Tíminn - 25.02.1958, Qupperneq 6

6
T í M I N N, þriffjudaginn 25. ffrbrúaf ! 1958L
ERLENT YFIRLIT
Utgefandi: Framsóknarflokkurinn
Ritstjórar: Haukur Snorrason, Þórarinn Þórarinsson (áb.)
SkrifstoXur í Edduhúsinu við Lindargötu.
Símar: 18300, 18301, 18302, 18303, 18304
(ritstjórn og blaðamenn).
Auglýsingasími 19523. Afgreiðslusími 12323.
Prentsmiðjan Edda h.f.
Draumurinn og aítakan
RITSTJÓRI AlþýðublaSs-
ins, Helgi Sæmundsson, hef-
ir .haft þann sið um nokkurt
skeiö aö birta ööru hvoru
greinar eftii* sig undir fyrir
söigninni: Sendibréf til séra
Jóns. í greimmum er jöfn-
um h-öndum blandaö saman
gamni og alvöru og mun
líka ætlun ritstjórans, að
ýmisJegt, sem þar kemur
tfram, sé ekki tekið of hátíð-
iega, eins og lika sjálí fyrir-
sögnin er nokkur vísbending
m
í .seinustu viku, birtist ein
þessarar greina í Alþýðu-
blaðin'U og var þar m. a. sagt
frá draumi, sem hafður er
eftir draummanninum sjálf-
um. Draumur þessi væri vart
í frásögur færandi, ef ekki
væri um að ræöa eftirmál
þau, sem risiö hafa út af hon
um. Vegna þeirra þykir hins-
vegar rétt að rifja hann upp
í aðaldráttum. Hann hefst
þannig, aö draummanninum
þótti, að Bjarni Benedikts-
son væri orðinn einræðis-
herra á íslandi og kæmi
Hitler sjálfur í heimsókn til
hans. Bjami fagnaði honum
vel og dansaöi í kringum
hann. Draummaðurinn ósk-
aði þá eftir að fá rifill og
vlssi hann ékki fyrr til en að
vojinið var í höndum hans.
Ðraummaðurinii miðaöi síð-
an byissunni á þá Hitler og
Bjarna, en kallaði svo áður
en hann hleypti af: Hvorn á
ég að sfcjóta fyrst? Við þaö
var draumurinn búinn.
hAÐ veröur að segja um
draum þennan, að hann er
hvorki neitt merkilegur né
gamansamur, og hefir Helga
oftast tekist betur í Sendi-
bréfum til séra Jóns. Þrátt
fyrir þaö benda öll merki til
þess, aö draumurinn ætli að
veröa mjög sögufrægur.
Síðan hann birtist í Sendi
bréfinu til séra Jóns, hefir
Bjarni Benediktsson endur-
puentað hann ekki sjaldnar
en þrisvar sinnum, og helg
ar honum loks allt Reykjavik
urbréf Morgunblaðsins á
sunnudaginn.
Þetta Reykjavíkurbréf
Bjarna á vafalaust eftir að
þykja hiö merkilegasta, þeg-
ar fram líða stundir, því aö
þaö mun þykja góö lýsing á
sálarástandi þess manns,
sem nú ræður mest ríkjum í
Sjálfstæðisflokknum og- virö
ist í vaxandi mæli ekki sjá
annaö en sjálfian sig og
finnst því, aö íslenzk stjórn-
mál snúist nú ekki um ann
að meira en eigin persónu.
Um langt skeið hefir ekki
sést grein á prenti, þar sem
gremarhöfundiu- nefnir sjálf
an sig oftar. Öörum þræöi er
svo greinin merkilegt dæmi
um misheppnaða tilraun til
aö fela fortíðina.
BJARNI skrifar Reykjavík
urbréfiö bersýnilega öðrum
þræði til aö upphefja sjálfan
sig og gera sig aö píslarvætti,
en hinum þræömum til aö af
neita öllu sálufélagi viö
Hitler. Rök hans fyrir því síö
arnefnda eru einhver hin
furöulegustu, sem vitað er
um, en þau eru einkum þessi:
1. Ómögulegt er, að draum-
maöurinn hafi getað séð
Bjarna dansa í kringum
Hitler, því aö Bjarni kann
alls ekki aö dansa!
2. Rétt er, að Bjarni stund
aði stjórnfræðinám í Þýzka-
landi 1930—32, en á þeim
tíma sótti hann aöeins tvo
nazistafundi og heyröi Hitler
emu sinni tala og var ekk-
ert hrifinn af.
3. í ágústmánuði 1939
skrapp Bjarni til Berlínar og
hitti þar Þjóðverja, sem ver-
iö hafði sem stúdent á ís-
landi. „Hann hafði orö á því,
aö leitt væri, aö honum heföi
ekki verið kunnugt um komu
Bjarna, þvi aö þá hefði hann
getað boðið honum að vera
viöstadda aftöku, sem fram
haföi farið þá um morgun-
inn. Manninum var þökkuð
einstök hugulsemi en tjáö,
aö gesturinn heföi hug á
flestu ööru meira en aö vera
við slíkar athafnir.“
Þetta er þá allar sannanir
Bjarna fyrir því, að hann
hafi ekki hallast neitt aö
nazismanum og geta þær
vissulega ekki fátæklegri ver
iö. Og hversvegna skyldi vin
ur hans hafa harmaö aö geta
ekki sýnt honum aftökuna, ef
hann hefði taliö Bjarna
mjög frábitinn nazismanum?
ferðalög framundan
Fer Nixon til Moskvu og Mikojan til Washington?
í BYRJUN síðastl. viku var af-
hent í Moskvu siðara svarbi’éf
Eiscnhowei-s forseta til Bulganins
forsætisráðhen’a Sovctríkjanna. í
bréfi 'þessu endurtekur Eisenhower
aö hann muni ekki skorast undan
að taka þátt í fundi æðstu manna,
ef hann sé nægilega undirbúinn
og því nokkur von um árangur af
störfum hans. Hann tekur jafn-
framt íram, að hann telji áfram-
haldandi bréfaskriftir ekki líklegar
til að bæta neitt fvrir því, að sam-
komulag náist um fundinn, heldur
verði í stað þeirra að snúa sér að
undirbúningi ihans eftir venjuleg-
um diplomatiskum leiðum. Eisen-
hower gerir það ekki að skilyrði,
að fundur utanríkisráðherra verði
haldinn á undan fundi æðstu
manna, en tekur hins vegar fram,
Bandaríkjanna ekki aðeins í þeim
tilgangi að afla sér þar tæknilegr-
ar þekkingar, heidur engu síður
til að kynnast viðhorfi bandarísku
þjóðarinnar til utanríkismála, og
þá sérstaklega til friðannálanna.
Flestir af forustumönnum Sovét-
ríkjanna eru alveg ókunnir Banda-
ríkjunum og hafa að því, að ég
óttast, alrangar hugmyndir um'
þau. Það skiptir áreiðanlega miklu
fyrir bætta sambúð þjóðanna, að
þessi misskilningur verði leiðrétt-
ur.
ÉG GET fullvissað yður um það,
segir Eisenhower ennfremur í síð-
ara svarbréfinu til Bulganins, að
slíkum áhrifamiklum leiðtogum í
Sovétríkjunum yrði vel tekið í
Bandarikjunum og þeim veitt að-
staða til að afla sér allra þeirra
ripplýsinga og þekkingarí sem þeir
óskuðu eftir um stjórnmál og
stjórnai'skipun Bandaríkjanna.
f þessu sambandi, segir Eisen-
hower, hefi ég ekki aðeins nútíð-
ina í huga, heldur einnig framtíð-
ina. Við megum' ckki gleyma ungu
kynslóðinni, sem bráðiega fær
ábyrgðina á herðar sínar. Unga
fólkið hér og í Sovétríkjunum
þarfnast áreiðanlega meiri gagn-
kvæmrar þekkingar. Skipti á 20—-
30 stúdentum, sem nú eru að hefj-
ast, eru lítið spor í rétta átt. Ég
mun síðar skrifa yðnr nánara um
þetta atriði sérstaklega.

MIKOYAN
NIXON
að Dulles muni taka þátt í undir-
búningi íundarins, hvaða leið, sem
verði farin. Þetta er óbeint svar
Eisenhowers við aðdróttunum 1
garð Dulles, sem komu fram í síð-
ara bréfi Bulganins til forsetans.
Þar var gefið í skyn, að Dull’es
væri dragbítur í þessum málum.
Afleiðingin varð sú, að forustu-
menn úr báðum aðalflokknm
Bandaríkjanna lýstu stuðningi við
Dulles.
j IIJÁ MÖRGUM þeim blaða-
mönnum, er rætt hafa um síðara
svarbréf Eisenhowers, kemur fram
sú skoðun, að mikilvægasta atriði
þess fjalli um gagnkvæmar heim-
sóknir amerískra og rússneskra
stjórnmálamanna. Eisenhower seg-
ir í bréfi sínu, að í ræðum Krust-
joffs og hréfum Bulganins hafi
komið fram mi’kill misskilningur á
viðhorfi og stefnu Bandaríkja-
manna. Ilann segir, að bréfaskipti
séu ekki likleg til að eyða þessum
misskiíningi og vilji hann því
benda'á aðrar leiðir, er hann telji
vænlegri til árangurs. Væri það ’t.
d. ekki, segir forsetinn, liklegra til
að útrýma misskilningi og tor-
tryggni, ef áhrifamiklir forustu-
menn í Sovétrikjunum kæmu til
- - •
í GREIN, sem James Peston
skrifar í „New York Times“ síðastl.
föstudag, segir hann, að Eisen-
hower hafi hér ekki aðeins haft
stúdenta eða þingmenn í huga,
'heldur menn, sem gegndu þýðing-
armestu trúnaðarstörfum á stjórn-
málasviðinu. Þessar upplýsingar
Reston þykja mjög merkilegar, því
að hann er talinn hafa öllu betri
sambönd að tjaldabaki en nokkur
annar blaðamaður í Washington.
Bandarikjastjórn hugsar sér
ekki, segir Reston, að gagnkvæm-
ar heimsóknir áhrifamikilla
stjórnm'álmanna komi í stað-
inn fyrir fund æðstu manna, held-
ur hjMpi þær til' að bæta samhúð
Bandaríkjanna og Sovétríkjanna í
framtíðinni. Hátfcsettur amerískur
embættismaður hafi sagt nýlega, að
I tilgangurinn með samningum
jþeim, sem nýlega var gerður milli
jríkjanna um gagnkvæmar heirn-
'sóknir, hafi ekki eingöngu verið
sá að skiptast á bændum og verk-
fræðingum, heldur að fá því til
vegar komið, að hinir áhrifamestu
menn Iandanna heimsæktu hvorir
aðra og kynntu scr ástandið með
eigin augum, enda myndi, slíkt
vænlegast til að eyða misskitningi
og greiða fyrir meiriháfctar ákvörð-
unum. • -■■...«:
RESTON segr, að það'hafi m. a.
komið til athugunar í.þessú sam-
bandi, að Nixon varaforseti heim-
sæki Sovétríkin,- er hann fer í
hina ráðgerðu ferð sina til Evrópu
á þessu ári. Endanlega mun þetta
'þó ekki ákveðið enn, en athyglis-
vert er, að þegar Rússar skiptu ný-
lega um sendi'herra í Washington,
var það eitt síðasta verk fráfarandi
sendiherra að kveðja Nixon á skrif-
stofu hans, og eitt fyrsta verk nýja
sendiherrans að heimsækja Níxon.
Það er mjög sjaldgæft að sendi-
'herrar heimsæki þannig varai'or-
setann.
Reston segir, að það hafi einnig
'komið til orða, að Fi’ed -A.-Seaton
innanrikisráðherra og James P.
Mitchell verkamálaráðherra færu
í fer'ðalag til Sovétríkjanna. Þá
'segir liann, að það hafi kemið til
orða að Anastas I. Mikojan, vara-
forsætisráðheri’a Sovétríkjanna
færi í heimsókn til Bandaríkjanna.
Einnig mun hafa verið rætt eitt-
i hvað um. Svernik, en hann
er nú af mörgum tal-
inn líklegastur eftinnaður Bulg-
anins. Þetta er m. a. ráðið af því,
að Svernik fær í kosningum þeim,
sem bráðlega fara fram til þings
Sovétríkjanna, þing'sæti það, sem
Bulganin hafði áður í Moakvu, en
Bulganin er Iátinn bjóða sig fram
í Kákasus.
! Vafalítið er það, að yrði úr ferða-
lögum þeim, sem hér ræðir um,
gæti það orðið til þess að draga
úr spennu og viðsjám milli Ba-nda-
ríkjanna og Sovétrikjanna, þótt
það*hljóti hins vegar að taka sinn
tíma, að sambúð þessara aðalstór-
veldanna komist í æskilegasta horf.
1 Þ. Þ.
’&AQgrorAN
Fyrirspurnir til Bjarna
BJARNI Benediktsson þarf
vissulega aö koma með meiri
og vlðtækari sannanir, ef
hann ætlar að hreinsa sig af
nazismamim, en þær sem
haiin ber á borð í Reykjavík-
urbrétfinn á .sunnudaginn.
Hann játar, aö hafa byrj-
aö atfsfcipti sin af stjórnmál
um fljótlega eftir heimkom-
una frá Berlín. Þessvegna
væri gott, ef Bjarni vildi
skýra nánar eftirfarandi
breytingar, er urðu á starfs-
háfctum Si álfstæðisflokks-
ins um líkt leyti:
1. Hversvegna gerði Sjálf-
stæðisflokkurinn bandalag
viö nazista í bæjarstjórnar-
kosningunum 1934, þegar
Bjarni var frambjó'ðandi í
fyrsta sinn?
2. Hvers vegna stofnaði
Sjálfstæöisflokkurinn litlu
síöar málfundafélög Sjálf-
stæöisverkamanna eftir
þýzkri fyrirmynd?
3. Hversvegna geröi Sjálf-
stæðisflokkurinn ránfugls-
merki aö flokksmerki sínu
etftir þýzkri fyrirmynd?
4. Hversvegna byrjaði
Sjáilfstæðisflokkurinn aö
hafa sérstök hátíðahöld 1.
maí eftir þýzkri fyrirmynd?
5. Hversvegna lagði Mbl.
blessun sína yfir framferöi
nazista 1 þinghúsbrunamál-
inu og tók aö öllu leyti undir
áróður þeirra í sambandi við
það?
Þessar spurningar geta ver
margfalt fleiri, þótt hér
veröi numiö staöar aö sinni.
Staöreyndirnar sýna, að naz
istavinnubrögð Sjálfstæð-
isflokksins hefjast einmitt
um líkt leyti og Bjarni ger-
ist einn af forustumönnum
hans, nýkominn heim frá
Þýzkalandi. Til þess að af-
sanna samhengiö þar á milli,
þarf Bjarni vissulega aö
færa sterkari rök en að hann
kunni ekki aö dansa og aö
hann hafi ekki viljað sjá af-
töku f Berlín! Þessvegna
veröur þess beöiö með for-
vitni, hvernig hann svarar
framangreindum spurning-
um.
ASgangur ókeypis.
SÍÐUSTU DAGA hefir veður-
blíðan verið með fádæmum mikil
hér á Suðurnesjum svo engu er
líkara en að vorið sé í nánd. Og
þó segir almanakið oklkur að enn
sé tími þangaö til græn nálin
gægist upp úr snjónum o,g lömb
in bregði á lleik millt þúfnakolla.
Margir nutu góða veðursins með
því að halda út úr bænum í átt
til fjalia með skiði um öxl. En
þeir eru þó alltof margir, sem
enn hafa ekki lært að meta úti-
veru og náttúrufegurð, ódýrustu
þarf ekki að kaupa aðgöngumiða
dýrum dómum fyrir það að horfa
nautn sem menn eiga völ á. Það
á fagran fjallahringvhiminbiáma
og merlandi mjöll. í mesta lagi
þarf maður að kaupa farmiða
með Steindóri fyrir nokkrar
krónur, þeir sem ekki eiga sjálf
ir hjóilaganda tii að þeysa á burt
úr drunga bæjarins til að njóta
góða loftsins um eina helgi í
faðmi fjallanna. Ýmis félög, ferða
íélög og íþróttafélög stuðla að
ferðalögum og eiga þakkir skilið
fyrir að tengja manninn við nátt
úruna. Yfirleitt eru margir
menn sem ekki koma auga á hin-
ar einföldustu nautnir lifsins
vegna margs konar gervímiufria,
sem ætið fyitgja borgarlegri menn
ingu og þjóðfélagsháttum. Forn
vísa íslenzk hijóðar á þessa leið:
Ef að þín er lundin hrel'ld,
þessum hlýddu orðum:
Gakktu með sjó og silbtu við cld
svo kvað völivan foiðúnt.
Vikan notadrýgri til vinnu.
Þeir, sem eyða öllum helgum
við brennivínsdrykkju,' spii, dans
og ofát ættu að hugleiða' þessi
fornu spekiorð og athuga hvort
þeir geti fundið til dýpri unáðar
við þessar einföldu nautnir. Og
má þá vera að mánudagurínu og
vikan öll verði mörumm nöta-
drýgri til vinnu og afkastá en
elia.
Apvetningur.