Tíminn - 17.02.1958, Page 7

SÍMÍNN, þriðjudaginn 17. febrúar 1958.
7
Meirihluti manna hefir að
einhverju leyti skemmda eða
gallaða fætur. Stundum eru
fótlýtl meðfædd, en miklu
algengara er að fæturnir af-
lagist af þröngum skóm eða
vecma óheppifegra starfsskil-
yrða.
'fslendmgar hafa lengi verið ill'a
búnir tS fótanna. Sauðíícinnsskórn-
ir sem mikill Muti þjóðarinnar (
gekk á fram yfir 1930, skrælþorrn-
uðu og be-yigluðust utan um fæt-1
urna í þurrviðri, en í vætutíð
blotnuðu þeir upp og urðu eins
og hráki. Gúmmískórnir sem mik-
ið hafa verið notaðir, feyja fæt-
urna og halda að þeim raka og
leðurskórnir, sem flestir hafa nú
tekið til dagl'egs brúks, eru margir |
svo þröngir um tærnar, að eig-
endur þein-a geta næstum í hvor-
uga löppina stigið meðan skórnir
eru nýir og 'lítið gengnir. Almenn
ingur hér hefir því ekki farið
varMuta af allíkonar fótafldu, flat-
fæti og klumhu að ógleymdum
líkþornunum. Það er því ekki að
ófyrirsynju, að ungur maður,
Steinar S. Waage, hefir nú aflað
sér sérþekkingar á fótaaðgerðum,
innleggjasmíði og skósmíði á fatl-
aöa, og refikur hann vinnustofu
sína að Sjafnai'götu 14 hér í bæ.
Fréttamaður blaðsins hitti Stein-
ar að máli í vinnustofu hans í
fyrradag og spurðist fyrir um
þessa nauðsynlegu starfsemi.
Brýn þörf á sérmenntuSum
manni
— Ég er sjálíur með bæklaðan
fót, segir /Sieinar, þegar ég fór
að spyrja hann um ástæðuna til
þess, að hann gaf sig að þessu
vcrkefni — Ég var sjúklingur í
mörg ár hjá prófessor Snorra Hal'l
grímssym og hann sá þörfina fyrir
sérmenrttaðan mann í þessari iðn.
Fyrir tiístuðlan Snorra fór ég íil
Danmerkur fyrir sex árum, en
FótgaUar áberandi hjá vissum stétt-
um einkum er hafa miklar stöður
Rætt við Steinar S. Waage um fótgalía
o g skósmíði á fatlaða
hann kom mér fyrir á „orthoped-
iska“ spitalanum, E-em hann þekkti
frá námsárum sínum þar ytra. l>ar
lærði ég til þessara verka og tók
sveinspróf. En auk þess lærði cg
margt annað, sem ekki iiiheyrir
sveinslærdómi svo sem mótatöku
cg ieistagerð, en þetta hvort
tveggja er nauðsynlagt, til þess áð
unnt sé að reka sjáLfstætt verk-
stæði.
— Er hægt að afla sér fullrar
menntunar á þessu sviði í Dan-
mörku?
— Danir standa framarlega á
þessu sviði, en ég kaus að fara
til Þýzkalands til að reka- smiðs-
höggið á kunnáttuna. Þar vinna
menn frekar sjálfstætt og læra
þar af leiðandi meira. Þar stund-
aði ég bæði bóklegt og verklegt
nám og tók þar aukapróf í fóta-
aðgerðum og innieggjasmiði. Eftir
að ég kom heim setti ég á stofn
þetta verkstæði með áðstoð Styrkt
arfélags fatlaðra og lamaðra og
með ýmsum góðum lánum, en
styrk hef ég engan þegið og Von-
ast til að þurfa þess ekki. Hér
hef ég unnið að innieggja- og skó-
smíði, en fótaaðgerðum hef ég
ckki haft tíma til að sinna. Það
igæti kcmið seinna. Og húsnæðið
rúmar ekki margháttaðri starf-
semi nú um sirm, hvort eð er.
Fótgallar áberandi hjá
vissum stéttum
— Hvernig víkur því við að fæt-
ur manna aflagast?
— Ilsig verður af bví að vöðv-
arnir í fótleggjunum eru ekki
nógu sterkir. Þeir gefa eftir og
við það sígur ilin niður. Algengt
er að þetta sé meðfætt eða arf-
gengt og kemur fyrir að heilar
fjölskyldur líði af þessum kvilla.
Aðrar ástæður geta verið skyndi-
leg áföll, næringarskorur eða það
að barn byrjar of fljótt að ganga.
En umfram allt verða menn að
velja sér heppilega skó. Það er
eitur fyrir menn, sem mikið ganga
og standa á steingólfum að vera
í gúmmískóm og stígvéium eða
öðrum linum skófatnaði. Fótgall-
ar eru sérstaklega áberandi hjá
vissum stéttum og þá sérstaklega
hjá þeim sem hafa miklar stöður
við vinnu. Beinkúlurnar utan á
ristinni aítan við stóru tána og
sem oft sjást á eldra fólki, stafa
nær eingöngu af ,-skókreppu og
nuddi af sauðskinnsskóm og mörg-
um það, sem þeir hafa ekki vit
á. Kvenskór á lieilbrigða fætur
eru nú komnir upp í rúmar 300
krónur og cru þeir þó smíðaðir í
fjöldaframleiðsiu. En þegar fyrsta
par af ákveðinni gerð er smíðað
hjá verksmiðju, er kostað til þess
jafnvei þúsundum. Skóparið er
margprófað og þaulrcynt áður en
framleiðsla er hafin. Skyldi þá
nokkurn undra þótt skór, sem
smíðaðir eru utan um viðkvæman
og fatlaðan fót geti fcostað allt að
þrisvar til fjórum sinnum meira
en aðrir, sem gerðir eru í fjölda-
framleiðslu, því ýkjulaust er vinn-
an við þá oftast þrisvar til fjórum
sinnum meiri.
Mótatakan
Nú er kominn viðskiptavinur til
Steinars og slitnar því upp úr sam-
talinu um stund, en í staðinn gefst
tækifæri til að fylgjast nieð móta-
tökunni, sem er undanfari skó- og
innleggjasmíða. Steinar lætur kon-
una setjast og tekur eftirmyndir af
Hér gefur að líta andstæðurnar: Til vinstri „pes planus" eða flatfótur.
Vöðvarnlr í fótleggjunum hafa gefið eftir og illn sigið niður. Tll hægri:
„pas varus" eða klumbufótur. Vöðvarnir of sterkrr og herpa fótinn saman.
um fótgalla má kenna um það,
að böm hafa farið of fljótt að
ganga, eða að þau hafa haft of
þröngt á fótunum meðan beinin
voru óhörðnuð og laus fyrir. Og
svo er það tízkan; hún hefir verið
nokkuð aðgangshörð við fæturna
á mannfólkinu. Þröngar skótær
skæla og kreppa að tábeinunum
og það er einmitt tízkan sem hef-
ir mótað þetta skólag.
SkósmíSin_____________
Hvað um skósmíðina hjá þér;
hún Mýtur að vera nokkuð tíma-
frek?
— Já, ýmsir hafa talað um það,
að skórnir væru nokkuð dýrir, en
þeim ferst eins og öðrum, sem tala
iljum iiennar með kalkipappír. Hér
er um 'iisig á báðum fótum að
ræða og segist konan liða miklar
kvalir við það að stíga í fæturna.
Við mótatökuna notar Steinar gibs-
bindi, sem hann bleytir upp og
vefur um fætur konunnar. Meðan
bindið er lint heldur hann fótun-
um í réttum skorðum og þegar
gibsið fer að þorna ristir hann
það utan af og er þá komið ná-
kvæmt mót af fætinum, sem sið-
ar er notað til að útbúa stuðnings-
innlegg úr sérstöku plasti. Plastið
er lagt innaní skóna og myndar þá
stuðning og hvíld og sagði Stein-
ar mér að skilnaði að það gæti
jafnvel rétt aflagaða barnafætur.
B.Ó.
Lagafrumvarp á Alþingi sem undir-
strikar sigurinn yfir fjárkláðanum
Lagt til a(S ekki þurfi Iengur aíi ba(Sa sauíSfé,
nema annatS hvert ár, en var átSur árlega
Til moðferðar er nú á Alþingi Iagafrumvarp um sauð-
fjárbaðanir, þar sem lagt er til að sauðfjárböðun sé fram-
vegis ekki skylda að framkvæma, nema annað hvert ár, en
lögboðið er nú að gera það árlega.
Frumvi'apið var tii fyrstu um-
ræðu á fundi neðri deildar í gær
og flutti Ásgeir Bjarnason þing-
maður Daiamanna framsögu um
ástæðan fyrir þvi að svo hefir
farið, er sú að sauðfé hefir átt við
allharða sjúkdóma að etja. Það
hefir líka sýnt sig að þetta getur
Á víðavangi
Óþjóðholl iSja
I Alþýðublaðinu á sunudagina
er mjög athyglisverð grein eftir
Benedikt Gröndal alþingismenn
um viðhorf Sjálfstæðisflokksins
og einkum Bjarna Benediktsson-
ar — til utanríkisinálanefndar
fyrr og nú. Leiðir þingmaðurinn
rök að því, að Bjarni liafi í utn-
ríkisráðlierratíð sinni sálgað ut-
anríkismálanefnd, enda har hann
ekki undir hana stórmál eins og
aðildina að Atlantshafsbandalag-
inu eða varnarsamninginn 1951.
Gröndal segir m.a. í grein siuni:
„Það hefir komið berlega í
Ijós í umræðum um svarið til
Bulganins, að Bjarna Benedikts-
syni stendur á sama um stefmt
þjóðarinnar í utanríkismálum.
Honum er ekki aðalatriði, HVAÐ
sagt er, heldur HVER segir það.
Ef Bjarni heldur sig geta liaft
pólitískt gagn af því, liikar hami
ekki við að ráðast á sína eigin
fyrri stefnu í þessum viðkvæníu
málum. Vegna þess að rnenn, sem
ekki eru að skapi Bjarna, gáfu
með Bulganin-svarinu skelegga
og skýra yfirlýsingu um utanrík-
isstefnu þjóðarinnar, finnst
Bjama liann verða að sverta
þetta svar og rægja það eins og
unnt er. Þjóðholl er lians iðja
ekki.“
i'rumvarpið, sem er samið af þeirn vel gengið, án þess að valda skaða
Páii A. Pálssyni yfirdýralækni og og ber að þakka það nýjurn og
Steingrimi Steinþórssyni búnaðar- betri baðlyfjum cn áffur var völ
málasitjóra. Er frumvarpið samið ó að fá
samkvæmt ósk lándbúnaðarráð- Frv. þetta gerir ráð fyrir að
herra og flutt aí landbúnaðar- það skuli cinungis notuð viður-
kennd baðlyf. Jafnframt því sem
eftirlit með böðun á' að vera miklu
strangara en verið hefir. Þá eru
og scktarákv'æði frv. miklu strang-
Við mótatökuna notar Steinar gifsbindi, sem hann bleyti. upp og vefur
u mfætur konunnar. Meðan bindið er lint heldur hann fótunum í réttum
skorðum og þegar gifsið fer að þorna, ristir hann iþað utan af og er þá
komið nákvæmt niót af fætinum, sem notað er til eð útbúa stuðnlngslnn-
legg úr plastl.
nefnd.
Framsöguræða Ásgeirs
Bjarnasonar.
1 framsöguræðu sinni á Alþingi ari en verið hefir, svo að menn
í gær sagði Ásgeir Bjarnason þing- munu varla sjá sér hag í að fram-
maður Dalamanna meðal annars: fylgja elcki frv. þessu, ef að lög-
Ein aðalbreytingin í frv. þessu um verður. Frv. miðar yfirleitt í
er sú, að það skuli aðeins baða þá átt að böðun skuli íramkvæmd
sauðfé annað hvert ár. En sam- af samvizkusemi og nákvæmni
kvæmt gildandi lögum ber að gera undir eftirliti traustra manna.
það árlega.
Einkum hin síðatri ár mun það Löng styrjöld við fjárkláðann.
hafa komið fyrir að lögum mun í þessu .samhandi er rétt að
ekki alltaf hafa verið framfylgt minnast þess að íslenzkir bændui*
í þesstun éfnum. En veigamesta áttu á sínum tíma í miklu striði
Utanríkismálanefnd
sniðgengin
Gröndal skýrir frá því, að á
fyrstu ulanríkisráðherraáruni
Bjarna ltafi hann liaft nokkurt
samráð við utanríkismálanefnd,
en brátt fór ltann að fara sínit
fram án samráðs við hana. Seg-
ir svo í greininni:
„Á árinu 1949 virðist Bjarna
hafa snúizt hugur í viðliorfi síntl'
til utanríkismálanefndar. Þú
byrjaði hann að sniðgnga nefnd-
ina alvarlega, og voru haldnir i
lienni sárafáir fundir, en hfia
ræddi aðallega mál eins og Evr*
ópuráðið og viðskiptasamninga,
sem varla teljast til veigamestu
utanríkismála.
Það var einmitt á þessu tíma-
bili, scm fyrst komu fyrir stór-
mál í ráðherratíð lijarna. Bar
þar hæst aðild íslands að At-
Iantshafsbandalaginu, en Bjarni
kallaði aldrei á utanríkismála-
nefnd til að kynna henni að-
draganda þess máls, leitaði
aldrei eftir áliti hennar á mál-
inu. Hvað lialda menn að Bjarni
iiefði sagt í dag, ef slíkt kæmi
fyrlr, þar sem um væri að ræða
einn liyrningarstein utanríkis-
stefnu þjóðarinnar? Nú umturn-
ast hann, þegar nefndin er ekki
kölluð til að lesa yfir bréf, sem
aðeins ítrekar margyfirlýsta 16
ára gamla uíanríkisstefnu, sem
yfirgnæfandi meirihluti þings og
þjóðar hefir margsamþykkt!“
Nefndinni sálgað
Enn segir Gröndal:
„Það er ógerningur að lesa sög-
una öðruvísi, svo fersk sem hún
er í hugum manna, en að Bjarni
Iiafi um þetta leyti sjálfur sálg-
að utanríkismáianefnd alþingið
sem virkum aðila að stjórn ís-
lenzkra utanríkismála. Eftir
þetta var hann sjálfur utanríkis-
ráðlierra í 3—4 ár, en virti nefnd
ina varla viðlits, leitaði aldrei
til hennar né setti hana inn í
veigamikil utanríksmál.
Glöggt dæmi um þetta var
þingið 1950. Þá kom utanríkis-
málanefnd aðcins saman á ciim
fund og gerði ekki annað en að
kjósa sér formann og ritara. Eftir
þetta var nefndin aldrei Iiin sama
sem fyrr. Hún liélt 3—5 fundi á
ári, en fékk aidrei hin veiga-
meiri utanríkismál til meðferðar,
Og' þetta gerðist í utanríkisráð-
lierratíð þess göfuga riddara,
sem nú ríður fram altýgjaður iil
að verja heiður uefndarinnar!“
við i'járkláðann, sem barst fyrst
til landsins árið 1760, sennilega
með spönskum kynbótaln*útum. Á
árunum 1762—79 er talið áð
hafi drepizt um 279.000 sauðfjár,
cða álíka margt sauðfé og fórst í
(Frajnh. á 8. síðu)