Tíminn - 21.12.1957, Blaðsíða 2

T í MI N N, laugardaginn 21. des 1951
JT~J
Mjög fallegt og *
vandað jóíaWað
Samvinnunnar
Jólablað Samvinnunnar er kom-
ið út. Það er 64 síður og heifir
verið vandað sérsfcaMega til þess
um útliit og efni.
Þar er að finna Jólasögu eftir
G.unnar Gunnarsson með teikning
um eftir Guðmund Thorsteinsson,
síðan 1914. Björn Th. Björnsson
idkrifar um dansæði og tízku í dans
listinni og klæðnaði. Þá má nefna
nýja smásögu eftir Indriða G.;
Þorsteinsson; séra Guðmundur'
tSvejnsson skrifar um fæðrngu;
Jerú; Viihj'álmur Einansson rifjar
upp endurminningar frá keppnis!
Iferðalagi til Aþenu og Örlygur;
Hlálfdánarson skrifar um hús-!
mæðrafundi á vegum Fræðslu-
deildar SÍS í sumar. Auk þess
skrifar Benedikt Gröndai riitstj.
um húsagerðarlist Guðjóns Samú-
eflissonar og Gísli Sigurðsson skri'f
ar grein um Skagfirðinga og
■Skagafjörð og aðra um kirkju-
gluggana á Bessastöðum.
Á forsíðu er litmynd af glugga
í Bessastaðakirkju með miálverki
úr innbrenndu gleri af komu
Papanna til íslandis.
Andlit í spegli dropans, ný bók
eftir Thor Vilhjálmsson
Komin er út á vegum Helgafellsútgáfunnar ný bók eftir
Thor Vilhjálmsson rithöfund. Nefnist hún: Andlit í spegli
dropans.
Dr. Halldór Pálsson mælir hitastigið í sæðisbrúsanum.
Vaxandi áhugi bænda fyrir sauð-
fjárkynbótum með gerfisæðingu
Tilraunir hafa sýnt merkilegan árangur í vaxt-
arlagi og holdfylli lamha undan úrvalshrútum
Tíminn hefir haft spurnir
af því, að nú er unnið að
sauðíjársæðingum landsfjórð
unga milli og sneri fréttamað
ur blaðsins sér í því tilefni
til doktors Halldórs Pálsson-
ar, sauðfjárræktarráðunauts
og spurðist fyrir um sauð-
fjórsæðingarnar og tilhögun
þeirra.
— Hefur lengi verið unnið að
sauðfjársæðingum ti'l kynibóta hér
á landi, Halldór?
— Já, í allmörg ár. Fyrsti mað
ur hór á landi, sem kynnti sér
tæikni þá, sem nota þarf við sauð
f jársæðingar var Guðmundur Gísila
son, læknir, og er hann enn leið-
andi maður á því sviði og hefir
kennt flestum þeim, sem nú ann
ast sauðfjársæðingar.
— Eru sæðingarnar mikilvæg-
■ur þáttur í kynbótastarfinu?
— Já, þær geta verið það, svo
(framarlega sem völ er á karl
dýrum, sem hafa mikia yfirhurði
framyfír það venjulega, vegna
þe&s, að mögulegt 'er að frjóvga
Æfeiri hundruð kve.ndýra með
hverj u karldýri með þessari að
ferð. Hins vegar geta sæðingar
Verið varasamar, ef efcki eru not
uð kostamikil dýr.
— Eru sæðingar notaðar í vax
andi mæli í sauðfjárræktinni?
— Uim og eftir fjárslkiptin voru
sæðingar lítið sem ekkert notaðar
'fyrst í stað. Lögin um sauðfjár
veikivarnirnar banna alla fjár-
flutninga yfir várnarlínur, en geta
teyft sæðisiflutninga yfir þær með
leyifi yfirdýralæknis
VAXANDI ÁHUGI FYRIR
KYNBÓTUM
Áhugi bænda á sauðfj árræktun
og á kynbótum, sérstaklega, hef-
ir vaxið mjög eftir fjárskiptin.
Ymsir sem áttu ræktaða fjárstöfna
imisstu þá, en fengu í staðinn,
margir þeirra, sundurleitt og lítt
ræktað fé. í sumum fjárskipta
hóLfum er mjög lítið um úrvals
ihrúita og telja miargir bændur
og ráðunautar einu fljótvirku leið
ina til að kynbæta þetfca fé að
inota sæðingar úr beztu hrútunum,
sem völ er á. Nokkurn tíma þurfti
effir fjárskiptin, til að finna á
hvaða svæðum hrútar væru beztir.
Nokkur undarafarin ár hefir ver
ið stanfrækt sæðingarstöð á Ilesti
á vegum Búnaðarsambands Borg
arfjarðar, en aðeins fyrir Borgar
fjarðarhérað, Snæfeilsnes og Suð-
ur-Daii. Haustið 1956 var sótt um
tleyfi til sau'ðf jársj úkdómavarn-
anna til að flytja sæði úr hrútum
af þingeyskuim stofni, bæði kyn
bótahrútuim og forystu'hrútum,
frá stöð, sem komið ýrði upp í
Laugardæium, en fé í austan
verðri Árnessýslu er allt af þing
eyfkum uppruna Þetfca leyfi fékkst
og var sett á stofn sfcöð undir
heilbrigðisöftir'iiti yfirdýralæknis.
Voru þar staðsettir um ííma átta
úrvalskynbótafhrútiar og tveir for
ystuhrútár. Guðmundur Gislason,
'læíknir og aðstoðanmenn hans önri
uðust sæðistökuna og umbúnað
állan. Sæðið var flutt á bílitm í
Borgarfjörð, SnæfeUsnes, Húna
vatnsBýslur báðar og Skagafjörð,
' vestan Héraðsvafcna. Alls voru
ísæddar frá stöðinni í Laugardæl
um siðasfcliðinn vetur um þrjú þús
und ær. Setf var að skilyrði, að
aðeins mætti sæða ær þeirra
bænda, sem færa fuilikoimnar ættar
| tölur og afurðaskýnsilur ylfir fé
sitt og eru sfcarfandi í sauðfjár
félögum. Skilyrði þessi voru sett
1 til þess að hægt væri að fá ör
! uggan dém úm kositi þeirra ein
stakliriiga, sem framleiddir eru
iirteð sæðinguim 'samanborið við
þann stoÆn, sam fyrir var.
MIKILSVERÖUR ÁRANGUR
SÍÐASTLIÐINN VETUR
— Hver var árangurinn?
— Að fl-estu leyti góður. Að vísu
gengu niargar ærnar upp, en til
þess eru ýmsar ástæður, m. a.
irvað sæði var oft orðið gamalt.
Samt sem áður fengust um þúsund
lömb.
— Voru bændur ánægðir með
lömbin?
— J'á. Yfirleitt reyndust lömb
in betur en nokkur gerði sér von
ir um. Ég hef séð noödk'Ur þeirra
m. a. á fjárræktarbúinu á Hesti
og voru mörg þeirra framúrskar
andi vel gerð og mjög væn, Taka
þau mj'ög fraan að vaxtarlagi, feg
urð og bó sénsta'klega hoildfyll
ingu í lærum, hyrndum lömbum
af hinum vestfirzka stofni, en
'féð í þessum sýslum er allt af
vestfirzk'um uppruna.
— Eru ekki bændur hráfnir af
forustulömbunum?
— Jú, margir höfðu átt gott
fomstufé fyrir fjárskiptin og söikn
uðu þess mjög, að ekkert fornstu
fé yar fáaril'egt á Vesbfjörðum. Og
hafa. þeir, sem fengu fé þaðan,
ekki átt þess kost að fá forustu
blóð í fé sifct fyrr en með þessum
sæðingum. Allmargir hafa tjáð
mér, að sum lömbin undan for-
ustuhrútunum sýni þegar mikið
vit.
Sæðingarnar í fyrra báru svo
góðan árangur, að áhugi bænda
í oifannafndum héruðum fyrir að
halda þeim álfram hefir aukist til
imuna. Var þvi aftur leytað leyfis
sa'uðfj'árveikivamanna til að
■flytja sæði frá sæðingarstöðinni í
Laugardælum í sömu héruð og í
fyrra. Þetta 1-eytfi var auðfengið
og annast Guðmundur Gíslason,
læknir, sæðistökuna, en ytfirdýra
læbnir sér um heilbrigðisetftirlit,
nú eins og I fyrra.
FLOGIÐ LANDSHORNA
í MILLI
-— Nú notið þið flugvélar til
tfkitninganna.
— Já, þá d'aga, sam veður leyf
ir. Öll búnaðarrsamböndin í áður
nefndum sýslum og ráðunautar
þeirra leggja svo milkið kapp á að
sæðingarnar beri sam beztan árang j
ur, að þeir telja ekki hoitfandi I
inokkurn aukakostnað við að koma
'sæðinu ®em nýjuatu á áíangastað.
Björn Pálsson, flugmaður, annaist
þessa flutninga fyrir okkur.
— Hvað er búizt við að marg
ar ær verði sæddar í vetur frá
istöðinni í Laugardælum?
— Það er erfitt að gera áæt'lun
um það, því að mest veltur á því
að vel viði'i meðan á flutningum
um stendúi'. Ég geri mér vonir um
að takast megi að sæða 5—7 þúls
und ær, ef vel gengur, en aðeins
eru notaðir á stöðinni 14 hrútar.
Meginefni bókarinnar skipti'st í
tvo höfuðkafla. Fyrrihlutinn flyt-
ur fimm smásögur, sumar langar,
en síðari hluti bókarinnar Sytur
27 stuttar frásagnir eða eins og
höfundurinn kemst sjálfur að
orði: .mckkrar iitlar myndir af
manneiS'kjunni í þeirn stóra heimi“.
Þetta er þriðja bók höfundarins,
sam er í fremstu röð okkar yngri
rrtthöfunda. Fyrsta bók hans, Mað-
urinn er alitaf einn, kom út árið
1950 og vakti þá strax mikla at-
hygli á höfundinum, sem þá var
nokkuð kunrur af ritsmíðum, sem
birzt höfðu á prenti í biöðum og
ritum. Næsta bók h„.rs kom úi ár-
Brezka þingið
(Framhald a. I s. u ■
Menn >Tðu aö hafa þaó hugfast,
að láta eikki stjórnast atf skyndi-
’hvötum, er um heimsfriðinn væri
iað tefla. Krafðist Bevan þesis að
'lakum, að greidd yrðu atkvæði
um vantraust á stjórnina.
Síðasti ræðumaður, áður en
gengið var til atkvæða, var Mac
imillan forsætisráðherra. Tók
hann mjög í saima streng og Lloyd.
Kvað nauðsynlegt að vestræn ríki
væru sterfk hernaðarlega, til þess
að eiga jafnan leik, er sezt væri
að samningaborði.
'Sumir stjórnmálamenn í Lond-
c>n telja, að Verkamannaflokks-
iþingmennirnir hafi meir deilt á
þiað, að erlendir menn stjórnuðu
hinum nýjit vopnum, en kjarna
mábin'S. að bau eru hofð í l"---,inu.
Erlendar fréttir
í fáuíT; orðum
Æðsfca ráð Sovétríkjanna birti í
dag yfirlýsingu, þar sem borin er
fram áskorun til allra þjóða um
að vinna að friði og koma í
veg fyrir styrjaldir. Lagt er til,
að hætt verði tilraunum með kjarn
orkuvopn. Lýst er yfir, að Sovét-
ríkin séu andvíg nýlenduhaldi,
islí'k stefna sé í eðli sínu andstæð
sósíalisma.
Forseti þjóðþings Indónesíu, dr.
Satorio, vann í dag eið að stjórn-
arskrá landsins í forsetahöllinni í
Djakarta. Skal hann gegna for-
isetastörtfum, ef Sukarno forseti fer
úr landi á næstunni sér til heilsu-
bótar, en það er talið líklegt.
Jarðskjálftar urðu enn í íran
isíðastliðna nótft. Mikil neyð ríkir
á jarðskjálftasvæ'ðunum.
Dag Hammarskjöld er nú stadd-
ur í Stokkhólmi og er á leið til
landanna fyrir botni Miðjarðar-
hafs. Hann hélt ræðu í sænsku
akademíunni í morgun, en í henni
á hann sæti.
ið 1954 og nefnist hún Dagar
mannsins.
Þessi nýja bók Thors Vilhjálms-
sonar er um margt nýstárleg. Sögu
sviðin eru fjölbreytt og frásógn-
in víðast 'hnitmiðuð og stutt, eins
og höfundar er vandi, enda era
ritsmíðar lians allar hinar fágúð-
ustu.
Bókin er nm 200 blaðsíður
að stærð og frágangur hennar
vandaður.
Dolles ræðir yið
Franco í Madrid
PARÍS, 20. des. — John Forster
Dulles, utanríkisráðherra Band'a-
ríkjanna ræddi. í dag við Fratici-
soo Franco hershöfðingja á Sþáni.
Sem kunnugt er, fór Dulles beint
ti'i Madrid á fund Francois að
Parísarfundinurn loknum. Viðræð-
ur þeirra stóðu ytfir í' 3 kist. og
hafði Franco boðið Dulles til sín.
Bftir fundinn tjáði Dulles blaða-
mönnum, að stofnun amerískra
flugskeytastöðva á Spáni hefði alls
ekki borið á góma í viðræðum
þeirra. Dulles sagði, að Franco
hefði frætt sig um deilur Spán-
verja og Marokkóbúa út af Itfni,
spánsku hjálendunni á norður-
strönd Afríku. Þeir ræddu einnig
ásta-ndið í Norður-Afríku ýfir
leitt, og efnahagsvandræði Spán-
ar.
Utanríkisráðherrann hélt því
einnig frarn við blaðamenn, að
Sþánn hefði að sínu áliti átt sinn
þátt í þeim góða árangri; sem
varð á Parísarfundinum, þrátt
tfyrir það, að Spánn er ekkl aðit'i
að NATO. Dulles heldur heim tLI
Washington í kvöld.
Ný bók handa
telpum
Matta Maja i dansslkólanum nefn
ist ný bók handa tefpunni, ssm.
nýlega er komin á bókamarkað-
inn. Höfundur þessarar bókar er
Björg Gastelle og hefur hún skrfcf
að aillmargar sögur um Möittu
Maju, sem hafa hlotið miikilar vin-
sældir. Þetta er fyrsta bókin um
i Möttu Maju, sam kemur út á ís-
lenzku, en ætiun útgefandanis,
, Lefcfturs, er að gefa flciri þeirra
út á næStunni.
Sögurnar um Möttu Maju eru
ýfirleitt viðburðaríkar og skemmti
Íyegar og frásögmin hröð og litf-
landi. Þýðingin á íslenzku hetfur
tskizt vel.
tUðLYSlB I THUIIIf
•«®Tme«iTi*iiííi|Ví»í1ísííN'WNíiiw
Eretar bera fram formleg mótmæli
vegna aukinnar landhelgi Indónesíu
20 klst. landleiðina
úr Borgarfirði til
Akureyrar
AKUREYRI í gær. — Hér koim
í dag landferðabíl'l frá Norðurleið
og hafði verið 20 kist. á leiðinni
úr Borgarfirði til bæjarins. —
í dag er greiðfærarar, enda liafa
ýtur unnið aö snjóruðhingi á
Öxnadalsheiði.
Segja, aft engin þjóS haíi fyrr gert
ósanngjarnar kröfur
svo
London—NTB, 19. des. — Bretar munu bera fram form-
leg mótmæli við ríkisstjórn Indónesíu, vegna þess, að Indó-
nesar hafa lýst yfir mjög aukinni landhelgi ríkisins og full-
um umráðum sínum á öllum siglingaleiðum milli allra eyj-
anna, sem eru um 3000 að tölu.
mii'li Bretlands, Ástralíu og Nýja-
Sjálands leggja að jafnaði leiðir
sínar milli eyja í Indónesíu.
Berit er á, að fjarlægðin milli
einstakra eyja í eyjakiaoaiuim.
IndónesáíU, sé yfir 100 sj!óimSi,ur.
Þetta þýðir, að Indónesar viljá
nú víkika landhelgi sína sem nemur
meira en 50 sjómílum. Svo ósann
gjaraar kröfur höfir engin þjóð
tfyrr gert, segja Bertar.
Brezka stjórnin mun telja
þessa einbliða yfirlýsingu Indó-
nesa um umráð á hatfinu umhverf
is eyjarnar ósamræma viður-
kenndum alþjóðareglum um frelsi
á haifinu og siglingaleiðum þe-ss.
Auk þesss virðiist, sem ákvörðun
ríkisstjórnar Indónesíu muni
snerta najög hagsmuni Breta varð
andi siglingar, þar sem skip þau,
er halda uppi föstuirri ferðum