Tíminn - 29.11.1957, Page 7

TÍMINN, föstudaginn 29. nóvember 1957.
7
Brezk flugvél af nýrri gerð er
til að bæta samgöngur við Ves
Stulíar flugbrautir nægja, nauísynlegt að rann-
sókn og undirbúningur hefjist hi(S fyrsta
Ræða Sigtirvins Einarssonar alþingis-
manns á Alþingi ná í vikunni
Sigurvin Einarsson þm.
Barðstrendinga og Eiríkur
Þorsteinsson þm. Vestur-ís-
firðínga, flytja tillögu á Al-
þingi um að fela ríkisstjórn-
inni að láta rannsaka aðstöðu
til flugsamgangna við Vest-
firði, gerð flugvalla þar og
notkun flugvéla. í athyglis-
verðri framsöguræðu gerði
Sigurvin Einarsson grein
fyrir málinu, lýsti nýjum
viðhorfum og nauðsyn þess,
að fylgst sé með tímanum að
þessu leyti. Ræða hans fer
hér á eftir:

Þegar flugvélar voru teknar í
þjónustu íslendinga, má segja, að
stigið hafi verið stórt framfara-
spor í samgöngumálum þjóðarinn-
ar. Nu er fengin um 20 ára reynsla
í notkun þessara samgöngutækja,
og' leikur það ekki á tveim tung-
um, að fáar nýjungar hafa náð
sMkum vinsælduni. Jafnvel gamalt
fólk og vanheilt tekur flugvél
fram yfir önnur samgöngutæki.
En byggðir landsins eru mjög
misjafnlega settar frá náttúrunn-
ar hendi, til að geta notfært sér
þessi ágætu farartæki.
Eins og bifreiðar þurfa vegi, og
skip þurfa hafnir, svo þurfa flug-
vélar fiugvelli. Aðstaða til flug-
vallagerðar getur verið svo góð, að
áðeins irarfi að slétta iáréttan
mel með jarðýtu, svo að fáist við-
unandi flúghraut, sem kostar að-
eins nokkur þúsund krónur.
í annarri byggð getur aðstaðan
verið svo erfið, að jafnstór flug-
braut kosti margar milljónir króna
eða útiiokað sé að koma henni við.
Aðstaða Vestfjarða.
Á fyrstu ánim innanlandsflugs
hér á landi voru fyrst og fremst
notaðar sjóflugvélar, vegna skorts
á flugvöllum, þ. e. flugvélar, er
gátu len-t á sjó eða vatni, þótt út-
búnað hefðu þær einnig til að
lenda á flugvelli. En með fjölgun
flugvalla hurfu sjóflugvélar smátt
og smátt.úr þessum samgöngum.
Og nú er svo komið, að aðeins 2
sjóflugvélar eru í notkun og halda
uppi ferðúm til Vestfjarða og
Siglufjarðar.
Vestfirðir eru það hérað, sem
einna lakast er sett frá náttúrunn-
ar hendi til flugvallagerðar. Þessu
veldur hálendi, þröngir firðir,
brattar fjallsMíðar og lítið eða
ek'kert undirlendi. Af þessum
ástæðum er það, að enn er enginn
flugvöllur á öllum Vestfjörðum,
sem nothæfur er fyrir þær teg-
undir landflugvéla, sem hér eru
í notkun. Og þess vegna eru þess-
ar tvær sjpflugvélar enn í ferðum
til þessa héraðs.
Sjóflugvélar úreltar.
Viðhald þessara véla, Katalína-
flugvéla, er gífurlega dýrt. Sjór-
inn er mjög skaðlegur málmum og
öll tæki og áhöld fara illa í lend-
ingu og flugtaki á sjó. Þrátt fyrir
það að Flugfélag íslands leggur
sig mjög fram með að haida flug-
vélum sínum vel við, er það stað-
reynd, að innan 2—3 ára verður
að taka vélarnar úr notkun, enda
eru þær nú orðnar 10 ára gamlar.
Jafnframt er vissa fyrir þvi, að
sjóflugvélar verða ekki fengnar í
stað þessara af þeirri einföldu
ástæðu, að nú eru ekki framleidd-
ar lengur sjóflugvélar, sem not-
hæfar eru til þessara samgangna.
En hvað verður þá um flugsam-
göngur við Vestfirði?
í þvi efni er ekki um annað að
iræða en búa sig undir það að land
flugvélar verði til þess hafðar,
eins og á öðrum fiugleiðum hér
innaniands. En þá kemur til skort-
ur flugvalla við hæfi Dakota-vél-
anna, sem nú eru hér í notkun.
Má fullyrða, að mjög ó\úða yrði
slíkum flugvelli komið þar við, ef
það yrði þá nokkurs staðar unnt,
þar sem lengd flugbrauta þarf að
minnsta kosti að vera um 1200 m.
Og sjálfsagt yrði slíkur flugvöilur
dýr. Óneitanlega væri æskilegt, að
siíkur fhigvöllur gæti komið í ná-
grenni ísafjarðar, svo að Dakota-
vélar, sem nú eru í innanlands-
flugi, gætu tekið upp flugleið
þangað. En ekki er séð fyrir öll-
um Vestfjörðum með því. Á ein-
hvern hátt verður að ieysa. vand-
ann í öðrum byggðum Vestfjarða,
því að ekki þarf að búast við
mörgtim stórum og dýruín flugvöll
um í þeim landshluta.
Ný flugvélagerð
Nú vili svo til, að farið er að
framieiða í Bretlandi nýja tegund
flugvéla, serri hefir hæfileika til
flugtaks og iendingar á mjög
stuttri flugbraut. Þessi flugvélar-
tegund nefnist Prestwick Twin
Pioneer og er 2 hreyfla. Verð
hennar, með nauðsynlegum vara-
hlutum, mun vera um 3 niillj. kr.
Ekki er fengin full reynsla. um
þessa flugvél, en þó er hún nú
þegar komin í notkun í ýmsum
löndum Asiu. Fjöldi farþega, er
hún flytur í ferð, fer að sjálfsögðu
eftir lengd flugleiða, hleðslu
brennsluefnis o. fl., en þar eystra
flytur hún 12—16 farþega og allt
upp í 20. Höfuðkostur þessarar
vólar er sá, hversu stuttar flug-
brautir hn þarf.ú Hefir bygging
hennar verið sérstaklega við þetta
miðað. Er talið, að lengd flugbraut
ar fyrir þessa vél þurfi ekki að
vera meiri en 400—500 m.
Reynslan af sjúkrafluginu.
Sjúkraflug hefir verið stundað
hér á landi með miklum og ágæt-
um árangri. Björn Pálsson flug-
maður er landskunnur fyrir sjúkra
flug og hefir bjargað mörgum
mannslífum með snilli sinni og
djörfung. M. a. mun sjúkraflug
hans til Grænlands vera mörgum
minnisstætt. Fólk um land allt
hefir lagt'mikið kapp á það, að
koma upp litlum flugbrautum, til
þess að geta notið þessara flug-
samgangna, þegar slys eða sjúk-
dóma hefir að höndum borið. En
auk þess hefir Björn farið fjölda
ferða til venjulegra fólksflutninga.
Þessar stuttu og tiltölulega ódýru
flugbrautir hafa gert ótrúlega mik
ið gagn í strjálbýlinu víða um
land.
Aðstaðan á Vestfjöxðum.
Á Vestfjörðum eru þessir litlu
flugvellir komnir á 18 stöðum
með samtals 26 flugbrautum.
Lengd þessara fiugbrauta er
þessi:
Styttri en 300 m. eru 3 brautir
300—400 -------10 —
400—500 ------- 5 —
500 m. og lengri 8 —
Samtals 26 brautir
Sigurvin Einarsson
Samkvæmt þessu eru 13 af þess-
um 26 flugbrautum nógu Iangar
fyrir hina nýju flugvél, Pioneer,
og 10 af hinum brautunum þyrfti
aðeins að leiigja um 100—200 m.
til þess að þær yröu einnig full-
nægjandi.
Fyrst svo er ástatt, að notkun
sjóflugvéla er að hverfa úr sög-
unni, sýnist mér full nauðsyn á
þvi, að nú þegar verði hafizt
handa um það, að rannsaka á
hvern hátt flugsamgöngum við
Vesífirði verði fyrirkomið á hag-
kvæman hátt.
Mikilvægt framxaraspor.
Ef svo vel tækist til, að hin nja
gerð fýlugvéla, er ég hefi nefnt,
reyndist vel við ísl. staðhætti og
veðurfar, gæti það orðið mikill
fengur fyrir flugsamgcngur Vest-
fjarða og jafnvel annárra lands-
hluta. Þá gæti flug orðið til mi'k-
iila hagsbóta fyrir byggðarlög, er
engar flugsamgöngur hafa nú.
Flugbrautir, sem nú þegar eru til,
kæmu að fullum notum með nokk
urri stækkun og endurbótum, og
gæti þannig sparazt fé í stórum
og dýrum flugvöllum. En það, sem
mest er þó um vert, er það, að
flugsamgöngur yrðu að miklu al-
mennari notum.
Til eru þau héruð í landinu, sem
kalla má, að séu innilokuð að vetri
til. Ég vil nefna. Austur-Barða-
strandasýslu. Margar sveitir ein-
angrast þar vegna ísaiaga á norð-
anverðum Breiðafirði og um vega-
samband er ekki að ræða, eftir að
snjó leggur á fjöll. Flugsamgöng-
ur við þessar sveitir væru ómetan-
legar að vetri til. Líkt mun vera
ástatt um fleiri byggðalög.
Undirbúningur tekur tíma.
En nýrri ’ skipan flugsamgangna
við Vestfirði verður ekki á komið
sama daginn og sjóflugvélarnar
detta úr sögunni. Stærð, gerð og
staðsetning flugvalla verður að
vera í samræmi við það .hvers
konar flugvélar er ráðgert að nota,
hversu mikil flutnjngaþörfin er í
hverri hyggð og hvernig rekstur
flugvélanna- geti orðið sem hag
kvæmastur. Þetta tekur sinn tíma
og því má ekki seina vera a'ð hefja
undirbúning í þessu máli.
Með tillögu þeirri til þingsálykt
unar á þingskjali 72, sem ég flyt
ásamt háttvirtum þingmanni Vest-
ui--ísfirðinga, er lagt til að hátt-
virt ríkisstjórn láti fram fara hið
fyrsta rannsókn þá, er ég hefi hér
rætt um.“

Aðalfundsir Framsóknarfélags
Mýrasýslu haldinn á sunnudaginn
Tveir alþingismenn höíou framsögu um
héraðsmál og Iandsmál
Aðalfundur Framsóknarfélags fundarsókn. Fundarstjóri var Frið
Mýrarsýslu var haldinn í Box-gar jón Jónsson, bóndi á Hofstöðum,
nes s. 1. laugardag. Fundurinn var en fundarritari Gunnar Grímsson,
vel sóttur þrátt fyrir óhagstætt kennari í Bifi-öst. Stjórn fólagsins
veður, sem dró þó eitthvað úr var öll endurkosin, en hana skipa:
.. Þær randir mætti kaila
einu nafni íhaldsbrautir"
Staðreyndirnar eru annars vegar, skrum og
blekkingar hjáleigu Heimdallar hins vegar
SKRUM og auglýsingar í-
haldsins hafa aldrei verið meiri
en nú. Fyrir nokkru efndi
„Vörður“, sem er nokkurs kon
ar eldri deild úr Heimdalli, til
fundar. Fundarefni var skipu-
lagsmál Reykjavíkur. Eftir
langa og stranga fundarsetu
fóru að berast fregnir af fund-
inum í Morgunblaðinu.
Kom í ljós, að alls hafði hin
um vísu mönnum tekizt að
sjóða sanian 8 tillögur viðvíkj-
andi skipulaginu. Þær voru hin
ar háleitustu, og gerðu m.a.
ráð fvrir því, að byggja upp
sem fvrst nýjan miðbæ, þar
sem nú er flugvöllurinn — þótt
það myndi að sjálfsögðu ekki
kosta minna en 200 milljónir
að byggja nýjan flugvöll.
Þetta var sent til bæjarstjórn
arflokks íhaldsins á sama tíma
og borgarstjóri bar fram frum
varp á aiþingi um niðurfell-
ingu gjalda af djúpbornum
fræga. Bærinn átti ekki fyrir
útgjöldum vegna borsins, en
það var ekkert alriði, hitt
skipti mestu máli að slá upp
st'órum auglýsingum og igefa
fögur fyrirheit, þótt haldlaus
væru. Önnur tillaga var þess
eðlis, að íbúum nýrra hverfa
yrði gefinn kostur á fullgerð-
um götum, innan ákveðins
tíma, gegn greiðslu í hlutfalli
við verðmætisaukningu hús-
eigna þeirra. Það kom hvergi
fram, hvernig farið yrði að
gagnvart þeim, sem ekki gætu
greitt hin nýju gjöld. Ef til vill
hyggst íhaldið ^kilja eftir handa
þeim ómalbikaða rönd í götu
og gangstétt, svo að þeir stígi
ekki á malbik hinna fjáðari, en
komizt þó leiðar sinnar. Þær
randir mætti kalla einu nafni
íhaldsbrautir, enda minntu þær
átakanlega á íhaldsúrræðin.
Það er hægt að teikna útsvars-
pokann örlítið minni en annarra
bæjarfélaga, ef fara á þessa leið
ina að hlutunum, og gildir einu
hvort nefnd er enn einu sinni
hitaveita Ilöfðhverfinga, þar
sem hver húseigandi greiddi kr.
5.000 úr eigin vasa, eða þessi
framkomna tillaga Varðar.
HVERNIG er svo umhorfs
í bænum á ýmsum öðrum svið-
um, meðan íhaldið básúnar út
tillögur skipulagsnefndar Varð-
ar. Margt mætti telja upp. Hér
er fátt eitl nefnt: Inni í Breið-
holtshverfi eða Blesugróf, eins
og hverfið er oftast nefnt, er
risinn upp all mikil byggð. I-
búarnir eru þó með öllu' rétt-
indalausir, þeir geta t.d. ekki'
fengið lán út á byggingar sínar,
því þær hafa engin lóðarrétt-
indi. í samtali, sem Tíminn átti
nýlega við einn af stjórnarmöna
um framfarafélagsins í hverf-
inu, kom í ljós, að starfsmenn
bæjarverkfræðings höfðu úthlut
að flestum húseignum lóðun-
um. Þeim hafði verið vísað á
þetta land, en jafnframt svo um
hnútana búið, að þeir fengju
enga vi'ðurkenningu fyrir rétt-
indum sínum. Slumpað var á
staði allflestra húsanna, en eng
inn uppdráttur gerður af öllu
hverfinu, þó er þeim gert að
greiða skipulagsgjald. Það'var
ekki fyrr en rafveitan tók sig
til, vegna raflagnar í hverfið,
og gerði uppdátt að hverfinu,
að göturnar voru látnar Heita
þar einhverjum nöfnum. Þó var
aðeins til einn bókstafur í
hverja götu, t.d. B-gata, o.s.frv.
FYRIR NOKKRU síöanr
kviknaði í einu húsanna í hverf
inu og varð tjónið mun meira
sökum þess, að slökkviliðið ætl
aði aldrei að komast að húsinu.
Skolpleiðslur í götur voru eng-
ar til síðasta árs, en slcólpið
rann frá húsunum og út ,í um-
hverfið. Gátu íbúarnir a'ð sjálf
sögðu lítið við því gert: Á vetr-
um frusu svo skólptjárnir sem
söfnuðust saman í hvosum og
dældum, og urðu íbúárnir að
verja tíma sínum til að forða
unglingum frá því, að bregða
þar á leik. Póstur mun borjnn
út í hverfið tvisvar í vikm
í SAMBANDI við tiílögur
Varðar um malbikun og gatna
gerð, má benda á, að hinir
reyndustu bifreiðastjórar, sem
sumir hverjir hafa ekið um göt
ur bæjarins alla sína starfsævi,
hafa allir það álit, að l'lestar
götur mætti malbika, án þess
að aka fyrst burt nokkrum
hluta af jarðlaginu og setja í
þess stað gróft grjót. Því til
sönnunar, benda þeir á malbilc
un Sundlaugarvegar og nokk-
urra annarra. Ef farið væri að
þessum ráðum væru líklega
fleiri götur í bænum komnar
undir malbik. Það er líka tími
til kominn að hætta að höggva
grjót í göturæsin. Nútíminn
hefur upp á önnur og ódýrari
vinnubrögð að bjóða.
Þrir meiin jafnir og efslir á
Haustmóti Tafiíélags Rc
avsK
Haustmóti Taflfélags Reykjavíkur lauk á sunnudag og fóru
leikar þannig, að þrír menn urðu jafnir og efstir í meistara-
flokki, þeir Gunnar Gunnarsson, Kári Sólmundarson og
Sveinn Kristinsson. Verða þeir því að tefla til úrslita um titil-
inn Skákmeistari T.R. og sá, sem sigrar, fær einnig þátttöku-
rétt í næstu Iandsliðskeppni.
Úrslitakeppnin milli þessara
þriggja mann vex’ður háð nú á
næstunni og munu þeir tefla tvö
falda umferð.
í 1. flokki urðu úrslit þau, að
Sigurður Guðnnmdsson sigraði
hlaut 12 vinninga. Næstir urðu
Grétar Á. Sigurðsson og Steíán
Bjarnason með IOV2 vinning hvor.
Flytjast þessir þrír menn upp
í meistaraflokk.
Sigurður Guðbrandsson, mjólk
urbússtjóri, Borgarnesi, formaður,
Jóhann Guðjónsson, bóndi, Leiru
læk, Guðmundur Sverrisson,
bóndi, Hvammi, Kjartan Eggerts-
son bóndi Einholtum, og Þorvaldur
Hjálmarsson, bóndi, Háafelli.
Endurskoðandi var kjörinn Jón
Steingrimsson, sýslumaður, Borgar
nesi.
Að loknum aðalfundarstörfum
hófust umræður um innanhéraðs
mál og stjórnmál. Framsögu höfðu
alþingismennirnir Halldór E. Sig-
ui’ðsson og Karl Kristjánsson. Hall
dór ræddi um innanhéraðsmál,
sérstaklega um þá hættu, er slcap
aðist af sauðfjárveikinni í Dölum,
og hugsanlega girðingu til varn
ar henni. Karl ílutti ýtarlega ræðu
um stjórnmálaviðhorfið. Var gerð
ur góður rómur að ræðum fram
sögumanna. Miklar umræður urðu
á fundinm og koan fram mikill á-
hugi í málefnum héraðsins og
flokksins. Þessir tóku til máls auk
framsögumanna: Sigurður Guð-
brandsson, Jón Steingrímsson,
Kjartan Eggei’tsson, Guðjón Guð
mundsson, Einar Sigurðsson, Gunn
ar Grímsson og Friðjón Jónsson.
Á fundinum ríkti mikill einhugur
og var hann hinn ánægjulegasti.