Tíminn - 14.09.1957, Qupperneq 4

Brezkir gagnrýneednr harS
nýju Chaplm-myn&asii - Segja gamla
meistarann ot saran
*f*'ll*
m
.an i
a5 geta skapaS listaverk - ?%náin er
heisken ekkiskei
sfiUg Qg ¥el
Eins og sagt var frá hér í
blaðinu í fyrradag, var frum-
sýning á nýju Chaplinmynd-
inni — Kóngurinn í New
York — í London á fimmtu-
daginn. Hafði myndarinnar
verið beðið með mikilli
óþreyju. Aðalatriði efnisins
voru kunn, list Chaplins
þekktu aiiir, en hvernig
mundi gamla meistaranum
takast upp nú? Skyldi þessi
mynd verða svanasöngur
mannsins, sem hefir á langri
ævi talað til tilfinninga mill-
jónanna og hefir haft geysi-
mikii áhrif á kvikmyndagerð
og leiklist samtímans?
I
NOKKURT SVAR við spurning-,
unum er að f á í viðbrögðum gagn- j
rýnenda, sem séð hafa kvikmynd-!
ina. Lundúnablöðin voru fu!l af
greinum um þetta efni í gær. Þeg-
ar á heildina er litið, sést, að gagn-
rýr.endur eru harðhentir á Chapl-j
in, telja honum hafa mistekizt'
verulega að þessu sinni. Beiskjan
í garð gamalla vina í Bandaríkjun-
um hafi yfirskyggt listina, gamla
manninum hafi þótt meira um vert
a'ö reyna ao ná sér niðri en skapa
sígilt listaverk. En þetla er aðeins
álit rösulla gagnrýnenda, dómur
almenningsálitsins sjálfs er eftir.
Og nú mun myndin hefja göngu
sína í mörgum löndum.
Sárindin of áberandi
GAGNRÝNENDUR telja yfir-
lejtt, að sárindi Chaplins vit í
amerísk stjórnarvöld eyðileggi
myndina. Chaplin er brezkur að
uppruna, en dvaldi í áratugi vest-
an hafs. Þar vann hann sig upp
til frægðar og frama. Hann lenti á
kanti við óamerísku ncfndina svo-
kölhiðUj og var salcaður um samúð
með kommúnistum. En áður en
þau mál kæmust á dagskrá opin-
berra aðila, hvarf hann úr landi,
ásamt konu og börnum, og settist
að í Sviss. Þar hefir hann áít
heima síðan. En að myndum sín-1
um vinnur hann í mörgum lönd-
um. Áður en Chaplin hvarf að
vestan, hafði hann lent í mjög
leiðinlegum málaferlum út af barn
eign, og gerði það mál áliti hans
ekkert gott.
Árás á amerískt þjóðlíf
Brezku gagnrýnendurnir, sem
ræða um myndina „Kóngurinn í
New York“, segja, að í hcnni fel-
ist heiftúðug árás á blöð, sjónvarp,
auglýsingastarfsemi, uppeldismál
og þjóðfélagsmál í heild í Banda-
ríkjunum; ekki sízt á ,,the ameri-
can way of life“, liraðann, sam-
keppnina, hlaupin eftir veraldar-
gæðum. Bretarnir segja, að víst
séu í myndinni bráðskernmtilegar
senur, einkum framan af, en brátt
taki áróðursmaðurinn við af lista-
manninum, noti hamarinn í stað
sverðs skilmingamannsins, sem
beitt er fimlega í eldri Chaplins-
myndum.
Hinn létti blær í upphafi er
skammvinnur, brátt er á léreftinu
sena, þar sem Chaplin er í háa-
rifrildi við 11 ára dreng, dálítinn
ofstækismann, upprunninn í fjöl-
skyldu, sem hefir lent í kasti við
óamerísku nefndina. Chaplin kemst
ekki að, drengurinn lætur dæluna
ganga: Það er ekkert frelsi í
Bandaríkjunum, segir hann, þeir
taka vegabréfið þitt, þú færð ekki
að fara úr landi.. þú gætir eins set-
ið í fangelsi. — Drengirin leikur
Michael, sonur Chaplins og Oonu
O’Neill, konu hans, en hún er dótt-
ir leikritaskáldsins heimskunna,
Eugene O’Neill. Drengurinn er síð
an notaður sem málpípa til heift-
úðugra árása á stjórnarfarið í
vonbrigSum
Bandaríkjunum. Chaplin lætur
setja foreldra drengsins í fangelsi
fyrir að neita að svara spurning-
um þingnefndar, hann lætur dreng-
inn sitja í löngum yfirheyrslum á
lögreglustöð.
Hann lætur hann að lokum
brotna undan ofurþunga yfirvald-
anna, teflir litlum veikbyggðum
drengsnáða fram í móti risa ríkis-
valdsins, leikurinn er ójafn, slegið
er á strengi samúðar, en forsend-
urnar eru vafasamar.
Lundúnasenur kallaðar
frá New York
Er rétt og siðsamlegt að skyrpa
óþverra á náungann í gegnum
barnsmunn? Þannig spyr einn
gagnrýnendanna í London, eftir að
hafa séð frumsýninguna á Odeon-
leikhúsinu. Hann svarar neitandi,
og fordæmir aðferðina. Þessi gagn-
rýnandi og margir köllegar hans,
sem svipað líta á málið, viður-
kenna þó, að víða í myndinni
sleppi Chaplin pólitískri áróðurs-
grímu fram af sér, og taki til að
leika gamanhlutverk á gamlan
máta, og af snilld, eins og honum
einum er lagið. Það vakti athygli
í Londop, að götusenur úr mynd-
inni, sem áttu samkvæmt eðli
málsins að vera frá New York,
vofu augljóslega teknar í London.
Chaplin hefir ekki komizt vestur
síðan hann hvarf til Evrópu.
•
Gamla gerfið lagt á hilluna
í viðtali, sem sum brezku blað-
anna birta við Chaplin, í tilefni
frumsýningarinnar, *egir hann, að
T I MI N N, laugardaginn 14. september 1957«
Fylgismesin komniéiiista ætluðn að
steypa Nasserur stólií Egyptalandi
segir saksóknari egypzka ríkisins. Sýrienzk
öíl sökuð um samsæri, sem miðaÖi aí því
a'ð myrða ríkisstjórn Iraks
Beirut—NTB, 12. september. — Ólguna í M-Austurlönd-
um lægöi nokkuð eftir þau ummæli Dullesar, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, að þróunin í Sýrlandi yrði sennilegá
með friðsamlegum hætti.
liann hafi nú algerlega lagt á hill-
una gamla flökkumannsbúninginn,
harða hattinn, stafinn og gömlu
skóna. En þar með liefir hann
snúið baki við því bezta, sem hann
átti. Það var einmitt þetta mann-
lega gerfi, sem gerði frægð hans
og var bezti þátturinn í fari hans.
Áróðursmaðurinn reynir að bvggja
á gamalli frægð, en hann bætir
engu við. Kóngurinn í New York
er líklegur til að flýta hrapi af
gömlum hefðarstalli.
Talsmenn sýrlenzku stjórnarinn
ar draga ekki dul á gleði sína
yfir ummælum bandaríska utan-
ríkisráðherrans, um leið og því er
haldið fram af sömu aðilum, að
Eandaríkjastjórn hafi sýnilega
skipt um skoðun á atburðunum
í Sýrlandi.
Vilja Hcnderson til Sýrlands.
Nokkrir talsmenn sýrlenzku
stjórnarinnar hafa látið í ljósi
þá von, að Loy Henderson komi
aftur í heimsókn til M-Austur-
landa og ræði þá við sýrlenzka
ráðamenn.
Enn er ekkert lát á árásarskrif
unum um Bandaríkjastjórn í
egypskum blöðum um leið og á
það er lögð áherzla, að kommún-
istaflokkurinn væri bannaður í
landinu.
Kommúnistasamsæri.
Fréttamenn í Kairó vekja at-
hygli á því, að liinn opinberi
ákærandi gegn liðsforingjunum
13, sem sakaðir eru um að hafa
undirbúið valdarán í Iandinu,
lýsti yfir því í dag, að menn þess
ir hefðu ekki ætlað að koma á
fót stjórn, sem yrði vinsamleg
Vesturveldunum, lieldur komm-
únistískri stjórn.
Fréttaskeyti frá Bagdad herma,
að leyniþjónusta ríkisins hafi kom
ið upp um samsæri, sem miðaði
að því að myrða alla helztu leið-
toga landsins og steypa stjórninni
af stóli.
Sýrlenzk öfl að verki.
Skjöl hefðu fundizt, er sönnuðu
að öfl, er styddu hinn „sterka
mann Sýrlands" Hamid ofursta,
hefðu staðið að baki þessu sam-
særi. Forseti sýrlenzka herráðsins,'
Afif Bizri, sagði í Kairó í dag, að
sýrlenzka stjórnin og her hennar
væru við öllu búin. Sýrlenzka
þjóðin stæði sameinuð gegn heimg
valdasinnum, en heimurinn stæði
með henni. Bizri hélt til Dama-
skus í dag, eftir að hafa rætt
hernaðarsamstarf Egypta og Sýr-
lendinga við Nasser í Kairó.
r~
Israelsmenn óttast
hernaðarátök í I
M-Ansturlöndum
WASHINGTON-NTB, 12. sept. -
Abba Eban, ambassador fsraels i
Bandaríkjunum gekk í dag á
fund Jolin Fostcr Dulles í Was-
hington og fór þess á leit við ráð
herrann, að hann léti stjórn sína
beita sér fyrir því með öllum ráð
um, að komið yrði í veg fyrir á-
rás í M-Austurlöndum.
Eban bar fram kvartanir ísra«
elsstjórnar yfir vopnasendingun-
um til Jórdaníu og annarra Ar«
abaríkja, sem Bandaríkin teldil
sér vinveitt.
SAS ætlar aS
byggja hótel »
Ráðstefna Nor- ..
rænu félaganna
Kaupmannahöfn, 8. 9. 1957.
STARFSEMI SAS verður sífellt
víðtækari. Vegna vaxandi ferða-
mannastraums, sem er bein afleið-
ing af auknum flugsamgöngum,
hefir SAS hafizt handa við að
byggja nýtt og stórkostlegt gisti-!
hús í Kaupmannahöfn. Gistihúsið,
sem er gríðarmikil húsasamstæða,
sem er þegar farið að byggja,
verður í grennd við skrifstofur
Flugfélags íslands fyrir framan
Hovedbanegaarden. Stjórn SAS
hefir þegar ákveðið að þetta nýja
hótel skuli heita Royal Hotel, en j
það leiðir hugann aflur að „Royal
Viking" þjónustu SAS.
í þessari viku verður lokið við
að stækka og fullkomna afgreiðslu
salinn í Kasírup og þar með eru
húsakynni Kaupmannahafnarflug-1
vallar orðin nýtízkulegust í álf-
unni. í biðsalnum er komið fyrir
nýrri skrifstofu, þar sem veittar
eru upplýsingar og er sú starf-
semi þegar hafin og senn er von
á frekari framkvæmdum. Samfara
flutningi upplýsingaþjónustunnar j
var starfsemi liennar stórum auk-i
m ms ’
Unnið er að uppsetn’igu r|ósmyndasýningar:nnar um mannkynið, sem Uppiýsingaþjónusta Bandarík,^ni.a efn-
ir til í iðnskólahúsinu. Þetta er heimsfræg sýning og liefir víða farið. Margar Ijósmyndirnar eru listaverk. —<
Myndin a3 ofan heitir: „Jörði.i er móðir, sem aldrei deyr". Hún er frá Persíu, fjárhirðir gæfir hjaroar sinnar
í fjalliendi. Þessi mynd hefir fylgt mannkyninu í árjjúsundir og breytit lítið, þótt aldir renni. Myndina tók
David Duncan, Life Magazine.
in og forstöðumaður hennar hefir reynslu, sem fæst af svipaðri til-
verið hækkaður í cign.
FULLTItÚAR dómsvaldsins og
innanríkismála í Danmörku, Finn-
landi, Noregi og Svíþjóð ræddu á
fundi í Stokkhólmi í gær tillögu
frá Evrópuráðinu um að afnema
vegabréi'askoðun í þeim 15 löndum,
sem að ráöinu standa. Fundurinn
lýsti sig fylgjandi tillögunni en |
samþykkti liins vegar að bíða með
frekari framkvæmdir þar til
reynsla. væri fengin af þeirri til-
högun að afnema vegabréfaskoðun
miili Norðurlandanna sjálfra. Þar
að auki á að taka tillit til þeirrar
högun annarra landa í ráðinu.
í GÆR LAUK fjögurra daga ráð-
stefnu félagsins „Norden“ í Hinds-
gaul. Á mótinu voru rædd mikil-
væg atriði um starfsemi félagsins.
Þar var upplýst, að meðlimatala
þess var komin upp í 125.000
manns.
Merkustu málin, sem rædd voru,
má telja sameiginleg ínarkaðssvæði
fyrir Norðurlönd og ennfremur
um liliðstæða skipun á verzlunar-
háttum allra Evrópulanda. Þá var
rætt um samstarf Norðurlanda í
dómsmálum, sem staðið hefir í 75
ár og er algerlega einstætt. Tillaga
kom fram um sameiginlegan dóm-
stól Norðurlanda í þeim málum,
1 er löggjöfin leyfði og ákveðið var
1 að athuga það mál rækilega.
Þar að auki var rætt um mögu-
I leika á opinberum styrk til skóla-
J og námsferðalaga og að stuðlað
yrði að gagnkvæmum vináttuheim
| sóknum. Að lokum var um það
rætt að tengja vináttuböndin við
, ísland og fá því komið í fram-
; kvæmd, að sérstakur ferðamanna-
' gjaldeyrir stæði útlendingum til
boða á fslandi.
Næsta þing samtakanna verður
haldið í Finnlandi að ári. —Aðils,