar heldur einhverjum ókunnum
hann heyröi mjúka og hljóm kynlegum málmi. Honum
fagra rödd hennar. j fiaug í hug, hvort nokkur jmanni til að blygðast sín,
— Ég gekk hingað til þess karlmaður mundi hafa rennt hu?saði Ivar brosandi. Hún
að horfa á ána. Og mér datt’ fingrum sínum gegnum þetta i var huin aé segja honum,
líka í hug, að það sakaði hár. jhvernig hún hefði tekið á
ekki, þótt fækkaði um einn _______ __ Þetta er undarleg'meti barni frú Sondstorm al-
þarna heima, sagði hún og á, sagði stúlkan. — Hún ein an annarrar hjálpar en
rennur norður. Sigaunaspá- fra unSfru Shaleem, sem hafði
búizt við. Geislar lágrar sól ■ *r svo ianSan og erilsaman
sagði hann ! ar léku um hár hennar, I ciaS> en Magdali var glaðvak
'andi og horfði með ákefð á
landið, er þau nálguðust til
vonandi heimili sitt.
Ákafi hennar og starfsfjör
gat komið hverjum meðal-
kinkaði kolli í áttina til stööv
arhússins.
— Það er víst satt, sagði
Ivar. Mér datt sama í hug, og
þess vegna gekk ég hingað
með drengnum mínum.
-— Það var víst konan yð
ar, sem tók á móti barni frú
Sondstorm, sagði stúlkán
næstum eins rólega og hún
kona sagði mér einu sinni, að
örlög lífs míns mundu bíða
þó veriö heldur treg til að-
stoðar. Fsdðingin hafði átt
væri að tala um veðrið. Ivar j samt gef*w*þaö verið. Hún
fannst það kynlegt að heyra j stóð kyrr um stund og horfði
svo unga stúlku tala um þenn á ljósbrotiö í vatnsfletinum.
mín við á, sem rynni norður ! ser sfafi f smárjóðri undir
Haldið þér, að ég eigi að sku§gsælu tré við veginn, en
leggja trúnað á það?
— Já, áreiðanlega, svaraði
Ivar brosandi. — Ég get líka
trúað i^^aíjegum hlutum.
— Það er undarlegt, en
an atburð svona hispurslaust.
— Eruð þér ekki Vinge, bætti
hún við.
— Jú, ég heiti Ivar Vinge.
Ég er hér í fylgd með
— En ég held að það hafi
veriö vegna þess, sem ég yfir-
gaf systur mína, bróður og
föður í St. Paul og hélt ein
af stað. Auðvitað fer ég til
SrilHi)0!losl
ímgu stúlkunni, sem þér sá'þeirra aftur, en kannske kom
14 06 1» 3L4KAT&
rF.fri-nTríN4R0KINGA>
fiuyíý'ótö í Tmanuf*
MikiS nau'ðsynjamál
(Framhald af 7. síðu).
frv. o. s. frv. Nú er það komið und
ir sérstaka stjórn og burt frá Bún-
aðarfélagi íslands. Svoleiðis var
það um sandgræðsluna. Meira að
segja eftir lögum á Búnaðarfél. ís-
lands að hafa hana enn með hönd-
um að öllu leyti, en í framkvæmd
er hún komin undir sandgræðslu-
stjóra, sem heyrir beint undir
stjórnarráðið, og þau mál koma
aldrei í Búnaðarfélagið. Eg skoða
þetta sem áframhald í þessari þró-
un, og án þess að leggja dóm á það
hvort hún sé heillavænleg alltaf og
ævinlega eins og hún hefir verið
hingað til, þá fulilyrði ég alveg, að
það var miklu heppilegra í þessu
tilfelli, þar sem átti að vinna með
öllu því apparati, sem myndar Bún
aðarfélagið, búnaðarsamböndunum
og ræktunarsamböndunum og hér-
aðsráðunaútunum, að láta það
heyra undir Búnaðarfélagið.heldur
en nýbýlastjórn. Oð nýbýlastjórn
verður vitaómögulegt að fram-
kvæma það, hvernig sem það er
framkvæmt, nema í samráði við
héraðsráðunautanna, búnaðarsam-
böndin og ræktunarsamböndin.
Nú, en sem sagt, þetta hefir
nefndin orðið sammála um, menn
úr stjórn Búnaðarfélagsins, meiri
hlutinn úr henni og aðrir nefndar-
menn hafa orðið sammála um
þetta og ég ætla ekkert við því að
segja, en bendi þó á þetta.
Hvernig á að haga fram-
kvæmdinni?
í öðru lagi vil ég benda á það,
að mér finnst alltof lausaralega á
því tekið í frv., hvernig þessi fram
lcvæmd á að fara fram. Hér á rík-
ið að koma með styrk, sem á að
nema helmingi af kostnaðinum við
að stækka túnin og korna þeim upp
í 10 hektara stærð, þar sem á ann
að borð þykir rétt að byggð hald-
ist á jörðinni og tún séu gerð svo
stór. Það eru margar leiðir til að
að framkvæma þetta. Það má
hugsa sér að framkvæma það á
þann veg að fela ræktunarsamband
inu að taka fyrir þennan hrepp til
þess að það verði sem ódýrast,
flutningur milli staða sem minnst-
ur, og koma öllum túnunum í
hreppnum upp í 10 hektara og
hver greiði sinn helming. Það má
hugsa sér að framkvæma það á
þann hátt að borga bara aukastyrk
á þau túnin, sem þetta er gert við,
og láta laust og fast, hvaða tún það
eru, eftir að búið er að ákveða,
hvaða jarðir heyri þarna undir.
En hvernig sem það verður fram
kvæmt, þá er ákaflega bætt við því
að það dragi að einhverju leyti úr
framkvæmdum á hinum jörðunum
í hinum hreppunum sem bíða. Það
eru takmörk hvað margar jarðir
er hægt að taka fyrir í sumar til
þess að koma túnunum á þeim upp
í 10 hektara. Vinna þá hinir á litlu
túnunum eins og þeir mundu ann-
ars hafa gert, eða halda þeir að ein
hverju leyti að sér höndum af því
að þeir vita, að röðin kemur að
þeim á næsta ári eða þarnæsta ári
og þá fá þeir helminginn borgaðan,
en ekki nema lítið brot núna? Það
er ekkert farið inn á það í frv.,
hvernig þetta eigi að framkvæm-
ast og sé hugsað að framkvæmast.
Eg sakna þess, því að þetta getur
oltið á töluvert miklu um hvað
gert verður að endurbótum á
næstu árum, hvernig þessu er fyr-
ir komið. Eg mun þá ekki heldur
fara út í það og ekki gera neina
tillögu um það, en ég sakna þess
sem sagt, það má líka segja, að
það sé reglugerðarákvæði og komi
þar fram.
Það eru tvö atriði í lögunum,
sem ég tel að þurfi að breyta, ja
helzt bara strax á næsta þingi, en
sem ég vil ekki leggja til breytingu
á núna, af þeirri ástæðu, að ég ótt-
ast að frv. nái þá ekki fram að
ganga ,en ég tel nauðsyn bera til
þess að það nái fram að ganga á
þessu þingi.
Stærð býlanna
Þessi tvö atriði eru annars veg-
ar það, að það er ákveðið að í
þessu frv., að nýbýlingurinn skuli
hafa 25 hektara af ræktanlegu
landi, þar af á nýbýlastjórnin að
rækta fyrir hann 10, eða styrkja
hann til að koma því í fulla rækt,
en hitt á hann svo sjálfur að rækta
á næstu 10 árum. Eg tel að það sé
alveg eins ástatt hér eins og í öll-
um okkar nágrannalöndum, að það
sé nauðsyn á því að koma sér nið-
ur á, að jarðirnar séu af hæfilegri
stærð, til þess að fáist fullur af-
rakstur eftir þá sem á jörðinni
vinna. Bæði t. d. í Noregi og í Sví
þjóð eru núna komin lög sem heim
ila að taka jarðir, skipta þeim upp
og byggja þær að nýju, bara til
þess að fá þær í hæfilega stærð,
svo að búskapurinn á þeim geti
borið sig og maðurinn haft fullt
að vinna á þeim. Þetta verða þeir
að gera af því að þar er landið allt
ræktað, en þar sem við höfum nóg
af óræktuðu landi af að taka, þá
þurfum við þess arna ekki hér.
Nú hefi ég litið svo til, eftir því
sem ég bezt hefi getað séð á af-
komu bænda um landið, sem ég er
töluvert mikið kunnugur, að það
sé til tvenns konar stærð á jörð-
um hér á landi fyrir utan litlu jarð
irnar, annars vegar stærð sem sé
það stór að hjónin geti nytjað jörð-
ina að fullu og fengið af sinni
vinnu sæmilegan afrakstur fyrir
sig til að lifa á. Eg held, að það
megi ekki vera stærra en 20 ha tún
sem þau þurfi að hafa til þess. Eg
gæti nefnt nokkra bændur, milli
10 og 20, sem hafa bú, sem svara
til þess að þeir hafi heyskap af 20
hektörum, og vinna að því hjónin
ein aðstoðarlaust að heyja og hirða
þær skepnur, sem á þessu beyi er
hægt að hafa og hafa ágæta af-
komu, en eru bundin við heimilið.
Ef það kæmu til viðbótar fimm
hektarar ræktaðs lands, þá gætu
þau ekki annað því ein. Fimm hekt
arar, sem þarna væri bætt við tún
stærðina, mundu gera það að verk
um, að þau yrðu þá strax að byrja
á því að kaupa aðstoðarvinnu, en
afraksturinn, sem þau fá af þeim
skepnum, sem þau gætu fóðrað á
heyi af þessum fimm hektörum,
hann borgar ekki aðstoðarmannin
um. Það er þess vegna stutt að því
að gera búin óarðbær eða ver arð-
bær, með því að hafa stærðina
þessa. Þess vegna vil ég ekki hafa
túnstærðina meiri heldur en 20
hektara, og það tel ég að þurfi að
breytast mjög fljótlega, þó að ekki
sé ástæða til að taka það upp sem
baráttumál nú á þessu þingi.
Of mikils krafizt af ný-
býlingum
Hitt atriðið er það, að nýbýling-
unurn, sem taka nýbýlið og fá
þessa 10 hektara ræktaða og eiga
svo að bæta við sig 15 hektörum
af túni, þeim er uppálagt að gera
það á næstu 10 árum, 1,5 ha á ári,
og ef þeir ekki gera það, þá missa
þeir ábúðarréttinn á býlinu og það
væri hægt að segja þeim upp, eða
byggja þeim út. Eg tel þetta allt
of mikið álag. Það er svo fjarlægt
að nýbýlingur, sem búinn er að
taka við öllum þeim lánum, sem
hann kemur til með að taka á ný-
býlið, og þarf að koma upp bú-
stofni, það er svo fjarlægt, að hann
geti ræktað hálfan annan hektara
á ári eða lagt í ræktun á ári upp
í fimm til átta — ja, ef henn er á
sandjörð, þá má kannske segja svo
sem 4—5 þúsund og það alveg upp
í 12 þúsund krónur, ef hann hefir
slæma mýri til að ræfcta.
Þetta tel ég alltof mikið á hann
lagt og ekkert vit í að ætla honum
að rækta svo mikið á ári. Þessi tvö
atriði er það, sem ég tel að þurfi
að breyta og muni verða breytt, ja
kannski strax á næsta þingi. En
sem sagt, þar sem bæði uppruna-
lega milliþinganefndin, sem fjali-
aði um þetta, hefir talið rétt að
hafa það svona, og sömuleiðis Nd.
þá vil ég ekki eiga á hættu, að far
ið sé að rífast um þessi tvö atriði
svona seint á þinginu og þess
vegna kem ég ekki með brtt. við
þau, hvað ég ella mundi hafa gert.