Tíminn - 26.07.1957, Blaðsíða 4

Tíminn - 26.07.1957, Blaðsíða 4
4 T f HII N N, föstudagina 26. júlí l!)5t* Útgefandl: Framsóknarflokkurlnn. Eitstjórar: Haukur Snorrason, Þórarinn Þórarinsson (áb) Skrifstofur í EdduMsinu við Lindargötu Símar: 18300, 18301, 18302, 18303, 18304, (ritstjórn og blaðamenn). Auglýsingasímn 19523, afgreiðslusími 12323 Prentsmiðjan EDDA hf. Stjómarandstaða í launsátri EKKI kemur svo út blað af Morgunblaðinu að þar sé ekki rætt um farmannaverk- fallið á mörgum stöðum. Um það er fjallað í ritstjórnar- greinum og fréttum. Stund- um er allt í einum graut, svokallaðar fréttir af deil- unni og hugarþel ritstjórnar innar. En þótt mörg sé þann ig holan í „stærsta blaði lands ins“ er maturinn æ hinn sami. Verkfallsskrifin öll á sömu bókina lærð, enda und an sama rifi runnin. Ríkis- stjórnarinnar er minnzt í hverju skrifi, og ætíð með sama hætti: Verkfallið er henni „að kenna“, það er „hennar að leysa“ það og drátturinn er „henni til skammar“. Þannig er tung- unni tamast það, sem hjart- anu er kærast í Morgunblaðs- höllinni. EN lesendur blaðsins og aðrir landsmenn spyrja: Eru ekki aðrar hliðar á þessu verkfallsmáli, hvað sem líð- deilu Morgunblaðsmanna við ríkisstjórnina, sem raunar er af allt öðrum toga spunnin og málinu óskyld. Hvernig er komið hag þess þjóðfélags, sem horfir upp á það vikum saman, að fámennur hags- munahópur, sem yfirleitt hef ur setið við sældarkjör, skuli þannig geta vegið að atvinnu lífi allrar þjóðarinna og ruðst inn á hvert heimili landsins með kröfur sínar og sérhags muni? Þessi spurning sækir á hvern mann, sem hugsar um framtíð þjóðfélagsins, hugsar sem sagt lengra en Morgunblaðið, sem sér ekki komandi dag fyrir ofstæki og heift nú í dag. Það er ljóst, að þær aðferðir, sem í gildi eru hér á landi til að semja um kaup og kjör stétta og starfshópa eru úreltar, ófull- nægjandi, óréttlátar og stund um beinlínis þjóðhættulegar. Þetta er ekki ný bóla, en hef ur aldrei verið augljósari en síðan yfirmannaverkfallið stöðvaði kaupskipaflota lands manna. Tilefni þessarar deilu mun vera óánægja lægst laun uðu yfirmannanna með kjör sín. Kunnugir telja, að þar hafi verið þörf lagfæringar, og eflaust er, að samkomulag um slika lagfæringu hefði þegar náðst, ef allt hefði ver ið með eðlilegum hætti. En hvað gerizt svo? Þótt með þetta stórmál sé farið sem launungarmál, og fólk fái lítið að vita um hinar raun verulegu kröfur, virðist samt liggja fyrir, að kröfurnar ná yfir miklu víðtækara svið en þessa lagfæringu. Þeir, sem mest hafa, vilja líka fá mik- ið herfang úr búi þjóðarinn- ar. Þegar tregða er á því að framselja herfangið, er hvergi undan slegið, og hver tillaga um miðlun og sætt kol felld. Þessar aðfarir 1 hópi yf irmanna annars vegar og sig- urfregnir Morgunblaðsins hins vegar, eru svo hluti af sömu mynd í sömu umgerð. Þótt verkföll fámennra hags- munahópa, sem gegna trún- aðarstöðum fyrir þjóðfélagið allt, séu sjaldan réttlætan- leg og oft hættuleg, kastar þó tólfunum þegar pólitískir glæframenn komast í spilið og haga sér eins og þeir haldi á trompunum, en þjóð- in öll sitji með hunda eina og megi hafa sig hæga. En þannig virðist umhorfs nú í kappliði yfirmanna á kaup- skipunum þegar búið er að styrkja það með sveit Morg- unblaðsmanna, sem í upp- hafi blésu að glæðunum, en hælast nú um orðinn hlut og reyna að svíkja lit 1 stjórnar andstöðunni með því að spila úr launsátri pólitískrar verkfallsbaráttu. Á ÁRINU 1955 fullyrti Mbl. að kauphækkun, sem ekki hvíldi á aukinni getu at- vinnuveganna, væri „bölv- un“. Það er hollt fyrir lesend ur blaðsins að bera þá kenn- ingu saman við skrifin í dag. Verkfall fámenns starfshóps, og glæfraspil pólitískra spekúlanta, er þjóðinni allri áminnig um hættulegt á- stand. Örlög gerðardómstillögunnar í TILLÖGU þeirri um gerðardóm, sem samninga- nefndin í yfirmannaverkfall- inu lagði fram, voru nokkur akvæði, sem ástæða er til að vekja athygli á. Samkvæmt til lögunni skyldi gerðardómur- inn eigi ganga skemmra en sáttatillaga sú, sem aðilav felldu með atkvæðagreiðslu fyrrihluta mánaðarins, en þó að viðbættri nokkurri kaup- hækkun umfram þá, sem mun hafa verið ætluð lægst launuðu yfirmönnunum í sáttatillögunni. Þetta var önn ur hlið málsins. Hin hliðin var svo það ákvæði, að ekki skyldi bætt meiru ofan á þetta lágmark í væntanlegum gerðardómi en kröfum í 17 liðum, sem farmenn höfðu lagt fram. Þarna var hámark ið, og virðist allhátt sett, þótt ekki sé hér á öðru að byggja í frásögn en þeirri staðreynd að kröfurnar eru hvorki fleiri né færri en 17 talsins. Gunnar Leistikow: Deilur um hæstarétt Bandaríkjanna II. Hæstiréttur sýknar 5 kommúnistafor- ingja og lætur taka mái annarra upp í fyrrihluta þessarar grein- ar er birtist í blaðinu í gær var rætt um hæstaréttardóm er hnekkti rannsóknum þjóð- þingsins. Hér á eftir verður sagt frá tveimur dómum öðr- um er einnig hafa vakið mikla eftirtekt í Bandaríkj- unum og víðar um lönd, og eru þeir báðir kveðnir upp yfir kommúnistum. Annar dómurinn snýst um 14 starfsmenn kommúnistaflokksins sem allir höíðu verið dæmdir til refsingar samkvæmt hinum svo- I nefndu Smith-lögum frá 1940. Að vísu banna þessi lög hvorki komm- únistaflokkinn nó nokkurn flokk annan, en í þeim er reynt að gera kommúnistum, fasistum og öðrum einrœðissinnum lífið brogað með því að leggja refsingu við eftirfar- andi athæfi: I 1) að reka áróður fyrir að steypa ríkisstjóm Bandarikjanna j með valdi eða ofbeidi. I 2) að skipuleggja eða hjálpa til að skipuleggja samtök er reka á- róður fyrir slíkri uppreisn. | 3) að vera meðlimur einhverra slíkra samtaka vitandi urn tilgang þeirra. Með öðrum orðum: kommúnista- fiokkurinn er ckki bannaður sjálf- ur, en allt kommúnistískt starf er ólöglegt, jafnvei það eitt að vera félagi í flokknum, þ. e. a. s. ef manni er ljóst að ílokkurinn stefn- ii' að því að steypa stjórninni af stóli. Samkvæmt þessum lagaákvæðum var forustulið kommúnistaflokks Bandaríkjanna dæmt í sektir og fangelsisvist árið 1949, og siðan hæstiréttur staðfesti þennan dóm 1951 hafa 89 starfsmenn flokksins verið dæmdir til viðbótar og 56 kærðir. Mál 14 af hinum 89 hafa nú komið fyrir hæstarétt. Kommúnistar sýknaðir Það kom öilum á óvart að æðsti dómstóll landsins kvað nú ekki upp sama úrskurð og 6 árum áð- ur. 5 sakborninga voru nú sýkn- aðir en fyrirskipað að mál hinna 9 skyldu tekin upp á nýjan leik. Forsendur dómsins eru ailtof flóknar til að unnt sé að gera grein fyrir þeim hér. Eitt atriði má þó nefna: þar er gerður skýr grein- armunur á að óska þess að stjórn- inni sé steypt af stóli og telja það rétt fræðilega annars vegar og hins vegar að gera raunverulega tilraun til að framkvæm,a það. jRétturinn telur aðeins hið síðar- talda athæfi refsivert, og þar sem byltingarástand hefir ekki ríkt í Bandaríkjunum í margar kynslóð- ir hafa hinir örfáu komrnúnistar, Hiíiir nýju hæstaréttardómar tryggja írelsi ein- staklingsins gagnvart ríkisvaldinu og koma í veg fyrir misferli í dómsmálum þessari byggingu er hæstiréttur BandaríKjanna til húsa. sem þar cru cftir, að sjálfsögðu ekki gert tilraun til að hrifsa völdin í sínar hendur með ofbeldi. Og flokksbundnir kommúnistar eru ekki margir í Bandaríkjunum; þeim hefir á fáum árum fækkað úr 100.000 niður í 17.500. En við lestur dómsins virðist manni sem annað og mannlegra sjónarmið leynist að baki hinnar fræðilegu hliðar málsins. Það er eins og dómararnir segi: Það er ekki hægt að vera að ofsækja þessa vesalinga lengur. Þeir eru engan veginn hættulegir Bandaríkjunum lengur, hafi þeir þá nokkru sinni vcrið það. Og hin pólitíska sértrú þeirra á sér engar framtíðarvonir i Bandaríkjum nútímans. Þagnarskylda FBI í þriðja málinu sýknaði hæsti- réttur verkalýðsleiðtoga að nafni Clinton Jencks sem dæmdur hafði verið fyrir meinsæri, en hann hafði svarið að hann væri ekki komm- únisti. Hann var dæmdur sam- kvæmt líkum er byggðust á skýrsl- um FBI, en hvorki hann né verj- andi hans höfðu fengið að sjá þessar skýrslur. Hæstiréttur taldi þetta óleyfilegt, og úrskurðaði hann að slík mál ætti að láta nið- ur falla vegna skorts á sönnunar- gögnum, ef FBI treystist ekki til að veita hinum ákærða aðgang að viðkomandi skýrslum. Þessi dómur vakti af skiljanleg- um ástæðum enn meiri athygli en báðir hinir til samans. Eðlilegt er aö FBI hafi yfir ýTnsum upplýs- ingum að ráða sem ekki cr hægt að gera opinberar. Af þessum á- stæðum hefir ákæruvaldið eftir dóm hæstaréttar neyðzt til að fresta ýmsum málsóknum, bæði pólitiskum málum og glæpamálum, er byggjast á slíkum sönnunar- gögntim. Auðsætt er að við svo lniið má ekki standa, og því er nú í undir- búningi lagasetning er á að finna hinn gullna meðalveg. Annars veg- ar \-erður að virða þagnarskyidu leynilögreglunnar, á hinn bóginn má heimila dómurum að vcita verj- endum hinna ákærðu einhvern að- gang að þeim skýrslum er ákærurn ar byggjast á. Staðfesfing á frelsi Fyrri hæstaréttardómarnir tveir hafa fyrst og fremst vakið reiði þeirra aðila er þeir bitnuðu á: rannsóknarnefndar þjóðþingsins í (Framhald á 7. síðu). '&AÐSroFAN ÞAÐ liggur nú fyrir að yf- irmenn höfnuðu þessari mála miðlun, sem gaf þeim þó mik ið svigrúm. Hin einhliða neit- un vakti furðu áhorfenda út í frá. Á einum stað var ekki furða heldur fögnuður. Morg unblaðið setti upp ,sigurfrétt‘ undir stórri fyrirsögn. Stolt ið leyndi sér ekki. Farmenn voru „einhuga" um að neita þessari sáttaleið, kvað blaðið. Þannig var söngurinn á efri nótunum í gær. Vísir kom svo með neðri röddina og varði rúmi til að rægja sáttatillög- una síðustu en ekki til að skýra hana. Þessi meðferð á skynsamlegri tilraun til lausn ar miklu vandamáli varpar enn ljósi á þær aðfarir, sem hafðar eru í frammi gegn þjóðfélaginu af harðsvíraðri | hagsmuna- og valdastreitu- í klíku. . i ÞeysireiS litil skemmtiferS. RYKMÖKKURINN hefir stigið til himins frá fiestum þjóðvegum landsins síðustu vikurnar. Það er fyrst þessa síðustu daga, sem regnið hefir bælt hann undir sig og þó aðeins um sunnan- og vest- anvert landið. Fyrir norðan og austan leggur mökldnn inn með hlíðum, yfir tún og engi og er til angurs fyrir bændur jafnt sem bílstjóra. En við þessu er vist ekkert að gera. í þurrviðrum sum arsins kemur mökkur undan um- ferðinni og umferðin verður ekki stöðvuð. Hún eykst með ári hverju. Nú ekur maður varla langan spöl s\'o að ekki sjáist fleiri en ein bifreið á ferð. Það er af sú tíðin, að maður fór hálf an daglnn án þess að mæta bil. Slikt gat hont fyrir fáum árum á Austurlandsvegi, t. d. á leiðinni frá Möðrudal niður á Jökuldal. En fólkið vili sjá landið og gerir það lika á nýju fararskjótunum. En margur fer hratt yfir að því er virðist, og sér í rauninni iítið nema rylonökkinn undan bíl ná- ungans. Þeyaireið í miUi iands- fjórðunga er ekki lengur orðin nein skemmtiferð. Allt breytist — nema ræsin. ÞRÁTT FYRIR mikla umferö eru þjóðvegimh- furðanlega góðir og virðist viðhald á helztu leiðum hafa verið í góðu lagi i sumar. Einn er þó Ijóður á vegum okk- ar annar en ryk, ójöfnur og grjótflug: Ræsin. Með aukinni umferð verða þau hættulegri, og mildi er, ef ekki verður stórslys \nð eitthvert ræsið áður en langt um Jíður. Vegimir hafa breikkað og kantamir hafa styrkzt, en ræs in eru allt of víða þau sömu, til mikiHa muna mjórri en vegurinn — hættuleg skörð beggja vegna, s«m geta orðið ferðamönnum að fjörtjóni. VarúS ferðamanna deyfð. FYRIR NOKKRUM árum var hafizt handa um það að merkja þessi ræsi, setja spýtur með rauð um toppi við veginn, þar sem hætta var á ferðum. Þetta var gert í einstökum vegáhmdæm- um, t. d. allvel í Borgarfirði, ann ars staðar slælega eða ekki, t. d. í Eyjafirði. Auðvitað hefði þetta átt að vera samræmd aðgerð, eJcki háð duttlungum verkstjóra á þessum stað eða hinum. Samt var þetta til bóta og er . það enn. Nú blasir hins vcgár við, að þessi merki eru víða fallin, og þá er um leið deyfð varúð bíi: 1 jóra sem ætla, að merki séu við hin hættuiegustu ræsi. Nú í vikunni bíasti við hvar mörg ræsi í Borg- arfirði voru ómerkt, og lá við slysi við sum þeirra. Þessu þarf að kippa í lag. Og svo þarf að endurbyggja mikinn fjölda ræsa á næstu árum. Það er ein ..liiil allra nauðsynlegasta vegafram- k\’æmd á helztu leiðum nú á næstunni. — Flnnur. /

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.