Tíminn - 29.11.1957, Page 4

4
TÍMINN, föstudaginn 29. nóvember 1953»
,'Sumar á öræfum íslands endist
mér ailan veturinn í byggð”
GmSmundur frá MiSdal opnar málverkasýningu
a 15 Skólavör(5ustíg 43
Á laugardag opnaði Guðmundur Einarsson frá Miðdal mál-
verkasýningu að Skólavörðustíg 43. Eru þar til sýnis tæplega
40 myndir, mestmegnis vatnslitamyndir, en einnig nokkrar
olíumálverk og fáeinar höggmyndir. Préttamaður Tímans
leit sem allra snöggvast inn á sýninguna 1 gærdag og hafði tal
af listamanninum.
j lægt dvrum trónir örn einn mikil
- Flestar eru þessar myndir ú«^ur úorfir frá™m «ó"um
nýjar, sagði Guðmundur, en þarna salmn. Eg spyr Guðmund hvat
sérðu líka nokkrar eldri vatnslita ±0»la
myndir frá Grænlandi. Ég skrapp
stundum til Grænlands 1951 og 52
þegar leiðangur Paul Emil Vict
ors var þar að störfum. Þá var
hægt að fá hentugar flugferðir
þangað.
Listamannahirð í i ggðum.
— Það, er öræfablær yfir flest
um þessara nýju mynda, þá hefir
sýnilega gert víðreist um óbyggð
ir íslands?
Þetta er Jiaförn sem ég1
lief gerí fyrir Þmgeyingafélagið.
Það er ætlunin að setja hann upp
í Kelduhverfi, á fæðingarstað
Skúla fógeta í Garði í Keldu
hverfi. Sagan segir að daginn
sem Skúla fæddist liafi örn sest
á bæjarburstina og látið mikinn.
Á veggnum hangir stórt oliumál
verk af eiöhúsi þar sem eldur log
ar í hlóðum og gömul kona hrærir
í potti.
. . _ , .... _Í — Þetta er eldhúsið að Þverá í
_ Eg ferðaðist um oræfin með Mývatnssvejt, segir Guðmundur.
landmælingamönnum 1 sumar, svar Bærinn stendur þarria ennþá og
ar Guðmundur. Þeir voru ákjosan þarna er ennþá kveikt upp í hlóg
legir ferðafélagar, skemmtUegir og um upp á gamla móðinn.
glaðværir naungar. Þeir foru meo
Eikarkista, vopnabur og dýraliofn.
ftcekur oq hofunbor
'J
DAGSKRÁ „ - líívænlegasti tímarits-
vísir, er skoiið hefir rótnm síðari árin
Fyrsta árganginum loki'ð og þegar sannaí, a«S
riti'ö á skilið að hlúð sé að því
míg eins og kóng. Eg fékk varla
að hjálpa þeim við að setja upp
Athygli mín beinist að kistu einni
tjöldin. Steingrímur Pálsson var|mikiUi) gerðri úr eik og Ö11 járn
fyrirliði þeirra. ........ | sleginn Kistan kemur sýningunni
. - Hann hefir haft heila hirð j ekki beinIínÍ3 við en ég get þó
listamanna um sig, var ekki Em. ekkl á mér setíð að spyrja lista
ar Kristjánsson operusöngvari með > manninn um kistu þessa.
í hópnum. _ — Þessa kistu gaf mér Einar
— Jú, Einar stjornaði kornum, geneúikt5Son skáld, segir Guð-
svarar Guðmundur og brosir \ið. mun(jur. hún er n0rks að uppruna
frá 18. öld. Það er á henni galdra
læsing svo ógerlegt er að dirka
hana upp, hún er miklu fullkomn
ari en peningaskápur nútímans.
Hann opnar kistuna og sýnir
Við iðkuðum líka íþróttir af
kappi. Og ég málaði hvenær sem
færi gafst. Það er ómetanlegt að
geta ferðast þannig um Iandið,
rifjað upp kynni sín við þessa
hrikafögru náttúru. Inspírasjónin • múr 0£an j hanaj hun er barmafull
endist mér það sem eftir er \etr, a£ myn(lum 0g teikningum.
ar. Náttúra Islands hefir yenð, Þá sýnir iistamaðurinn mér inn
mer oþrotleg Iind og þaiinig ei , vjnnustofu sína. Þar kennir
það með flein malara ís enz -a, margra grasa, ófullgerð málverk
Kjarval, Asgrim og Jon Stefans . ^ tígrisfeidur á gólfi,
sin. Ungu málararnir eru flesth-
vopnabúr í glerskáp, mikið safn
fram að lifa í mynduniiin mín
uin.
— Selt mikið?
Ymsar fréttir
í Kaupmannahafnarbréfi
Kaupmannaliöfn í nóv.
Nú liggja fyrir upplýsingar
þess efnis, að íbúatala Danmerkur
hafi verið 4.448.401 þann 1. okt.
sl. íbúar Færeyja og Grænlands
eru þar ekki meðtaldir. Samkv.
þessum tölum hefir aukningin
orðið 167.126 frá því í október
1950. fbúar Kaupmannahafnar
eru nú 1.302.718.
Um það bil 150 danskir veiði-
bátar taka þátt.í laxveiði á Eystra
salti. Veiðin fer fram í nánd við
Gotland en síðar leita bátarnir
nær pólsku ströndinni. Það fer
mjög í vöxt að bátarnir leggi upp
afla sinn á Gotlandi til þess að
komast hjá lengri siglingu til
Kaupmannahafnar og Borgundar-
hólms. Afleiðingin verður sú að
skortur er á laxi í Danmörku.
Sl. ár var landað 90.000 kg af laxi
í Danmörku.
i
Vestjydsk Fiskeritidende skýra
svo frá í dag að niðursoðnar fisk
afurðir danskar séu nú á markaði
í 65 löndum í öllum heimsálfum
og gróðinn af sölu þeirra sé 16
millj. Hefir gróðinn orðið mun
meiri en á árinu á undan. Eng-
land og Ameríka kaupa mest,
hvort um sig fyrir 2,5 milljónir.
Frakkar búsettir í Afríku kaupa
fyrir næstum því eina milljón.
H. C. Hansen forsætisráðherra
og utanríkisráðherra bar fram
frumvarp til nýrra laga um Norð-
urlandaráðiðl Frumvarpið á rót
sína að rekja fil þess að Norður-
landaráðið æskti þess á síðasta
þingi í Helsingfors að ríkisstjórn
ir Norðurlanda leituðust við að
samræma enn betur en hingað
til orðalag í þýðingum á þeim til-
lögum, sem samþykktar væru í
Norðurlandaráðinu. Þá gera lögin
ennfremur ráð fyrir að meðlimir
þjóðþingsins í Norðurlandaráðinu
séu kjörnir í þingbyrjun, ennfrem-
ur reglur þess efnis, hvernig haga
skal kjöri meðlima ráðsins og að
lokum er ætlast til að skýrsla um
starfsemi ráðsins verði lögð fyrir
þingið til umræðu.
Um þessar mundir sitja a-tvinnu
veitendasamband og verzlunar-
og skrifstofustjórnarsamband Nor-
egs, Svíþjóðar og Danmerkur á
: sameinuðu þingi í fyrsta sinn.
! Verkefni þingsins eru vandamál
í sambandi við umboðslaun og aor
ar tegundir launa á sviði verzlun-
ar. Hér er ekki um að ræða hreina
sameiningu í eiginlegum skilningi,
heldur öllu fremur samvinnu og
skiptist á skoðunum og reynslu
; viðvíkjandi launagreiðslum af
ýmsu tagi. Aðils.
Sveií Olafs Þorsteins
sonar sigraði í
sveitakeppni BR
Á þriðjudagskvöld Iauk 1. fl.
keppni Bridgefélags Reykjavíkur
í sveitum. Úrslit urðu þau, að
'sveit Ólafs Þorsteinssonar sigraði,
Frá sýningu GuSmundar: Keldunesörnin til vinstri, ísbjörn með ungan hún hiaut f2 stig. Önnur var sveit
Það er lítil nýlunda, þótt tírna-
rit liefji göngu sína og fari all-
vel af stað. Slíkar fæðingar eru
fleiri en nöfnuni tjáir liér að
nefna, en lífshlaup þeirra verður
oftast skemmra en efni sýnast
til, ellidepra sækir nieð ólíkind-
um á unglingana, þeir lognast út
af í kröm og kör fyrir aldur fram
og eftirmæli verður lítið.
Þrátt fyrir þessi vonbrigði get-
ur maður ekki við því spyrnt að
fagna með forvitni hverju nýju
tímariti, sem lileypt er af stokkum
með menningarbrag, og dirfist
jafnan að fleyta þeirri von, að þar
sé vísir mikils meiðs, er verði í
senn langlífur og limríkur. Það
er þó uggvænleg staðreynd, að síð
ustu tuttugu árin hefir ekkert nýtt
tímarit um bókmenntir og önnur
menningarmál náð öruggri fót-
festu, eða átt óslitinn þroskaferil
til etaðfestu.
Á ÞESSU ári hefir enn eitt
■'marit um bókmenntir, listir og
önnur menningarmál hafið göngu.
Það nefnist Dagskrá, og eru sam-
tök ungra Framsóknarmanna út
igefandi. Komin eru út tvö hefti,
og er það fyrsti árgangur. Ég full-
yrði, að hér sé um að ræða líf-
búskapinn, sem er sama og skáld-
skapur í augum Guðmundar. Þetta
er afburða s'kemmtilegt viðtal, og
manni hlýnar um hjarta að finna,
að maðurinn skuli vera jafnmjúk-
hentur og skáldið. Það er fró á
þessari dómskáu öld. Með viðtal-
inu birtist Erfiljóðið um Sandskóg,
eitt fegursta kvæði Guðmundar.
Næst koma tvö ljóð eftir Þorgeir
Sveinbjarnarson, sérstæð og hnit-
miðuð. Þá kemur stutt saga eftir
Indriða G. Þorsteinsson og nefn-
ist Kynslóð 1943. Þetta er fortíðar-
saga svo sem nafnið bendir til,
en önnur afturbeygð einkenni hef-
ir hún ekki. Sagan er raunar ólífe
fyrri sögum Indriða og mætti jafn-
vel segja, að hann hefði verið
sjálfum sér of eftirlátur við samn
ingu hennar. Hún er rituð sem
eftir forsikrift í smásagnagerð, en
eigi að síður ákafiega vel gerð og
mikil og ógnþrungin eggjun til
mannfólksins um að grípa tæki
færin meðan þau gefast.
NÆST KOMA tvö „yngstu
;skáldin“ á einni opnu, Franz Adolf
Pálsson og Dagur Sigurðsson eiga
þar sín tvö órímuðu ljóðin hvor.
Þá kemur athygliverður leikþáttur
eftir Jón Dan og nefnist Brönu-
grasið rauða. Þetta er kafli úr
kommr ur tengslum við nattur úýrahorna þekja veggina. Þar er
una og þa \erða þeir að skapa horn af ótölulegum fjölda dýra
sér nyjan heim. En eg get ekki gem ^ hann engin skil á.
gleymt landinu, það heldur a-, _ Ég er enginn veiðimaður, seg
ir Guðmundur þegar hann sér mig
virða fyrir mér hornin og byssurn
ar. Mig hefir aldrei langað til að
— Eg er búinn að selja 12 mynd drepa dýr Þetta er allt úr eigu
ir á þessum þrem dögum. Myndirn tengdaföður míns. Hann lagði að
ar eru langflestar til sölu. Eg er velli 0u þessi dýr og meira tih
farinn að nota nýja tegund af; Guðmundur Einarsson frá Mið
vatnslitum, það er þýzk uppfinn dai er fjoihæfur listamaður sem
in»- ; leggur stund á málaralist og högg
| myndalist jöfnum höndum, fæst
Haförninn í Kelduliverfi. I við leirbrennslu og margskonar
Guðmundur sýnir mér nokkrar teikningar. Hann hefir sérstakar
myndir sem hann hefir málað með vinnustofur fyrir hverja listgrein
þessum litum. Þeir eru líkari olíu sem hann leggur fyrir sig.
að áferð, mattari og eilítið þyngri — Þegar maður er svona marg
en venjulegir vatnslitir. í sumum skiptur, þá er um að gera að
myndanna hefir hann notað jöfn skilja á milli. Hér er sérstakur
um höndum þessa nýju liti og vana dilkur fyrir hverja grein. Það má
lega vatnsliti, þær myndir verða ekki blanda þessu öllu saman, seg
sérstaklega blæbrigðaríkar og lif ir Guðmundur að lokum.
andi. i Hann kveður mig lilýlega í dyr
Þarna eru einnig nokkrar högg unum og hverfur aftur inn í
myndir, flestar gamalkunnar. Ná- vinnustofu sína. jj.
vænlegasta tímaritsvísi, er skotið, löngu leikriti, sem aldrei hefir
hefir rótum á þessum vettvangi , komið út eða verið sýnt á sviði,
'síöustu árin. Ritstjórar eru tveir, en samt hafa þegar orðið um það
ungir menn og góðu bókviti bornir allharðar deilur og er slíkt óvenju-
og menntir, skyggnir vei á ný- legt. Leikrit þetta er allsérstætt
græðing en þó gagnrýnir og hóf- að 'gerð, t. d. er þáttur sá, sem
samir í mati og bera tilhlýðilega hér er birtur, allur draumur.
virðingu fyrir gömlum skóla, Þá eru tveir stuttir kaflar úr
Sveinn Skorri Höskuldsson og Ól- bók Franz Kafka, ..Ein Landarzt1*
afur Jónsson. Sibyl Urbancic 'hefir þýtt. Er þá
Fyrra heftið kom út í vor og komið að þremur stuttum kvæðum
var þar siíthvað girnilegt. Það eftir Karl ísfeld. þar sem hann.
hófst á samtali við Nóbelsverð- fiallar um fulltrúa þriggja stétta
launaskáldið í Gljúfrasteini. Þarna og ætlar hverjum nákvæmlega
voru tvö atriði úr nýju leikriti þriár vísur. Þetta eru háalvarleg
eftir Agnar Þórðarson, spjall við gamankvæði, og er sérlega mikil
Gísla Halldórsson, leikara, lista- alvara í kvæðinu um ritdómarann,
þáttur eftir Leif Þórarinsson og enda langmest grínið. Niðurstað-
fleiri, og pistlar um bókmenntir an er:
og nýjar bækur. Auk þess var „Ég níði það allt, sem ég
margt smálegt í ritinu en þó að- gimtist að gera,
Iaðandi, Ijóð og kvæði eftir ung en gat ekki sjálfur."
sbáld og eldri völunda, svo sem Þá her að nefna grein, er sér-
Jon ur Vör, kornsögur og ,stöðu hefir í ritinu. Nefnist hún
'skemmtilegur rabbþáttur um dag- Markvís liugsun og er eftir Gunn-
ínn og vegmn og fleira. ar Ragnarsson. Það er ágætlega
Þetta var nu fyrsta vers. En í rituð grein, og erfitt efni skýrt á
ytra uthti var hka um skemmti- ijósan hátt, efni sem varðar hvern
leg svipbrigði að ræða. I broti og ein.asta mann, sjálfsuppeldi í rök-
uppsetningu efnis fór saman i,egri og hlutlægri hugsun og á-
skemmtileg hugkvæmni, smekk- lyktunarhæfni. Ungur höfundur
visi og nyjungar, sem fluttu til- sem nefnist Jón frá Pálmholti á
breytingu án þess að brjóta niður. þarna einar þrjár eða fjórar máls-
Ungur og smekkvís dráttlistarmað- greinar, sem líklega teljast Ijóð
ur, Jóhannes Jörundsson, hefir og eru þvi órímaðri en venjuleg
verið að verki við kápu og skreyt- atómljóð, að orðum er ekki rað-
ingar í ritinu. að { hendingalínur.
ÞÓTT FYRSTA heftið væri ANNAR ritstjórinn, Ó’afur
grasað vel. jheld ég að óhætt sé að Jónsson, ritar grein er nefnist
segja^ að síðara heftið, sem er ný- „Jónas, tunglhausinn og bók-
Iega út komið, taki því fram, og menntirnar“ og blandar hann sér
mætti 'Svo fram halda, því að batn- þar í ritdeilu mikla, sem upp reis
andi tímariti er bezt að lifa. Rit- í blöðum í sumar, enda mun grein
stjórarnir hafa haldið uppteknum arhöfundur telja sig eiga nokkurn
hætti að ganga_ á vit skálda og rétt á að leggja þar orð í belg.
leita véfrétta. I þetta sinn liafa sú ritdeila öll er annars harla
þeir haldið alla leið upp í Kirkju- merkileg, því að hún fjallar um
ból í Hvítársíðu að heimsækja kjarna máls — leiðir ungra manna
Guðmund Böðvarsson. Þeir hafa a skáldskaparbraut.
setzt í hlaðvarpann hjá honum og Helgi Kristinsson á í heftinu tvo
spjallað við hann um blómin og falleg gmáljóð.
Magnúsar Sigurðssonar, einnig
með 12 stig. Þriðja sveit Sveins
Helgasonar með 8 stig, og fjórða
sveit Þorst. Bergmanns með 6 st.
Þessar sveitir færast upp í meist
arafl. í 5. sæti varð sveit Guðmund
ar Sigurðssonar, sjötta sveit Leifs
Jóhannssonar, sjöunda sveit Ragn
ars Halldórssonar með 5 stig hver
sveit og áttunda sveit Þorsteins
Thorlaciusar með 3 stig. Keppni
meistaraflokks félagsins hefst á
sunnudag kl. 1.30 í Skátaheimil
inu.
DAGSKRA haslaði sér í upp-
hafi meðal annars þann völl að
fjalla um myndlist. Björn Th.
Björnsson, listfræðingur, ræðip
þann vanda við Sverri Haraldsson
í þessu hefti, og birtar eru allmarg
ar myndir eftir Sverri. Viðtalið er
í senn góður lærdómur og
skemmtilestur, enda gert af kunn-
áttumönnum miklum, öðrum til
■orðs en hins til æðis. Leifur Þórar-
insson, tónskáld, ræðir við Jón
Þórarinsson tónskáld um Sinfóníu-
hljómsveitina, og Sibyl Urbancic
(Framhald á 8. síðu.).